laser Poland No. 2, 2018
Cover
/ Spis treści
/ Editorial
/ Zastosowanie laserowej metody TwinLight® w leczeniu periimplantitis – opis przypadku
/ Laserowe opracowanie niedorozwoju szkliwa siekaczy górnych – opis przypadku
/ Możliwości wykorzystania materiałów augmentacyjnych oraz laserów Er:YAG i Nd:YAG w chirurgii regeneracyjnej wyrostka zębodołowego – opis przypadków
/ „Moja laserowa przygoda” – prof. Marzena Dominiak
/ Effects of Nd:YAG laser irradiation on the growth of Candida albicans and Streptococcus mutans – in vitro study
/ Gingival depigmentation using diode laser
/ 2. Sympozjum „Perio-Orto-Implanty + Laser” za nami!
/ Zastosowanie różnych typów laserów w periodontologii – leczenie periimplantitis
/ Zastosowanie lasera w leczeniu grzybicy
/ Curriculum Higienistki i Asystentki Implantologicznej w nowej odsłonie
/ O wydawcy
Array
(
[post_data] => WP_Post Object
(
[ID] => 76009
[post_author] => 0
[post_date] => 2019-01-10 08:47:12
[post_date_gmt] => 2019-01-10 08:47:12
[post_content] =>
[post_title] => laser Poland No. 2, 2018
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => closed
[post_password] =>
[post_name] => laser-poland-no-2-2018
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2024-10-23 16:32:08
[post_modified_gmt] => 2024-10-23 16:32:08
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://e.dental-tribune.com/epaper/laserpol0218/
[menu_order] => 0
[post_type] => epaper
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[id] => 76009
[id_hash] => 8f5bc28fee07a1c5a842b6571162719a9f57bb7067fb71951193e05eb74493d9
[post_type] => epaper
[post_date] => 2019-01-10 08:47:12
[fields] => Array
(
[pdf] => Array
(
[ID] => 76010
[id] => 76010
[title] => LaserPOL0218.pdf
[filename] => LaserPOL0218.pdf
[filesize] => 0
[url] => https://e.dental-tribune.com/wp-content/uploads/LaserPOL0218.pdf
[link] => https://e.dental-tribune.com/epaper/laser-poland-no-2-2018/laserpol0218-pdf-2/
[alt] =>
[author] => 0
[description] =>
[caption] =>
[name] => laserpol0218-pdf-2
[status] => inherit
[uploaded_to] => 76009
[date] => 2024-10-23 16:32:02
[modified] => 2024-10-23 16:32:02
[menu_order] => 0
[mime_type] => application/pdf
[type] => application
[subtype] => pdf
[icon] => https://e.dental-tribune.com/wp-includes/images/media/document.png
)
[cf_issue_name] => laser Poland No. 2, 2018
[cf_edition_number] => 0218
[contents] => Array
(
[0] => Array
(
[from] => 01
[to] => 01
[title] => Cover
[description] => Cover
)
[1] => Array
(
[from] => 03
[to] => 03
[title] => Spis treści
[description] => Spis treści
)
[2] => Array
(
[from] => 04
[to] => 04
[title] => Editorial
[description] => Editorial
)
[3] => Array
(
[from] => 06
[to] => 16
[title] => Zastosowanie laserowej metody TwinLight® w leczeniu periimplantitis – opis przypadku
[description] => Zastosowanie laserowej metody TwinLight® w leczeniu periimplantitis – opis przypadku
)
[4] => Array
(
[from] => 18
[to] => 22
[title] => Laserowe opracowanie niedorozwoju szkliwa siekaczy górnych – opis przypadku
[description] => Laserowe opracowanie niedorozwoju szkliwa siekaczy górnych – opis przypadku
)
[5] => Array
(
[from] => 24
[to] => 32
[title] => Możliwości wykorzystania materiałów augmentacyjnych oraz laserów Er:YAG i Nd:YAG w chirurgii regeneracyjnej wyrostka zębodołowego – opis przypadków
[description] => Możliwości wykorzystania materiałów augmentacyjnych oraz laserów Er:YAG i Nd:YAG w chirurgii regeneracyjnej wyrostka zębodołowego – opis przypadków
)
[6] => Array
(
[from] => 33
[to] => 35
[title] => „Moja laserowa przygoda” – prof. Marzena Dominiak
[description] => „Moja laserowa przygoda” – prof. Marzena Dominiak
)
[7] => Array
(
[from] => 36
[to] => 37
[title] => Effects of Nd:YAG laser irradiation on the growth of Candida albicans and Streptococcus mutans – in vitro study
[description] => Effects of Nd:YAG laser irradiation on the growth of Candida albicans and Streptococcus mutans – in vitro study
)
[8] => Array
(
[from] => 38
[to] => 40
[title] => Gingival depigmentation using diode laser
[description] => Gingival depigmentation using diode laser
)
[9] => Array
(
[from] => 42
[to] => 43
[title] => 2. Sympozjum „Perio-Orto-Implanty + Laser” za nami!
[description] => 2. Sympozjum „Perio-Orto-Implanty + Laser” za nami!
)
[10] => Array
(
[from] => 44
[to] => 44
[title] => Zastosowanie różnych typów laserów w periodontologii – leczenie periimplantitis
[description] => Zastosowanie różnych typów laserów w periodontologii – leczenie periimplantitis
)
[11] => Array
(
[from] => 45
[to] => 45
[title] => Zastosowanie lasera w leczeniu grzybicy
[description] => Zastosowanie lasera w leczeniu grzybicy
)
[12] => Array
(
[from] => 46
[to] => 48
[title] => Curriculum Higienistki i Asystentki Implantologicznej w nowej odsłonie
[description] => Curriculum Higienistki i Asystentki Implantologicznej w nowej odsłonie
)
[13] => Array
(
[from] => 50
[to] => 50
[title] => O wydawcy
[description] => O wydawcy
)
)
)
[permalink] => https://e.dental-tribune.com/epaper/laser-poland-no-2-2018/
[post_title] => laser Poland No. 2, 2018
[client] =>
[client_slug] =>
[pages_generated] =>
[pages] => Array
(
[1] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-0.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-0.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-0.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-0.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-0.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-0.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[2] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-1.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-1.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-1.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-1.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-1.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-1.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[3] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-2.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-2.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-2.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-2.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-2.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-2.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[4] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-3.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-3.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-3.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-3.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-3.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-3.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[5] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-4.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-4.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-4.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-4.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-4.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-4.jpg
)
[ads] => Array
(
[0] => Array
(
[post_data] => WP_Post Object
(
[ID] => 76011
[post_author] => 0
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[post_date_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content] =>
[post_title] => epaper-76009-page-5-ad-76011
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => closed
[post_password] =>
[post_name] => epaper-76009-page-5-ad-76011
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2024-10-23 16:32:02
[post_modified_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-5-ad/
[menu_order] => 0
[post_type] => ad
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[id] => 76011
[id_hash] => 116e8645a39e2ab798d40707060e8b630b64830ae17023307d41ce928467479b
[post_type] => ad
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[fields] => Array
(
[url] => https://www.dental-tribune.com/c/fotona-d-o-o/
[link] => URL
)
[permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-5-ad-76011/
[post_title] => epaper-76009-page-5-ad-76011
[post_status] => publish
[position] => 0.99667774086379,0.23474178403756,98.338870431894,99.765258215962
[belongs_to_epaper] => 76009
[page] => 5
[cached] => false
)
)
[html_content] =>
)
[6] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-5.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-5.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-5.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-5.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-5.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-5.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[7] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-6.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-6.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-6.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-6.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-6.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-6.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[8] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-7.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-7.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-7.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-7.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-7.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-7.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[9] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-8.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-8.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-8.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-8.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-8.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-8.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[10] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-9.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-9.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-9.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-9.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-9.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-9.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[11] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-10.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-10.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-10.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-10.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-10.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-10.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[12] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-11.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-11.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-11.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-11.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-11.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-11.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[13] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-12.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-12.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-12.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-12.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-12.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-12.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[14] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-13.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-13.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-13.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-13.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-13.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-13.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[15] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-14.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-14.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-14.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-14.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-14.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-14.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[16] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-15.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-15.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-15.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-15.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-15.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-15.jpg
)
[ads] => Array
(
[0] => Array
(
[post_data] => WP_Post Object
(
[ID] => 76012
[post_author] => 0
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[post_date_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content] =>
[post_title] => epaper-76009-page-16-ad-76012
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => closed
[post_password] =>
[post_name] => epaper-76009-page-16-ad-76012
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2024-10-23 16:32:02
[post_modified_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-16-ad/
[menu_order] => 0
[post_type] => ad
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[id] => 76012
[id_hash] => 2fc4955535ab2e3f610ce64dbde5263af116622ba07221fd06bcd8cb14d59ea6
[post_type] => ad
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[fields] => Array
(
[url] => https://www.dtstudyclub.com/
[link] => URL
)
[permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-16-ad-76012/
[post_title] => epaper-76009-page-16-ad-76012
[post_status] => publish
[position] => 14.285714285714,58.68544600939,75.747508305648,34.741784037559
[belongs_to_epaper] => 76009
[page] => 16
[cached] => false
)
)
[html_content] =>
)
[17] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-16.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-16.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-16.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-16.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-16.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-16.jpg
)
[ads] => Array
(
[0] => Array
(
[post_data] => WP_Post Object
(
[ID] => 76013
[post_author] => 0
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[post_date_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content] =>
[post_title] => epaper-76009-page-17-ad-76013
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => closed
[post_password] =>
[post_name] => epaper-76009-page-17-ad-76013
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2024-10-23 16:32:02
[post_modified_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-17-ad/
[menu_order] => 0
[post_type] => ad
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[id] => 76013
[id_hash] => dd8fdd35478b26748a9a45d98e0255c5ae0f73a85a0bc17c79dcd71a50a98a86
[post_type] => ad
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[fields] => Array
(
[url] => https://www.dental-tribune.com/company/croixture/
[link] => URL
)
[permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-17-ad-76013/
[post_title] => epaper-76009-page-17-ad-76013
[post_status] => publish
[position] => 0.33222591362126,0.23474178403756,99.335548172757,99.765258215962
[belongs_to_epaper] => 76009
[page] => 17
[cached] => false
)
)
[html_content] =>
)
[18] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-17.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-17.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-17.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-17.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-17.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-17.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[19] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-18.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-18.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-18.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-18.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-18.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-18.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[20] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-19.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-19.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-19.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-19.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-19.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-19.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[21] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-20.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-20.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-20.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-20.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-20.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-20.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[22] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-21.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-21.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-21.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-21.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-21.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-21.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[23] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-22.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-22.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-22.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-22.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-22.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-22.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[24] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-23.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-23.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-23.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-23.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-23.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-23.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[25] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-24.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-24.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-24.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-24.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-24.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-24.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[26] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-25.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-25.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-25.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-25.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-25.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-25.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[27] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-26.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-26.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-26.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-26.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-26.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-26.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[28] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-27.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-27.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-27.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-27.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-27.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-27.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[29] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-28.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-28.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-28.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-28.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-28.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-28.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[30] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-29.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-29.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-29.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-29.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-29.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-29.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[31] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-30.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-30.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-30.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-30.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-30.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-30.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[32] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-31.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-31.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-31.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-31.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-31.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-31.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[33] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-32.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-32.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-32.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-32.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-32.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-32.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[34] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-33.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-33.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-33.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-33.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-33.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-33.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[35] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-34.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-34.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-34.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-34.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-34.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-34.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[36] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-35.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-35.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-35.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-35.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-35.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-35.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[37] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-36.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-36.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-36.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-36.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-36.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-36.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[38] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-37.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-37.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-37.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-37.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-37.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-37.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[39] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-38.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-38.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-38.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-38.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-38.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-38.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[40] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-39.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-39.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-39.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-39.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-39.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-39.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[41] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-40.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-40.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-40.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-40.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-40.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-40.jpg
)
[ads] => Array
(
[0] => Array
(
[post_data] => WP_Post Object
(
[ID] => 76014
[post_author] => 0
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[post_date_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content] =>
[post_title] => epaper-76009-page-41-ad-76014
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => closed
[post_password] =>
[post_name] => epaper-76009-page-41-ad-76014
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2024-10-23 16:32:02
[post_modified_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-41-ad/
[menu_order] => 0
[post_type] => ad
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[id] => 76014
[id_hash] => cdcf8812198aa10e36101f1ca345284647abd5c0d373b67cb6bd7b5396d2fc1b
[post_type] => ad
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[fields] => Array
(
[url] => https://www.dental-tribune.com/c/fotona-d-o-o/
[link] => URL
)
[permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-41-ad-76014/
[post_title] => epaper-76009-page-41-ad-76014
[post_status] => publish
[position] => 0.66445182724252,0.70422535211268,99.003322259136,98.826291079812
[belongs_to_epaper] => 76009
[page] => 41
[cached] => false
)
)
[html_content] =>
)
[42] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-41.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-41.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-41.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-41.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-41.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-41.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[43] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-42.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-42.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-42.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-42.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-42.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-42.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[44] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-43.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-43.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-43.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-43.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-43.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-43.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[45] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-44.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-44.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-44.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-44.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-44.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-44.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[46] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-45.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-45.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-45.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-45.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-45.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-45.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[47] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-46.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-46.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-46.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-46.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-46.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-46.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[48] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-47.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-47.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-47.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-47.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-47.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-47.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[49] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-48.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-48.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-48.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-48.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-48.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-48.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[50] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-49.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-49.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-49.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-49.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-49.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-49.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[51] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-50.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-50.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-50.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-50.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-50.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-50.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[52] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/2000/page-51.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/1000/page-51.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/200/page-51.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 76009-2e98db31/2000/page-51.jpg
[1000] => 76009-2e98db31/1000/page-51.jpg
[200] => 76009-2e98db31/200/page-51.jpg
)
[ads] => Array
(
[0] => Array
(
[post_data] => WP_Post Object
(
[ID] => 76015
[post_author] => 0
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[post_date_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content] =>
[post_title] => epaper-76009-page-52-ad-76015
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => closed
[post_password] =>
[post_name] => epaper-76009-page-52-ad-76015
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2024-10-23 16:32:02
[post_modified_gmt] => 2024-10-23 16:32:02
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-52-ad/
[menu_order] => 0
[post_type] => ad
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[id] => 76015
[id_hash] => 88ce535d6d838d6704a965c9a42cd866b413778a02e4fbb70e5c6dfa20091d83
[post_type] => ad
[post_date] => 2024-10-23 16:32:02
[fields] => Array
(
[url] => https://www.dental-tribune.com/c/fotona-d-o-o/
[link] => URL
)
[permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-76009-page-52-ad-76015/
[post_title] => epaper-76009-page-52-ad-76015
[post_status] => publish
[position] => 0.33222591362126,0.70422535211268,99.335548172757,99.295774647887
[belongs_to_epaper] => 76009
[page] => 52
[cached] => false
)
)
[html_content] =>
)
)
[pdf_filetime] => 1729701122
[s3_key] => 76009-2e98db31
[pdf] => LaserPOL0218.pdf
[pdf_location_url] => https://e.dental-tribune.com/tmp/dental-tribune-com/76009/LaserPOL0218.pdf
[pdf_location_local] => /var/www/vhosts/e.dental-tribune.com/httpdocs/tmp/dental-tribune-com/76009/LaserPOL0218.pdf
[should_regen_pages] => 1
[pdf_url] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/76009-2e98db31/epaper.pdf
[pages_text] => Array
(
[1] =>
laser
ISSN 2354-0494
•
ICV: 48,07 pkt.
