implants Poland No. 3, 2018

Cover / Spis treści / Editorial / Implantacja natychmiastowa z Socket-Shield i dodatkowym dojściem przez wędzidło wargi górnej / Zastosowanie współczesnych metod diagnostycznych w postępowaniu ze złamaniem wyrostka kłykciowego żuchwy – opis przypadku / Leczenie polekowej martwicy kości szczęk – opis przypadku / Biomechanical considerations in solving demanding cases / Wydarzenia / Informacje o produktach / O wydawcy

Open PDF View E-paper Edit Epaper Edit Epaper ads save

Table of contents

Open Link

ISSN 1896-1444 • Vol. 12 • Cena: 30 PLN

3/18

international magazine of oral implantology
MNiSW: 3 pkt.
ICV: 49,99 pkt.

Techniki operacyjne
Implantacja natychmiastowa

Praktyka
Polekowa martwica kości
Wydarzenia
IX Kongres Dentsply Sirona

[2] =>

magazine

02 implants
3 2018

[3] =>

spis treści

od wydawcy
Solidna dawka wiedzy w nowoczesnej formie!

4

Andrzej Wojtowicz

chirurgia stomatologiczna
Implantacja natychmiastowa z Socket-Shield i dodatkowym dojściem
przez wędzidło wargi górnej

6

Łukasz Zadrożny, Bartosz Leończak, Waldemar Ćwirzeń, Leopold Wagner
Strona 06

Zastosowanie współczesnych metod diagnostycznych w postępowaniu
ze złamaniem wyrostka kłykciowego żuchwy – opis przypadku

18

Mariusz Kochanowski i Kamila Rogowska

farmakoterapia
Leczenie polekowej martwicy kości szczęk – opis przypadku

28

Andrzej Kołciuk, Piotr Piekarczyk, Karol Koch,
Bartłomiej Siciarz, Paweł Jaromir Zawadzki

Strona 18

case report
Biomechanical considerations in solving demanding cases

32

Juraj Brozović, Barbara Mikulić

wydarzenia
IX Kongres Dentsply Sirona zakończony sukcesem!

40

Grzegorz Rosiak

Strona 28

informacje rynkowe
Informacje o produktach

44

informacje
O wydawcy

48

implants
3 2018

03

[4] =>

od wydawcy

Solidna dawka wiedzy
w nowoczesnej formie!
Pomału kończy się tegoroczny sezon wydarzeń branżowych. Przed nami jeszcze zaledwie kilka z nich, ale już
dziś planujemy spotkania w 2019 r., a wśród nich szereg
inicjatyw OSIS.
Jednym z najważniejszych wydarzeń implantologicznych przyszłego roku będzie XIII Międzynarodowy Kongres
OSIS, który odbędzie się w dn. 16-18 maja w Hotelu
Windsor w Jachrance pod Warszawą. Program Kongresu
przygotowaliśmy wspólnie z jednym z największych autorytetów w dziedzinie implantologii i periodontologii oraz
inżynierii tkankowej – prof. Myronem Nevinsem z Boston
Harvard University, a także redaktorem naczelnym międzynarodowego
wydawnictwa
implantologicznego
Journal of Periodontics and Restorative Dentistry.
Program ten będzie swoistą polską premierą Sympozjum Amerykańskiej Quintescence, którego prezydentem jest prof. Myron Nevins. Uczestnicząc
w Kongresie OSIS w Jachrance, otrzymacie Państwo
część kwintesencji Bostońskiego Sympozjum w postaci wyselekcjonowanych wykładowców z USA i Europy.
Ci, którzy nie przyjadą do Jachranki, będą mogli oglądać wykłady w każdym miejscu w Polsce i Europie, bowiem przyszłoroczny Kongres OSIS będzie dostępny
w formie on-line i także of-line przez następnych kilka
tygodni.
Aby przypomnieć klimat „Harvard – Boston
w Jachrance” z 2015 i 2017 r. przygotowaliśmy „OSISFILM-BOX” z nagraniami wykładów z poprzednich
Kongresów OSIS, gdzie można zobaczyć m.in. Myrona
Nevinsa mówiącego o przyczepie łącznotkankowym do
implantu, Massimo Simiona opisującego falę „tsunami
periimplantitis” u swoich pacjentów i wprowadzającego
w erę implantów hybrydowych, Davida Kima prezentującego ogromny potencjał badawczy w Harvard Dental
School oraz rekombinowanych czynników wzrostu, któ-

04 implants
3 2018

re mamy nadzieję, będą dostępne w Polsce i UE jeszcze
w tym roku.
Dla praktyków stosujących metodologie PRF zaprosiliśmy znanego w Polsce prof. Josepha Choukrouna z wykładami i kursem przedkongresowym. Na temat wertykalnej
i horyzontalnej augmentacji mówić będą: Piotr Majewski,
Marco Longo i Kornel Krasny, a Stefano Parma Benfenati
omówi sposoby regeneracji kości utraconej w przebiegu periimplantitis. Znany nam już Sergio Spinato przedstawi wpływ
zależności pomiędzy maszynową powierzchnią implantu hybrydowego, wysokością łącznika i grubością tkanek miękkich na zanik brzeżny kości (MBL) wokół implantu. Postęp
w protetyce i estetyce przedstawią: Daniele Cardaropoli,
Luigi Canullo i Alvise Cenzi Venezue. „Moc będzie z nami”
podczas sesji laserowej, w której wystąpią Vanessa Ruiz
Magaz, Robert Miller i Kinga Grzech-Leśniak.
W mediach branżowych i na forach społecznościowych Kongres anonsować będą filmy, w których Dyrektor
OSIS ds. Edukacji, Witold Tomkiewicz podzieli się standardami i wiedzą, jakiej doświadczyliśmy w ostatnich latach w Consensus Conference EDI oraz m.in. z Myronem
Nevinsem i jego przyjaciółmi, wykładowcami.
Szczegółowy program Kongresu, wszystkie materiały promocyjne i informacyjne dostępne są na stronie:
www.osis.org.pl. Systematycznie informować będzie
o wydarzeniu także polska redakcja Dental Tribune
International, która w osobach Marzeny Bojarczuk
i Grzegorza Rosiaka od lat medialnie patronuje najważniejszym spotkaniom implantologicznym w Polsce.
Do zobaczenia w maju 2019 w Jachrance!

[5] =>

Od wydawcy

Szlifowana mechanicznie szyjka
– pomaga przeciwdziałać
periimplantitis

Implant
hybrydowy

info@topimplant.pl
tel. +48 501 145 204

www.topimplant.pl

[6] =>

chirurgia stomatologiczna

Implantacja natychmiastowa
z Socket-Shield i dodatkowym
dojściem przez wędzidło wargi górnej
Socket-Shield implantation technique complemented
with splitted upper lip frenulum access
Łukasz Zadrożny, Bartosz Leończak, Waldemar Ćwirzeń, Leopold Wagner
Streszczenie: Prawidłowe pozycjonowanie implantu w zębodole poekstrakcyjnym jest kluczowe dla funkcji, trwałości i estetyki przyszłej pracy protetycznej. Utrata zęba w przednim odcinku szczęki jest zawsze poważnym problemem natury estetycznej i funkcjonalnej dla pacjenta i stanowi wyzwanie dla lekarza. Bardzo trudno jest bowiem
utrzymać kształt i układ tkanek wokół zęba po jego usunięciu. Literatura przedstawia wiele technik mających na celu
utrzymanie w jak najlepszym stanie tkanek po ekstrakcji zęba. Jedną z nich jest opisana w 2010 r. przez M. Hurzellera
ekstrakcja z pozostawieniem policzkowej części korzenia zęba, tzw. technika Socket-Shield.
Summary: Proper implant positioning in the post-extraction socket is crucial for the function, durability and aesthetics
of the future prosthetics. Loss of tooth in the anterior region of the jaw is inevitably associated with functional and esthetical problems for the patient and a challenge for the doctor. It is very difficult to maintain the shape and structure
of the tissues surrounding the tooth after its removal. Literature presents many techniques aimed at preserving tissue
after tooth extraction in the best possible condition. One of them, described in 2010 by M. Hurzeller, whom proposed
the retention of the buccal root segment after extraction, so-called Socket-Shield technique.
Słowa kluczowe: Socket-Shield, implantacja natychmiastowa, rozszczepienie wędzidła wargi górnej, technika VISTA.
Key words: Socket-Shield, immediate implantation, upper lip frenulum split, VISTA technique.

39-letni pacjent zgłosił się z powodu problemu z zębem 21. W wywiadzie: ząb leczony endodontycznie
wiele lat temu, następnie odbudowany wkładem koronowo-korzeniowym i koroną ceramiczną na metalu.
Kilka lat po leczeniu ednodontycznym wykonana była
również resekcja wierzchołka korzenia zęba. Obecnie
problem stanowiło zaczerwienienie dziąsła brzeżnego
oraz kilkukrotne odcementowywanie się korony wraz
z wkładem.
Analiza CBCT (Carestream Health Inc) wykazała brak
gojenia kości w okolicy po resekcji wierzchołka korzenia.
Po badaniu klinicznym i analizie tomografii ząb 21 zakwalifikowano do ekstrakcji z następnym leczeniem implantologicznym. Ze względów estetycznych pacjentowi
zależało na możliwie najkrótszym czasie leczenia. Wobec
stwierdzenia w badaniu CBCT bardzo cienkiej blaszki
przedsionkowej zębodołu 21 i oczekiwań pacjenta, zaproponowano wykonanie natychmiastowej implantacji
z pozostawieniem policzkowej części korzenia 21 w spo-

06 implants
3 2018

sób przedstawiony przez Hurzellera i wsp. po uprzednim
wyłyżeczkowaniu okolicy szczytu zębodołu.
Technika zabiegowa została pacjentowi dokładnie
wyjaśniona z przedstawieniem wszystkich zalet i wad
opisanych do tej pory w piśmiennictwie. Pacjent udzielił
pisemnej zgody na tak zaplanowany zabieg.
W przypadku całkowitej ekstrakcji zęba 21, przy tak
cienkiej blaszce przedsionkowej zębodołu i fenestracji
w okolicy poresekcyjnej, wykonanie implantacji natychmiastowej w celu przyspieszenia procesu terapeutycznego byłoby niemożliwe lub przynajmniej nieprzewidywalne,
zabieg wykonany w technice Socket-Shield stanowił więc
dla pacjenta możliwość nie tylko potencjalnie szybszego
leczenia, ale również uniknięcia dodatkowych procedur
odtwórczych w obrębie zębodołu po ekstrakcji.
Przebieg zabiegu krok po kroku przedstawiono na rycinach 6-37. Na uwagę zasługuje modyfikacja oryginalnej

[7] =>

chirurgia stomatologiczna

Ryc. 1

Ryc. 2

Ryc. 3

Ryc. 4

Ryc. 1-4: Stan przed zabiegiem.

techniki Hurzellera, polegająca na stworzeniu dodatkowego dostępu do wierzchołkowej części zębodołu. Z uwagi
na brak możliwości doszczętnego wyłyżeczkowania okolicy poresekcyjnej przez zębodół, śródzabiegowo podjęto decyzję o utworzeniu dodatkowego dostępu do jego
szczytowej części. Wykorzystano do tego minimalnie inwazyjną technikę VISTA (Vestibular Incision Subperiosteal
Tunnel Acces) z nacięciem pionowym wykonanym w centralnej części wędzidła wargi górnej – rozszczepienie
wędzidła z dojściem do poziomu kości i przesunięciem
okna dostępowego w tkankach miękkich w bok do rzutu
szczytu korzenia 21.
Z dodatkowego dostępu bez problemu doszczętnie wyłyżeczkowano zmienioną zapalnie tkankę z okolicy przeprowadzonej kilka lat temu resekcji wierzchołka
korzenia 21. Po wszczepieniu implantu TSIII 4,0 x 13
(Osstem Implants) fenestrację pokryto membraną kolagenową T-Gen (Bioland), tkanki zaszyto nicią nylonową 6,0
(Atramat). Wobec zbyt niskiej do obciążenia natychmiastowego stabilizacji pierwotnej implantu (20 Ncm) założono śrubę gojącą.
W okresie ostointegracji pacjent użytkował częściową
ruchomą protezę akrylową, nieuciskającą okolicy po im-

plantacji. Na rycinie 38 przedstawiono zdjęcie CBCT pacjenta bezpośrednio po zabiegu. Ryciny 39-41 prezentują
gojenie w 3. dobie po zabiegu wszczepienia implantu – na
uwagę zasługuje fakt bezobjawowego okresu pozabiegowego, świadczący o delikatności przeprowadzonej procedury. Na rycinach 42-51 przedstawiono etapy leczenia
protetycznego wykonanego 3 miesiące po pierwotnym
zabiegu, po stwierdzeniu stabilizacji implantu na poziomie
powtarzalnych wyników -8 w badaniu Periotestem.

Dyskusja
Zabiegi zapobiegające zmianom wymiarów wyrostka
zębodołowego polegające na koronektomii i pozostawieniu korzeni pod przęsłami mostów zostały opisane
w literaturze w 2001 r. przez Fillippi i wsp. i 2007 r. przez
Salamę H. i wsp. W 2010 r. Hurzeller i wsp. opisali technikę podobną, nazywając ją Socket-Shield w celu zachowania blaszki przedsionkowej zębodołu, do którego natychmiastowo wszczepiany był implant.
Koncepcja pozostawienia przedsionkowego fragmentu korzenia opiera się na zachowaniu włókien ozębnej
u wejścia do zębodołu, związanych z cementem korzeniowym i ulegających zniszczeniu i utracie w przypadku

implants
3 2018

[8] =>

chirurgia stomatologiczna

Ryc. 5

Ryc. 6

Ryc. 7

Ryc. 8

Ryc. 9

Ryc. 5: Planowanie pozycji implantu TSIII 4,0 x 13 (Osstem Implants).
Ryc. 6-9: Kolejne etapy zabiegu.

08 implants
3 2018

[9] =>

chirurgia stomatologiczna

Ryc. 10

Ryc. 11

Ryc. 12

Ryc. 13

Ryc. 14

Ryc. 15

Ryc. 16

Ryc. 17

Ryc. 10-17: Kolejne etapy zabiegu.

implants
3 2018

09

[10] =>

chirurgia stomatologiczna

Ryc. 18

Ryc. 19

Ryc. 20

Ryc. 21

Ryc. 22

Ryc. 23

Ryc. 24

Ryc. 25

Ryc. 18-25: Kolejne etapy zabiegu.