•
vol. 5, nr 2/2018
international magazine of
2/18
laser dentistry
wydanie polskie
Stomatologia dziecięca
Niedorozwój szkliwa
„Moja laserowa przygoda”
Prof. Marzena Dominiak
Wydarzenia
O laserach na CEDE 2018
[2] =>
| magazine
11-13 kwietnia 2019, Kraków
KRAKDENT
®
27. Międzynarodowe Targi Stomatologiczne w Krakowie
450 wystawców z całego świata
15 tys. zwiedzających
3 hale wystawiennicze
nowości branżowe
kongres międzynarodowy
kursy medyczne
warsztaty praktyczne
02 laser
2 2018
www.krakdent.pl
[3] =>
spis treści
od wydawcy
|
4
Wspaniała pasja i ciężka praca
periimplantitis
Zastosowanie laserowej metody TwinLight® w leczeniu periimplantitis
– opis przypadku
6
Sylwia Hnitecka, Marzena Dominiak
stomatologia dziecięca
Strona 06
Laserowe opracowanie niedorozwoju szkliwa siekaczy górnych
– opis przypadku
18
Agnieszka Milc
chirurgia regeneracyjna
Możliwości wykorzystania materiałów augmentacyjnych oraz laserów Er:YAG
i Nd:YAG w chirurgii regeneracyjnej wyrostka zębodołowego – opis przypadków
24
Sylwia Hnitecka, Jakub Hadzik i Marzena Dominiak
opinie
33
„Moja laserowa przygoda” – prof. Marzena Dominiak
Strona 18
PTSL
Effects of Nd:YAG laser irradiation on the growth of Candida albicans
and Streptococcus mutans – in vitro study
36
K. Grzech-Leśniak, J. Matys, J. Nowicka, M. Pajączkowska, M. Dominiak
case report
Gingival depigmentation using diode laser
38
Dr Chayanee Prakongsantikul & Assoc. Prof. Dr Sajee Sattayut
wydarzenia
2. Sympozjum „Perio-Orto-Implanty + Laser” za nami!
Strona 36
42
Svetlana Kozachuk
CEDE 2018
Zastosowanie różnych typów laserów w periodontologii – leczenie periimplantitis
Zastosowanie lasera w leczeniu grzybicy
edukacja
42
43
44
Curriculum Higienistki i Asystentki Implantologicznej w nowej odsłonie
informacje
48
O wydawcy
Zdjęcie na okładce dzięki uprzejmości firmy BTL Polska Sp. z p.o.
laser
2 2018
03
[4] =>
| od wydawcy
Wspaniała pasja i ciężka praca
Stomatologia laserowa w Polsce rozwija się w zawrotnym tempie – przybywa gabinetów i klinik, w których leczenie laserem stało się standardem. Przybywa zadowolonych pacjentów i coraz bardziej wyedukowanych w tym
zakresie lekarzy. Coraz więcej także kongresów, szkoleń
i sympozjów poświęconych zastosowaniu urządzeń laserowych w różnych dziedzinach stomatologii. I coraz więcej praktyków, którzy chcą się dzielić swoją wiedzą i doświadczeniami na łamach magazynu _laser.
Zaledwie kilka lat temu na naszych łamach gościliśmy
przede wszystkim autorów spoza Polski – to oni mieli
kilku- albo wieloletnie doświadczenie, to oni znali lasery
na wskroś i to oni uczyli innych, także polskich lekarzy
dentystów. Dziś, po 4 latach istnienia Laser. International
magazine of laser dentistry w polskiej wersji, z ogromną
przyjemnością i zaszczytem publikujemy prace polskich
04 laser
2 2018
lekarzy, którzy na co dzień wykorzystują urządzenia laserowe w swojej praktyce, dzielą się swoimi doświadczeniami i uczą innych – swoich kolegów, polskich lekarzy
dentystów. Mamy nadzieję, że to szacowne grono będzie
się szybko powiększać – zapraszamy do prezentowania
swoich prac!
Rośnie też w siłę i wiedzę Polskie Towarzystwo
Stomatologii Laserowej – organizacja bardzo młoda, ale
mająca już w swoim dorobku ogromne sukcesy krajowe
i międzynarodowe. To zasługa wspaniałej pasji i ciężkiej pracy – będziemy o tej pasji pisać, przedstawiając osoby, które
zechcą opowiedzieć o swojej „laserowej podróży”.
Zapraszamy!
Redakcja
[5] =>
Od wydawcy
magazine
laser
2 2018
|
05
[6] =>
| periimplantitis
Zastosowanie laserowej metody
TwinLight® w leczeniu periimplantitis
– opis przypadku
Sylwia Hnitecka, Marzena Dominiak
Streszczenie: Na przestrzeni lat zauważalny jest wzrost częstości wykonywania procedur implantologicznych w celach uzupełnienia braków zębowych, lecz wiąże się to również z coraz częstszym występowaniem zakażeń okołowszczepowych. Celem terapii periimplantitis jest usunięcie zmian zapalnych, zahamowanie progresji choroby oraz utrzymanie funkcjonalności implantu przy zachowanych zdrowych tkankach go otaczających, a algorytm leczniczy uzależniony
jest od stanu klinicznego i stopnia zaawansowania. W niniejszej pracy przedstawiono przypadek pacjenta z periimplantitis z defektem kostnym klasy Ib wg klasyfikacji Schwarza (dehiscencja po stronie przedsionkowej z półkolistą resorpcją kości), u którego w postępowaniu terapeutycznym uwzględniono wykorzystanie laserów: erbowo-jagowego oraz
neodymowo-jagowego, zgodnie z koncepcją leczniczą TwinLight®.
Słowa kluczowe: periimplantitis, zakażenie okołowszczepowe, TwinLight®, laser Er:YAG, laser Nd:YAG.
Stosowanie implantów u pacjentów z niekompletnym
uzębieniem jest doskonałą alternatywą wobec innych
uzupełnień protetycznych, charakteryzującą się bardzo
wysokim wskaźnikiem powodzenia. Wskaźnik ten wynosi
95,7% implantów w ocenie po 9-14 latach od implantacji.1 Często jednak dochodzi do bakteryjnego zakażenia
okołowszczepowego, obejmującego 2 podtypy: periimplant mucositis oraz periimplantitis. Komplikacje te są powszechnie pojawiającym się problemem.
Uważa się, że w ciągu 5-10 lat po implantacji 10%
wszczepów ulega periimplantitis. Zakażenie to dotyczy
ok. 20% pacjentów, podczas gdy mucositis nawet 80%.2
Nieleczone, mogą doprowadzić do utraty implantu poprzez utratę kości wyrostka zębodołowego i recesję tkanek
miękkich. Periimplant mucositis (analogiczne do gingivitis)
jest patologią odwracalną i charakteryzuje się zaczerwienieniem błony śluzowej będącej w stanie zapalnym, występowaniem krwawienia podczas sondowania – dodatni
objaw BOP (bleeding on probing) i niekiedy obecnością
wydzieliny ropnej. Głębokość kieszonek na poziomie zaawansowania 0A wg klasyfikacji Ata-Ali i wsp.3 jest ≤ 4 mm,
większe wartości stwierdza się na etapie 0B.
Periimplantitis wiąże się dodatkowo z utratą kości wyrostka zębodołowego. Często występują także przetoki,
obrzęk i hiperplazja tkanek objętych stanem zapalnym.
Głównym czynnikiem sprawczym jest obecność kolonii bakteryjnych – głównie beztlenowych, których skład
jest mocno zbliżony do składu płytki u pacjentów z periodontitis. Bakteriami najczęściej wykrywanymi na powierzchni utraconych implantów są: Porphyromonas
gingivalis, Treponema denticola, Tannerella forsythia, Prevotella intermedia, Prevotella nigrescens,
Peptostreptococcus micros, Fusobacterium nucleatum,5
zatem patogeny kompleksu czerwonego i pomarańczo-
Ryc. 1a
06 laser
2 2018
Ryc. 1b
Ryc. 1 a i b: Przedzabiegowy obraz radiologiczny z widoczną utratą
kości wokół wszczepów.
[7] =>
periimplantitis
|
Ryc. 2
Ryc. 2: Wyjściowy obraz kliniczny.
wego wg Socransky’ego,6 a także Aggregatibacter actinomycetemcomitans.5 Ponadto, niektóre organizmy,
tj. Staphylococcus aureus, Enterobacteriacae, Candida
albicans, Pseudomonas aeruginosa wykrywane są
u osób z periimplantitis, natomiast rzadko spotykane są
w przypadkach periodontitis.7 Akumulacja płytki bakteryjnej na powierzchni implantów wyzwala odpowiedź
zapalną, skutkującą wystąpieniem periimplant mucositis.
Utrzymujący się ten stan może doprowadzić do resorpcji
kości wokół wszczepu.8
W celu wykrycia postępującego zapalenia, zalecane
są kontrole, podczas których uzyskane wyniki parametrów klinicznych i radiologicznych odnoszone są do stanu
początkowego. Istotne jest zatem dokonanie radiologicznego pomiaru poziomu tkanki kostnej wokół wszczepu
oraz określenie głębokości kieszonek po okresie fizjologicznego remodelingu. Zwykle jest to wykonywane
w czasie obciążania implantu, pomijając implantację
z obciążeniem natychmiastowym.
Kluczowym parametrem diagnostycznym periimplant
mucositis jest krwawienie podczas sondowania. W przypadku, gdy stwierdza się ten objaw oraz wzrost głębo-
kości kieszonek (zwłaszcza, gdy PD > 5 mm), niezbędne
jest wykonanie zdjęcia radiologicznego w celu oceny stanu tkanki kostnej.9 Jedną z klasyfikacji odzwierciedlających zaawansowanie periimplantitis jest podział ubytków
kostnych wg. Schwarza i wsp.10 Wyróżnia on komponentę
śródkostną (klasa I: a – dehiscencja przedsionkowa, b –
dehiscencja przedsionkowa z półokrężną resorpcją kości,
c – dehiscencja przedsionkowa z okrężną resorpcją kości, d – dehiscencja przedsionkowa i językowa z okrężną
resorpcją kości, e – okrężna resorpcja kości) oraz suprakrestalną (klasa II).
Algorytm postępowania terapeutycznego uzależniony
jest od stanu klinicznego i stopnia zaawansowania choroby. Celem terapii jest eliminacja zmian zapalnych poprzez zahamowanie progresji choroby oraz utrzymanie
funkcjonalności wszczepu przy zachowanych zdrowych
tkankach otaczających. Niezbędne jest zatem usunięcie czynników etiologicznych: przylegającej płytki, kolonii bakteryjnych, endo- i egzotoksyn oraz zainfekowanej
tkanki łącznej.11
Do oczyszczania i dekontaminacji powierzchni implantu bardzo często wykorzystywane są lasery cechujące
laser
2 2018
07
[8] =>
| periimplantitis
Ryc. 3a
Ryc. 3b
Ryc. 3a: Napromienianie laserem Er:YAG. Ryc. 3b: Usunięcie tkanki ziarninowej laserem Er:YAG w trybie LP.
08 laser
2 2018
[9] =>
periimplantitis
|
Ryc. 3b
Ryc. 3c
Ryc. 3c: Dezynfekcja powierzchni implantów laserem Er:YAG w trybie MSP. Ryc. 3d: Ablacja zainfekowanej kości laserem Er:YAG w trybie QSP.
laser
2 2018
09
[10] =>
| periimplantitis
się łatwością użycia, efektem bakteriobójczym, zdolnością do ablacji oraz hemostazy, a także przyspieszaniem
procesu gojenia ran. Kliniczne zastosowanie mają: Er:YAG
(2940 nm), CO2 (10600 nm) oraz diodowy (810 i 980 nm)
ze względu na korzystne właściwości oraz fakt, że ich
specyficzne długości fali są bardzo słabo absorbowane
przez tytan.12-14 Można je wykorzystać zarówno w terapii
niechirugicznej, jak i chirurgicznej.
Podczas 6th European Workshop on Periodontology
stwierdzono jednak brak efektywności procedur niechirurgicznych w leczeniu periimplantitis.15 Jedna z długoczasowych obserwacji (do 24 miesięcy), uwzględniająca
ocenę wskaźników: PI (plaque index), GR (gingival recession), CAL (clinical attachment level), PD (probing depth)
oraz BOP dowiodła poprawy, jednak na podstawie badania histologicznego stwierdzono, że jednorazowe napromienianie implantu (100 mJ, 10 Hz) średnio przez 6 min
nie jest wystarczające do jego utrzymania.16 Ponadto,
mikrobiologiczna ocena Perssona i wsp.17 dokonana po
6 miesiącach od terapii niechirurgicznej wykazała, iż zarówno laser Er:YAG, jak i piaskarka nie pozwalają na uzyskanie wystarczającego stopnia dekontaminacji. Stąd
celem niniejszej pracy jest przedstawienie możliwości chirurgicznego leczenia periimplantitis z wykorzystaniem nowej koncepcji irriadacji tkanek w oparciu o synergistyczne
zastosowanie lasera Er:YAG i Nd:YAG na podstawie opisu
przypadku.
Opis przypadku
U 39-letniego pacjenta bez chorób ogólnoustrojowych, palącego < 10 papierosów dziennie, utrzymującego prawidłową higienę jamy ustnej i nie przyjmującego
stale leków, zdiagnozowano zakażenie okołowszczepowe
3 lata po wszczepieniu 2 implantów BIOMET 3i w pozycji
46, 47 (46: 4/3 x 11,5 mm; 47: 5/4 x 8,5 mm). Implanty
obciążone były przykręcanymi koronami zespolonymi
metalowo-porcelanowymi.
Po wykonaniu zdjęć wewnątrzustnych przylegających
stwierdzono utratę kości wyrostka zębodołowego (MBL –
marginal bone loss) wokół implantów o charakterystycznym kraterowym kształcie, wynoszącą średnio 3 mm
wokół obu wszczepów (Ryc. 1a i b). Szerokość dziąsła
zrogowaciałego (HKT – height of keratinized tissue) wynosiła 3 mm (Ryc. 2), głębokość kieszonki (PD – probing
depth) – 6 mm (implant 46) i 5 mm (implant 47) w najgłębszych miejscach pomiarowych oraz objaw krwawienia
podczas sondowania (BOP – bleeding on probing) były
dodatnie w 2 (50%) i 3 miejscach (75%), odpowiednio wokół 46 i 47. Wskaźnik płytki bakteryjnej (PlI – plaque index)
wynosił średnio 1.
Podjęto decyzję o przeprowadzeniu zabiegu chirurgicznego celem dekontaminacji wszczepu i augmentacji
10 laser
2 2018
utraconej kości z wykorzystaniem materiału ksenogennego. Przed zabiegiem zlecono higienizację jamy ustnej.
Nie stwierdzono krwawienia ani miejscowego stanu zapalnego przyzębia brzeżnego. Zabieg został przeprowadzony w miejscowym znieczuleniu 3,4 ml 4% roztworu
artykainy z epinefryną w stosunku 1: 100 000 z wykorzystaniem urządzenia the Wand™ STA. Nie odkręcano koron od implantów. Nacięto i odwarstwiono trójkątny płat
śluzówkowo-okostnowy w okolicy 45-47, uwidaczniając
defekt kostny klasy Ib wg klasyfikacji Schwarza, obnażający gwinty implantów – dehiscencja po stronie przedsionkowej z półkolistą resorpcją kości. Za pomocą lasera TwinLight®, z wykorzystaniem w pierwszej kolejności
Er:YAG usunięto tkankę ziarninową (160 mJ, 10 Hz, tryb
LP), przeprowadzono dezynfekcję powierzchni implantów
(80 mJ, 10 Hz, tryb MSP), ablację zainfekowanej kości
(200 mJ, 10 Hz, tryb QSP), (Ryc. 3a-d), a następnie dokonano redukcji bakterii z wykorzystaniem lasera TwinLight®
Nd:YAG (15 Hz, 1,5 W, 60s, tryb MSP), (Ryc. 4a i b). Ubytek
kostny augmentowano materiałem kościozastępczym
Geistlich Bio-Oss® Spongiosa 0,25-1 mm (Ryc. 5) oraz
od strony przedsionkowej zaaplikowano błonę zaporową
Geistlich Bio-Gide® (Ryc. 6). Reponowano płat śluzówkowo-okostnowy i zamknięto ranę nieresorbowalnymi szwami o grubości 5/0 (Seralon®), (Ryc. 7). Zabieg zakończono
przeprowadzeniem biostymulacji laserem Nd:YAG (10 Hz,
0,5 W, 60 s, tryb VLP,) (Ryc. 8). Kontrolne zdjęcia RVG
wykonano bezpośrednio po zabiegu (Ryc. 9), a także po
upływie 4,5 miesiąca (Ryc. 10a i b). Kliniczne parametry
wynosiły wówczas: HKT 3 mm, PD w najgłębszych miejscach pomiarowych – 4 mm (implant 46) i 3 mm (implant
47). Wskaźnik BOP był negatywny, PlI <1.
Dyskusja
Stosowane klinicznie specyficzne długości fali laserów
wywierają różne interakcje z tkanką, tj. ablacja, dekontaminacja, biostymulacja, redukcja bakterii.17 Efekt biostymulujący przyczynia się do lepszego gojenia ran oraz
redukcji stanu zapalnego, bólu i obrzęku.18 Laser erbowojagowy charakteryzuje się efektywnym działaniem przeciwbakteryjnym. Wykazano, iż 60 s napromienianie (50
mJ, 15 Hz) jest wystarczające, aby usunąć ponad 99,9%
bakterii grupy S. aureus i E. Coli,19 natomiast 10 s aplikacja wiązki tego typu lasera przy parametrach: 10 Hz, 90
mJ i trybie VSP eliminuje szczep S. aureus w 99-100%
i w trybie SP w 100%.20
Ryzyko stosowania laserów wobec metalu wiąże się
z jego nagrzewaniem, gdyż trwający min. 60 s wzrost
temperatury o 10° C powoduje nieodwracalne uszkodzenie kości.14 W badaniu ex vivo, oceniającym wpływ napromieniania laserem diodowym i Er:YAG na wzrost temperatury implantu w zależności od jego średnicy, klasy
tytanu oraz parametrów lasera stwierdzono, iż implanty
zawierające w swoim składzie tytan klasy IV nagrzewa-
[11] =>
periimplantitis
|
Ryc. 4a
Ryc. 4b
Ryc. 4a: Napromienianie laserem Nd:YAG. Ryc. 4b: Redukcja bakterii laserem Nd:YAG w trybie MSP.
laser
2 2018
11
[12] =>
| periimplantitis
Ryc. 3 a5
Ryc. 6
Ryc. 5: Augmentacja ubytku kostnego materiałem kościozastępczym. Ryc. 6: Założenie resorbowalnej błony zaporowej.