10 implants
3 2018

[11] =>

chirurgia stomatologiczna

Ryc. 26

Ryc. 27

Ryc. 28

Ryc. 29

Ryc. 30

Ryc. 31

Ryc. 32

Ryc. 33

Ryc. 26-33: Kolejne etapy zabiegu.

implants
3 2018

11

[12] =>

chirurgia stomatologiczna

Ryc. 34

Ryc. 35

Ryc. 36

Ryc. 37

Ryc. 38

Ryc. 39

Ryc. 40

Ryc. 34-37: Kolejne etapy zabiegu.
Ryc. 38: CBCT wykonane bezpośrednio po zabiegu.
Ryc. 39-40: Gojenie w 3. dobie po zabiegu wszczepienia implantu.

12 implants
3 2018

[13] =>

chirurgia stomatologiczna

Ryc. 41

Ryc. 42

Ryc. 43

Ryc. 41: Gojenie w 3. dobie po zabiegu wszczepienia implantu.
Ryc. 42-43: Etapy leczenia protetycznego wykonane 3 miesiące po czasie pierwotnego zabiegu.

ekstrakcji całego korzenia. Technika ta, mimo już prawie
10 lat obserwacji klinicznych, wciąż należy do kontrowersyjnych. Najbardziej znane grupy publikujące na ten temat
to grupa Hurzellera z Niemiec i grupa Gluckmana z RPA,
który zmodyfikował częściowo procedurę przedstawioną
przez Hurzellera (SST).
Pierwotnie technika zakładała pozostawienie cienkiego fragmentu korzenia w wysokości równej lub
nieco powyżej poziomu kostnej blaszki przedsionkowej
zębodołu. Gluckman, nazywając ten sam rodzaj zabiegu PET (Partial Extraction Therapy) zaleca w ostatnich pracach redukcję fragmentu korzenia na wysokość lekko poniżej blaszki kostnej. W 2017 r. Gharpure
opublikował obszerną analizę techniki Socket-Shield,
opartą o systematyczny przegląd piśmiennictwa, wy-

łaniający 23 pozycje opublikowane do początku 2017 r.
Również w 2017 r. Roe i wsp. opublikowali opis przypadku implantacji z pozostawieniem Socket-Shield
i dodatkowym dojściem do szczytu zębodołu ze względu na utrudnioną preparację pozostawianego fragmentu
i usunięcie wierzchołka korzenia. Autorzy ci prezentują
dodatkowy dostęp w formie płata paragingiwalnego na
wysokości usuwanego zęba.
W prezentowanym w niniejszej pracy przypadku, ze
względu na obecność blizn po poprzednim zabiegu resekcji wierzchołka korzenia oraz z uwagi na mniejszą inwazyjność, ale przede wszystkim, mając na uwadze fakt,
iż odwarstwienie płata pełnej grubości w okolicy o tak
cienkiej podstawie kostnej będzie negatywnie wpływać
na jej ukrwienie, a przez to przetrwanie przedniej ściany

implants
3 2018

[14] =>

chirurgia stomatologiczna

zębodołu wspieranej przez pozostawianą „tarczę” fragmentu korzenia, zdecydowano o dostępie w formie rozszczepienia wędzidła wargi górnej (VISTA).
Z dostępnej literatury wynika, że pełna naukowa
ocena techniki Socket-Shield nie jest obecnie jednoznaczna. Gharpure zwraca uwagę, że prace jej dotyczące
nie są spójne metodologiczne i część z nich podaje wysoką skuteczność techniki w oparciu o prezentowane
przypadki, inne zaś mówią o licznych możliwych powikłaniach, wymieniając: brak osteointegracji, tworzenie tkanki
włóknistej wokół implantu lub pomiędzy implantem a pozostawionym fragmentem korzenia czy zanik kości.
Gluckman mówi o dużym potencjale techniki PET,
podkreślając jednocześnie dużą wrażliwość techniki na
prawidłowość wykonania procedury i kluczową rolę nienaruszenia i nieruchomości pozostawianego fragmentu

Ryc. 44

korzenia, jak i konieczność wyeliminowania potencjalnych
źródeł infekcji w okolicy zabiegowej. Wszyscy autorzy
zgadzają się co do konieczności przeprowadzenia dodatkowych badań klinicznych i histologicznych potwierdzających zasadność stosowania prezentowanej techniki. Nie
jest też ona zalecana jako technika z wyboru. Podkreślane
jest wysokie doświadczenie operatora, niezbędne przy
przeprowadzeniu zabiegu z użyciem tej techniki.
Do czasu publikacji niniejszej pracy autor wykonał 5 zabiegów w technice Socket-Shield, u 2 kobiet i 3 mężczyzn
w wieku od 38 do 56 lat. Jeden zabieg wykonany został
poprzez szablon implantologiczny (OneGuide), 4 z wolnej
ręki, 3 przypadki obejmowały wyłącznie implantację. W jednym stworzony został dodatkowy dostęp przedsionkowy
z płatem paragingiwalnym pełnej grubości ze względu na
konieczność wykonania zabiegu resekcji wierzchołka korzenia zęba sąsiedniego do implantowanej pozycji.

Ryc. 45

Ryc. 18-25: Kolejne etapy zabiegu.
Ryc. 46

Ryc. 44-46: Etapy leczenia protetycznego wykonane 3 miesiące po czasie pierwotnego zabiegu.

14 implants
3 2018

[15] =>

chirurgia stomatologiczna

Ryc. 47

Ryc. 48

Ryc. 49

Ryc. 47-49: Etapy leczenia protetycznego wykonane 3 miesiące po czasie pierwotnego zabiegu.

implants
3 2018

15

[16] =>

chirurgia stomatologiczna

Ryc. 50

Ryc. 51

Ryc. 52

Ryc. 53

Ryc. 50-53: Stan pół roku po oddaniu korony i 9 miesięcy po zabiegu, na CBCT zwraca uwagę odbudowa blaszki kostnej w okolicy fenestracji
w szczycie zębodołu.

Prezentowany w niniejszej pracy przypadek dodatkowego dojścia przez wędzidło jest jedynym znanym autorowi przedstawiającym kombinację techniki Socket-Shield
i VISTA. Gojenie pozabiegowe we wszystkich przypadkach przebiegało bezobjawowo i szybko. W jednym przypadku doszło do powikłania polegającego na ekspozycji
dokoronowej części pozostawionego fragmentu korzenia.
Przed oddaniem pracy protetycznej odsłonięty fragment
został zredukowany wiertłem diamentowym, zgodnie z zaleceniami Gluckmana i po obciążeniu implantu ostateczną
pracą protetyczną nie daje dalszych powikłań. Najdłuższy
okres obserwacji własnych wynosi 18 miesięcy.

Piśmiennictwo:
1. Roe P i wsp. Opracowanie pozostawionego fragmentu korzenia zęba w technice Socket-Shield z wykonaniem okienka na powierzchni wargowej, Quintessence dla lekarzy stomatologów. 2017;5:302-311.
2. Gharpure AS, Current Evidence on the Socket-Shield
Technique: A Systematic Review, J Oral Implantol.
2017;43(5):395-403.
3. Łysiak-Drwal K, Dominiak M. Koncepcje natychmiastowego
leczenia zębodołów poekstrakcyjnych, Podstawy Chirurgii
Stomatologicznej. 2013;11:271-288.

Autorzy:
Dr n. med. Łukasz Zadrożny – lek. dent., absolwent Wydziału Lekarsko-Dentystycznego WUM, starszy wykładowca w Zakładzie
Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej Wydziału Lekarsko-Dentystycznego WUM. Wykładowca Osstem AIC Polska i Course Director
Osstem AIC Europe. Klinicznie interesuje się minimalnie inwazyjnymi procedurami z zakresu chirurgii stomatologicznej i implantologicznej.
Obecnie w trakcie specjalizacji z chirurgii stomatologicznej.
Bartosz Leończuk (w trakcie specjalizacji z chirurgi stomatologicznej)
Centralna Wojskowa Przychodnia Lekarska „CePeLek”, SPZOZ
ul. Koszykowa 78, Warszawa
Waldemar Ćwirzeń – asystent i higienista stomatologiczny
Zakład Propedeutyki i Profilaktyki Stomatologicznej Wydziału Lekarsko-Dentystycznego WUM
Kontakt:
E-mail: lzadrozny@wum.edu.pl.

16 implants
3 2018

[17] =>

ONE GUIDE
ONE GUIDE to nowa generacja kasety
chirurgicznej firmy Osstem przeznaczona
do nawigowanych zabiegów
implantologicznych z użyciem
implantów Osstem TS III.

Zapraszamy na kurs Łukasza Zadrożnego.
Informacje na stronie www.osstem.pl/kursy

Implanty Osstem TSIII pozycjonujemy
za pomocą szablonu chirurgicznego w osi
implantacji oraz na głębokość dzięki
systemowi wierteł z ogranicznikami.
Użytkownicy systemu Osstem mogą
skorzystać z bezpłatnego użyczenia kasety.
Biker sp. z o.o.; ul. Radarowa 62A; 02-137 Warszawa; www.osstem.pl; 22 823 32 69

[18] =>

nowoczesna diagnostyka

Zastosowanie współczesnych
metod diagnostycznych w postępowaniu
ze złamaniem wyrostka kłykciowego
żuchwy – opis przypadku
The application of contemporary diagnostics methods
in treatment of fracture of the mandibular condylar
process – case report
Mariusz Kochanowski i Kamila Rogowska
Streszczenie: Praca prezentuje zastosowanie nowoczesnych urządzeń diagnostycznych, takich jak tomografia stożkowa oraz komputerowy system analizy zwarcia T-scan V w procesie diagnostycznym i leczniczym. Dodatkowo,
przedstawia ich udział w znacznej poprawie jakości wykonywanych procedur, a współpracę chirurga szczękowego
z lekarzem protetykiem czyni nieodzownym elementem procesu leczniczego. Interdyscyplinarne postępowanie stomatologiczne przedstawione zostało na przykładzie przypadku klinicznego, którego prawidłową diagnostykę przeprowadzono, stosując nowoczesne metody obrazowania oraz analizę zwarcia.
Summary: The study describes the application of modern diagnostic tools such as cone beam computed tomography
and T-scan V computerized occlusal analysing system in diagnostic process. Additionally, it presents the influence of
diagnostic devices on improvement of medical procedures. The cooperation between maxillofacial surgeon and prosthodontist becomes indispensable part of treatment as well. Multidisciplinary dental approach was presented on the basis
of the clinical case. The proper diagnosis was possible only thanks to modern imaging methods and occlusal analysis.
Słowa kluczowe: CBCT, T-scan V, złamanie wyrostka kłykciowego żuchwy, złamanie żuchwy, nowoczesne metody
diagnostyczne, diagnostyka złamań, okluzja, osteosynteza.
Key words: CBCT, T-scan V, facture of condylar process, mandibular fracture, modern diagnostic tools, fracture
diagnostics, occlusion, osteosynthesis.

W dobie coraz prężniej rozwijającej się diagnostyki
obrazowej oraz zdobyczy technologicznych, które nie
tylko ułatwiają pracę lekarzy, ale także czynią inwazyjne procedury lecznicze bardziej bezpiecznymi, pacjent
zyskuje coraz większy komfort i zmniejszenie liczby powikłań podczas terapii. Do najbardziej przełomowych
narzędzi wprowadzonych do pracy lekarza dentysty zaliczyć można tomografię stożkową o zmiennym polu obrazowania, która w sposób rzeczywisty obrazuje struktury
kostne, stanowiące obszar pracy zarówno lekarza dentysty, jak i chirurga szczękowo-twarzowego. Umożliwia
ona wizualizację wyłącznie interesujących nas struktur
przy jednocześnie stosunkowo niewielkiej ekspozycji pacjenta na promieniowanie (zaledwie 60/100 µSv). Jest to
dawka, na jaką jesteśmy narażeni podczas 7-godzinne-

18 implants

3 2018

go lotu samolotem (literatura podaje jako przykład podróż do Tokio).
Tomografia stożkowa o zmiennym polu obrazowania
ma zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny. W zależności od tego, jakie struktury nas interesują, możemy
zastosować odpowiednie przekroje: transsektalny, osiowy, panoramiczny, czołowy, strzałkowy oraz rekonstrukcje 3D.1

CBCT
Tomografia CBCT o zmiennym polu obrazowania jest
najnowszą metodą, która wykorzystuje wiązkę promieniowania w kształcie stożka i skanuje przestrzeń, a nie płasz-

[19] =>

nowoczesna diagnostyka

czyznę, jak w przypadku TK spiralnej (klasycznej). Dzięki
tej metodzie możliwa jest interpretacja badania w oparciu
nie tylko o 3 wymiary (czołowy, strzałkowy, osiowy), ale
także otrzymane przekroje transsektalne czy rekonstrukcje trójwymiarowe.
Zaletą tomografii komputerowej z promieniowaniem
stożkowym jest możliwość oglądania danego obszaru
w 3 płaszczyznach równocześnie. Linie referencyjne pozwalają na dokładna lokalizację ocenianego obszaru w obrębie twarzoczaszki. Istotną zaletą metody jest także uniknięcie nakładania się na obraz sąsiadujących struktur
anatomicznych, co pozwala z większą precyzją ocenić
okolicę, w której lokuje się analizowana patologia.
Dzięki temu, iż CBCT często wykorzystywana jest do
badania wycinkowego, tj. analizy przestrzeni znacznie
mniejszej niż w przypadku tomografii całego ciała (skupia
się na obrazowaniu twarzoczaszki lub jej elementów), jest
ona badaniem znacznie szybszym od konwencjonalnej
tomografii. Powoduje to także znaczne skrócenie czasu
trwania badania do ok. 15 s (promieniowanie w postaci
wiązki stożkowej), zatem krótki czas ekspozycji, a co za
tym idzie – minimalizację ryzyka poruszenia się pacjenta,
więc również lepszą jakość obrazu.
Dodatkowo, precyzyjne pozycjonowanie powoduje niewielkie ryzyko konieczności powtórzenia badania,
co zapewnia duży komfort zarówno lekarzowi, jak i pacjentowi oraz bezpieczeństwo temu ostatniemu. Budowa
aparatu pozwala na przeprowadzenie badania nawet
u osób niepełnosprawnych, np. poruszających się na
wózku inwalidzkim.4
Tomografy wieloformatowe, które posiadają zmienne
pole obrazowania, czyli w zależności od przypadku dobierają obszar naświetlanej struktury są znacznie bezpieczniejsze dla pacjenta. Systemy, w jakich pracują tomografy
wiązki stożkowej doskonale realizują założenie zasady
ALARA, tzn. dawka promieniowania w każdym badaniu
obrazowym powinna być możliwie najniższa, przy jednoczesnym zachowaniu wartości diagnostycznej badania.
Zapewniona jest dzięki nim właściwa ochrona pacjenta
oraz optymalna kontrola nad doborem możliwie najniższej
dawki promieniowania. System dobiera parametry ekspozycji, czas promieniowania, kolimację wiązki w zależności od rodzaju badania – co więcej, możliwy jest również
dobór zależny od budowy anatomicznej pacjenta, zatem
możemy być pewni, że dla dzieci wybrana zostanie najniższa możliwa dawka.4
Dzięki nowoczesnemu oprogramowaniu możliwe jest
oglądanie badanej struktury w 3 płaszczyznach oraz
trójwymiarowe rekonstrukcje, co oprócz oczywistych
korzyści diagnostycznych dla lekarza, umożliwi lepszą
komunikację na linii lekarz-pacjent, gdyż stosowne wi-

Ryc. 1

Ryc. 2

Ryc. 1: Okna obrazowania w tomografii stożkowej o zmiennym polu
obrazowania.
Ryc. 2: Urządzenie T-scan V.

zualizacje w znacznym stopniu ułatwią zapoznanie pacjenta z planem leczenia wyrażenie świadomej zgody na
(często niezbędny w przypadku konkretnych patologii)
zabieg.
Krokiem milowym w przygotowaniu przedoperacyjnym pacjenta z wykorzystaniem CBCT jest tzw. okno
przekrojów pantomograficznych, które umożliwia wiarygodne pomiary analizowanych struktur i ocenę przebiegu kanału nerwu zębodołowego dzięki użyciu przekrojów
transektalnych. To ogromna przewaga nad klasyczną
rentgenodiagnostyką, a także zdjęciami pantomograficznymi, których powszechną wadą jest fakt, iż otrzymany
obraz jest powiększony i płaski. Opisany tryb wizualizacji pozwala również na projektowanie zabiegów, np. implantologicznych: dobór rozmiaru implantu czy dokładne
określenie ich pozycji w kości, a także określenie położenia korzeni sąsiadujących zębów, co uchroni przed ich
uszkodzeniem.
Oprócz implantologii, CBCT jest obecne w życiu
niemal każdej specjalności lekarsko-dentystycznej.
Największe znaczenie odgrywa w pracy chirurgów
szczękowych i stomatologicznych. Oprócz implantologii, badanie stanowi filar diagnostyczny oraz pomaga
w planowaniu leczenia nieprawidłowości zębowych, jak
np. zęby zatrzymane czy nadliczbowe. W postępowaniu przedoperacyjnym wizualizacja 3D jest często kluczowym elementem pozwalającym ocenić w sposób
bezbłędny pozycję zęba tkwiącego w obrębie wyrostka zębodołowego, struktur kostnych szczęki lub
żuchwy.
Tomografia komputerowa z promieniowaniem stożkowym znajduje coraz szersze zastosowanie w diagnostyce

implants
3 2018

[20] =>

nowoczesna diagnostyka

Ryc. 3

Ryc. 3: Stan po urazie.

schorzeń stawu skroniowo-żuchwowego. Jest znacznie
tańsza od rezonansu magnetycznego, co stanowi jej dużą
zaletę. Dodatkowo, eliminuje problem nakładania się otaczających struktur anatomicznych na obszar diagnostyczny. Metoda ta pozwoliła stwierdzić, że większość zmian patologicznych w obrębie stawu zlokalizowana jest w obrębie
wyrostka kłykciowego żuchwy, co znajduje swoje potwierdzenie w przypadku klinicznym opisywanym w niniejszym
artykule (uraz dotyczył tej okolicy).
Dodatkowo badanie wykorzystywane jest często przez
chirurgów do oceny stanu zatok szczękowych celem lokalizacji wtłoczonego do niej fragmentu zęba lub narzędzia, zaś przez laryngologów do oceny grubości błony
śluzowej w przypadku przewlekłego zapalenia zatok lub
podczas diagnostyki torbieli zastoinowych, polipów czy
zmian nowotworowych. CBCT pozwala także na lepszą
niż klasyczna rentgenodiagnostyka lub diagnostyka cyfrowa
wizualizację ubytków kostnych w przestrzeniach międzyzębowych oraz okolicach furkacji. Ta ostatnia zaleta omawianej metody obrazowania czyni ją narzędziem ułatwiającym
pracę specjalistom w dziedzinie periodontologii.8

T-scan
Analiza zwarcia jest niezbędnym elementem, który
należy uwzględnić podczas większości procedur sto-

20 implants
3 2018

matologicznych. Wszystkie elementy tworzące układ
stomatognatyczny, tj.: zęby, przyzębie, mięśnie, staw
skroniowo-żuchwowy wzajemnie na siebie oddziałują.5
Nieprawidłowości w pracy jednego z nich rzutują na stan
pozostałych. Zaburzenia zwarcia mogą prowadzić do
uszkodzenia tkanek zęba lub uzupełnienia protetycznego,
przyzębia, powodować schorzenia mięśni, dolegliwości
ze strony stawu-skroniowo żuchwowego.6 Właściwa analiza okluzji oraz wprowadzenie procedur, które będą zapobiegać jego patologicznym zmianom może doprowadzić
nie tylko do znacznego przedłużenia trwałości uzupełnień
protetycznych, jakości ich użytkowania oraz estetyki, ale
również pomoże ochronić staw przed rozwojem groźnych dysfunkcji. Dodatkowo umożliwia stworzenie planu
przedzabiegowego przy rekonstrukcji pourazowej jego
struktur lub podczas resekcji żuchwy ze wskazań onkologicznych czy ortodontycznych, aby zachowana została
właściwa okluzja.3
W leczeniu zachowawczym i protetycznym metodą najczęściej stosowaną do diagnostyki przedwczesnych kontaktów i sił zgryzowych jest wykorzystanie
kalki zwarciowej. Ma ona wiele zalet. Jedną z nich jest
nieznaczna grubość (8-100 mikronów) oraz precyzyjne oznaczenie miejsc kontaktu barwnikiem, dodatkowo
jest ona stosunkowo tanim rozwiązaniem. Występują
także kalki dwukolorowe, które umożliwiają zarówno

[21] =>

nowoczesna diagnostyka

analizę zwarcia statyczną, jak i w czasie ruchów żuchwy.
Inne, wykorzystywane powszechnie metody analizy zwarcia to: płytki wosku, masy silikonowe i polieterowe, folia
Schimstocka, folia artykulacyjna.
Wszystkie z tych metod mają jednak podstawową
wadę: jest nią brak informacji dotyczącej kolejności pojawiania się kontaktów zwarciowych (wskazują jedynie,
jaka jest ich lokalizacja), niełatwa jest również interpretacja odbitych śladów oraz brak konkretnego określenia
działających sił.5 Najsilniejsze kontakty wskazuje jedynie
efekt „bulls-eye” – po zastosowaniu kalki odbicie zawiera
w środku obszar pusty, bez koloru, na zewnątrz barwną
obwódkę. W takiej sytuacji, aby dokonać korekty zwarcia, należy znieść bezbarwny środek odcisku. Błędy
w analizie zwarcia przy użyciu kalki powstają również
przez wgląd na konieczność mocnego zaciśnięcia zębów,
wpływ wilgoci zaburza osadzanie się barwnika, a stopień
widoczności koloru zależny od materiału – na porcelanie
osadza się najsłabiej.2
Przez wzgląd na liczne mankamenty i subiektywność
wyników analizy zwarcia przy pomocy wymienionych
metod, zaczęły powstawać komputerowe systemy analizy zwarcia. Główną ich część stanowią folie rejestrujące siły zwarciowe. Folie te muszą być na tyle cienkie, by
w najmniejszym możliwym stopniu wpływać na okluzję.
Obecnie na rynku funkcjonują 2 tego typu systemy: japoński Prescale i amerykański T-scan.
Prescale to system dwuetapowy. W pierwszym etapie kontakty zwarciowe są rejestrowane przy pomocy folii
zmieniającej kolor pod wpływem nacisku od białego do
czarnego. Następnie folia umieszczana jest w skanerze,

który analizuje jej kolory i podaje wartość sił bezwzględnych. Wadą tego systemu jest brak informacji dotyczących
dynamiki powstawania danych sił, a jedynie ich wartość
w momencie pełnego zaguzkowania. Dodatkowo, system
rozróżnia wyłącznie 8 odcieni szarości, zatem ocena wartości sił nie jest precyzyjna. Co więcej, wartości sił powyżej 0,9 kN są widoczne na folii jako czarne punkty, zatem
niemożliwe jest dokładne określenie ich wartości.2
Stworzony przez Manessa T-scan jest obecnie narzędziem, które w sposób najdoskonalszy prezentuje kolejność pojawiania się kontaktów zwarciowych określając, który z nich pojawił się jako pierwszy. Dodatkowo
prezentuje procentowe zmiany sił zachodzące w zwarciu od pierwszego zetknięcia się zębów prowadzące
do kontaktu okluzyjnego aż do pełnego zaguzkowania,
a także względne siły zgryzowe w miejscu każdego
kontaktu. Dzięki precyzyjnemu określeniu kontaktów
przedwczesnych, możemy je usunąć, likwidując jednocześnie przeciążenia zgryzowe i zapobiegając schorzeniom stawu, mięśni lub uszkodzeniu zębów i uzupełnień
protetycznych.3
System T-scan powstał ok. 30 lat temu. Od tego czasu istniało kilka jego wersji, które kolejno były udoskonalane. Obecnie na rynku funkcjonuje już 5. generacja
urządzenia. T-scan składa się z głowicy Evolution zbierającej i przetwarzającej dane z czujników – sensorów
(o 2 rozmiarach), ich podstawek oraz oprogramowania
komputerowego. Czujnik występuje w postaci poliestrowej folii pokrytej obustronnie prostopadłymi do siebie
liniami folii przewodzącej, tworzącej gęstą siatkę. Duży
czujnik posiada 1370 aktywnych punktów odczytu nacisku, mały – 1122 punkty. Są to sensele (czyli elementy

Ryc. 4

Ryc. 4: Zdjęcie pantomograficzne przed urazem (po lewej) i po urazie (po prawej).

implants
3 2018

[22] =>

nowoczesna diagnostyka

Ryc. 5

Ryc. 5: Zdjęcia śródoperacyjne – zabieg otwartej repozycji i osteosyntezy złamania głowy żuchwy strony prawej.

22 implants
3 2018

[23] =>

nowoczesna diagnostyka

odczytu), które uporządkowane są na czujniku w wiersze
i kolumny. Na ekranie komputera każdy taki element jest
obserwowany jako osobny kwadrat. Sensel wysyła do
programu sygnał, który wyświetlany jest jako wartość
od 0 do 255, uzależniona od siły nacisku działającej na
folię przewodzącą. W chwili zarejestrowania siły zmienia się w niej opór elektryczny. Folia o grubości 100 mikrometrów jest stosunkowo odporna na rozerwanie
i przedziurawenie – jeden sensor można użyć do wykonania 15 pomiarów. Zarejestrowane siły są prezentowane
na ekranie na wirtualnym łuku zębowym w miejscu kolejnych zębów w różnych kolorach (tworząc skale). Od
chwili wystąpienia pierwszych kontaktów do maksymalnego zaguzkowania dochodzi do rejestracji zmian w siłach, jakie występują w obrębie obu łuków zębowych.
Jednoczesna rejestracja zarówno sił w żuchwie, jak
i szczęce to osiągnięcie najnowszej 5. wersji urządzenia.
Nowoczesne oprogramowanie pozwala przy pomocy
licznych funkcji ocenić wiele parametrów związanych ze
zwarciem. Opcja Center of Force (COF) wyznacza środek
sił zwarciowych, „MAX” lokalizuje wszystkie maksymalne
siły działające od początku filmu do maksymalnego zaguzkowania na wirtualnym łuku zębowym, zaś ocena stabilności zwarcia i poślizgu centrycznego jest możliwa dzięki
uwidocznieniu toru, po którym przemieszczał się środek
sił od pierwszego kontaktu do maksymalnej interkuspidacji. Istotne w rejestracji działających sił w urządzeniu jest
to, że wartości wywieranych sił są przestawione w relacji
do maksymalnej zarejestrowanej siły, a nie jako wartości
bezwzględne.2
T-scan jest narzędziem stanowiącym ogromne wsparcie w pracy lekarza dentysty, zwłaszcza protetyka, dla
którego szczególnie istotna jest troska o właściwą okluzję
pozbawioną punktów urazowych, aby tym samym przedłużyć komfort użytkowania i trwałość uzupełnień protetycznych. Zrównoważone zwarcie odgrywa znaczną rolę
w implantoprotetyce, która wymaga jego regularnej kontroli i okresowych korekt zwarcia w trosce o zapobieganiu przeciążeniom. Osoby posiadające wyłącznie własne
uzębienie również mogą korzystać z T-scanu, szukając
przyczyn bólu mięśni, patologicznego starcia zębów czy
bruksizmu.

Cel pracy
Celem pracy jest przedstawienie nowoczesnych metod diagnostycznych w leczeniu złamania wyrostka kłykciowego żuchwy, tj. tomografii stożkowej o zmiennym
polu obrazowania oraz elektronicznej kalki zwarciowej
T-scan V. Zaakcentowano także, jak istotna jest współpraca między lekarzem protetykiem i chirurgiem szczękowo-twarzowym w procesie diagnostyczno-leczniczym
oraz w jaki sposób zastosowanie nowoczesnych urządzeń diagnostycznych ułatwia komunikację z pacjentem
oraz lekarzami innych specjalności.