12 laser
2 2018
[13] =>
periimplantitis
|
Ryc. 7
Ryc. 8
Ryc. 7: Repozycja płata śluzówkowo-okostnowego i zamknięcie rany nieresorbowalnymi szwami. Ryc. 8: Biostymulacja laserem Nd:YAG
w trybie VLP.
laser
2 2018
13
[14] =>
| periimplantitis
możliwe jest przeprowadzenie leczenia periimplantitis laserem o mocy 3-4 W w przypadku implantów tytanowych
klasy V o średnicy > 4,5 mm.21
Samo mechaniczne oczyszczanie implantu nie jest
wystarczające, a ponadto może powodować niekorzystne zmiany struktury wszczepu. Laser Er:YAG znacznie
skuteczniej usuwa bakteryjny biofilm z szorstkiej powierzchni wszczepu w porównaniu do ultradźwięków
i kiret z następczym przemyciem chlorheksydyną (CHX).
Zaobserwowano bowiem mniejszy odsetek resztkowej
płytki w grupie leczonej laserem (100 mJ, 10 Hz) 5.8 ±
5.1% w stosunku do terapii ultradźwiękowej: 36.8 ± 4.5%
oraz kiret z CHX: 61.1 ± 11.4%.22 Stwierdzono także, że
laser ten wywiera lepszy wpływ na reosteointegrację.
Formowanie nowej tkanki kostnej wykazano w przypadku zastosowania każdej z wymienionych metod, jednak
po napromienianiu odnotowano większy wskaźnik BIC
(bone to implant contact) – 44.8 vs 14.8% i 8.7% odpowiednio dla kiret z miejscową aplikacją metronidazolu
i ultradźwięków.23
Ryc. 9
Ryc. 9: Kontrolne zdjęcie RVG wykonane bezpośrednio po zabiegu.
ją się szybciej od stopów tytanu z aluminium i wanadem
(Ti6Al4V – klasa V). Ponadto, dowiedziono wzrostu temperatury wraz ze spadkiem średnicy wszczepu. Z kolei
biorąc pod uwagę parametry lasera wykazano, że 30 s
irradiacja laserem Er:YAG o mocy 1 W powoduje wzrost
temperatury mniejszy niż 10° C, bez względu na klasę tytanu, dzięki czemu zminimalizowane jest ryzyko uszkodzenia kości. Zalecane jest, aby nie przekraczać ustawień
mocy obu testowanych laserów powyżej 2 W i czasu
pracy 30 s, jednak przy dużym doświadczeniu klinicznym
Na podstawie 6-miesięcznej obserwacji klinicznej
Schwarza i wsp.24 niechirurgicznej terapii periimplantitis można wywnioskować, iż zarówno leczenie laserem
Er:YAG (100 mJ, 10 Hz), jak i konwencjonalne z zastosowaniem plastikowych kiret i następczym płukaniem 0,2%
CHX przynosi pozytywne efekty. Leczenie irradiacją skutkuje jednak statystycznie większą redukcją BOP. Dzieje się
tak prawdopodobnie dlatego, że laser umożliwia znaczną
redukcję flory bakteryjnej. Wykazano bowiem istotną redukcję patologicznej flory bakteryjnej po irradiacji laserem
TwinLight® podczas zabiegu chirurgicznego w przebiegu
periodontitis.25 Ma to duże znaczenie kliniczne z uwagi na
znaczne podobieństwo składu płytki bakteryjnej u pacjentów z periodontitis i periimplantits.
Analizując jednak końcowe efekty terapii chirurgicznej, uwzględniejącej augmentację defektów kostnych
w ocenie po 6, 24 i 48 miesiącach wskazano, że jak do
tej pory, znany sposób dekontaminacji wszczepu nie
stanowi głównego czynnika wpływającego na ostateczny efekt leczniczy.26-28 Dlatego też poszukuje się nowych
rozwiązań terapeutycznych zwiększających skuteczność
dekontaminacji bakteryjnej powierzchni implantu i otaczających tkanek.
Zastosowana w prezentowanym przypadku minimalnie inwazyjna koncepcja lecznicza TwinLight® oparta
jest na współdziałaniu wiązki lasera Er:YAG i Nd:YAG,
dzięki czemu zwiększona jest efektywność leczenia
oraz skrócony czas gojenia. Laser erbowo-jagowy wy-
Ryc. 10a
14 laser
2 2018
Ryc. 10b
Ryc. 10a i b: Kontrolne zdjęcia RVG wykonane po 4,5 miesiącach
od zabiegu.
[15] =>
periimplantitis
korzystywany jest do redukcji bakterii oraz w przypadku
metody chirurgicznej leczenia zniszczonej tkanki kostnej wokół implantu. Umożliwia on selektywne usunięcie
tkanki ziarninowej zarówno z powierzchni wszczepu,
jak i kości oraz dokładną dekontaminację ze skuteczną
eliminacją bakteryjnych lipopolisacharydów. Następcze
zastosowanie wiązki lasera Nd:YAG przyspiesza gojenie poprzez redukcję bakterii oraz wywiera działanie
biostymulujące.
Metoda TwinLight® obejmuje 5 etapów:
1. usunięcie tkanki ziarninowej (Er:YAG, tryb LP – long
pulse),
2. usunięcie biofilmu bakteryjnego z powierzchni implantu (Er:YAG, tryb MSP – medium – short pulse),
3. ablacja zainfekowanej kości (Er:YAG, tryb QSP – quantum square pulse),
4. redukcja bakterii z powierzchni kości (Nd:YAG,
tryb MSP),
5. biostymulacja (Nd:YAG, tryb VLP – very long pulse).
W przypadku periimplant mucositis przeprowadzany
jest jedynie etap 2. Użycie lasera erbowo-jagowego przy
optymalnych parametrach nie powoduje uszkodzenia termicznego kości ani niekorzystnych zmian powierzchni implantu. Z kolei podczas napromieniania laserem Nd:YAG
istotne jest, aby unikać jego kontaktu z wszczepem
z uwagi na silną absorpcję wiązki przez tytan i w konsekwencji wzrost jego temperatury. Ponadto, irradiacja laserem Nd:YAG wykonywana co 2. dzień od chwili zabiegu
przyczynia się do lepszego, szybszego gojenia, zmniejszenia obrzęku tkanek i odczucia bólu.18,29,30
W prezentowanym przypadku zdiagnozowanie periimplantitis wymagało wdrożenia odpowiedniego algorytmu leczenia. Uwzględnienie w nim zastosowania laserów
umożliwiło dokładne oczyszczenie zarówno powierzchni
obnażonych gwintów implantów, jak i otaczającej kości,
a także redukcję patogenów. Dzięki temu można było
przeprowadzić zabieg sterowanej regeneracji kości (GBR)
bez obaw o kontaminację bakteryjną materiału augmentacyjnego. Jego skuteczność znajduje odzwierciedlenie
w kontrolnym RVG wykonanym po 4,5 miesiącach od
zabiegu, uwidaczniającym stopniową przebudowę i wysycanie się defektu kostnego. Pozwala to na odzyskanie
stabilnego podparcia implantu, co w konsekwencji lepiej
rokuje jego funkcjonalności i przeżywalności.
Podsumowanie
Napromienianie laserem przyczynia się do osiągnięcia
sukcesu terapeutycznego w sposób minimalnie inwazyjny. Skuteczna redukcja bakterii – czynnika etiologicznego,
przyspieszenie procesu gojenia, a także wywieranie działania biostymulującego przemawiają za celowością stosowania laserów w codziennej praktyce klinicznej.
|
Piśmiennictwo:
1. Roos-Jansåker AM. Long time follow up of implant therapy and treatment of peri-implantitis. Swed Dent J Suppl.
2007;188:7-66.
2. Mombelli A, Müller N, Cionca N. The epidemiology of peri-implantitis. Clin Oral Implants Res. 2012;23(6):67-76.
3. Ata-Ali J, wAta-Ali F, Bagan L. A Classification Proposal for
Peri-Implant Mucositis and Peri-Implantitis: A Critical Update. Open Dent J. 2015;9:393-395.
4. Casado PL, Villas-Bôas R, Leão da Silva LC. Is bleeding on
probing a differential diagnosis between periimplant health
and disease? Braz. J. Oral Sci. 2013;12(2):95-99.
5. Prathapachandran J, Suresh N. Management of peri-implantitis. Dent Res J. 2012;9(5):516-521.
6. Socransky SS, Haffajee AD, Cugini MA, Smith C, Kent RL.
Microbial complexes in subgingival plaque. J Clin Periodontol. 1998;25:134-144.
7. Albertini M, López-Cerero L, O’Sullivan MG, Chereguini CF,
Ballesta S, Ríos V, Herrero-Climent M, Bullón P. Assessment
of periodontal and opportunistic flora in patients with peri-implantitis. Clin Oral Implants Res. 2015;26(8):937-41.
8. Renvert S, Polyzois I. Risk indicators for peri-implant mucositis: a systematic literature review. J Clin Periodontol.
2015;42(16):172-186.
9. Lang NP, Berglundh T. Periimplant diseases: where are we
now? Consensus of the Seventh European Workshop on
Periodontology. J Clin Periodontol. 2011;38(11):178-81.
10. Schwarz F, Herten M, Sager M, Bieling K, Sculean A, Becker
J. Comparison of naturally occurring and ligature-induced
peri-implantitis bone defects in humans and dogs. Clin Oral
Implants Res. 2007;18(2):161-70.
11. Kreisler M, Kohnen W, Christoffers AB, Götz H, Jansen B,
Duschner H, d’Hoedt B. In vitro evaluation of the biocompatibility of contaminated implant surfaces treated with an
Er:YAG laser and an air powder system. Clin Oral Implants
Res. 2005;16(1):36-43.
12. Schwarz F, Bieling K, Bonsmann M, Latz T, Becker J.
Nonsurgical treatment of moderate and advanced periimplantitis lesions: a controlled clinical study. Clin Oral Invest.
2006;10:279.
13. Matys J, Grzech-Leśniak K, Flieger R, Dominiak M: Assessment of an Impact of a Diode Laser Mode with Wavelength
of 980 nm on a Temperature Rise Measured by Means of
k-02 Thermocouple: Preliminary Results. Dent. Med. Probl.
2016;53(3): 345-351.
14. Monzavi A, Shahabi S, Fekrazad R et al. Implant Surface Temperature Changes during Er:YAG Laser Irradiation with Different Cooling Systems. J Dent (Tehran). 2014;11(2):210-215.
15. Lindhe J, Meyle J. Peri-implant diseases: Consensus Report of the Sixth European Workshop on Periodontology.
J Clin Periodontol. 2008; 35(8):282-285.
16. Schwarz F, Bielig K, Nuesry E, Sculean A, Becker J. Clinical
and histological healing pattern of peri-implantitis lesions following non-surgical treatment with an Er:YAG laser. Lasers
Surg Med. 2006;38(7):663-71.
laser
2 2018
15
[16] =>
| periimplantitis
17. Persson GR, Roos-Jansåker AM, Lindahl C, Renvert S.
Microbiologic results after non-surgical erbium-doped:yttrium, aluminum, and garnet laser or air-abrasive treatment
of peri-implantitis: a randomized clinical trial. J Periodontol.
2011;82(9):1267-78.
18. Maden I, Maden OE, Kazak Z: The TwinLight™ Concept in
Dentistry. LA&HA. 2013;1:11-15.
19. Mehl A, Folwaczny M, Haffner C, Hickel R. Bactericidal effects of 2.94 microns Er:YAG laser radiation in dental root
canals. J Endod. 1999;25(7):490-493.
20. Tosun E, Tasar F, Strauss R, Kıvanc DG, Ungor C. Comparative evaluation of antimicrobial effects of Er:YAG, diode, and
CO2 lasers on titanium discs: an experimental study. J Oral
Maxillofac Surg. 2012;70(5):1064-9.
21. Matys J, Botzenhart U, Gedrange T, Dominiak M. Thermodynamic effects after Diode and Er: YAG laser irradiation of grade IV and V titanium implants placed in bonean ex vivo study. Preliminary report. Biomed Tech (Berl).
2016,61(5):499-507.
22. Schwarz F, Sculean A, Romanos G, Herten M, Horn N,
Scherbaum W, Becker J. Influence of different treatment
approaches on the removal of early plaque biofilms and the
viability of SAOS2 osteoblasts grown on titanium implants.
Clin Oral Investig. 2005;9(2):111-7.
23. Schwarz F, Jepsen S, Herten M, Sager M, Rothamel D,
Becker J. Influence of different treatment approaches on
non-submerged and submerged healing of ligature induced
peri-implantitis lesions: an experimental study in dogs. J Clin
Periodontol. 2006;33(8):584-95.
24. Schwarz F, Sculean A, Rothamel D, Schwenzer K, Georg
T, Becker J. Clinical evaluation of an Er:YAG laser for nonsurgical treatment of peri-implantitis: a pilot study. Clin Oral
Implants Res. 2005;16(1):44-52.
25. Dominiak M, Hnitecka S. Śródzabiegowa ocena jakościowo-ilościowa flory bakteryjnej patologicznych kieszonek
dziąsłowych leczonych z wykorzystaniem lasera Er:YAG
i Nd:YAG – opis przypadku. e-Dentico. 2017;1(65):154-162.
26. Schwarz F, Hegewald A, John G, Sahm N, Becker J. Four-year follow-up of combined surgical therapy of advanced
peri-implantitis evaluating two methods of surface decontamination.J Clin Periodontol. 2013;40(10):962-7.
27. Schwarz F, John G, Mainusch S, Sahm N, Becker J. Combined surgical therapy of peri- implantitis evaluating two
methods of surface debridement and decontamination.
A two-year clinical follow up report.J Clin Periodontol.
2012;39(8):789-97.
28. Schwarz F, Sahm N, Iglhaut G, Becker J. Impact of the method of surface debridement and decontamination on the
clinical outcome following combined surgical therapy of peri-implantitis: a randomized controlled clinical study. J Clin
Periodontol. 2011;38(3):276-84.
29. Maden I, Kazak Z. The TwinLight® approach to peri-implantits. Laser international. 2015;1:26-29.
30. TwinLight® Peri-implantitis Treatment. A simple and effective
procedure that offers the power to treat peri-implantitis – an
increasing threat to oral health. Fotona
autorki:
Sylwia Hnitecka, Marzena Dominiak
Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu
Medycznego we Wrocławiu,
kierownik: prof. dr hab. Marzena Dominiak
Kontakt:
E-mail: sylwia.hnitecka@gmail.com
register for
FREE
– education everywhere
and anytime
– live and interactive
webinars
– more than 1,000 archived
courses
– a focused discussion
forum
– no time away from
the practice
– interaction with
colleagues and experts
across the globe
– a growing database
of scientific articles
and case reports
– free membership
no travel costs
– ADA CERP-recognized
credit administration
www.DTStudyClub.com
16 laser
2 2018
Dental Tribune Study Club
Join the largest
educational
network
in dentistry!
ADA CERP is a service of the American Dental Association to assist dental professionals in identifying quality
providers of continuing dental education. ADA CERP does not approve or endorse individual courses or instructors,
nor does it imply acceptance of credit hours by boards of dentistry.
[17] =>
magazine
laser
2 2018
|
17
[18] =>
| stomatologia dziecięca
Laserowe opracowanie
niedorozwoju szkliwa siekaczy górnych
– opis przypadku
Agnieszka Milc
Streszczenie: Niedorozwój szkliwa w siekaczach górnych – w artykule przedstawiono jeden ze sposobów postępowania w takim przypadku.
Słowa kluczowe: niedorozwój szkliwa, laser Er:YAG, laser Fotona LightWalker.
Opis przypadku
9-letnia pacjentka zgłosiła się do gabinetu w związku
z niedorozwojem szkliwa siekaczy górnych. W badaniu
wewnątrzustnym stwierdzono uszkodzone szkliwo na powierzchniach wargowych siekaczy górnych. Po przeprowadzonym badaniu stomatologicznym nie stwierdzono
obecności aktywnej próchnicy. Dokonano oceny stanu
higieny jamy ustnej na podstawie obliczenia wskaźnika
płytki nazębnej PLI, który wyniósł 0.
Pacjentka była bardzo zestresowana i pełna obaw
o to, jak będzie przebiegało leczenie. W związku z tym,
Ryc. 1
Ryc. 1: Ząb 11 – stan wyjściowy.
18 laser
2 2018
zgodnie z życzeniem matki pacjentki, ubytki w szkliwie
zostały opracowane podczas kolejnych wizyt.
Po zastosowaniu optragate, przystąpiono do opracowania uszkodzonego szkliwa, w pierwszej kolejności siekacza górnego prawego (ząb 12, Ryc. 1).
Zastosowane parametry pracy lasera Er:YAG
(2940 nm) przy opracowaniu szkliwa końcówką kontaktową H14 z tipem cylindrycznym 1,3 mm (parametry preparation single step): tryb QSP, energia 200 mJ,
częstotliwość 15 Hz, moc 3 W, woda 2, powietrze 4
(Ryc. 12).
[19] =>
stomatologia dziecięca
|
Ryc. 2
Ryc. 3
Ryc. 4
Ryc. 2: Ząb 11 po opracowaniu laserem Er:YAG i modyfikacji powierzchni szkliwa, dziąsło przed wypełnieniem ostatecznym odsunięto nicią retrakcyjną celem uzyskania suchości pola operacyjnego. Ryc. 3: Ząb 11 po wypełnieniu kompozytowym i ząb 21 – stan wyjściowy. Ryc. 4: Ząb
21, 11 po opracowaniu laserem Er:YAG i modyfikacji powierzchni szkliwa przed wypełnieniem ostatecznym.
laser
2 2018
19
[20] =>
| stomatologia dziecięca
Laserowa modyfikacja powierzchni szkliwa przed wypełnieniem (parametry surface modification): końcówka
kontaktowa H14, tip cylindryczny 1,3 mm, tryb QSP, energia 120 mJ, częstotliwość 10 Hz, moc 1,20 W, woda 4,
powietrze 4, (Ryc. 13).
Rekonstrukcję zębów przeprowadzono z użyciem
materiału Estellite Asteria NE.
Ryc. 5
Podsumowanie
W gabinecie stomatologii dziecięcej, gdzie liczy się
precyzja i wielofunkcyjność, laser erbowo-jagowy Er:YAG
firmy Fotona jest doskonałym narzędziem z wyboru do
skutecznej, precyzyjnej i minimalnie inwazyjnej ablacji
w twardych tkankach zęba. Ponadto, stosując urządzenie LightWalker unikamy nieprzyjemnych doznań pacjenta
Ryc. 6
Ryc. 7
Ryc. 5: Ząb 12 – stan wyjściowy. Ryc. 6: Ząb 12 po opracowaniu laserem Er:YAG i modyfikacji powierzchni szkliwa przed wypełnieniem
ostatecznym. Ryc. 7: Ząb 12 po wypełnieniu ostatecznym.
20 laser
2 2018
[21] =>
stomatologia dziecięca
|
Ryc. 8
Ryc. 9
Ryc. 10
Ryc. 8: Ząb 12, 11 i 21 po wypełnieniu kompozytem. Ryc. 9: Ząb 22 – stan wyjściowy. Ryc. 10: Ząb 22 12 po opracowaniu laserem Er:YAG
i modyfikacji powierzchni szkliwa przed wypełnieniem ostatecznym.
laser
2 2018
21
[22] =>
| stomatologia dziecięca
Ryc. 11
Ryc. 12
Ryc. 13
Ryc. 11: Ząb 22 po wypełnieniu kompozytem.
Ryc. 12: Prep single step – zastosowane parametry ustawień lasera.
Ryc. 13: Surface modifaction – zastosowane parametry ustawień
lasera.
podczas zabiegów stomatologicznych, eliminujemy nielubiane przez dzieci wibracje i piskliwe odgłosy pracującego wiertła, co ma ogromne znaczenie dla pacjentów
w wieku rozwojowym.
autorka
Agnieszka Milc – lekarz stomatolog,
specjalista stomatologii dziecięcej,
absolwentka Akademii Medycznej
im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu,
dyplom uzyskała w 2000 r. Tytuł specjalisty
w dziedzinie stomatologii dziecięcej uzyskała
w 2013 r. Od 2004 r. prowadzi własną
praktykę lekarską. Członek Polskiej Akademii
Stomatologii Dziecięcej.
Kontakt:
E-mail: gabinet@dens-albus.pl
22 laser
2 2018
[23] =>
magazine
laser
2 2018
|
23
[24] =>
| chirurgia regeneracyjna
Możliwości wykorzystania materiałów
augmentacyjnych oraz laserów Er:YAG
i Nd:YAG w chirurgii regeneracyjnej
wyrostka zębodołowego
– opis przypadków
Sylwia Hnitecka, Jakub Hadzik, Anna Smulczyńska-Demel, Małgorzata Szulc, Marzena Dominiak
Streszczenie: Do procedur regeneracyjnych powszechnie wykorzystywane są materiały autogenne, allogenne, ksenogenne i alloplastyczne. Przeszczep autogenny jest nadal uznawany za tzw. złoty standard ze względu na swoje właściwości, jednak jego pozyskanie jest związane z potencjalnymi, dodatkowymi komplikacjami. Z tego powodu wzrosło
zainteresowanie zastosowaniem zębiny pozyskanej z usuniętego zęba jako autogennego substytutu kości. W centrum
zainteresowania znalazła się właśnie zębina ze względu na podobieństwo jej składu do kości kortykalnej. Usunięty
ząb może w ciągu kilku minut stać się materiałem do natychmiastowej regeneracji, który integrując się z tkanką kostną, tworzy stabilną tkankę zębinowo-kostną, charakteryzującą się powolnym remodelingiem. W artykule przedstawiono przypadki 3 pacjentów, u których przeprowadzono regeneracyjne zabiegi chirurgiczne z wykorzystaniem laserów
Er:YAG i Nd:YAG, mielonej zębiny uzyskanej z usuniętego zęba jako materiału użytego do regeneracji oraz fibryny bogatopłytkowej (PRF – platelet rich fibrin).
Słowa kluczowe: przeszczep autogenny, usunięty ząb, zębina, zapalenie przyzębia, laser Er;YAG i Ed:YAG.
Współczesna stomatologia podkreśla istotne znaczenie właściwych wymiarów wyrostka zębodołowego,
zarówno z punktu widzenia estetycznego, jak i funkcjonalnego. W przypadku braku dostatecznej objętości wyrostka wykonuje się zabiegi augmentacyjne mające na
celu odbudowę utraconej kości. Ponadto, pacjenci świadomi konieczności posiadania w pełni funkcjonalnego
uzębienia częściej zgłaszają się do lekarza dentysty celem zachowania zębów dotkniętych chorobą przyzębia,
co w wielu przypadkach wymaga wdrożenia chirurgicznej
terapii regeneracyjnej. W tych celach wykorzystywane są
materiały pochodzenia autogennego, allogennego, ksenogennego oraz alloplastyczne.
Autogenny przeszczep kostny, zawierający żywe komórki jest nadal uważany za tzw. złoty standard w chirurgii
regeneracyjnej, ze względu na właściwości osteogenne,
osteoindukcyjne, osteokondukcyjne, a także możliwość
uniknięcia odpowiedzi immunologicznej, powodującej
odrzucenie. Jego pozyskiwanie wiąże się jednak z generowaniem drugiego pola zabiegowego i osłabia kość
24 laser
2 2018
w miejscu dawczym. Istnieje także ryzyko dodatkowych
powikłań i dolegliwości – w szczególności, gdy zachodzi
konieczność uzyskania przeszczepu spoza jamy ustnej.
W przypadku zastosowania autogennej kości do rekonstrukcji wyrostka obserwuje się znaczny stopień resorpcji
tego materiału, sięgający do 60% (w przypadku przeszczepu z kości biodrowej), przy czym stopień resorpcji
jest w dużej mierze uzależniony m.in. od miejsca pozyskania augmentatu.1
Z drugiej strony, użycie allogennej kości związane jest
z ryzykiem transmisji chorób zakaźnych i immunogenności obcych materiałów.2 Z kolei, alternatywnie używane
ksenogenne lub alloplastyczne materiały kościozastępcze cechują się tylko właściwościami osteokondukcyjnymi, a więc działają jedynie jako rusztowanie dla komórek
osteogennych z brzegów ubytku kostnego w warunkach
właściwego unaczynienia.3
Z tych właśnie powodów wzrasta zainteresowanie
możliwością użycia usuniętego zęba jako autogennego
[25] =>
chirurgia regeneracyjna
|
materiału, z uwagi na podobieństwo jego składu (zwłaszcza zębiny) do składu kości korowej w aspekcie biochemicznym. Zarówno ząb, jak i kości obszaru szczękowo-twarzowego embriologicznie wywodzą się z grzebienia
nerwowego. Materiał pozyskany z mielonego zęba wykazuje doskonałe właściwości nie tylko osteokondukcyjne,
ale także osteoindukcyjne.4
Zębina składa się w 65% z substancji nieorganicznych, w 35% z organicznych i wody, co czyni ją bardzo
podobną do składu kości wyrostka zębodołowego.
Hydroksyapatyt (część nieorganiczna) zębiny jest zbudowany z niskokrystalicznego fosforanu wapnia i wpływa na
remodeling przyszłej tkanki kostnej. 90% części organicznej to głównie kolagen typu I, biorący udział w formowaniu kości. Istnieją również białka niekolagenowe (NCP),
w tym fosfoforyny, sialoproteiny, glikoproteiny, proteoglikany, osteopontyna, osteokalcyna, osterix, Runx2, ale
także biopolimery, lipidy, cytryniany, mleczany, wyzwalające procesy resorpcji i formowania kości. Właściwości
osteoidukcyjne zapewnione są przez czynniki wzrostu,
zwłaszcza białka morfogenetyczne kości (BMP), lecz
także przez transformujący czynnik wzrostu ß (TGF-ß),
insulinopodobny czynniki wzrostu I i II (IGF-I, IGF-II), płytkopochodny czynnik wzrostu (PDGF), czy też czynnik
wzrostu fibroblastów (FGF).4
Zastosowanie cząsteczek mielonego zęba do celów
augmentacyjnych skutkuje podobnie jak odroczona replantacja pourazowa, gdzie spodziewanym efektem jest
ankyloza, zapewniająca długoczasowe zachowanie prawidłowych wymiarów wyrostka zębodołowego. Cząstki
Ryc. 1
Ryc. 1: Wykres przedstawiający średnie wartości jednostek tworzących kolonię/gram (CFU/g-colony-forming unit per gram) w zależności od sposobu pozyskania materiału autogennego. Wykres pochodzi z artykułu Takamoto M, Takechi M, Ohta K, Ninomiya Y, Ono S,
Shigeishi H, Tada M, Kamata N. Risk of bacterial contamination of
bone harvesting devices used for autogenous bone graft in implant
surgery. Head Face Med. 2013; 9:3.
przeszczepu, które ulegają kościozrostowi współtworzą
stabilną tkankę zębinowo-kostną ze stosunkowo powolną przebudową. Dlatego też ta nowa procedura jest
Ryc. 2
Ryc. 2: Zdjęcie ortopantomograficzne wykonane przed zabiegiem, przedstawiające zaawansowane ubytki kości wyrostka zębodołowego,
szczególnie w obszarach 25-27 i 35-37.
laser
2 2018
25
[26] =>
| chirurgia regeneracyjna
Ryc. 3
Ryc. 4
Ryc. 3: Zdjęcie ortopantomograficzne wykonane po 3,5 miesiąca, uwidaczniające wypełnienie uprzednio istniejących ubytków kostnych,
włącznie z wypełnieniem ubytku w furkacji zęba 36. Ryc. 4: Obraz kliniczny kości powstałej po 6 miesiącach od zabiegu augmentacyjnego
z wykorzystaniem autogennej zębiny.
zalecana w działaniach mających na celu zachowanie
zębodołu lub wyrostka zębodołowego (socket or ridge
preservation), sterowanej regeneracji kości (GBR – guided
bone regeneration), augmentacji wyrostka i podniesienia
dna zatoki szczękowej (sinus lift).
Stwierdzono, że tkanka powstała z integracji cząstek zęba z kością już po krótkim czasie zapewnia sta-
26 laser
2 2018
bilne podparcie implantów (2-3 miesiące).5 Mielony ząb
może być wykorzystywany również w połączeniu z innymi
materiałami wszczepowymi. Dodatkowe użycie fibryny
bogatopłytkowej (PRF), pozyskanej z obwodowej krwi
pacjenta, zawierającej czynniki wzrostu, korzystnie wpływa na gojenie oraz regenerację kości i tkanek miękkich,
biorąc udział w usprawnieniu waskularyzacji i sprzyjając
neoangiogenezie6, co ma istotne znaczenie w procedu-
[27] =>
chirurgia regeneracyjna
rach regeneracyjnych, zwłaszcza w przypadkach rozległych defektów.
Jako punkt krytyczny zastosowania procesowanych zębów uważa sią kontaminację bakteriologiczną.
Wojtowicz i wsp.7 dokonali analizy mikrobiologicznej próbek materiału pozyskanego w wyniku zmielenia zęba,
a następnie jego dekontaminacji, zgodnie z procedurą
zaleconą przez producenta jednego z systemów - 0,5 M
roztworu NaOH, 20% etanol i buforowany roztwór soli
fizjologicznej. Badaniom poddano zęby usunięte z przyczyn powikłanej próchnicy, a także całkowicie zatrzymane 3. zęby trzonowe. Wyniki hodowli mikrobiologicznej
pozwoliły na stwierdzenie „czystości mikrobiologicznej”
jedynie 5% próbek. W przypadku grupy zębów zatrzymanych najczęściej stwierdzano obecność gronkowców (50%), zaś w próbkach zębów usuniętych w wyniku sanacji jamy ustnej przeważały paciorkowce (47,6%).
Autorzy podkreślają jednak potencjalne niebezpieczeństwo związane z wyhodowaniem patogennych szczepów Enterococcus oraz Clostridium, a także możliwość
powstania ciężkich powikłań, szczególnie u pacjentów
z niedoborem odporności. Zwracają uwagę również na
konieczność stosowania farmakoterapii w przypadkach
tak stosowanych przeszczepów. W związku z tym proponują rozważenie możliwości przygotowywania materiału
autogennej zębiny uprzednio w banku tkanek „na zamówienie”, co zapewniałoby jałowość przeszczepu.
|
kości podczas przygotowywania łoża implantologicznego. Hodowla mikrobiologiczna próbek w warunkach
beztlenowych dowiodła, iż najniższy stopień kontaminacji
charakteryzował próbki pozyskane za pomocą trepanacji,
jednak w żadnym przypadku nie stwierdzono jałowości
(Ryc. 1). W związku z tym autorzy rekomendują wdrożenie profilaktyki antybiotykowej poprzedzającej procedury augmentacyjne z wykorzystaniem tak pobranych
przeszczepów kostnych oraz nie zalecają stosowania ich
u pacjentów z niedoborami odporności.
W niniejszym artykule przedstawiono kliniczne przypadki pacjentów, u których przeprowadzono chirurgiczne leczenie regeneracyjne przy użyciu lasera Er:YAG
i Nd:YAG z wykorzystaniem mielonych zębów oraz fibryny
bogatopłytkowej.
Przypadek 1
48-letnia pacjentka zgłosiła się do leczenia z przewlekłym, uogólnionym, ciężkim zapaleniem przyzębia, powodującym utratę kości brzeżnej, szczególnie w obszarach
25-27 i 35-37 (Ryc. 2).Pierwszy dolny lewy ząb trzonowy
(36) był słaborokujący ze względu na ubytek kości w rejonie furkacji – III stopień wg klasyfikacji Hampa10 (całkowity
ubytek w wymiarze poziomym, przechodzący przez całą
szerokość furkacji od strony przedsionkowej aż do językowej) oraz podklasy B w klasyfikacji Tarnowa i Fletchera11
(ubytek 4-6 mm w wymiarze pionowym).
Valdec i wsp.8 oceniali efektywność procedury zachowania wyrostka z zastosowaniem autogennej zębiny
pozyskanej w wyniku mielenia zęba w młynku kostnym
w połączeniu z krwią z obszaru zabiegowego, nie stosując przy tym dodatkowej procedury sterylizacji uzyskanego augmentatu. U wszystkich 4 pacjentów wskazanie do
ekstrakcji stanowił uraz. W 3 przypadkach usunięto miazgę, w jednym materiał wypełniający kanał korzeniowy.
Zęby oczyszczono jedynie mechanicznie za pomocą
wiertła, usuwając przy tym szkliwo i cement. Następnie
zębodoły zamknięto autogennym przeszczepem tkanki miękkiej z podniebienia techniką sztancowania. Po
3-4 miesiącach przeprowadzono implantację, nie stwierdzając przy tym infekcji i innych komplikacji.