Ryc. 6

Ryc. 6: T-scan wykonany 2 tygodnie po zabiegu i 7 miesięcy po
zabiegu oraz po korekcie wypełnień i uzupełnień protetycznych.

Opis przypadku
67-letni pacjent po urazie twarzoczaszki (upadek
z drabiny) 19.09.2016 r. zgłosił się do kliniki Neo Dentica
w Łodzi celem diagnostyki oraz zaopatrzenia złamanych
zębów 21 i 22. Dodatkowo, pacjent zgłaszał ból przy nagryzaniu oraz brak prawidłowej okluzji. W wywiadzie nie
podał żadnych chorób ogólnych, uczuleń na leki, zaburzeń krzepnięcia ani nałogów. Nie przyjmuje przewlekle
żadnych leków. W przeszłości przeszedł zabieg chirurgicznej plastyki przepukliny pachwinowej po stronie lewej w wieku 1 roku i po stronie prawej w wieku 65 lat.
W badaniu przedmiotowym stwierdzono obrzęk okolicy
przedusznej strony prawej oraz brak podwójnego widzenia. Opisano stan po zaopatrzeniu chirurgicznym (w szpitalu w Lublinie) ran skóry wargi dolnej po stronie lewej,
złamanie zęba 21 na wysokości szyjki, zęba 22 w obrębie
szkliwa i zębiny oraz zęba 23 w obrębie szkliwa. Linia pośrodkowa zębów została przesunięta w stronę lewą o ok.
2 mm (pacjent podawał przesunięcie linii pośrodkowej
przed urazem). Maksymalne otwarcie ust na 20 mm, ruch
w lewo na ok. 2 mm, w prawo na ok. 8 mm. Nie stwierdzono ruchomości patologicznej odłamów, obecności
schodków kostnych, zaburzeń pozycji i ruchomości gałek
ocznych.
Przeprowadzono pełną diagnostykę. Wykonano liczne badania dodatkowe w postaci pantomografii, tomografii stożkowej o zmiennym polu obrazowania oraz badanie przy pomocy T-scan V, tj. elektronicznej kalki do
sprawdzenia warunków okluzyjnych. Badanie tomograficzne wykonano za pomocą aparatu Carestream 9300
(Carestream Dental), wykorzystując obrazowanie 8/8,
ukazujące badany region żuchwy – gałąź wraz z jej trzonem oraz staw skroniowo-żuchwowy.

implants
3 2018

[24] =>

nowoczesna diagnostyka

Ryc. 7

Ryc. 7: Tomografia stożkowa o zmiennym polu obrazowania – stan po urazie i po zaopatrzeniu chirurgicznym złamania.

Zdjęcie panoramiczne w tym przypadku nie stanowiło
jednoznacznej metody diagnostycznej. Dopiero, porównując zdjęcie po urazie ze zdjęciem wykonanym przed
urazem, widoczne było skrócenie gałęzi żuchwy po stronie prawej. Dzięki wykorzystaniu przekrojów osiowych
i transsektalnych w badaniu tomografem stożkowym
o zmiennym polu obrazowania ustalono przyczynę zaburzeń okluzji u pacjenta oraz w sposób jednoznaczny
określono uszkodzenie w obrębie stawu skroniowo-żu-

24 implants
3 2018

chwowego. Po analizie zdjęcia tomograficznego zdiagnozowano u pacjenta złamanie wyrostka kłykciowego
żuchwy po stronie prawej. Co istotne, diagnostyka przeprowadzona na podstawie zdjęcia pantomograficznego
nie dawała tak ewidentnego wyniku, jak obrazowanie
stawu skroniowo-żuchwowego z wykorzystaniem obrazowania 3D. Bez porównania zdjęcia panoramicznego
przed i po urazie dostrzeżenie nieprawidłowości było
trudne dla niedoświadczonego lekarza.

[25] =>

nowoczesna diagnostyka

Skierowano również pacjenta na konsultacje w zakresie chirurgii szczękowo-twarzowej w Klinice Chirurgii
Szczękowo-Twarzowej w USK im. WAM, gdzie zalecono
ochronę okolicy urazu, zimne okłady, dietę miękką oraz
antybiotykoterapię (Dalacin C 0,3 1 tabl. co 12 godz.).
Dodatkowo, w razie bólu stosowanie 1 tabl. Ketonalu
0,05. Okluzję u pacjenta zbadano, wykorzystując zamiast
klasycznej metody w postaci kalki zgryzowej, elektroniczną kalkę T-scan V, która pozwala na wizualizację procentowego i jakościowego rozłożenia sił. Badanie to polega
na wprowadzeniu do ust folii, która zbudowana jest z senseli, czyli jednostek rejestrujących siłę nacisku wywieraną
na folię. W najnowszej – 5. generacji urządzenia mamy
możliwość rejestrowania sił działających w okluzji jednocześnie na szczękę i żuchwę. Przez wzgląd na patologie
w zwarciu, wykonano również T-scan, który prócz oceny
kontaktów w zwarciu, miał w przyszłości stanowić istotną
wskazówkę dla chirurga szczękowo-twarzowego, w jaki
sposób należy wykonać repozycję stawu, aby prawidłowa
okluzja została odtworzona.
Po urazie doszło do utraty okluzji. Kontakty na większości zębów zostały utracone – pacjent posiadał głównie kontakt na zębie 24, częściowo również na zębach
przednich. W wyniku złamania wyrostka kłykciowego
żuchwy mięśnie: skroniowy, skrzydłowy przyśrodkowy
oraz żwacz pociągnęły żuchwę w stronę prawą i doszło

Ryc. 8

Ryc. 8: Pacjent po leczeniu.

do przesunięcia żuchwy w stronę chorą. Jest to zjawisko
niezgodne z opisami obecnymi w literaturze, które mówią
o tym, iż ruch ten powinien wystąpić w stronę lewą (zdrową), a kontakty po urazie występować w okolicy zębów
14/15. Anomalia ta wynika prawdopodobnie z wysokiego
guzka przedsionkowego zęba 24, który uniemożliwił przesunięcie żuchwy w lewo.
Celem odtworzenia okluzji oraz zaopatrzenia złamania, 28.09.2016 r. w USK przeprowadzono zabieg
otwartej repozycji i osteosyntezy złamania głowy żuchwy
strony prawej z cięcia przedusznego przedłużonego zażuchwowo. Tworząc zespolenie, wykorzystano śruby
bezłebkowe, stworzone wg pomysłu prof. Kozakiewicza.
Pozwoliły one uniknąć powikłania, jakie pojawia się pod-

>
>
>
>

info@metasys.com | www.metasys.com

implants
3 2018

25

[26] =>

nowoczesna diagnostyka

czas zastosowania śrub dociskających stosowanych
powszechnie w tego rodzaju zabiegach. Posiadają one
łebek, który drażni więzadło boczne żuchwy przebiegające w bezpośrednim sąsiedztwie szczeliny złamania. W konsekwencji drażnienia więzadła dochodzi do
rozwoju stanu zapalnego i patologicznej resorpcji kości
tej okolicy.7 Śruby bez łebków w całości znajdują się
w kości, zatem stosując je, udało się uniknąć opisanego
powikłania.
W pierwszej dobie po zabiegu utrzymywał się obrzęk
okolicy operowanej, cechy porażenia nerwy twarzowego.
Rana goiła się prawidłowo. Ruch żuchwy w prawo wynosił 4 mm, w lewo 8 mm, rozwarcie 24 mm. Po wykonaniu kontrolnej tomografii lekarz prowadzący zdecydował
o wypisaniu pacjenta do domu.
Podczas badania kontrolnego w listopadzie 2016 r. ruchy żuchwy u pacjenta wynosiły: 13 mm w prawo, 6 mm
w lewo, a rozwarcie 44 mm. Usunięto szwy, nie stwierdzając przetoki ślinowej. Zaobserwowano niedomykanie
powieki dolnej, związane z lekkim uszkodzeniem VII nerwu czaszkowego. Badanie kontrolne w styczniu 2017 r.
wykazało jedynie nieznaczne zaburzenia ze strony nerwu
twarzowego. Ruch żuchwy w stronę chorą wynosił 5 mm,
zdrową – 9 mm. Ok. 2 tygodni po zabiegu wykonano
kontrolne badanie przy użyciu kalki elektronicznej T-scan.
Doszło do znacznej poprawy okluzji pacjenta. Ok. 7 miesięcy po zabiegu wykonane zostało kolejne badanie kontrolne. Okluzja i funkcja żucia uległy znacznej poprawie.
Nieznacznie większy nacisk zarejestrowano na zębach
po prawej stronie łuku, wykonano więc korekty w obrębie
wypełnień oraz uzupełnień protetycznych, dzięki czemu
uzyskano okluzję zbliżoną do zrównoważonej.

Dyskusja
Tomografia stożkowa o zmiennym polu obrazowania jest wykorzystywana w postępowaniu diagnostyczno-leczniczym wielu dziedzin stomatologii i medycyny.8
Szczególnie przydatna stają się ona w postępowaniu
pourazowym. Liczne publikacje potwierdzają stanowisko prezentowane w niniejszej pracy: zdjęcie płaskie jako
jedyna forma diagnostyki obrazowej może prowadzić do
postawienia nieprawidłowej diagnozy. Zgodnie z badaniami prezentowanymi w innych publikacjach,1 ich dwuwymiarowość uniemożliwia odzwierciedlenie rzeczywistych
wymiarów oraz struktur części twarzowej czaszki. W artykule Jakuba Barana4 znajduje się szereg argumentów za
tym, iż tomografia stożkowa o zmiennym polu obrazowania
ułatwia klinicystom pracę oraz kontakt z pacjentem.
Temat kolejnych generacji elektronicznej kalki T-scan
był poruszany w wielu publikacjach. Upadhyaya Viram5
podkreśla jej zastosowanie w zaburzeniach pracy stawu skroniowo-żuchwowego, często związanych z nie-

26 implants
3 2018

prawidłową okluzją. Większą wiarygodność w analizie autora stanowi również grubość folii z senselami
– mniejsza niż tradycyjnej kalki zgryzowej. Zastosowanie
urządzenia T-scan w wielu sytuacjach klinicznych zaprezentowane zostało również w artykule, który powstał
w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym pod kierownictwem prof. dr hab. Elżbiety Mierzwińskiej-Nastalskiej.2
Dotyczył on 3. generacji urządzenia, którą później wzbogacono m.in. o możliwość jednoczesnej rejestracji nacisku
wywieranego na sensele przez szczękę i żuchwę. Wśród
zastosowań wymieniono m.in. badanie sił występujących
w czasie ruchu żuchwy, leczenie implantoprotetyczne i terapię pacjentów z bruksizmem. Jak wynika z publikacji,
nieustannie unowocześniany T-scan jest ważnym narzędziem we wprawnych rękach lekarza.

Wnioski
Zastosowanie nowoczesnych narzędzi w postaci
tomografii o zmiennym polu obrazowania w prezentowanym przypadku pozwoliło na jednoznaczne określenie przyczyny urazu. Przy pomocy odpowiednich
przekrojów i wizualizacji 3D możliwe było graficzne
przedstawienie choremu procesu terapeutycznego,
jaki będzie musiał przejść. Dzięki temu zespół lekarzy uzyskał jego świadomą akceptację. Możliwa była
także znaczna poprawa możliwości diagnostycznych
przy zachowaniu jednocześnie niewielkiego stopnia szkodliwości dla pacjenta. Użycie urządzenia T-scan przed
zabiegiem pozwoliło zdobyć informacje o kontaktach
przedwczesnych oraz nacisku na poszczególne zęby
w zwarciu, dzięki temu określono do jakiego stanu ma dążyć chirurg w procesie terapeutycznym. T-scan pozwolił
protetykowi uzyskać okluzję zbliżoną do zrównoważonej
w ostatecznym etapie leczenia.

Autorzy:
Dr n. med. Mariusz Kochanowski
– absolwent Wydziału Stomatologii na
Uniwersytecie Medycznym w Łodzi.
Tytuł doktora nauk medycznych uzyskał
w 2011 r. Od 2004 r. asystent Uniwersytetu
Medycznego, Katedry Zakładu Zaburzeń
Narządów Żucia i Zakładu Protetyki,
gdzie prowadzi wykłady i seminaria.
Autor i współautor recenzowanych
artykułów w prestiżowych pismach polskich i zagranicznych.
Właściciel i inicjator innowacyjnych działań: Kliniki Stomatologicznej
i Medycyny Estetycznej Neo Dentica w Łodzi i Centrum Diagnostyki
Stomatologicznej i Laryngologicznej Tomografia 3D i RTG. W 2013
r. uzyskał Międzynarodowy Certyfikat Umiejętności w dziedzinie
implantologii stomatologicznej EDI-OSIS. Ukierunkowany na
holistyczne podejście w leczeniu pacjenta. Specjalizuje się w leczeniu
implantoprotetycznym, stomatologii estetycznej I leczeniu dolegliwości
związanych ze stawami skroniowo-żuchwowymi. Pasjonat technologii
3D. Członek PSI, DGOI, PTS i ICOI.

[27] =>

nowoczesna diagnostyka  

Kamila Rogowska – studentka kierunku
lekarsko-dentystycznego na Uniwersytecie
Medycznym w Łodzi. Uczestniczka
konkursów o tematyce protetycznej.
Do jej zawodowych zainteresowań
należą implantologia oraz estetyczne
odbudowy z użyciem stałych uzupełnień
protetycznych.