Okazuje się jednak, iż pozyskiwanie autogennej kości
z obszaru jamy ustnej także związane jest z jej bakteryjną kontaminacją, co skutkuje ryzykiem infekcji. W badaniu Takamoto i wsp.9 porównywano stopień kontaminacji
fragmentów kości w zależności od sposobu jej pozyskania. Badano próbki pozyskane za pomocą dłuta kostnego, skrobaczki kostnej, wiertła trepanacyjnego oraz filtra
przytwierdzanego do ssaka, zbierającego cząsteczki
Ryc. 5: Zdjęcie wewnątrzustne przylegające wykonane w dniu oddania korony protetycznej.
Ryc. 5
laser
2 2018
27
[28] =>
| chirurgia regeneracyjna
Ryc. 6
Ryc. 6: Korona protetyczna na implancie 15.
Ryc. 7: Zdjęcie wewnątrzustne przylegające wykonane w dniu implantacji.
Przeprowadzono zabiegi higienizacyjne oraz leczenie endodontyczne zęba 36. Godzinę przed chirurgicznym zabiegiem regeneracyjnym podano osłonowo
600 mg klindamycyny, leczenie odbyło się w znieczuleniu
miejscowym.
Początkowo usunięto częściowo zatrzymany ząb
38 i przygotowano z niego materiał wszczepowy zgodnie z protokołem producenta młynka. Ząb oczyszczono
za pomocą wiertła z węglika spiekanego, zdezynfekowano przez 10 min w 0,5 M roztworze NaOH i 20% alkoholu, płukano przez 3 min w roztworze chlorku sodu
buforowanym fosforanami (DPBS) i zmielono przy użyciu
młynka. W obszarach planowanej regeneracji uniesiono
trapezowe płaty śluzówkowo-okostnowe, uwidaczniając
rozległe defekty kostne. Za pomocą lasera Er: YAG (200
mJ, 10 Hz, 2 W) usunięto tkankę ziarninową, a następnie
wykonano redukcję bakterii wiązką lasera Nd: Yag (15 Hz,
1,5 W, 60 s). Ubytki kostne w rejonie 25-27 wypełniono
drobnocząsteczkowym materiałem ksenogennym i pokryto błoną a-PRF™, przygotowaną zgodnie z protokołem
opracowanym przez J. Choukrouna.12 W obszarze zabiegowym wytworzono także skrzep za pomocą lasera
Nd:YAG (20 Hz, 4 W, 60s). Ubytki w rejonie 35-37 augmen-
28 laser
2 2018
Ryc. 7
[29] =>
chirurgia regeneracyjna
|
Ryc. 8
Ryc. 8: Korona protetyczna na implancie 33.
towano materiałem powstałym ze zmieszania cząsteczek
mielonego zęba 38 z płynną frakcją fibryny bogatopłytkowej (i-PRF™) i pokryto resorbowalną, kolagenową błoną
zaporową. A-PRF™ umieszczono także w zębodole poekstrakcyjnym 38. Płaty śluzówkowo-okostnowe zreponowano i uzyskano szczelne zamknięcie rany bez nadmiernego napięcia.
Gojenie przebiegało bez powikłań. Kontrolne zdjęcie
pantomograficzne wykonane po 3,5 miesiąca ujawniło kompletne wypełnienie ubytków kostnych, włącznie
z całkowitą odbudową furkacji 36 z zachowaniem prawidłowych konturów wyrostka zębodołowego (Ryc. 3).
Pozwoliło to na zmianę klasy furkacji z III na 0 i ponowne
uzyskanie warunków fizjologicznych. Średnia głębokość
szczeliny dziąsłowej (PD) wynosiła 0,5 mm.
Przypadek 2
Kolejny przypadek dotyczy 52-letniej pacjentki, u której
3 lata wcześniej wykonano ekstrakcję zęba 15 z augmentacją materiałem ksenogennym. W okresie pozabiegowym, na podstawie badania klinicznego i radiologicznego
stwierdzono prawidłową odbudowę kości wyrostka zębodołowego w miejscu zębodołu poekstrakcyjnego. Po 2
latach od tego zabiegu wykonano implantację w miejscu
brakującego zęba 15, poprzedzoną zabiegiem podniesienia dna zatoki szczękowej metodą osteotomową. Mimo
wysokiej stabilizacji pierwotnej, po 3 miesiącach od zabiegu, przy odsłanianiu implantu stwierdzono jego ruchomość wskutek fibrointegracji, czego konsekwencją była
konieczność jego usunięcia.
Miejsce po usuniętym implancie wyłyżeczkowano i wypełniono a-PRF™. Następnie, po 5 tygodniach,
w osłonie antybiotykowej 600 mg klindamycyny przeprowadzono zabieg augmentacji wyrostka zębodołowego z użyciem zmielonego zęba 18, przygotowanego
w sposób przedstawiony w poprzednim przypadku. Po
6 miesiącach przystąpiono do ponownej implantacji.
Godzinę przed zabiegiem podano osłonowo 600 mg
klindamycyny.
W znieczuleniu miejscowym nasiękowym nacięto i odwarstwiono kopertowy płat śluzówkowo-okostnowy w miejscu 14-16, uwidaczniając nowopowstałą
tkankę po zabiegu augmentacyjnym (Ryc. 4). Klinicznie
odpowiadała ona strukturze prawidłowej tkanki kostnej.
Błonę śluzową zatoki szczękowej uniesiono w sposób
zamknięty z wprowadzeniem stożka kolagenowego.
Implant 3i 3,35/10 mm poddano fotofunkcjonalizacji przy
użyciu TheraBeam® Super Osseo celem kondycjonowania tytanowej powierzchni implantu, co wpływa na nasilenie procesu osteointegracji poprzez odtworzenie superhydrofilności oraz zmianę ładunku elektrostatycznego
z ujemnego na dodatni.13 Następnie wszczepiono implant.
laser
2 2018
29
[30] =>
| chirurgia regeneracyjna
bez naprężeń, a także od fazy podtrzymującej leczenia.
Wykazano większy sukces terapeutyczny i przewidywalność w przypadkach wewnątrzkostnych ubytków
trójściennych, szczególnie wąskich i głębokich, w porównaniu z ubytkami dwu- czy jednościennymi. Ma to
związek z dostępnością składników naczyniowych i komórkowych, decydujących o prawidłowej regeneracji,
właściwym utrzymaniem przestrzeni i stabilizacją skrzepu.16 W wielu bardziej skomplikowanych przypadkach,
kiedy ubytki są rozległe i ich morfologia jest niekorzystna,
dodatkowe wykorzystanie czynników wzrostu i terapii laserowych wydaje się być bardzo pomocne w osiągnięciu
optymalnego efektu terapeutycznego.
Ryc. 9: Wskazania i przeciwwskazania do wykorzystania zęba jako
materiału augmentacyjnego.
Kość powstałą po 6 miesiącach od zabiegów augmenatcyjnych określono klinicznie jako D1 wg skali Mischa14
(kość twarda). Uzyskano wysoką stabilizację pierwotną implantu – 70 ISQ (ISQ – Implant Stability Quotient)
zmierzoną przy użyciu Osstell ISQ, jednocześnie przy zachowanych prawidłowych wymiarach wyrostka zębodołowego. Dehiscencję od strony policzkowej uzupełniono
materiałem ksenogennym oraz pokryto membraną zaporową. Po 4 miesiącach oddano przykręcaną koronę protetyczną (Ryc. 5 i 6).
Przypadek 3
Możliwość wykorzystania autogennej zębiny w technice socket/ridge preservation przedstawiono i opisano
na przykładzie 45-letniego pacjenta z zaawansowaną
chorobą przyzębia, u którego usunięto ząb 33, wykonano separację koronowo-korzeniową, wykorzystując
zmielony korzeń jako materiał augmentacyjny i jednocześnie pozostawiono koronę umocowaną szyną do zębów
sąsiednich.15 Należy podkreślić, że był to ubytek o charakterze krateru sięgający do wierzchołka korzenia zęba
33. Powoduje to utratę dużej ilości kości gąbczastej, co
ze względu na ograniczona ilość czynników morofogenerycznych może utrudniać lub uniemożliwiać przebieg
procesu regeneracji w tym miejscu. Po niespełna 5 miesiącach od zabiegu przeprowadzono implantację (Ryc. 7).
Wszczepiono implant 3i 4/11,5 mm, uzyskując stabilizację 55 ISQ mierzoną przy pomocy Osstell ISQ. Po
7 miesiącach oddano przykręcana koronę protetyczną
(Ryc. 8).
Dyskusja
Skuteczność periodontologicznych zabiegów regeneracyjnych zależy od wielu czynników związanych ze
stanem zdrowia pacjenta, ubytkiem (morfologią kości,
topografią korzeni, biotypem dziąsła), zabiegiem chirurgicznym, uwzględniającym odpowiednie zamknięcie rany
30 laser
2 2018
W pierwszym opisanym przypadku istniały ubytki
kostne dobrze rokujące ze względu na ich morfologię,
jednak mniej przewidywalny był ubytek III stopnia w furkacji zęba 36, będący ubytkiem bezściennym. W takich
przypadkach leczenie regeneracyjne jest nieprzewidywalne, przez co zalecane są zwykle procedury resekcyjne, tj.
hemisekcja, amputacja, resekcja, premolaryzacja czy też
tuneling wyrostka, mający na celu stworzenie optymalnego dostępu dla oczyszczania obszaru furkacji za pomocą szczoteczki międzyzębowej i zapobieganie dalszej
utracie przyczepu. Zabieg taki nie zawsze jest możliwy
do przeprowadzenia oraz przede wszystkim uwzględnia
celowe usunięcie tkanki kostnej w tym rejonie. Istnieje ponadto ryzyko reakcji miazgi oraz próchnicy korzenia.17-19
Dlatego też, wraz z rozwojem wiedzy na temat regeneracji
tkanek, poszukiwane są nowe rozwiązania, pozwalające
na uniknięcie procedur resekcyjnych w możliwie jak największym stopniu.
Określając możliwy poziom rekonstrukcji ubytku,
uwzględniany jest poziom kości brzeżnej przy sąsiednich zębach.20 W przypadku zęba 36 poziom kości przy
korzeniach, a także przy sąsiednich zębach był wyższy
niż w obrębie furkacji, dlatego też zdecydowano o możliwości augmentacji tego rejonu.
Efektywność zabiegów regeneracyjnych (także w obrębie furkacji) z wykorzystaniem wszczepu heterogennego w połączeniu z czynnikami wzrostu pochodzącymi
z płytek (PRP – platelet rich plasma) opisywano w innych
przypadkach. Wówczas stwierdzano zadowalający poziom odbudowy kości i tkanek miękkich,21,22 co potwierdza słuszność tej metody terapeutycznej.
W chirurgii periodontologicznej niezmiernie istotne jest
dokładne oczyszczenie ubytku z zainfekowanych tkanek.
Jest to skomplikowana procedura w przypadku głębokich
defektów i miejsc trudnodostępnych, tj. wklęsłości korzeni i furkacji. Biokompatybilna powierzchnia korzenia jest
możliwa do osiągnięcia przez dokładne usunięcie bakteryjnego biofilmu i warstwy mazistej. Właściwe usunięcie
zainfekowanych tkanek może być trudne do uzyskania za
[31] =>
chirurgia regeneracyjna
pomocą instrumentacji ręcznej, dlatego też rekomendowane jest użycie lasera.23 W obu przedstawionych przypadkach użyto lasera Er:YAG oraz Nd:YAG. Ich właściwości oraz możliwości zastosowania klinicznego sprawiają,
że są one zalecane także w leczeniu periodontologicznym, zwłaszcza w kombinacji. Wiązka lasera erbowego
(2,940 nm), która jest wysoce absorbowana przez wodę
i hydroksyapatyt jest efektywna w ablacji kości i tkanek
miękkich z minimalnym ryzykiem uszkodzeń termicznych,
jednocześnie redukując ból podczas zabiegu. Wywierany
jest efekt bakteriobójczy i skutecznie usuwane są toksyny,
w tym lipopolisacharydy. Ponadto, dochodzi do stymulacji fibroblastów dziąsłowych, mających duże znaczenie
w procedurach regeneracyjnych. Irradiacja laserem umożliwiła oczyszczenie wszystkich głębokich ubytków, w tym
także trudnodostępnego obszaru furkacji. Użyto również
lasera Nd:YAG (1,064 nm), pozytywnie wpływającego na
regenerację i ponowny przyczep tkanki łącznej do cementu, ale także cechującego się silnym efektem bakteriobójczym wobec pigmentowanych periopatogenów.
Laser ten także przyczynia się do uzyskania hemostazy,
redukcji stanu zapalnego, bólu i obrzęku.24-26
W przestawionych przypadkach wykorzystano fibrynę
bogatopłytkową, będącą całkowicie resorbowalną, autogenną macierzą fibrynową, zawierającą płytki i czynniki
wzrostu (GF) pozyskiwane z obwodowej krwi pacjenta.
Trombocytalne ziarnistości α zawierają wiele czynników
wzrostu takich, jak: PDGF, TGF-ß, IGF-I i inne. Biorą one
udział w gojeniu, regeneracji i dojrzewaniu tkanek miękkich i kości poprzez wpływ na angiogenezę, proliferację
i różnicowanie komórek, chemotaksję, nasilenie syntezy protein, także kolagenu,6,27 przez co pozwalają na
znacznie efektywniejszą regenerację, nawet rozległych
ubytków.
Właściwe procesy gojenia, prowadzące do wypełnienia ubytku prawidłowo utkaną tkanką kostną determinowane są przez liczne czynniki miejscowe i ogólnoustrojowe. W przypadku ubytków przekraczających
„krytyczną wielkość” (≥ 5 mm), pozwalającą na samoistną
odbudowę kostną, istnieją wskazania do wdrożenia procedury sterowanej regeneracji kości – GBR celem uniknięcia gojenia poprzez reparację. Ponadto stwierdzono,
iż augmentacja dużych defektów samymi osteokondukcyjnymi biomateriałami, które związane są z całkowitą
utratą kości gąbczastej i otoczone jedynie warstwą kości
zbitej nie jest efektywna. Jest to spowodowane brakiem
czynników osteoindukcyjnych pochodzących z macierzy pozakomórkowej oraz niewystarczającym ukrwieniem.28,29 W związku z tym, w drugim przedstawionym
przypadku o podobnie niekorzystnej morfologii ubytku,
stwierdzono konieczność użycia materiałów posiadających zdolności osteostymulujące, w tym autogennej zębiny, co pozwoliło ostatecznie na uzyskanie tkanki zapewniającej stabilne podparcie implantu.
|
Zadowalające efekty terapeutyczne w prezentowanych przypadkach były możliwe do osiągnięcia dzięki
dokładnemu oczyszczeniu pola zabiegowego oraz użyciu
autogennej zębiny jako materiału augmentacyjnego, zapewniającego dodatkowo właściwości osteoindukcyjne,
które zostały ponadto nasilone poprzez podaż czynników
wzrostu z fibryny bogatopłykowej. W badaniu klinicznym
kontrolnym stwierdzono również prawidłowy kontur i grubość tkanek miękkich w obszarach zabiegowych.
Wnioski
Na podstawie przedstawionych przypadków,
a także obserwacji klinicznych i radiologicznych dostępnych w literaturze światowej, wydaje się rozsądne
wykorzystanie usuniętych zębów (z powodu chorób
przyzębia, ze względów ortodontycznych, zębów zatrzymanych, nieprzydatnych czynnościowo, Ryc. 9) jako
materiału wszczepowego, dzięki możliwości zapewnienia właściwych wymiarów wyrostka zębodołowego
przez doskonałą integrację materiału z otaczającymi
tkankami. Aspekt ekonomiczny jest równie ważny, ponieważ usuwane zęby, z pozoru nieprzydatne mogą
w krótkim czasie stać się materiałem augmentacyjnym,
który ponadto posiada niezmiernie ważne właściwości
osteoindukcyjne, pozwalające na gojenie ubytku poprzez regenerację.
Uwzględniając liczne wskazania do implantacji oraz
powszechność wykonywania tego typu zabiegów, pożądane są materiały augmentacyjne, które będą w stanie
zapewnić powstanie tkanki stanowiącej stabilne podparcie wszczepów, czego przykładem jest autogenna zębina. Istotne jest jednak rozważenie odpowiedniego doboru pacjentów w przypadkach zabiegów augmentacjnych
z użyciem przeszczepów autogennych w związku z ich
kontaminacją bakteryjną, a zatem możliwości powikłań
infekcyjnych. Sugerowane jest także wdrożenie profilaktyki antybiotykowej w każdym przypadku.
Piśmiennictwo:
1. Kang YH, Kim HM, Byun JH, Kim UK, Sung IY, Cho YC,
Park BW. Stability of simultaneously placed dental implants
with autologous bone grafts harvested from the iliac crest or
intraoral jaw bone. BMC Oral Health. 2015; 15:172.
2. Grover V, Kapoor A, Malhotra R, Sachdeva S. Bone allografts: A review of safety and efficacy. Indian J Dent Res.
2011; 22:496.
3. Kumar P, Vinitha B, Fathima G. Bone grafts in dentistry.
J Pharm Bioall Sci. 2013; 5(1):125-127.
4. Kim YK, Lee J, Um IW, Kim KW, Murata M, Akazawa T, Mitsugi M. Tooth-derived bone graft material. J Korean Assoc
Oral Maxillofac Surg. 2013; 39(3):103–111.
5. Binderman I, Hallel G, Nardy C, Yaffe A, Sapoznikov L.
A Novel Procedure to Process Extracted Teeth for Immedia-
laser
2 2018
31
[32] =>
| chirurgia regeneracyjna
te Grafting of Autogenous Dentin. J Interdiscipl Med Dent
Sci. 2014; 2:154.
6. Cortese A, Pantaleo G, Borri A, Caggiano M, Amato M. Platelet-rich fibrin (PRF) in implant dentistry in combination with
new bone regenerative technique in elderly patients. Int J
Surg Case Rep. 2016; 28:52-56.
7. Wojtowicz A, Wychowański P, Kuthan R, Osiak M, Kresa I.
Analiza mikrobiologiczna fragmentów tkanek zębów w procedurze mielenia, procesowania i autotransplantacji GBR.
Implants- wyd. pol. 2017; 12(3):6-11.
8. Valdec S, Pasic P, Solermann A, Thoma D, Stadlinger B,
Rücker M. Alveolar ridge preservation with autologous particulated dentin- a case series. Int J Implant Dent. 2017;
3:12.
9. Takamoto M, Takechi M, Ohta K, Ninomiya Y, Ono S, Shigeishi H, Tada M, Kamata N. Risk of bacterial contamination of
bone harvesting devices used for autogenous bone graft in
implant surgery. Head Face Med. 2013; 9:3.
10. Hamp SE, Nymar S, Lindhe J. Periodontal treatment of multi
rooted teeth. J Clin Periodontol. 1975; 2(3):126-135.
11. Tarnow D, Fletcher P. Classification of vertical component
of furcation involvement. J Periodontol. 1984; 55(5):283-4.
12. Choukroun J, Diss A, Simonpieri A, Girard MO, Schoeffler
C, Dohan SL, Dohan AJ, Mouhyi J, Dohan DM. Platelet- rich
fibrin (PRF): a second- generation platelet concentrate. Part
IV: clinical effects on tissue healing. Oral Surg Oral Med Oral
Pathol Oral Radiol Endod. 2006; 101(3):56-60.
13. Aita H, Hori N, Takeuchi M, Suzuki T, Yamada M, Anpo M,
Ogawa T. The effect of ultraviolet functionalization of titanium
on integration with bone. Biomaterials. 2009; 30:1015-1025.
14. Misch CE. Bone character: second vital implant criterion.
Dent Today. 1988; 7(5):39.
15. Hadzik J, Leszczyszyn A, Hnitecka S, Dominiak M. Autogenne sposoby postępowania i/lub regeneracji zębodołu po
utracie zęba stałego. Implants-wyd.pol. 2017; 13(2):6-16.
16. Reynolds MA, Kao RT, Camargo PM, Caton JG, Clem DS,
Fiorellini JP, Geisinger ML, Mills MP, Nares S, Nevins ML.
Periodontal regeneration – intrabony defects: a consensus
report from the AAP Regeneration Workshop. J Periodontol.
2015; 86(2):105-7.
17. Shakya S, Pradhan S. Tunelling: A treatment modality
for furcation involved teeth- A case report. JNDA. 2014;
14(2):52-56.
18. Balahandran A, Sundaram S. Resective procedures in the
management of mandibular molar furcation involvement:
A report of three cases. J Interdiscip Dentistry. 2014; 4:41-5.
19. Koduganti RR, Jandhyala S, Sandeep N, Veerendra Nath
Reddy. Effective management of mandibular Grade III furcation: A dicey issue. J Oral Res Rev. 2014; 6:21-5.
20. Mierzwa- Dudek D, Dominiak M, Konopka T. Sterowana regeneracja tkanek w chirurgicznym leczeniu furkacji II klasybadania wstępne. Dent. Med. Probl. 2004; 41(1):29-37.
21. Mierzwa- Dudek D, Dominiak M, Konopka T. Ocena leczenia zaawansowanych ubytków międzykorzeniowych zębów
trzonowych szczęki autogenną masą płytkową w połącze-
32 laser
2 2018
niu z wszczepem heterogennym – badania wstępne. Dent.
Med. Probl. 2006; 43(4):511–518.
22. Dominiak M, Mierzwa- Dudek D. Zastosowanie masy bogatopłytkowej w regeneracji mnogich ubytków kostnych przyzębia – opis przypadku. Dent. Med. Probl. 2005; 42(1):165–
170.
23. Gokbuget AY, Kocak NA. Use of lasers in periodontal bone
defects. A case report with six years follow-up. Laser. 2014;
1:06-08.
24. Ishikawa I, Sasaki KM, Aoki A, Watanabe H. Effects of
Er:YAG laser on periodontal therapy. J Int Acad Periodontol.2003; 5(1):23-8.
25. Shiffman HS. Er:YAG and Nd:YAG dual wavelength optimized periodontal therapy protocol. Dental Tribune U.S. 2013;
A7-A8.
26. Minovska A. Nd:YAG and Er:YAG Wavelengths Used as
a Therapeutic Tool in Periodontal Disease. Balk J Stom.
2011; 15:59-65.
27. Sánchez-González DJ, Méndez-Bolaina E, Trejo-Bahena NI. Platelet-Rich Plasma Peptides: Key for Regeneration. Int J Pept. 2012; 2012:532519.
28. Dominiak M, Łysiak K. Naprawa i/lub regeneracja poresekcyjnych i pocystektomijnych ubytków śródkostnych wyrostka zębodołowego – ocena uwarunkowań na podstawie
piśmiennictwa i doświadczeń własnych. Dent. Med. Probl.
2005; 42(2): 341-350.
29. Erpenstein H.: Methoden der plastischen Parodontalchirurgie als praprothetische Massnahme. Dtsch. Zahnärztl. Z.
1992; 47: 282–288.
autorki
Marzena Dominiak, Jakub Hadzik,
Anna Smulczyńska-Demel
– Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu
Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
ul. Krakowska 26, 50-424 Wrocław.
Kierownik: prof. dr hab. n. med Marzena Dominiak
Pracownia Implantologii Stomatologicznej przy Katedrze
i Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego
im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
ul. Krakowska 26, 50-424 Wrocław
Sylwia Hnitecka
– Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze
i Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu Medycznego
im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
ul. Krakowska 26, 50-424 Wrocław.
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Marzena Dominiak
Kontakt:
Prof. dr hab. n. med Marzena Dominiak
Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej Uniwersytetu
Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
ul. Krakowska 26, 50-424 Wrocław
Tel.: (71) 780 42 51
E-mail: marzena.dominiak@umed.wroc.pl
[33] =>
opinie
|
„Moja laserowa przygoda”
– prof. Marzena Dominiak
Pani Profesor, jakie były Pani pierwsze doświadczenia z laseroterapią? Jak ta przygoda się
rozpoczęła?
Moja laserowa przygoda? To wyjątkowo trafne określenie. Słowo „laser” po raz pierwszy usłyszałam na studiach, w ówczesnej Akademii Medycznej we Wrocławiu,
w Katedrze i Zakładzie Chirurgii Stomatologicznej. Jako
studentka musiałam nauczyć się „czegoś” o laserach, zupełnie nie mając świadomości implikacji klinicznych tego
urządzenia.
3 lata po zakończeniu studiów rozpoczęłam pracę
w tej samej Katedrze i laserowa przygoda nabrała rozpędu.
Na uczelni, tym magicznym dla mnie wtedy narzędziem,
władała niepodzielnie dr n. med. Agnieszka Sulka. Była
bardzo zaangażowana w rozwój stomatologii laserowej,
systematycznie prowadziła fascynujące badania. Dzięki
temu, że dostałam propozycję współpracy przy kilku
z nich, mogłam zacząć rozwijać się w tej dziedzinie. Nauki
było dużo, ale w końcu leczenie pacjentów z wykorzystaniem lasera stało się dla mnie codziennością. W 2000 r.
zdobyte doświadczenie zaowocowało pracą napisaną
z dr Sulką, poświęconą zastosowaniu lasera biostymulacyjnego w leczeniu zmian okołowierzchołkowych. Praca
ukazała się na łamach Magazynu Stomatologicznego.
Czas leci – to było już 18 lat temu!
Niedługo potem zdecydowałam się na zakup pierwszego lasera biostymulacyjnego do mojej prywatnej kliniki. To było urządzenie CTL Laser Instruments. Cóż to był
za laser! Nie oszczędzałam go i po kilkunastu miesiącach
pracy mogłam przedstawić autorskie badania poświęcone wpływowi biostymulacji laserowej na przebieg gojenia
ran przez ziarninowanie po apikotomii. Skąd ten temat?
Był on bliski przedmiotowi mojej rozprawy doktorskiej pt.:
„Porównanie skuteczności 3 metod chirurgicznego leczenia recesji dziąsła”. Podczas takich zabiegów można spotkać się z różnymi powikłaniami, w tym również z utrudnionym gojeniem i martwicą dziąsła. Dlatego też sięgnęłam po
laser. Zgłębienie tematu zaowocowało kolejnymi badaniami
i pracą, tym razem współautorstwa prof. Tomasza Konopki
pt.: „Laseroterapia biostymulacyjna a powikłania po przeszczepach podnabłonkowej tkanki łącznej", opublikowaną
w czasopiśmie Nowa Stomatologia.
Jakiś czas później w Katedrze pojawił się laser CO2.
To otworzyło nowe możliwości zastosowania lasera w chirurgii stomatologicznej. Ówczesny kierownik Katedry,
dr n. med. Adam Zawada posiadał największe doświadczenie w tym zakresie. Nie zapomnę pierwszego zabiegu,
w którym uczestniczyłam jako asysta. Było to usunięcie
nadmiaru dziąsła zrogowaciałego wokół mikroimplantu
wszczepionego w trójkącie zatrzonowcowym po stronie
prawej jako zakotwienie do leczenia ortodontycznego.
Fantastycznie było obserwować, jak przerośnięte dziąsło
znikało pod wiązką lasera. Pamiętam, że zrozumiałam
wtedy, jak ważna jest precyzja, ponieważ wiązka lasera
opuszczała głowicę pod kątem prostym. Przez chwilę nawet byłam pewna obaw czy poradzę sobie podczas samodzielnych zabiegów.
To był czas, w którym o laserach było coraz głośniej.
Miłośników tych urządzeń przybywało, pojawiła się więc
wola wspólnego spotkania i wymiany doświadczeń.
Tak doszło do konferencji zorganizowanej w Szklarskiej
Porębie przez prof. Marka Ziętka, jednego z prekursorów stomatologii laserowej. To było inspirujące spotkanie,
pełne znakomitych wykładów. Warto pamiętać, że wśród
akademickich liderów stomatologii laserowej prym wiodły uczelnie z Wrocławia i Łodzi, gdzie pracami kierowała
prof. Grażyna Janas.
I tak właściwie zaczęła się moja laserowa podróż, która trwa do dziś.
laser
2 2018
33
[34] =>
| opinie
Biorąc pod uwagę własne doświadczenia, jakich rad udzieliłaby Pani osobom, które chcą kupić
urządzenie laserowe i zacząć swoją własną przygodę z tym urządzeniem?
Prościej będzie nie zaczynać tak, jak ja. Przygodę z laserem warto rozpocząć od specjalistycznego szkolenia, najlepiej przeddyplomowego. Jeżeli nie ma takiej możliwości,
warto poszukać podyplomowego, jednak najlepiej, aby realizowane ono było pod nadzorem towarzystwa naukowego. Odradzam uczestnictwo w przypadkowych szkoleniach,
które służą promocji danego sprzętu. Nauka od podstaw
jest kluczowa. Fizyka, zakresy pracy, ustawienia, wskazania,
przeciwwskazania – laser jest skutecznym urządzeniem, ale
pod warunkiem, że pamiętamy o wszelkich zasadach bezpieczeństwa. Brak podstaw to, niestety, najkrótsza droga
do braku efektów, a czasem i groźnych powikłań. To szybko może zniechęcić do tego urządzenia. Dla mnie lasery to
przyszłość i trzeba nauczyć się nimi pracować.
Nie jest to z mojej strony żadna kurtuazja, ale serdecznie polecam udział w Kongresie organizowanym cyklicznie przez PTSL. Za nami już 2 edycje tego – co należy
wyraźnie podkreślić – międzynarodowego wydarzenia.
To miejsce, gdzie wartościową wiedzę zdobędzie zarówno nowicjusz, jak i doświadczony już operator lasera.
Przy okazji serdeczne gratulacje dla PTSL z okazji nominacji do roli organizatora Kongresu World Federation for
Laser Dentistry (odbędzie się w 2022 r. – przyp. autora). To znakomita sprawa dla całej polskiej stomatologii
laserowej!
34 laser
2 2018
Wrocławski Uniwersytet Medyczny jest pierwszą i do tej pory jedyną uczelnią medyczną w Polsce,
która kształci studentów stomatologii z zakresu
laseroterapii stomatologicznej. W tym roku naukę
rozpocznie już 3. rocznik. Jest Pani współautorem
i pomysłodawcą tego przedsięwzięcia.
Rzeczywiście, Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej UM we Wrocławiu jest pionierem w tej dziedzinie. Powiedziałabym, że to naturalny ruch, właściwy
do oceny rozwoju stomatologii. Wierzymy w stomatologię
laserową i wiemy, jakie są jej korzyści, chcemy przekazywać tę wiedzę kolejnym pokoleniom. To projekt, który
nie powstałby bez zaangażowania wielu osób i… korzeni.
Wspominałam dr Agnieszkę Sulkę, od której się uczyłam, dr. Adama Zawadę, prof. Marka Ziętka. Laserowe
tradycje we Wrocławiu są bardzo silne. Ale warto docenić również nasz krakowski „transfer” – Czytelnicy muszą wiedzieć, że programu nie udałoby się stworzyć bez
wsparcia dr n. med. Kingi Grzech-Leśniak, która jest
organizatorem, opiekunem naukowym i merytorycznym
przedmiotu. Dzięki takim pasjonatom jest łatwiej i ciekawiej. Są z nami również inni młodzi fantastyczni naukowcy
i praktycy: dr n. med. Artur Błaszczyszyn, dr n. med. Kamil
Jurczyszyn i lek. stom. Klaudia Kazubowska. Na uczelni
powstały zespoły robocze, które realizują wiele cennych
prac naukowo-badawczych. Warto również wspomnieć
o doktorantach Katedry w tej dziedzinie. Dr n. med. Jacek
Matys napisał i obronił pracę doktorską na temat oceny
dynamiki zmian temperatur zachodzących w implantach
tytanowych i kości, naświetlanych laserem erbowo-yagowym i diodowym. Jest się od kogo uczyć!
[35] =>
opinie
|
Zachęcam do zapoznania się z licznymi pracami naukowymi członków „laser teamu” na UM we Wrocławiu.
Korzystamy również z doświadczeń międzynarodowych
autorytetów. Kilka miesięcy temu gościem uczelni był
światowej sławy laserowy ekspert prof. Akire Aoki z Tokyo
Medical and Dental University. Jego wykład dotyczący
leczenia periodontologicznego i zapaleń periimplantitis
laserem erbowym pt.: „Current status of Er:YAG laser in
periodontal and peri-implant therapy” zebrał znakomite
recenzje.
Rozpoczęcie kształcenia w kierunku stomatologii laserowej, zaangażowanie w ten projekt wielu znakomitych
praktyków to klarowne dowody na to, że mówimy tutaj
o sprawdzonej klinicznie metodzie leczenia. Nie uczymy stomatologicznego fantasy. Wyjaśniamy podstawy,
krok po kroku, wskazując najnowsze możliwości laserów. A jest ich przecież wiele – doskonale sprawdzają się
w chirurgii stomatologicznej, stomatologii zachowawczej,
endodoncji, periodontologii, ortodoncji. Zastosowanie
jest naprawdę szerokie.
W maju br. PTS oraz PTSL podpisały porozumienie o współpracy. Wspólnie udało nam się przeprowadzić kilka akcji społecznych, promujących
edukację i profilaktykę z wykorzystaniem innowacyjnych technologii. Czy będzie ich więcej?
Oczywiście! Nie mam wątpliwości, że to będzie
owocna współpraca. Takie kampanie, jak „Polska mówi:
aaa”, wspierające obchody Światowego Dnia Zdrowia
Jamy Ustnej to idealna płaszczyzna do realizacji postulatów zapisanych w porozumieniu. Choć pewnie i bez
dokumentu byśmy współpracowali! Warto przypomnieć,
że w ramach kampanii przeprowadziliśmy badania laserowym urządzeniem Diagnocam w kilku szkołach i przedszkolach oraz w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu
Dziecięcym w Krakowie.