1. Kochanowski M, Wierzowiecka A, Langot C, Dejak B. Porównanie dokładności obrazowania radiogramów 2D z obrazowaniem tomografii stożkowej 3D podczas diagnostyki
i planowania leczenia stomatologicznego. Magazyn Stomatologiczny, 2013, 9, 122-128.
2. Mierzwińska-Nastalska E, Jurkowski P, Kostrzewa-Janicka

study of small – fragment positional – screw osteosynthesis
(SFPSO). JCraniomaxillofac Surg., 2015, 43, 452-461.
8. Owecka M, Dyszkiewicz-Konwińska M, Kulczyk T. Zastosowanie tomografii komputerowej z promieniem stożkowym
(CBCT) w stomatologii i laryngologii. Nowiny Lekarskie,
2012, 81, 653-657.
9. Pełen spis piśmiennictwa u wydawcy
10. Łukomska-Szymańska M, Suliborski S. Współczesne
poglądy na temat maksymalnego zaguzkowania i relacji
centralnej. Protetyka Stomatologiczna, 2006, LVI, 4, 259262.
11. Zmorzyński M, Wanyura H, Stopa Z. Leczenie złamań żuchwy – przegląd metod od starożytności do czasów współczesnych. Czas. Stomatol., 2009, 62, 12, 974-991.
12. Farman AG, Scarfe WC. The basics of maxillofacial cone
beam computed tomography. Semin. Orthod., 2009, 15,
2-13.
13. Szymański P. CBCT skrót do przyszłości. Nowy Gabinet
Stomatologiczny, 2006, 3, 18-20.
14. Dario LJ. How occlusal forces change in implant patients:
A clinical research report. JADA, August 1995, Vol. 126, pp
1130-1132.
15. Kerstein RB. Analise oclusal computadoriza o sistema T-

J. Komputerowy system analizy zwarcia T-scan III – budowa, funkcje i zastosowanie., Protetyka Stomatologiczna,
2012, LXII, 2, 100-109.
3. Sidana V, Pasricha N, Makkar M, Banwait S. Computerized
Occlusal Analysis. Indian Journal of Dental Sciences., 2013,
Issue:2, Vol.:5, 141-144.
4. Baran J. Innowacyjny system obrazowania za pomocą tomografii i stożkowej. Twój Przegląd Stomatologiczny, 2014,
4, 92-95.
5. Upadhyaya V, Aman A, Dewan K, Khullar A. T-scan: occlusion demystified. Unique Journal of Medical and Dental
Science, 2015, 3, 1-5.
6. Kerstein R, Radke J. Average chewing pattern improvements following Disclusion Time reduction. Cranio, 2017,
35 (3), 135-151.
7. Kolk A, Neff A. Long-term results of ORIF of condylar head
fractures of the mandible: A prospective 5-year follow up

-scan. Chapter 11 in “Bruxismo” Maciel, Roberto N. Editora
Artes Medicas Ltda 2010. San Paulo, Brazil. (Translated),
297-321.
16. Chapman RJ. Principles of occlusion for implant prostheses: guidelines for position, timing, and force of occlusal
contacts. Quintessence Int 1989; 20:473-80.
17. Różyło-Kalinowska I. Metody obrazowania radiologicznego
w stomatologii. Forum Stomatologii Praktycznej, 2012, 7,
66-71.
18. Garcia VCG, Cartagena AG, Sequeros OG. Evaluation of
occlusal contacts in maximum intercuspation using the T-scan System. Journal of Oral Rehabilitation 1997, Vol. 24,
899-903.
19. Szkutnik J i wsp. Diagnostyka radiologiczna stawów skroniowo-żuchwowych – współpraca lekarza prowadzącego
z zespołem wykonującym badanie rentgenowskie. Magazyn
Stomatologiczny, 2009, XIX, 5, 56-57.

Kontakt:
Klinika Neo Dentica
Ul. Szparagowa 10, 91-211 Łódź
Tel.: (42) 254 64 21, 515 569 555
E-mail: neodentica@neodentica.pl
www.neodentica.pl

Piśmiennictwo:

implants
3 2018

27

[28] =>

farmakoterapia

Leczenie polekowej martwicy
kości szczęk – opis przypadku
Medication related osteonecrosis of the jaw
– case report
Andrzej Kołciuk, Piotr Piekarczyk, Karol Koch, Bartłomiej Siciarz, Paweł Jaromir Zawadzki

Streszczenie: Wzrost liczby pacjentów leczonych bisfosfonianami i lekami antyangiogennymi spowodował zwiększenie częstości występowania skutków ubocznych terapii. Lekarz, który zauważy martwicę kości szczęk u chorego nieleczonego wcześniej z powodu nowotworu głowy i szyi, powinien zwrócić szczególną uwagę na przyjmowane
przez pacjenta leki. W niniejszej pracy przedstawiono opis leczenia pacjenta ze szpiczakiem mnogim, u którego po
zabiegach w jamie ustnej zaobserwowano objawy zapalenia kości. Symptomy choroby powiązano z wieloletnią terapią lenalidomidem i kwasem zoledronowym. Na podstawie obrazu klinicznego i histopatologicznego postawiono
rozpoznanie MRONJ. W ponad rocznej obserwacji po zastosowanym leczeniu chirurgicznym nie stwierdzono nawrotu
choroby w miejscu operowanym. Przy zastosowaniu odpowiedniego protokołu chirurgicznego możliwe jest uzyskanie
pozytywnych efektów terapeutycznych. Prognozę leczenia pogarsza zły stan ogólny pacjenta. Konieczne jest regularne
monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej pacjentów z grupy ryzyka MRONJ, ponieważ objawy choroby ujawniają się
nawet kilka lat po zabiegu chirurgicznym, takim jak np. ekstrakcja zęba.
Summary: The increase in the number of patients treated with bisphosphonates and antiangiogenic drugs has increased the incidence of side effects of therapy. A doctor who notices the necrosis of the jaw bone in a patient who has
not been treated for head and neck cancer before should pay special attention to the medication taken by the patient.
This paper presents a description of the treatment of a patient with multiple myeloma who has had symptoms of osteonecrosis after oral surgery. Symptoms of the disease have been associated to long-term therapy with lenalidomide
and zoledronic acid. Based on the clinical and histopathological picture, diagnosis of MRONJ was made. In more than
a year of observation after surgical treatment, no disease recurrence at the surgical site was found. It is possible to
obtain positive therapeutic effects introducing the appropriate surgical protocol. Treatment prognosis is aggravated by
the poor general condition of the patient. It is necessary to regularly monitor the oral health of patients at risk of MRONJ,
because the symptoms of the disease appear even several years after the surgery such as tooth extraction.
Słowa kluczowe: MRONJ, BRONJ, bisfosfoniany, polekowa martwica kości.
Key words: MRONJ, BRONJ, bisphosphonate, medication related osteonecrosis.

Bisfosfoniany, które zostały w pełni opisane w literaturze w 1969 r. są powszechnie stosowane w leczeniu osteoporozy, przerzutów nowotworowych do kości, choroby
Pageta, czy szpiczaka mnogiego.1,2 Rosnąca liczba wskazań do stosowania bisfosfonianów może tłumaczyć wzrost
częstości występowania ich skutków ubocznych.3
Pierwsze powikłania po przewlekłym stosowaniu
bisfosfonianów zauważono w latach 90. XX w. i dotyczyły one dolegliwości ze strony układu pokarmowego.4
Od 2003 r. opublikowano wiele artykułów sugerujących

28 implants
3 2018

związek leczenia bisfosfonianów i przypadkami martwicy kości szczęk.4 W 2014 r. AAOMS zaproponował
zmianę obowiązującej wówczas nomenklatury martwicy
kości szczęk związanej z przyjmowaniem bisfosfonianów (bisphosphonate-related osteonecrosis of the jaw
– BRONJ). Rekomendowanym obecnie terminem jest
martwica kości związana z przyjmowaniem leków (medication-related osteonecrosis of the jaw – MRONJ) ze
względu na rosnącą liczbę przypadków martwicy kości
szczęki i żuchwy również po innych terapiach antyresorpcyjnych i antyangiogenicznych.5

[29] =>

farmakoterapia

MRONJ diagnozuje się na podstawie badania klinicznego u pacjentów leczonych lekami antyresorpcyjnymi
i hamującymi angiogenezę, bez przebytej radioterapii
w obrębie głowy i szyi, u których utrzymuje się obnażenie
kości ponad 8 tygodni.5 Do objawów zwiastujących martwicę kości zaliczamy ból, ruchomość zębów, obrzmienie
błony śluzowej, rumień i owrzodzenie. Każdy inwazyjny
zabieg w obrębie jamy ustnej zwiększa ryzyko wystąpienia MRONJ, a zmiany lokalizują się dwukrotnie częściej
w żuchwie niż w szczęce.3

Opis przypadku
We wrześniu 2016 r. 74-letni pacjent został skierowany w celu diagnostyki i leczenia z powodu obnażenia kości wyrostka zębodołowego szczęki w bezzębnej okolicy
23-25 i 28 wraz z naciekiem zapalnym okolicznych tkanek
miękkich.
W październiku 2014 r. w gabinecie stomatologicznym w osłonie antybiotykowej Clindamycin 600 mg usunięto zęby 15 i 27 w ramach sanacji jamy ustnej przed
planowaną operacją zaćmy. Antybiotykoterapię kontynuowano przez 5 dni. Dzień po ekstrakcji dopasowano
protezę z dostawionymi zębami. Podczas badania kontrolnego po miesiącu od zabiegu stwierdzono wygojenie
błony śluzowej.
W lutym 2016 r. w trakcie bronchoskopii w przebiegu diagnostyki raka płaskonabłonkowego rogowaciejącego krtani doszło do wybicia zęba 23. Po miesiącu
stwierdzono obnażenie kości o powierzchni 1 x 1 cm na
szczycie wyrostka zębodołowego w miejscu po usuniętym zębie. Pacjent nie zgłaszał dolegliwości bólowych.
Zalecono płukanie jamy ustnej płynem z chlorheksydyną
i wyznaczono kontrolę po 14 dniach. Chory wrócił do lekarza dentysty we wrześniu 2016 r., z powodu rozchwiania zęba 13, który następnie usunięto po zastosowaniu
profilaktyki antybiotykowej Augmentin 1,0. Podczas tej
samej wizyty stwierdzono obnażenie kości wyrostka zębodołowego w okolicy 23-25 oraz 28 z naciekiem zapalnym okolicznych tkanek. Antybiotykoterapię przedłużono
do 7 dni. Pacjent został skierowany do kliniki chirurgii
szczękowo-twarzowej.
Od 1996 r. pacjent jest leczony z powodu szpiczaka
mnogiego. W przebiegu leczenia stosowano chemioterapię elotuzumab + lenalidomid+ dexametazon oraz kwas
zoledronowy. W lutym 2016 r. u pacjenta zdiagnozowano
raka płaskonabłonkowego rogowaciejącego G II krtani.
Wykonano chordektomię prawostronną w kwietniu 2016 r.
Ponadto, pacjent leczony jest z powodu nadciśnienia tętniczego, cukrzycy (dobrze kontrolowanej lekami doustnymi), przerostu prostaty oraz hiperlipidemii, dodatkowo
przeszedł operacje zaćmy w maju 2015 r. i w lutym 2016 r.
Pali ponad 10 papierosów dziennie od 40 lat.

Ryc. 1

Ryc. 1: Obnażenie kości przy pierwszej wizycie.

We wrześniu 2016 r. z powodu obnażenia kości wyrostka zębodołowego szczęki, po konsultacji z hematologiem, odstawiono leczenie bisfosfonianami. (Ryc. 1).
W tym samym czasie pacjent zgłosił się do poradni kliniki
chirurgii czaszkowo-szczękowo-twarzowej. Podczas badania wstępnego stwierdzono obnażenie wyrostka zębodołowego szczęki, naciek zapalny tkanek miękkich oraz
wysięk ropny (Ryc. 2). Badanie histopatologiczne potwierdziło martwicę kości.
W tomografii komputerowej wiązki stożkowej (CBCT)
widoczne były zmiany osteolityczne o niewyraźnie zaznaczonych obrzeżach oraz tworzące się martwaki
kostne w szczęce po lewej stronie. Można było również
zaobserwować zniszczenie warstwy kortykalnej dna zatoki szczękowej lewej oraz zmiany zapalne w tej zatoce
(Ryc. 3 i 4).
Obraz przewlekłego zapalenia kości z towarzyszącym
zapaleniem zatoki szczękowej w badaniu klinicznym i radiologicznym, wieloletnie leczenie bisfosfonianami (kwas
zoledronowy) i lekami hamującymi angiogenezę (lenalidomid) z powodu szpiczaka mnogiego zaprowadził do postawienia diagnozy MRONJ.
Chory został przyjęty do oddziału w październiku
2016 r., gdzie po wdrożeniu antybiotykoterapii (cefurok-

implants
3 2018

[30] =>

farmakoterapia

Ryc. 2
Ryc. 3

w jamie ustnej, jednak w literaturze opisywano przypadki MRONJ bez urazu zabiegowego.6 Z powodu
istotnego wpływu zabiegów chirurgicznych na powstawanie martwicy kości, przed rozpoczęciem leczenia
bisfosfonianami należy przeprowadzić sanację jamy
ustnej.7,8

Ryc. 4

Ryc. 2: Obnażenie kości przy przyjęciu do szpitala.
Ryc. 3: Zapalenie zatoki szczękowej lewej w tomografii komputerowej wiązki stożkowej.
Ryc. 4: Projekcja czołowa – widoczny martwak kostny po lewej stronie szczęki.

sym), w znieczuleniu ogólnym wykonano sekwestrotomię
oraz operację lewej zatoki szczękowej. Materiał tkankowy
pobrano do badania histopatologicznego, które potwierdziło zapalenie kości i błony śluzowej zatoki szczękowej.
Po tygodniu hospitalizacji pacjent został wypisany do
domu. Po 14 dniach usunięto szwy. W badaniu kontrolnym po 1, 3 i 6 miesiącach nie stwierdzono patologii
w operowanej okolicy (Ryc. 5). Niestety, w okolicy po ekstrakcji zęba 15, którą przeprowadzono 2 lata wcześniej
stwierdzono tworzącą się przetokę ropną bez towarzyszących innych objawów (Ryc. 6). Pacjent nie zgodził się
na wykonanie biopsji z nowopowstałej przetoki. Do czasu
publikacji artykułu chory zgłaszał się na regularne wizyty
kontrolne, podczas których nie zaobserwowano pogorszenia stanu miejscowego.