A jakie plany na przyszłość?
Plany, plany, plany…. Jest ich bardzo dużo i nie wiem
nawet, od czego zacząć! Chciałabym, aby powstał Zakład
Laseroterapii przy Katedrze Chirurgii Stomatologicznej. Aby
było to możliwe, muszą zostać ukończone habilitacje w tym
kierunku, a do jednej z nich jest bardzo blisko. Trzymam
kciuki! To jest pierwszy krok. Następny, to udział zespołu
moich pracowników w programie szkolenia masterskiego – EMDOLA (European Master Degree Program in Oral
Laser Application). Oczywiście, chcemy aktywnie zaangażować się w organizację wspomnianego Kongresu WFLD
w Polsce. Mamy naprawdę dużo pomysłów na upowszechnianie wiedzy o laserach stomatologicznych w kraju!
Dziękuję za bardzo inspirującą podróż w krainę
pięknej historii pokazującej moc pracy, wiary i możliwości, które otwiera laseroterapia we właściwych
rękach!
Dr n. med. Kinga Grzech-Leśniak:
„Laserowa przygoda” prof. Marzeny Dominiak, prezydenta Polskiego Towarzystwa
Stomatologicznego otwiera cykl wywiadów z klinicystami, praktykami – ludźmi,
którzy stali się autorytetami w stomatologii laserowej, tymi, którzy wyznaczają
kierunek rozwoju tej dziedziny.
Jako prezes Polskiego Towarzystwa Stomatologii Laserowej (PTSL), ale również
pasjonatka laseroterapii, przeprowadzę Czytelników przez serię interesujących
i mam nadzieję, inspirujących rozmów, odkrywających często nowe, ciekawe
oblicza naszych laserowych mentorów.
laser
2 2018
35
[36] =>
| PTSL
Effects of Nd:YAG laser irradiation
on the growth of Candida albicans and
Streptococcus mutans – in vitro study
K. Grzech-Leśniak, J. Matys, J. Nowicka, M. Pajączkowska, M. Dominiak
Introduction: Streptococcus mutans is one of the main bacterial strains colonizing the oral cavity and a major contributor of tooth decay, which in turn may affect the overall health of the host. Research shows that glucosyltransferases
from S. mutans (Gtfs) are a key factor in the development of virulent dental plaque. The fungal species of Candida albicans is by far the most commonly detected fungal organism in humans, part of the healthy human microbiota, but in
immunocompromised hosts it may cause a number of infections, ranging from superficial infections of the mucosa and
skin, to life-threatening systemic infections.
Study design
The following parameters were applied in two experimental groups: Cultures of Streptococcus mutans
(ATCC 25175) and Candida albicans (ATCC 90028) were
exposed to irradiation with Nd:YAG laser (LightWalker,
Fotona) with flat-top Genova handpiece with the following
parameters:
–– 100 microsec/puls (MSP),
–– spot area 1 cm2,
–– energy distribution profile: flat-top,
–– L1 group: 0.25 W, 10 Hz, 15 s, 3 J/cm2
–– L2 group: 1 W, 10 Hz, 60 s, 60 J/cm2.
Control group: non irradiated. Quantitative analysis of
the pathogenic cultures was performed directly after the
application and 24 hours after.
C. albicans cells are frequently found along with
S. mutans, derived plaque biofilms. Recent studies indicate high prevalence of S. mutans in dental biofilm where
the fungal pathogen C. albicans resides, suggesting that
this association is involved in the enhancement of biofilm
virulence.1 C. albicans coadheres with S. mutans in the
presence of sucrose. Such bacterium-fungus association may enhance S. mutans infection and augment fungal
carriage and infectivity of mucosal disease. Management
Ryc. 1
Fig. 1: Macroscopic image of the effect of laser on the quantity of Streptococcus mutans.
36 laser
2 2018
[37] =>
PTSL
|
Ryc. 2
Fig. 2: Macroscopic image of the effect of laser on the quantity of Candida albicans.
of infections caused by bacteria and fungi is a viable challenge in various medical fields, including dentistry.
Results
The analysis of the effects of laser irradiation revealed
a statistically significant reduction (p < 0.0001) of both
and S. mutans cultures for both sets of parameters of laser application. In both cases (lower fluence (L1) and higher fluence (L2) the number of pathogens was reduced
by 95%.
Conclusions
We suggest that laser-based antimicrobial treatment
using fluence of 3 J/cm2 (0.25 W) and 60 J/cm2 (1 W) can
significantly reduce the quantity of Streptococcus mutans
and Candida albicans in biofilm.
authors:
K. Grzech-Leśniak, M. Dominiak
Department of Oral Surgery Medical University of Wroclaw, Poland
J. Matys
Department of Private Dental Practice
Wschowa, Poland
J. Nowicka, M. Pajączkowska
Department of Microbiology
Wroclaw Medical University, Poland
References:
1. Falsetta ML et all. Symbiotic Relationship between Streptococcus mutans and Candida albicans Synergizes Virulence
of Plaque Biofilms In Vivo. Infection and Immunity. 2014,
82,5:1968-1981.
2. Seyedmousavi S et all. Effects of Low-Level Laser Irradiation on the Pathogenicity of Candida albicans: In Vitro and
in Vivo Study. Photomedicine and Laser Surgery. 2014;
32,6:322-328.
Opisana praca została zaprezentowana w formie
plakatu i wyróżniona podczas podczas 2. Kongresu
Polskiego Towarzystwa Stomatologii Laserowej
(PTSL) w Krakowie 24-25 listopada 2017 r.
laser
2 2018
37
[38] =>
| case report
| case report
Gingival depigmentation
using diode laser
A non-ablative technique with test patch
Dr Chayanee Prakongsantikul & Assoc. Prof. Dr Sajee Sattayut, Thailand
Gingival hyperpigmentation is a condition affecting
aesthetic appearance. There are many techniques for
treating gingival hyperpigmentation, but still no technique available for patients to select a satisfactory gingival colour. In this case report, we present a technique
of gingival depigmentation using a diode laser that provides a test patch for the patient to decide on the gingival colour.
Introduction
Nowadays, people are increasingly concerned about
aesthetics. The appearance of the smile is affected by
not only the teeth but also the gingivae. Much of gingival
hyperpigmentation is due to normal physiological variation rather than being pathological in nature. In this case
report, although it did not present any medical problems,
Fig. 1
Fig. 2
Fig. 3
Fig. 4
Fig. 1: A melanotic macule of the lower lip. Fig. 2: Pre-op hyperpigmentation of the gingiva of the maxillary anterior teeth. Fig. 3: Test patches as indicated by
A and B. The blue arrow is pointed to an incisional biopsy area. Fig. 4: Two weeks after laser dose testing and incisional biopsy, complete healing of the gingiva
was observed. The patient was able to detect the difference in colour between the areas treated with Settings A and B.
38 laser
08
2 2018
1 2018
[39] =>
case report
case report
|
it was an aesthetic concern for our patient and appeared
as darkened gingiva.1
There are many techniques for the treatment of gingival hyperpigmentation, such as gingivectomy using scalpel, rotary, electrosurgery, laser and chemical
agents to resurface the gingiva and applying cryosurgery to eliminate melanotic cells.2–4 These abrasive techniques involve a non-favourable appearance during the
healing process. Even though depigmentation using a
carbon dioxide laser provides less discomfort, wound
coverage using a gingival dressing is still needed.4
Non-abrasive techniques that use laser for gingival depigmentation are worth investigating, as well as the
technique of using a tissue testing patch for fulfilling
aesthetic concerns.
This case report presents a new non-abrasive technique using an 808 nm diode laser in the case of physiological hyperpigmentation of the gingiva. The laser test
patches were used before treating the whole area in
order to gain greater patient satisfaction regarding the
gingival colour.
|
Case report
A 22-year-old Thai woman presented to the oral surgery
clinic, faculty of dentistry at Khon Kaen University, complaining of brownish gingiva, particularly at the maxillary
anterior teeth. The patient reported no underlying disease
or any medicine allergy. Furthermore, she reported no history of smoking. Extraoral examination found an oral pigmented lesion at the lower lip (Fig. 1). Intraoral examination
found pigmented lesions at the attached gingivae from the
maxillary right canine to the maxillary left canine (Fig. 2).
The patient was diagnosed with physiological pigmentation of the gingiva and a melanotic macule on the lower lip.
Incisional biopsy was conducted under local anaesthesia at the attached gingiva between the maxillary left
central incisor and the lateral incision in order to determine the depth of the melanin pigment in the gingiva.
Haemostasis was achieved using an 808 nm diode laser
at 0.5 W for 5 seconds (Fig. 3).
Then the two test patches were undertaken at the attached gingiva (Fig. 3) between the maxillary right lateral
Fig. 5
Fig. 6
Fig. 7
Fig. 8
Fig. 5: The immediate post-laser depigmentation photograph showed no photo-ablative effect. Fig. 6: After seven days, the area treated showed partial recovery with mildly reddened gingiva at the central incisors. There was no ulcerated area clinically. Fig. 7: After two weeks, the area treated showed complete
healing of the gingiva. Fig. 8: After three weeks, the area treated showed uniformly normal-coloured gingiva.
laser
2 2018
1 2018
39
09
[40] =>
|| case
case report
report
incisor and canine (Setting A) and between the maxillary
left lateral incisor and canine (Setting B) using an 808 nm
diode laser with two settings as follows:
– Setting A: 3 W; continuous wave
– Setting B: 5 W; repeated pulse; 28 burst mode pulse
per: 10 m/s; pulse width: 1 m/s burst pause.
The laser was used in a defocused mode, 3–5 mm
from the gingival surface, and in circular motion until the
tissue turned pale. Immediately post-laser depigmentation, the tissue showed only a photocoagulative effect
without photoablation (Fig. 3).
Two weeks later, the patient was followed up. The biopsy results showed numerous melanocytes at the basal
cell layer. Both laser testing sites had completely healed,
with differences to the normal gingival colour. The area
treated with Setting A was more erythematous than
the area treated with Setting B (Fig. 4). The patient was
asked to select the test patch that was her preferred gingival colour. She chose the area treated with Setting B.
Then the gingival depigmentation of the maxillary anterior
teeth was done according to the selected setting (Fig. 5).
After the treatment, the patient was prescribed a 0.12 %
chlorhexidine mouthwash to rinse daily for two weeks
and 400 mg of ibuprofen as necessary.
Results
The patient felt comfortable and did not take any analgesics after the treatment. The seven-day follow-up
showed some mildly reddened areas at the maxillary incisors (Fig. 6). The area that had been prepared with laser had completely healed within two weeks (Fig. 7). The
colour of the treated gingiva was the same as that of
the surrounding gingiva and mucosa within three weeks
(Fig. 8). The patient was satisfied with the results.
Discussion
As this laser wavelength is absorbed by melanin and
less absorbed by water, an 800–900 nm diode laser was
used in the treatment of gingival hyperpigmentation, providing less abrasion to tissue surfaces.3 This case report
has demonstrated a non-abrasive technique using a diode laser for gingival depigmentation with complete healing in only two weeks. As far as the patient’s satisfaction
was concerned, we presented the technique of testing
laser doses that provided more predictable gingival colour particularly from the patient’s perspective. This could
make the results more accurate and favourable.
Conclusion
Treatment of gingival hyperpigmentation using an
808 nm diode laser with non-ablative technique and laser dose test patches as proposed in this case report is
a technique that offers clinical efficacy and patient satisfaction with predictable gingival colour in the case of
physiological hyperpigmentation from melanocytes at
the basal layer.
Literature
contact
Assoc. Prof. Dr Sajee Sattayut
Lasers in Dentistry Research Group
Oral Surgery Department
Faculty of Dentistry
Khon Kaen University
Thailand
sajee@kku.ac.th
Author details
Kurz & bündig
Gingivale Hyperpigmentierung stellt vor allem eine ästhetische Beeinträchtigung dar. Es gibt viele Techniken zur Behandlung dieser
Erkrankung, aber keine davon ermöglicht es dem Patienten, eine zufriedenstellende Farbe der Gingiva auszuwählen. Im Fallbericht
präsentieren die Autoren eine nicht abrasive Technik der Gingiva-Depigmentierung unter Zuhilfenahme eines 808 nm-Diodenlasers. Die
22-jährige Patientin wurde vorstellig wegen einer bräunlichen Färbung der Gingiva, die vor allem an den Oberkieferfrontzähnen sichtbar
war. Zudem wurde eine orale Pigmentläsion an der Unterlippe festgestellt. Um die Tiefe der Pigmentierung zu bestimmen, wurde eine inzisionale Biopsie unter lokaler Anästhesie durchgeführt. Zur Bestimmung der vom Patienten gewünschten Farbe wurden zwei Test-Patches
mit zwei unterschiedlichen Settings durchgeführt.
Beim Follow-up zwei Wochen später waren beide Laser-Testareale vollständig ausgeheilt; das Biopsieergebnis offenbarte eine Vielzahl
von Melanozyten in der Basalzellschicht. Nachdem sich die Patientin für die Farbe eines der beiden Test-Patches entschieden hatte,
wurde eine gingivale Depigmentierung an den Oberkieferfrontzähnen im gewünschten Setting durchgeführt. Nach der Behandlung waren
keine Analgetika notwendig. Innerhalb von zwei bis drei Wochen war das mit dem Laser behandelte Areal komplett ausgeheilt und die
Farbe der behandelten Gingiva glich der des umliegenden Zahnfleisches und der Schleimhaut.
40 laser
10
2 2018
1 2018
[41] =>
KURS teoRetyczno - pRaKtyczny
LASERy W StomAtoLogii
magazine
|
LIGHTWALKER
Dr n. med. Kinga Grzech Leśniak
zAprAszA NA Kursy
prAKTyczNe z LAserA
LiGhTWALKer™
Kursy z zastosowania lasera
Fotona LightWalker™ w procedurach:
• stomatologii zachowawczej Er:YAG i Nd:YAG
• periodontologicznych, metodą TPT™
• endodontycznych, metodą TET™
• chirurgicznych tkanek
twardych i miękkich
• leczenia chrapania metodą NightLase™
• wybielania zębów metodą TouchWhite™
KONTAKT
Dr Kinga Grzech Leśniak
PerioCare - Specjalistyczne Centrum Stomatologiczne
ul. Poznańska 8/1u , 30-012 Kraków
www.periocare.pl
rejestracja@periocare.pl
Mobile: +12 445-66-56
laser
LIDER NA RYNKU LASERÓW STOMATOLOGICZNYCH W POLSCE
2 2018
41
[42] =>
| wydarzenia
2. Sympozjum „Perio-Orto-Implanty
+ Laser” za nami!
Svetlana Kozachuk
5 międzynarodowych ekspertów, 8 godz. wykładów,
ponad 70 uczestników – tak w kilku słowach podsumować można 2. Sympozjum „Perio-Orto-Implanty + Laser”,
które odbyło się w barokowym pałacu Krzysztofory,
1 września br. w Krakowie. To kolejny sukces Polskiego
Towarzystwa Stomatologii Laserowej, które było głównym
organizatorem wydarzenia.
Tematem przewodnim 2. Sympozjum była prezentacja
różnego podejścia do kompleksowego leczenia w celu
osiągnięcia optymalnych rezultatów, zgodnych z oczekiwaniami pacjenta.
Uroczystego
otwarcia
Sympozjum
dokonała
Prezydent PTSL, dr n. med. Kinga Grzech-Leśniak. Po
powitaniu uczestników, pierwszy wystąpił dr Jan Kielhorn,
wybitny chirurg, specjalista implantolog i periodontolog
z Niemiec, z wykładem na temat wpływu organizacji pracy i doboru odpowiednich materiałów na sukces leczenia
implantologicznego oraz zabiegów augumentacji.
Następnie prof. dr hab. Marzena Dominiak – Prezydent
Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, Kierownik
Katedry i Zakładu Chirurgii Stomatologicznej UM we
Wrocławiu, omówiła istotną kwestię dotyczącą diagnostyki i leczenia recesji dziąsłowych przed i po leczeniu
ortodontycznym.
42 laser
2 2018
Dr Massimo Frosecchi, profesor Zakładu Implantologii
na Uniwersytecie w Genui poprowadził wykład, poruszający niezwykle istotne dla każdego lekarza dentysty
i higienistki stomatologicznej zagadnienie: zrozumienie
fenomenu i możliwych strategii leczenia periimplantitis,
również z zastosowaniem laseroterapii.