Dyskusja
Ryzyko powstania martwicy kości podczas terapii
bisfosfonianami zależy od czasu trwania terapii i postaci oraz dawki leku. W większości przypadków objawy
MRONJ wywołane są przez procedurę chirurgiczną

30 implants
3 2018

Celem leczenia chirurgicznego martwicy jest oczyszczenie objętej zmianami zapalnymi kości oraz plastyka
tkanek twardych i miękkich, która ma na celu uniknięcie
rozejścia rany pooperacyjnej i ponownego obnażenia wyrostka zębodołowego.
Istotnym czynnikiem w rozwoju MRONJ jest zły stan
ogólny pacjenta spowodowany chorobami towarzyszącymi oraz nałogami.9 Wczesna diagnoza i natychmiastowe
wdrożenie odpowiedniego leczenia zachowawczego lub
chirurgicznego znacznie poprawia rokowanie.5
U pacjentów leczonych bisfosfonianami i lekami hamującymi angiogenezę powinno się przeprowadzać
regularne kontrole stomatologiczne. Regularne wizyty
kontrolne i utrzymanie odpowiedniej higieny jamy ustnej
minimalizują konieczność przeprowadzenia ekstrakcji
zębów, co z kolei znacząco zmniejsza ryzyko martwicy
kości. Szczególnie staranną opieką specjalistyczną należy objąć pacjentów, u których występują towarzyszące
choroby układowe.
Terapia MRONJ jest leczeniem długotrwałym i nieprzewidywalnym, jak pokazano w niniejszym artykule.
Pacjenci powinni być informowani przez lekarza dentystę
oraz lekarza leczącego chorobę podstawową o konieczności sanacji jamy ustnej przed rozpoczęciem leczenia
bisfosfonianami, a w przypadku konieczności przeprowadzenia u nich zabiegów chirurgicznych w obrębie
jamy ustnej, należy uświadomić konieczność utrzymania idealnej higieny jamy ustnej i zgłaszania się na wizyty
kontrolne.

[31] =>

farmakoterapia

Autorzy:
Andrzej Kołciuk, Piotr Piekarczyk, Karol Koch,
Bartłomiej Siciarz, Paweł Jaromir Zawadzki
– Klinika Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej,
Chirurgii Jamy Ustnej i Implantologii Warszawskiego
Uniwersytetu Medycznego.

Piśmiennictwo:
1. Russel RG. Bisphosphonates: The first 40 years., Bone.
2011, Jul;49(1):2-19.
2. Pazianas M, Abrahamsen B. Safety of bisphosphonates.
Bone. 2011, Jul;49(1):103-10.
3. Ruggerio SL. Guidelines for the diagnosis of bisphosphonate-related osteonecrosis of the jaw (BRONJ)., Clin Cases
Miner Bone Metab. 2007 Jan-Apr; 4(1): 37-42.
4. Pazianas M, Cooper C, Ebetino FH, Russel RG. Long-term
treatment with bisphosphonates and their safety in postmenopausal osteoporosis. Ther Clin Risk Manag. 2010; 6:
325-343.
5. American Association of Oral and Maxillofacial Surgeons
position paper on medication-related osteonecrosis of the
jaw – 2014 update. Ruggiero SL1, Dodson TB2, Fantasia
J3, Goodday R4, Aghaloo T5, Mehrotra B6, O’Ryan F7 J
Oral Maxillofac Surg. 2014 Oct;72(10):1938-56.
6. Cisterna C, Yanine N, González C, Villanueva J. Osteonecrosis de los Maxilares Asociado a Terapia con Bifosfonatos: Situación Actual. Rev. Clin Periodoncia Implantol Rehabil. Oral. 2008; 1(1): 32-37.
7. Abu-Id MH, Warnke PH, Gottschalk J, Springer I, Wiltfang
J, Acil Y, Russo PA, Kreusch T. „Bis-phossy jaws”. High and
low risk factors for bisphosphonate-induced osteonecrosis
of the jaw. Journal of Cranio-Maxillofacial Surgery, 2008,
Vol.36(2), pp.95-103.
8. Ruggerio SL. Guidelines for the diagnosis of bisphosphonate-related osteonecrosis of the jaw (BRONJ), Clin Cases
Miner Bone Metab. 2007 Jan-Apr; 4(1): 37-42.
9. Thumbigere-Math V, Tu L, Huckabay S, Dudek AZ, Lunos S,
Basi DL, Hughes PJ, Leach JW, Swenson KK, Gopalakrishnan RA. Retrospective study evaluating frequency and risk
factors of osteonecrosis of the jaw in 576 cancer patients
receiving intravenous bisphosphonates.. Am J Clin Oncol.
2012 Aug;35(4):386-92.

Ryc. 5

Ryc. 6

Ryc. 5: Zagojona rana pooperacyjna.
Ryc. 6: Przetoka ropna po prawej stronie szczęki.

implants
3 2018

31

[32] =>

| case report
case report

Biomechanical considerations
in solving demanding cases
Dr Juraj Brozović & Barbara Mikulić, Croatia

The predictability of dental implant osseointegration
has enabled clinicians and researchers to focus on additional success criteria in the overall treatment.1 Initial assessments of implant therapy considered survival rates,
restoration stability, detectable bone loss and presence of
soft-tissue infection.1, 2 As implant dentistry advanced, it was
necessary to introduce new assessment points in order to
broaden the understanding of favourable outcomes and
pending failures. These included aesthetics, evaluated by
both patients subjectively and clinicians objectively. A more
patient-centred approach has led to a better insight into
patient satisfaction, which was often overlooked in the past.
It was intriguing to discover that studies including a
higher number of success parameters consistently reported lower success rates.3 However, regardless of failure-indicating parameters being either subjective or objective, their culprits often lie in bacterial colonisation and
detrimental force distribution.4 Their interdependence becomes apparent when the biofilm-induced inflammation is
further aggravated by high stresses and strains in the surrounding bone, leading to peri-implant tissue breakdown.
Taking into consideration the refined success outcomes,
a greater need for clinicians to revise and upgrade their
core implant knowledge exists. Therefore, in order to minimise functional complications in a loaded implant-borne
restoration, a thorough understanding of both the pathological processes (peri-implant mucositis and peri-implantitis) and implant biomechanics is needed.

Fig. 1

This article will review the core biomechanical considerations for implant placement in demanding conditions
and demonstrate these principles on GC Aadva Standard
implants (GC Tech.Europe, Germany).

Implant biomechanics
Load distribution of natural teeth depends on the periodontal ligament-dependent micro-movements. As opposed to this, osseointegrated implants behave differently, owing to their rigid connection with the surrounding
bone.5 The lack of periodontal ligament on an implant
means the absence of an interposed absorbing layer that
would normally diminish the occlusal impact to the bone
and adapt to different types of loading.
Upon axial loading of a natural tooth, an apical movement of approximately 25–100 µm is possible, whereas in
an integrated implant, the movement is no greater than
3–5 µm, and for the most part depends on bone elasticity.6 In natural teeth, lateral forces are dissipated quickly
at a region further away from the alveolar crest, towards
the root apex. This happens owing to the sudden movement of approximately 56–108 µm while rotating around
the apical third of the root.7, 8
With implants that is not the case. The implant movements occur gradually, reaching a maximum of 10–50 µm
when loaded with a similar lateral force. The rotation
does not take place in the apical third of the implant;

Fig. 2

Fig. 1: Implant positioning should be as parallel as possible with regard to the future occlusal plane. Fig. 2: Placement of four GC Aadva implants in the interforaminal region.

32 implants
18

3 22018
2018

[33] =>

[34] =>

| case
report
case report
rather, it happens around the very tip of the alveolar crest.
Therefore, the highest stress and strain in a loaded implant occurs in the crestal part of the peri-implant bone.9
When the implant-to-bone interface is overloaded, a micro-strain-induced crestal bone resorption can occur.10
This may add to a pre-existing implant pathology or
facilitate the occurrence of a peri-implant disease. Load
transfer management depends on the nature of the force
applied and the contact surface distributing the forces to
the bone. The bone is the most resilient to pressure and
the least resilient to shear forces.11
Both macroscopic and microscopic properties of an
implant body are important in their clinical performance.
The microscopic component is very important in the initial healing phase and early loading period. Surface treatment (e. g. sandblasting and acid-etching) increases the
bone-to-implant contact by multiple times and facilitates
healing.12 The macroscopic design is responsible for both
early and delayed loading. Smooth surfaces on implant
bodies increase the risk of bone loss because of non-adequate force transfer. These surfaces easily cause shear
forces when loaded with masticatory forces.13

a loaded implant has the highest stress exhibited in the
coronal 40 per cent of the implant-to-bone interface.17, 20, 21
Maintaining a favourable load distribution is not only
beneficial for the implant-to-bone interface. Implant design plays a major role in the deformations occurring in
the implant-to-abutment assembly itself.22 The mechanical complications include abutment screw loosening,
screw fractures, abutment fractures and, rarely, implant
body fractures.23, 24
Regarding the occlusion-related factors, it is important to note that the implant placement should be precise
and prosthodontically driven, bearing in mind the biomechanics of the final restoration. This means minimising
the adverse leverage loads by centring implants in the
mesiodistal plane, placing them perpendicular to the occlusal plane, choosing key implant positions and avoiding
cantilevers (Figs. 1 & 2).24 Moreover, the occlusion must
be well-balanced with particular regard to patients with
high masticatory forces and parafunctional habits.

Implant applied biomechanics

Contemporary threaded implants have the capability to
transform non-axial loading into a more favourable axial
pressure force to the bone. When comparing implant designs, cylindrical implants have a greater functional surface for the load transfer to the bone than conical ones do.
In such tapered implants, greater stresses are exhibited in
the crestal bone. Biomechanical stress can be diminished
with the correct choice of implant design, diameter, length
and abutment and by thorough patient assessment.14–16

The aforementioned biomechanically significant properties can be demonstrated on the basis of a GC Aadva
Standard implant. This implant is made from Grade 5 titanium alloy (Ti-6Al-4V). The properties of the Grade 5 alloy
have been proven mechanically advantageous, with its
strength being significantly higher than in commercially
pure titanium implants.25 In vitro results suggest that this
implant is less prone to implant body fractures and could
sustain higher masticatory forces.

Studies on implant biomechanics have established numerous important facts for clinicians and manufacturers.
Load distribution has been shown to be directly related to
implant size and shape.17, 18 Implant width has a significant
impact on bone-to-implant contact surface. For each millimetre of increase in implant diameter, the contact surface becomes larger by 30 to 200 per cent, depending
on implant design.17

This could be the reason that the manufacturer does
not contra-indicate the use of a narrow-diameter (3.3 mm)
implant in premolar sites. However, the authors advise
exercising caution in such applications and splinting the
final restoration to another regular-platform implant. Although the narrow implant itself may withstand higher
masticatory forces than usual, the loading of narrow implants in general can cause less than ideal force distribution to the surrounding bone, as has already been mentioned. If placed as a single-implant restoration, a 4 mm
diameter implant would be preferred for the premolar
region. Available diameters are 3.3, 4.0 and 5.0 mm, with
lengths ranging from 6.0 to 14.0 mm.

Since the functional surface is considered the most important of all the design factors, one can conclude that the
diameter of a loaded implant can greatly influence alveolar
crest remodelling. Wide-diameter implants (up to 6.0 mm)
have three and a half times greater bone stress reduction
compared with narrow-diameter implants (3.5 mm). The
greatest stress reduction is noted when increasing the implant diameter from 3.6 to 4.2 mm. The next stress reduction, between 4.2 and 5.0 mm is half the previous amount.
Furthermore, implant length, contrary to common belief,
influences the functional surface less. A 10-mm cylindrical implant has about a 30 per cent greater surface than
a 7-mm implant does and a 20 per cent smaller surface than a 13-mm implant.19 Analyses have shown that

34 implants
20

2 2018
3 2018

Another design trait of the regular GC Tech implant is the
cylindrical implant body with slightly tapered threads towards the apex. The threaded cylindrical body is shaped
to re-route and resist non-axial forces, while the discrete
taper enables clinicians aiming for a more pronounced
primary stability to achieve higher insertion torques. The
surface is treated by sandblasting and acid-etching in
an unconventional manner—there are three different surface regions, each with its own roughness, which may

[35] =>

[36] =>

| case
case report
report

Fig. 3

Fig. 4

Fig. 5

Fig. 6

Fig. 7

Fig. 8

Fig. 9

Fig. 10

Fig. 11

Fig. 12

Fig. 3: Preoperative finding in a pneumatised lateral maxilla. Fig. 4: Superimposing the pneumatised sinus floor CBCT scan over the surgical area. Fig. 5: Lateral window access to the maxillary sinus. Fig. 6: Facilitation of Schneiderian membrane elevation with a collagenous fleece. Fig. 7: Placement of a GC Aadva
Standard 3.3 x 12.0 mm implant in the premolar region after the sinus graft. Fig. 8: Placement of a GC Aadva Standard 4.0 x 10.0 mm implant in the molar
region. Fig. 9: Covering the access window with an absorbable collagenous membrane. Fig. 10: Wound closure with monofilament sutures. Fig. 11: Panoramic
finding after six months of uneventful healing. Fig. 12: Splinted, screw-retained metal-ceramic restoration for better load transfer.

36 implants
22

2 2018
3 2018

[37] =>

case report
case report

facilitate osseointegration in the respective bone compartments. Micro-threading in the neck area is beneficial
for load transfer in the cortical part of the crest.
Furthermore, this implant has a conical connection
and an internal hex as an anti-rotational feature. The two
are commonly used by implant manufacturers to diminish the micro-movements and micro-gaps at the implant-to-abutment interface. These detrimental occurrences can lead to bacterial colonisation with a “pumping
effect”26, screw loosening and breakages, as well as
abutment fractures.
Implants with conical abutment connections seal well
and provide better abutment fit and stability.27 Zipprich
et al. investigated the dynamics of micro-gaps and micro-movements of numerous brands and implant designs.28 The results showed that the implants with precision conical connections (Ankylos and Astra Tech,
Dentsply Sirona) performed superiorly to others and exhibited no measurable micro-movements and microgaps. A follow-up of that research indicated that the
GC Aadva Standard implant also belonged to that group,
showing no relevant micro-gap upon loading under the
same conditions.29

Application in demanding cases
In the following cases, we will demonstrate the use of
GC Aadva Standard implants in biomechanically unfavourable conditions.
The highest load-bearing positions are posterior regions of the jaws. Posterior maxillary bone presents the
highest risk for implant longevity. Owing to its spongious
structure, the bone-to-implant contact in that region is
the lowest in the mouth. Moreover, as it is prone to resorptive processes on the oral side, it is also prone to
pneumatisation from the maxillary sinus side. In our clinical work, we often see maxillary sinuses reaching the
alveolar crests, leaving little subantral bone for implant
placement. The standard clinical approach in such cases
is performing subantral grafts—sinus lifts.
Case 1
An example of the solving of such a case is shown in
Figures 3 to 12. This case reports a middle-aged woman
who had lost her natural teeth in the lateral maxilla owing to dental caries many years before. She was a nonsmoker, performed good oral hygiene and had no history of periodontal disease or health-related issues. The
atrophic posterior maxilla was further weakened from the
inner side by sinus pneumatisation, which prevented
conventional implant placement.
Therefore, we decided to perform a sinus lift by a lateral-wall approach. The Schneiderian membrane was

Fig. 13

Fig. 14
Fig. 13: CBCT reconstruction of a deficient ridge in the lateral mandible.
Fig. 14: Preoperative intraoral finding in the atrophic posterior mandible.

elevated and protected with a collagenous high-density
fleece (PARASORB Fleece Genta HD, RESORBA) to allow the placement of a xenogeneic bone graft in the subantral area (Figs. 3–6). Two GC Aadva Standard implants,
one of 3.3 mm in diameter and 12.0 mm in length and
the other of 4.0 mm in diameter and 10.0 mm in length,
were respectively placed in the premolar and molar
regions (Figs. 7 & 8). The access window was covered
with an absorbable collagenous membrane (PARASORB
RESODONT Forte, RESORBA) and the flap was sutured with a polyvinylidene fluoride (PVDF) monofilament
suture (RESOPREN 6/0, RESORBA; Figs. 9 & 10).
After the uneventful integration period of six months,
the implants were restored with a splinted, screw-retained metal-ceramic restoration (Figs. 11 & 12). This was
done to minimise the stress in both the peri-implant bone
area and on the implants themselves, all according to the
previously discussed biomechanical facts.
Case 2
The lateral mandible is also a region of special biomechanical concern. While its structure is often beneficial for
good implant stability and bone-to-implant contact surface, the anatomical landmarks and resorptive processes
often impede conventional implant insertion. The inferior
alveolar nerve, mental nerve and lingual notches are just
some of the anatomical concerns.
It is not rarely seen that extensive horizontal and vertical resorption dictate augmentative procedures in this

implants
232018
2018

37
23

[38] =>

| case report
case report

Fig. 15

Fig. 16

Fig. 17

Fig. 18

Fig. 19

Fig. 20

Fig. 15: Combination of full- and partial-thickness flap elevation. Fig. 16: Mandibular ridge splitting with vertical cuts. Fig. 17: Creation of space in between
the buccal and lingual lamina with the intact attached periosteum on the buccal. Fig. 18: Placement of two GC Aadva Standard implants with regard to the
future restorative margins. Fig. 19: Bone defect filled with xenograft and covered with an absorbable collagenous membrane. Fig. 20: Wound closure with
monofilament sutures.

area. If the vertical bone dimension proves adequate and
the future restorative margins lie in a favourable position
with regard to the remaining crest, it is possible to predictably augment the bone and place the implants simultaneously by utilising ridge-splitting techniques. Otherwise, the use of guided bone regeneration, cortical shells,
block grafts and other approaches is advisable to gain
additional bone volume.
A demonstration of this technique is shown in Figures
13 to 20. This case presents an elderly woman who had
lost her teeth in the lateral mandible decades ago. Being a
healthy non-smoker with good oral hygiene, no history of
periodontal disease and low masticatory forces, she was
an adequate candidate for bone grafting together with implant placement. The future restorative margins allowed the
usage of ridge splitting (Figs. 13 & 14). Therefore, we opted
for a ridge split with vertical releases carried out utilising
a partial-thickness flap. The periosteum was left attached
in order not to impede the perfusion of the buccal plate
(Fig. 15). After ridge splitting, the buccal and lingual plates
were separated with the use of bone spreaders (SplitControl Plus, Meisinger) to allow the placement of two GC
Aadva Standard implants, one of 3.3 mm in diameter and
8.0 mm in length and the other measuring 4.0 mm in diameter and 8.0 mm in length (Figs. 16–18).
The bone void was filled with a xenogeneic bone graft
and covered with an absorbable collagenous membrane
(Fig. 19). Closure was obtained by the use of a PVDF
monofilament suture (RESOPREN 6/0; Fig. 20). Healing
was uneventful and the final prosthodontic restoration

implants
38
24

3 2018
2 2018

was a premolar and molar splinted together for a more
beneficial load transfer to the surrounding bone.

Conclusion
Understanding biomechanical concepts in implant
dentistry is essential for the longevity of implants and
their respective restorations. Patient-related factors, implant and restoration design, and implant placement itself influence the load transfer of the future assembly.
A quality implant selection will add to the long-term predictability of demanding procedures, as the implant-toabutment interface is a highly dynamic point subjected to
repetitive stress and strain. Contemporary implant design
incorporating advantageous material
Literature
and design traits lowers the detrimental effects of occlusal load.
This case report was first published
in the journal Implants International 2/2018

contact
Dr Juraj Brozović
PhD, DMD
Specialist in Oral Surgery
Private dental office
Getaldićeva 33
21000 Split, Croatia
brozovic@oralnakirurgija.info

Author details

[39] =>

11-13 kwietnia 2019, Kraków

KRAKDENT
27. Międzynarodowe Targi Stomatologiczne w Krakowie

ZAPRASZAMY NA NAJLEPSZE
TARGI STOMATOLOGICZNE
W POLSCE!

TYM RAZEM

W KWIETNIU!

www.krakdent.pl

®

[40] =>

wydarzenia

IX Kongres Dentsply Sirona
zakończony sukcesem!
Grzegorz Rosiak

Jedno z najważniejszych wydarzeń branżowych
w Polsce – kongres Dentsply Sirona odbyło się w warszawskich hotelu Sofitel Victoria, znajdującym się przy
Placu Piłsudskiego. Mimo, że aura nie sprzyjała spacerom,
bliskość Krakowskiego Przedmieścia i Parku Saskiego
niewątpliwie dodała uroku temu wydarzeniu.
Temat przewodni tegorocznej edycji to: „Implantologia
w cyfrowym wydaniu”, czyli cyfrowe rozwiązania w implantologii, mikro- i makrochirurgii oraz w koncepcjach
protetycznych w leczeniu bezzębia. Kongres co roku gromadzi doświadczonych implantologów, chirurgów i protetyków, z jednej strony zbliżając uczestników, z drugiej
– umożliwiając wymianę wiedzy między specjalistami
z różnych dziedzin stomatologii.
Konferencję uroczyście otworzył Lukas Halida,
Prezydent Dentsply Sirona Implants. Nad wartością
merytoryczną spotkania czuwali: prof. dr. hab. n. med.
Małgorzata Pietruska wraz z dr. Janem Pietruskim, umie-

40 implants

3 2018

jętnie moderując wystąpienia i realizując harmonogram
kongresu.
Pierwszy wykład wygłosił Michał Nawrocki, zaczynając od stwierdzenia: „Uśmiech to najkrótsza droga
do szczęścia”. Wskazał on na osiągnięcia współczesnej
stomatologii umożliwiającej przewidywalne efekty zarówno w prostych przypadkach, jak i zaawansowanych
odbudowach częściowych braków zębowych i całkowitego bezzębia. Michał Nawrocki w swojej pracy na co
dzień stosuje m.in. nawigację komputerową Simplant
i zaawansowany laser erbowo-jagowy – dzięki nowoczesnym technologiom może zaoferować pacjentowi
szybki i przewidywalny efekt, którego osiągnięcie jest
procesem komfortowym dla pacjenta, ale także dla
lekarza.
O odpowiedzialności lekarza za efekt i związaniu
z nim na lata mówiła Danuta Borczyk, specjalizująca się
od lat w dziedzinie protetyki stomatologicznej. Skupiła się

[41] =>

Fot.: Dentsply Sirona

wydarzenia

na omówieniu powikłań mechanicznych i biologicznych
wykazując, że osobiście ma częściej do czynienia z problemami wynikającymi z defektów elementów protetycznych, co może być przyczyną rozwoju infekcji, a w efekcie
także zaniku kości. Podkreślała, że z pacjentem leczonym
implantologicznie lekarz implantolog, chirurg i protetyk są
związani na całe życie.
Koleją porcję wiedzy przekazał słuchaczom Marcin
Bogurski, skupiając się w swojej prezentacji na leczeniu bezzębia. O ile pojedyncze odbudowy mogą mieć
często charakter wyłączenie estetyczny, to w przypadku
znacznych braków zębowych przywrócenie pełnej funkcjonalności może być nie lada wyzwaniem. Wg danych
statystycznych, wśród osób powyżej 60 r.ż. ponad 1/3
to osoby bezzębne. Oczywiście, celem nadrzędnym jest
przywrócenie funcji, jednak nie można zapominać o estetyce i wygodzie, na wszystko patrząc przez pryzmat
oczekiwań pacjenta. Przedstawione przypadki uwzględniały zastosowanie najnowszych osiągnięć technologii
cyfrowej w leczeniu implantoprotetycznym.

niektóre aspekty leczenia z różnej perspektywy, co finalnie ma wpływ na przewidywalności i komfort procesów
terapeutycznych.
Dr n. med. Adam Ziemlewski podzielił się swoim
doświadczeniem, przedstawiając metody skutecznej
i przewidywalnej augmentacji. Skupił się na przeszczepach autogennych i augmentacji za pomocą biomateriałów. Przestawił także metody poboru kości. Bernard

Chwilę później przyszedł czas na znany duet lekarz-technik – na sali wykładowej pojawili się Paweł Bernatek
i Paulina Pokusa. Zaskakując uczestników kongresu, zamiast na prezentacji przypadków, wykładowcy skupili się
na wprowadzeniu do świata cyfrowego od A do Z, czyli
pokazaniu możliwości stomatologii cyfrowej, zaczynając
od diagnostyki, poprzez planowanie, leczenie, a kończąc na wykonaniu pracy protetycznej, wykazując przy
tym, że praca zespołu składającego się z lekarzy różnych
specjalności, technika i higienistki skraca procedury,
daje komfort i zupełnie nowe możliwości spojrzenia na

implants
3 2018

[42] =>

wydarzenia

Zadrożny i dr n. med. Krystian Owczarczak zaprezentowali przykłady odbudów pojedynczych koron na implantach. Zagadnieniom bezzębia swój wykład poświęcił
Tomasz Parfienowicz. Przedstawił przypadki, w których
pokazał, jak pomocne i skuteczne w planowaniu i samym
leczeniu są nowoczesne technologie cyfrowe. Ostatni
piątkowy wykład zaprezentowała Agnieszka Szygenda,
mówiąc o możliwościach wykorzystania łączników
Atlantis w procedurach rejestracji zwarcia.

42 implants
3 2018

Kolejny dzień, po poprzedzającej go, wieczornej Gali
w Arkadach Kubickiego zapowiadał się nie mniej interesująco. Zaproszony gość specjalny, Marek Kondrat zachwycił uczestników swoimi pasjami, inspiracjami, determinacją i wizją. Ten występ z pewnością zapadnie na długo
w pamięć uczestnikom kongresu.
Dzień wykładowy należał w głównej mierze do gości zagranicznych. Wykład rozpoczął Lyndon Cooper,

[43] =>

wydarzenia

przedstawiając różnie koncepcje implantoprotetycznego leczenia bezzębia z zastosowaniem różnych protokołów postępowania – od protez overdenture aż po
protezy mocowane, będące alternatywą dla prac przykręcanych i cementowanych. Konkluzją można uznać
wniosek, że jakiejkolwiek metody nie wybierzemy, odpowiednie planowanie z wykorzystaniem cyfrowych
rozwiązań zaowocuje znacznie bardziej przewidywalnymi efektami.
Anne Benhamou zaprezentowała swoje kilkuletnie
obserwacje dot. sterowanej regeneracji kości w aspekcie
estetyki przednich zębów szczęki. Jest to wyzwanie zarówno z powodów estetyki, ale także oczekiwań pacjenta.
Sednem wykładu było atraumatyczne postępowanie minimalnie inwazyjne. Autorka przedstawiła i omówiła jednoetapowy protokół chirurgiczny składający się z 5 elementów. Zaprezentowała także swoje kilkuletnie doświadczenia
z wykorzystaniem różnych biomateriałów.
Dietmar Weng skupił się kwestiach związanych z pozabiegowym efektem klinicznym, na który ma wpływ rozmiar kołnierza implantu i łącznika, pozwalające na lepsze
utrzymanie tkanek twardych i miękkich. W kolejnym
wykładzie prof. Christian Mertens kontynuował temat
zarządzania tkankami twardymi i miękkimi w kontekście
protokołów chirurgicznych odpowiednich przy implantacji odroczonej, wczesnej i natychmiastowej. W wykładzie
zostały przedstawione i omówione różne koncepcje terapeutyczne w aspekcie czasu implantacji.