W drugiej części Sympozjum wykład poprowadzili wspólnie prof. Alfred G. Becking, profesor Zakładu
Chirurgii Szczękowo-Twarzowej na Uniwersytecie
w Amsterdamie w Holandii oraz dr Sandy van Teeseling,
mentor ortodontycznych staży rezydenckich na
Uniwersytecie Medycznym w Groningen, specjalizujący
się w leczeniu pacjentów ortognatycznych. W chirurgii
ortognatycznej współpraca między ortodontą i chirurgiem ma decydujący wpływ na wynik końcowy leczenia. Specjaliści z bardzo praktycznego punktu widzenia
omówili procedury pracy w chirurgii ortognatycznej,
zarządzanie komplikacjami w trakcie i po leczeniu, rolę
ortodonty, ale także protetyka w leczeniu interdyscyplinarnym. Interaktywnie, analizując wspólnie z uczestnikami Sympozjum przypadki kliniczne pokazali, jak bardzo przedoperacyjne leczenie ortodontyczne wpływa na
estetykę twarzy.
Motto przewodnie 1. i 2. edycji Sympozjum „PerioOrto-Implanty + Laser” pokazało 3 specjalności i 3 różne
[43] =>
wydarzenia
spojrzenia na kompleksowe leczenie w celu osiągnięcia
optymalnych rezultatów w zgodzie z oczekiwaniami pacjenta. Spotkanie było okazją do wymiany doświadczeń,
czerpania inspiracji oraz próbą poszukiwania jak najlepszych rozwiązań dla naszych pacjentów. Motto przewodnie Sympozjum: „Jeden pacjent – jedna stomatologia –
wiele rozwiązań prowadzących do sukcesu” z pewnością
stało się zasadą planowania i postępowania dla kolejnych
lekarzy.
|
Serdecznie dziękujemy wszystkim obecnym na
Sympozjum: uczestnikom za zaangażowanie i dyskusje,
wykładowcom za dzielenie się wiedzą i doświadczeniem,
firmom za aktywne poparcie pomysłu i idei organizacji
Sympozjum.
Już dziś zapraszamy na przyszłoroczną edycję tego
wydarzenia oraz do udziału w innych aktywnościach
Polskiego Towarzystwa Stomatologii Laserowej!
laser
2 2018
43
[44] =>
| CEDE 2018
Zastosowanie różnych typów
laserów w periodontologii – leczenie
periimplantitis
Obecność bakterii na powierzchni implantu może prowadzić do rozwoju stanu zapalnego otaczającej go błony śluzowej. Nieleczone zapalenie może rozprzestrzenić
się w kierunku wierzchołka implantu, co grozi resorpcją
tkanki kostnej i możliwą utratą wszczepu. Kluczowym faktorem w leczeniu periimplantitis jest ochrona powierzchni implantu poprzez usunięcie bakterii i tkanki zapalnej.
Laser Er:YAG umożliwia usunięcie miękkich i twardych
tkanek otaczających zainfekowany wszczep. Dzięki słabej absorbcji fali o długości stosowanej w tego typu laserach przez tytanową powierzchnię implantu, w trakcie
ich stosowania nie dochodzi do znacznego wzrostu temperatury wszczepu, a co za tym idzie, nie występuje efekt
pirolityczny.
Celem tej próby naukowej była ewaluacja skuteczności zastosowania laserów Er:YAG w leczeniu zapalenia tkanki otaczającej implant w kombinacji z terapią
fotodynamiczną.
Materiały i metody
W badaniu wzięło udział 25 pacjentów z 42 implantami. U każdego z pacjentów zdiagnozowano periimplantitis. Uczestniczący w badaniu pacjenci podzieleni zostali
na 2 grupy. Grupa pierwsza: 10 pacjentów (15 implantów)
poddano terapii laserem Er:YAG (160 mJ, 10 Hz). Grupa
druga: 15 pacjentów (27 implantów) poddano terapii la-
Wykładowca:
DMD, PhD, Ass. Prof Adriana Barylyak
Przewodniczący sesji:
lek. dent. Anna Lella
Miejsce:
Pawilon 15, poziom 1, Sala 1.F
Data:
21.09.2018, piątek, godz.: 17.00-18.00
Rodzaj zajęć:
Wykład
Język:
angielski
Tłumaczenie symultaniczne na:
polski
Punkty edukacyjne: 1
Koszt:
w ramach opłaty kongresowej
Poziom trudności:
wykład dla lekarzy ogólnie praktykujących,
wykład specjalistyczny
serem Er:YAG w kombinacji z terapią fotodynamiczną
(7.3 W, 690-905, 60, z użyciem błękitu toluidyny). PDT zastosowano natychmiast po laserowym oczyszczeniu powierzchni implantów z tkanki ziarninowej. Po terapii tej dokonano plastyki tkanki kostnej wokół wszczepów. Pomiar
głębokości kieszeni dziąsłowych i poziomu dziąsła przyczepionego oraz badanie radiologiczne przeprowadzone
zostały przed zabiegiem, a także raz w miesiącu przez
kolejne pół roku.
Wyniki i dyskusja
Odpowiedź tkanek na terapię była w obu grupach pozytywna: zaobserwowano zmniejszenie głębokości kieszeni dziąsłowych, poprawę przyczepu dziąsła oraz brak
krwawienia na zgłębnikowanie, a także odbudowę tkanki
kostnej. W grupie pierwszej u 80% uczestników badania
stwierdzono całkowicie pozytywne rezultaty po upływie
5-6 miesięcy.
44 laser
2 2018
[45] =>
CEDE 2018
|
Zastosowanie lasera w leczeniu
grzybicy
Wykładowca:
dr n. med. Kinga Grzech-Leśniak
Przewodniczący sesji:
dr hab. n. med., prof. nadzw. Elżbieta Dembowska
Miejsce:
Pawilon 15, poziom 1, Sala 1.A
Data:
22.09.2018, sobota, godz.: 14:00-15:00
Rodzaj zajęć:
wykład
Język:
polski
Punkty edukacyjne: 1
Koszt:
w ramach opłaty kongresowej
Poziom trudności:
wykład dla lekarzy ogólnie praktykujących,
wykład specjalistyczny
Grzybica to zapalenie błon śluzowych wywołane
przez drożdżaki (Candida). Candida albicans jest zdecydowanie najczęściej wykrywana w organizmie jako
mikroorganizm bytujący, lecz w przypadku obniżonej
odporności może powodować szereg zakażeń – od powierzchownych infekcji błon śluzowych czy skóry, po ciężkie zakażenia systemowe zagrażające życiu. Szacuje się,
że zarodniki grzybów odpowiedzialnych za wywoływanie
tej choroby w jamie ustnej bytują na tylnej ścianie gardła
zawsze u ok. 70% populacji.
Leczenie zakażeń grzybiczych jest prawdziwym wyzwaniem nie tylko w medycynie, ale i w stomatologii.
Typowym leczeniem jest zastosowanie leków przeciwgrzybiczych i antybiotykoterapii. Leczenie jest długotrwałe i często nie daje satysfakcjonujących efektów.
W związku z rosnącą opornością oraz nawracającą kandydozą, ważne jest poszukiwanie alternatywnych metod leczenia. Rozwój medycyny laserowej daje nowe możliwości
terapeutyczne. Laserowe działanie przeciwmikrobowe jest
bezpieczne, skuteczne i łatwe w zastosowaniu, a jego spectrum obejmuje bakterie, grzyby i wirusy, co czyni go lepszym od konwencjonalnego postępowania. Wykład obejmuje ogólną wiedzę na temat terapii antygrzybiczej jamy
ustnej i przedstawia obiecujące wyniki laseroterapii.
laser
2 2018
45
[46] =>
| edukacja
Curriculum Higienistki
i Asystentki Implantologicznej
w nowej odsłonie
Zabiegi implantologiczne wymagają profesjonalnego
przygotowania wszystkich członków zespołu. Podczas
zabiegów nie ma czasu na nieporozumienia, więc współpraca na poziomie lekarz-asysta musi przebiegać właściwie bez słów.
W odpowiedzi na potrzebę szkolenia higienistek i asystentek stomatologicznych, a także pozostałych członków
zespołów implantologicznych, powstał program szkolenia, kompleksowo przygotowującego do pracy z lekarzem implantologiem oraz do samodzielnego przygotowania pacjenta do zabiegów z zakresu periodontologii,
chirurgii stomatologicznej i implantologii.
Szkolenie pozwala na zdobycie umiejętności potrzebnych do samodzielnej pracy z pacjentem w zakresie
przygotowania go do zabiegu implantologicznego, asysty
podczas zabiegu, a także opieki po implantacji.
Program kursu wzorowany jest na międzynarodowych
standardach AIDA (The Association of Dental Implant
46 laser
2 2018
Auxiliaries) i umożliwia zdobycie specjalistycznej wiedzy
i umiejętności koniecznych do dalszego rozwoju zawodowego. Gwarantuje też długofalowe efekty lecznicze poprzez
nauczenie pacjenta współpracy w zakresie utrzymania wzorowej higieny jamy ustnej, zapewniając równocześnie stałą
możliwość kontroli w gabinecie implantologicznym.
Wraz z warsztatami hands-on zawierającymi praktyczne procedury dla asysty podczas zabiegu chirurgiczno-implantologicznego, program obejmuje elementy
treningu z zakresu motywacji i edukacji pacjenta, kwalifikacji pacjenta do zabiegu implantologicznego, zagadnień
związanych z estetyką śluzówkowo-dziąsłową.
Uczestnicy kursu zdobywają praktyczną wiedzę w zakresie doboru akcesoriów higienicznych dla pacjenta,
uczą się prowadzenia prawidłowej dokumentacji medycznej oraz krok po kroku poznają procedury zabiegów
higienicznych przy implantach z użyciem skalera ultradźwiękowego dedykowanego implantom, lasera diodowego
czy kiret implantologicznych.
[47] =>
edukacja
laser
2 2018
|
47
[48] =>
| edukacja
8 marca 2018 r. Komisja Egzaminacyjna pod przewodnictwem prezydenta PTS prof. Marzeny Dominiak
oraz kierownika szkolenia dr n. med. Kingi GrzechLeśniak przeprowadziła egzamin teoretyczny kolejnej edycji Curriculum Higienistki i Asystentki
Implantologicznej.
Uczestniczące w szkoleniu higienistki, które przystąpiły do egzaminu, wcześniej uzyskały zaliczenia w ośrodku
prowadzącym szkolenie. Szkolenie ukończyło 14 absolwentek, które otrzymały certyfikaty ze strony amerykańskiego stowarzyszenia Higienistek Dentystycznych ADIA
oraz PSI/ICOI/DGOI.
48 laser
2 2018
Egzamin tym samym zwieńczył intensywną pracę uczestników oraz prowadzących szkolenie. Warto podkreślić, że
powiększyło się grono wykładowców. Do prof. Marzeny
Dominiak, dr n. med. Kingi Grzech-Leśniak, dr n. med. Anny
Skurskiej, lek. stom. Grzegorza Ziętka, hig. stom. Danuty
Rozmarynowskiej dołączyli wieloletni specjaliści i praktycy
w dziedzinie implantologii: lek. stom. Piotr Maciejasz, dr n.
med. Maciej Marcinkowski oraz higienistki stomatologiczne:
Paulina Czecholińska i Anna Warszawska.
Kolejna edycja Curriculum rozpocznie się w listopadzie 2018 r. i zakończy w marcu 2019 r. Więcej informacji
na stronie: www.periocare.pl
[49] =>
magazine
laser
2 2018
|
49
[50] =>
| o wydawcy
laser
international magazine of
laser dentistry
Rada Naukowa:
Zespół redakcyjny:
Dr hab. n. med. Elżbieta Dembowska
– stomatologia ogólna, periodontologia, protetyka
Redaktor prowadzący:
Marzena Bojarczuk
m.bojarczuk@dental-tribune.com
tel.: 607 811 250
Dr n. med. Kinga Grzech-Leśniak
– periodontologia
Lek. dent. Paweł Roszkiewicz
– stomatologia zachowawcza i endodoncja
Lek. dent. Piotr Roszkiewicz
– chirurgia stomatologiczna
Lek. dent. Agnieszka Milc
– stomatologia dziecięca
Lek. dent. Michał Nawrocki
– endodoncja, implantologia
Marketing i reklama:
Grzegorz Rosiak,
g.rosiak@dental-tribune.com
tel.: 606 202 508
Prenumerata:
Monika Spytek
m.spytek@dental-tribune.com
tel.: 600 019 616
Nakład:
2.000 egz.
Wydawca:
DTI Media
Abrahama 18 lok. 168
03-982 Warszawa
na licencji:
Dental Tribune International GmbH
www.dental-tribune.com
Wszelkie prawa zastrzeżone
Z wyjątkiem artykułów oznaczonych w sposób szczególny, prace umieszczone w magazynie Laser. International Magazine of Laser
Dentistry, wydanie polskie mogły być publikowane wcześniej w jednym z następujących czasopism: International Magazine of Oral
Implantology, Implantologie Journal, Oralchirurgie Journal, Endodontie Journal, Dentalhygiene Journal, Laser Journal, Zahnarzt
Wirtschaft Praxis, Zahnarzt Wirtschaft Praxis spezial, Zahntechnik Wirtschaft Labor, Dentalzeitung, Cosmetic Dentistry beauty & science,
Dental Tribune. Redakcja Laser. International Magazine of Laser Dentistry dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne
oraz informacje od producentów jak najrzetelniej. Nie możemy jednak odpowiadać za informacje podawane przez producentów.
Wydawca nie odpowiada również za nazwy produktów oraz informacje o nich, podawane przez ogłoszeniodawców. Opinie
przedstawiane przez autorów nie są stanowiskiem redakcji polskiego wydania pisma Laser. International Magazine of Laser Dentistry.
50 laser
2 2018
[51] =>
magazine
laser
2 2018
|
051
[52] =>
| magazine
052 laser
2 2018
)
[page_count] => 52
[pdf_ping_data] => Array
(
[page_count] => 52
[format] => PDF
[width] => 595
[height] => 842
[colorspace] => COLORSPACE_UNDEFINED
)
[linked_companies] => Array
(
[ids] => Array
(
)
)
[cover_url] =>
[cover_three] =>
[cover] => ![laser Poland No. 2, 2018]()
[toc] => Array
(
[0] => Array
(
[title] => Cover
[page] => 01
)
[1] => Array
(
[title] => Spis treści
[page] => 03
)
[2] => Array
(
[title] => Editorial
[page] => 04
)
[3] => Array
(
[title] => Zastosowanie laserowej metody TwinLight® w leczeniu periimplantitis – opis przypadku
[page] => 06
)
[4] => Array
(
[title] => Laserowe opracowanie niedorozwoju szkliwa siekaczy górnych – opis przypadku
[page] => 18
)
[5] => Array
(
[title] => Możliwości wykorzystania materiałów augmentacyjnych oraz laserów Er:YAG i Nd:YAG w chirurgii regeneracyjnej wyrostka zębodołowego – opis przypadków
[page] => 24
)
[6] => Array
(
[title] => „Moja laserowa przygoda” – prof. Marzena Dominiak
[page] => 33
)
[7] => Array
(
[title] => Effects of Nd:YAG laser irradiation on the growth of Candida albicans and Streptococcus mutans – in vitro study
[page] => 36
)
[8] => Array
(
[title] => Gingival depigmentation using diode laser
[page] => 38
)
[9] => Array
(
[title] => 2. Sympozjum „Perio-Orto-Implanty + Laser” za nami!
[page] => 42
)
[10] => Array
(
[title] => Zastosowanie różnych typów laserów w periodontologii – leczenie periimplantitis
[page] => 44
)
[11] => Array
(
[title] => Zastosowanie lasera w leczeniu grzybicy
[page] => 45
)
[12] => Array
(
[title] => Curriculum Higienistki i Asystentki Implantologicznej w nowej odsłonie
[page] => 46
)
[13] => Array
(
[title] => O wydawcy
[page] => 50
)
)
[toc_html] =>
[toc_titles] => Cover
/ Spis treści
/ Editorial
/ Zastosowanie laserowej metody TwinLight® w leczeniu periimplantitis – opis przypadku
/ Laserowe opracowanie niedorozwoju szkliwa siekaczy górnych – opis przypadku
/ Możliwości wykorzystania materiałów augmentacyjnych oraz laserów Er:YAG i Nd:YAG w chirurgii regeneracyjnej wyrostka zębodołowego – opis przypadków
/ „Moja laserowa przygoda” – prof. Marzena Dominiak
/ Effects of Nd:YAG laser irradiation on the growth of Candida albicans and Streptococcus mutans – in vitro study
/ Gingival depigmentation using diode laser
/ 2. Sympozjum „Perio-Orto-Implanty + Laser” za nami!
/ Zastosowanie różnych typów laserów w periodontologii – leczenie periimplantitis
/ Zastosowanie lasera w leczeniu grzybicy
/ Curriculum Higienistki i Asystentki Implantologicznej w nowej odsłonie
/ O wydawcy
[cached] => true
)