Dr hab. n. med. Piotr Majewski pochylił się nad kwestiami wykorzystania materiałów autogennych i allogennych oraz substytutach tkanki kostnej z uwzględnieniem
przewidywalności zabiegu i ewentualnych powikłań, a dr
Jan Pietruski skupił się w swoim wykładzie na skoku technologicznym ostatnich lat z uwzględnieniem nowoczesnych urządzeń cyfrowych wspomagających pracę lekarza protetyka.
Po 2 dniach niezwykłej uczty edukacyjnej nasuwa
się jeden wiosek: choć liczba konferencji, sympozjów
i spotkań stomatologicznych jest ogromna, nadal jest
miejsce na wydarzenia na najwyższym poziomie merytorycznym. Takie konferencje wzbogacają wiedzę,
a własna interpretacja znanej metody, niuanse, unikalne doświadczenia pozwalają na doskonalenie i rozwój.
Dlatego warto wsłuchiwać się w głos ekspertów, wprowadzając do swojej pracy to, co zostało odkryte i działa,
czyniąc pracę przewidywalną, komfortową i bezpieczną.
Niezbędne jest zatem poznawanie technik, które powinny być zastosowane w określonym stanie klinicznym
i protetycznym.
To, co przenikało te 2 dni niezmiernie interesujących
wykładów, to wirująca w powietrzu pasja i zaangażowanie. Grono uczestników tego niezwykłego wydarzenia to
nie przypadkowe osoby, wykonujące swoją pracę z poczucia zawodowego obowiązku, lecz grupa pasjonatów,
udowadniających każdego dnia, że praca może być radością, pasją i sposobem na życie.

implants
3 2018

[44] =>

informacje rynkowe

Informacje o produktach
Osstem K3
Firma Osstem, jako globalny lider w produkcji implantów stomatologicznych, jest także największą firmą medyczną w Korei
Płd., która poza implantami produkuje również sprzęt stomatologiczny taki, jak: tomografy, aparaty radiologiczne, drukarki 3d
i inne. Od stycznia 2019 r. firma Osstem poszerza swoją ofertę
w Polsce o unity stomatologiczne stworzone specjalnie z myślą
o zabiegach implantologicznych. Unity te uwzględniają ergonomiczne oczekiwania lekarzy i pacjentów oraz stanowią doskonałe
uzupełnienie oferty klinik, które chcą w swojej codziennej pracy
być postrzegane jako specjalistyczne gabinety implantologiczne.
Obecnie implantologia jest najprężniej rozwijającą się dziedziną
stomatologii i ten trend, wg prognoz, utrzyma się w kolejnych latach – co więcej, duża część udziału rynku implantologicznego
przypada właśnie na gabinety specjalistyczne. Długofalowym celem firmy Osstem jest kompleksowa obsługa specjalistycznych
gabinetów implantologicznych w sprzęt niezbędny do wykonywania zabiegów chirurgicznych. Unity K3 dostępne są w wielu
wersjach kolorystycznych, a także w różnych opcjach wyposa-

Irygator Panasonic EW1211
– profesjonalna higiena zębów i dziąseł
Irygator PANASONIC EW1211 to nowoczesne urządzenie
czyszczące stanowiące uzupełnienie potrzeb związanych z profesjonalną higieną jamy ustnej. Irygator posiada kompaktowy i ergonomiczny kształt, może więc być
używany w każdych warunkach.
Urządzenie jest zasilane akumulatorowo, co umożliwia codzienną higienę, także poza domem, bez zbędnych kabli i pojemników.
Bezprzewodowy
irygator
Panasonic EW 1211 pozwala na
czyszczenie
trudnodostępnych
miejsc, niemożliwych do wyczyszczenia szczoteczką do zębów.
Strumień wody zmieszany z powietrzem precyzyjnie usuwa resztki
pokarmu z przestrzeni międzyzębowych, linii dziąsłowej, kieszonek
oraz pozostałych trudnodostępnych miejsc, utrzymując wzorową
higienę jamy ustnej. Używanie irygatora dodatkowo masuje dziąsła,
powodując lepsze ich ukrwienie.
Dzięki temu poprawiamy ich ogólną kondycję. Irygator efektywnie

44 implants
3 2018

żenia. Dodatkowo, użytkownicy systemu Osstem mogą skorzystać z preferencyjnych warunków leasingu przy zakupie tych
urządzeń.

www.osstem.pl
czyści mosty, uzupełnienia protetyczne oraz jest niezastąpiony
podczas leczenia ortodontycznego.
Panasonic EW1211 to poręczne urządzenie pomagające
dbać o higienę jamy ustnej. Urządzenie może pracować w 3 trybach: „JET” umożliwia skuteczne usuwanie resztek pokarmów,
„REGULAR AIR IN” – masowanie dziąseł i przepłukiwanie, oraz
„SOFT AIR IN” – delikatne masowanie. Oprócz możliwości zmiany intensywności pracy, irygator posiada również wyjmowany
zbiornik na wodę, można go więc bez problemu wypłukać ciepłą
wodą z delikatnym środkiem czyszczącym. Stacja ładująca jest
bezpieczna, a mycie proste. Oprócz tego jest całkowicie bezkontaktowa, dzięki czemu nie jest narażona na uszkodzenia związanie z zalaniem lub zachlapaniem wodą. Ponadto, ładowarka
stojąca, wyposażona w stojak na dyszę, może być zamontować
na ścianie.
3 poziomy natężenia strumienia wody pozwalają na odpowiednie dopasowanie mocy czyszczenia do kondycji dziąseł,
a wymienne końcówki irygacyjne z kolorowymi pierścieniami
pozwalają na użytkowanie irygatora przez całą rodzinę. Zbiornik
wody o pojemności 130 ml jest wbudowany w uchwyt, dzięki
czemu irygator doskonale spełnia funkcję urządzenia turystycznego (przenośnego).
Stosunkowo niewielkie wymiary: wysokość 197 mm x szerokość 59 mm x głębokość 75 mm oraz waga 300 g pozwalają
na umieszczenie urządzenia w torebce, plecaku lub niewielkiej
kosmetyczce.

Więcej informacji: www.panasonic.com

[45] =>

informacje rynkowe

Implanty MIS SEVEN

•

MIS Implants Technologies jest systemem obecnym
w Polsce od 10 lat. W tym czasie kilkanaście tysięcy implantów SEVEN poprawiło jakość życia pacjentów. W tym roku
MIS dostarcza polskim implantologom ulepszoną wersję naj-

popularniejszego i cieszącego się największym zaufaniem
implantu SEVEN.
Nowa jakość SEVEN to zachowanie obecnych najwyższych
standardów jakości i produkcji MIS oraz udoskonalenia poparte
wynikami badań.
Najistotniejsze cechy SEVEN to:
• korekta kształtu wraz ze zmianą gwintu, które zapewniają
jeszcze lepszą stabilizację pierwotną implantu,
• platform switching oraz cylindryczna szyjka implantu przyczyniające się do jeszcze skuteczniejszego zapobiegania zanikowi kości wokół implantu, tym samym poprawiające efekty
kliniczne,

•

nowa linia protetyczna, która daje o 25% więcej miejsca na
tkanki miękkie, a dzięki złotej barwie pozwala na uzyskanie
doskonałej estetyki,
przejrzyste kodowanie kolorystyczne platform protetycznych
upraszczające komunikację z pracownią protetyczną oraz
pracę protetyków,

•

wiertło ostateczne dołączone do każdego implantu SEVEN –
MIS Implants Technologies to jedyny system implantologiczny oferujące takie rozwiązanie,
• możliwość pracy z szablonami chirurgicznymi MGUIDE, które upraszczają prawidłowe umiejscowienie implantu w kości
i maksymalizują przewidywalność zabiegu,
• kompatybilność z obecnym instrumentarium.
Prostota procedury chirurgicznej, czytelne instrumentarium
oraz powtarzalne sukcesy kliniczne sprawiają, że systemy MIS od
wielu lat cieszą się uznaniem wśród specjalistów. Znany i ceniony
system SEVEN w nowej odsłonie jest już dostępny w MEDIF.

www.medif.com

Implant hybrydowy Paltop Implant Active (PAI)
Implant hybrydowy charakteryzuje się dwoma rodzajami powierzchni: dolną, szorstką i górną, gładką.
Szorstka (zwiększająca powierzchnię integracji) odpowiedzialna jest
za początkową integrację z kością i stabilizację implantu. Górna, gładka
dzięki swojej gładkości zapobiega odkładaniu się bakterii wokół szyjki
implantu, tzw. biofilmu.
Wieloletnie badania wykazały, że zastosowanie gładkiej (mechanicznie szlifowanej) powierzchni w części koronowej implantu przeciwdziała
tworzeniu się płytki bakteryjnej na jego powierzchni po odsłonięciu implantu, co w konsekwencji zapobiega stanom zapalnym i powstawaniu
periimplantitis.
W przypadku tradycyjnych implantów, szorstka powierzchnia w górnej części implantu, w przypadku jego odsłonięcia jest idealnym środowiskiem dla bakterii i bywa przyczyną stanów zapalnych.
Top Implant jest jedynym wyłącznym dystrybutorem implantów hybrydowych Paltop Active Implant – amerykańsko-izraelskiej firmy Paltop.
Implant posiada hexagonalne połączenie oraz wszystkie możliwości odbudowy protetycznej. Paltop zapewnia Fully Guided Surgical System.
Firma oferuje pełną gamę rozmiarów i natychmiastowy serwis.

www.topimplant.pl

implants
3 2018

[46] =>

magazine

THE 13TH I NTERNATIONAL SYMPOSIUM

ON

PERIODONTICS
RESTORATIVE DENTISTRY
BOSTON, MASSACHUSETTS | JUNE 6–9, 2019 | BOSTON MARRIOTT COPLEY PLACE

FEATURING

Periodontal,
Restorative Dentistry, and
Implant Therapeutics
CO-CHAIRS:
Myron Nevins, DDS
Marc L. Nevins, DMD, MMSc

Photo courtesy of the Greater Boston Convention & Visitors Bureau.

ADVANCE PROGRAM
Presented by

46 implants
3 2018

Co-sponsored by

With additional corporate sponsorship from:

[47] =>

[48] =>

| o wydawcy

Rada Naukowa:
Prof. Miron Nevins
USA, Boston, Harvard Univ.,
Honorary Member
Prof. David Kim
– periodontologia
USA, Boston, Harvard Univ.,
Honorary Member
Prof. Gulio Rasperini (Mediolan University)
– implantologia, chirurgia
Prof. Christian Berger (Prezydent EDI)
Prof. Elżbieta Mierzwińska-Nastalska
– protetyka
Prof. Kazimierz Szopiński
– radiologia stomatologiczna
i szczękowo-twarzowa
Prof. Marzena Dominiak
– chirurgia stomatologiczna
Prof. Mansur Rahnama
– chirurgia stomatologiczna
Dr hab. Tomasz Kaczmarzyk
– chirurgia stomatologiczna, onkologia
Dr hab. Iza Strużycka
– stomatologia zintegrowana

Publisher/President/
Chief Executive Officer
Torsten R. Oemus

Chief Financial Officer
Dan Wunderlich

Director of Content
Claudia Duschek

Dr hab. Małgorzata Zadurska
– ortodoncja
Dr hab. n. med. Tadeusz Morawiec
– chirurgia stomatologiczna
Dr n. med. Maciej Jagielak
– chirurgia szczękowo-twarzowa
Dr hab. n. med. Wojciech Bednarz
– periodontologia
Dr n. med. Mariusz Szuta
– chirurgia szczękowo-twarzowa
Dr n. med. Piotr Wychowański
– chirurgia stomatologiczna,
periodontologia
Dr n. med. Paweł Zawadzki
– chirurgia szczękowo-twarzowa

Zespół redakcyjny:
Redaktor prowadzący:
Marzena Bojarczuk
m.bojarczuk@dental-tribune.com
tel.: 607 811 250
Marketing i reklama:
Grzegorz Rosiak,
g.rosiak@dental-tribune.com
tel.: 606 202 508
Prenumerata:
Monika Spytek
m.spytek@dental-tribune.com
tel.: 600 019 616
Nakład:
2.000 egz.

Wydawca:
DTI Media
Abrahama 18 lok. 168
03-982 Warszawa
na licencji:
Dental Tribune International GmbH
www.dental-tribune.com

Sales & Production Support

Dental Tribune International GmbH

Nicole Andrä
Puja Daya
Madleen Zoch

Holbeinstr. 29, 04229 Leipzig,
Germany

Executive Producer
Gernot Meyer

Advertising Disposition

Tel.: +49 341 48 474 302
Fax: +49 341 48 474 173
info@dental-tribune.com
www.dental-tribune.com

Marius Mezger
©2018, Dental Tribune International GmbH.
All rights reserved. Dental Tribune International makes every effort to report clinical information and manufacturer’s product news
accurately, but cannot assume responsibility for the validity of product claims, or for typographical errors. The publishers also do not
assume responsibility for product names, claims, or statements made by advertisers. Opinions expressed by authors are their own and
may not reflect those of Dental Tribune International.
Wszelkie prawa zastrzeżone
Z wyjątkiem artykułów oznaczonych w sposób szczególny, prace umieszczone w magazynie Implants_International Magazine of Oral
Implantology, wydanie polskie mogły być publikowane wcześniej w jednym z następujących czasopism: International Magazine of Oral
Implantology, Implantologie Journal, Oralchirurgie Journal, Endodontie Journal, Dentalhygiene Journal, Laser Journal, Zahnarzt Wirtschaft
Praxis, Zahnarzt Wirtschaft Praxis spezial, Zahntechnik Wirtschaft Labor, Dentalzeitung, Cosmetic Dentistry beauty & science, Dental
Tribune.Redakcja Implants_International Magazine of Oral Implantology dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne oraz
informacje od producentów jak najrzetelniej. Nie możemy jednak odpowiadać za informacje podawane przez producentów. Wydawca
nie odpowiada również za nazwy produktów oraz informacje o nich, podawane przez ogłoszeniodawców. Opinie przedstawiane przez
autorów nie są stanowiskiem redakcji polskiego wydania pisma Implants_International Magazine of Oral Implantology.

48 implants
3 2018

[49] =>

[50] =>

magazine

050 implants
3 2018

) [page_count] => 50 [pdf_ping_data] => Array ( [page_count] => 50 [format] => PDF [width] => 595 [height] => 842 [colorspace] => COLORSPACE_UNDEFINED ) [linked_companies] => Array ( [ids] => Array ( ) ) [cover_url] => [cover_three] =>

[cover] => implants Poland No. 3, 2018

[toc] => Array ( [0] => Array ( [title] => Cover [page] => 01 ) [1] => Array ( [title] => Spis treści [page] => 03 ) [2] => Array ( [title] => Editorial [page] => 04 ) [3] => Array ( [title] => Implantacja natychmiastowa z Socket-Shield i dodatkowym dojściem przez wędzidło wargi górnej [page] => 06 ) [4] => Array ( [title] => Zastosowanie współczesnych metod diagnostycznych w postępowaniu ze złamaniem wyrostka kłykciowego żuchwy – opis przypadku [page] => 18 ) [5] => Array ( [title] => Leczenie polekowej martwicy kości szczęk – opis przypadku [page] => 28 ) [6] => Array ( [title] => Biomechanical considerations in solving demanding cases [page] => 32 ) [7] => Array ( [title] => Wydarzenia [page] => 40 ) [8] => Array ( [title] => Informacje o produktach [page] => 44 ) [9] => Array ( [title] => O wydawcy [page] => 48 ) ) [toc_html] =>

Table of contents

[toc_titles] =>

[cached] => true )