DT Poland No. 7+8, 2012

News / Niepowtarzalny model oparty na prostocie / NRL o deklaracji konfliktu interesów / Musimy tworzyć nowe możliwości i dodatkowe opcje kształcenia dla absolwentów kierunków stomatologicznych / Perspektywy / News / Wydarzenia / Endo Tribune

Open PDF View E-paper Edit Epaper Edit Epaper ads save

Table of contents

Open Link

Open Link

Open Link

) ) [pdf_filetime] => 1729553821 [s3_key] => 57958-ebf0a2f9 [pdf] => DTPO070812.pdf [pdf_location_url] => https://e.dental-tribune.com/tmp/dental-tribune-com/57958/DTPO070812.pdf [pdf_location_local] => /var/www/vhosts/e.dental-tribune.com/httpdocs/tmp/dental-tribune-com/57958/DTPO070812.pdf [should_regen_pages] => 1 [pdf_url] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/57958-ebf0a2f9/epaper.pdf [pages_text] => Array ( [1] => Anzeigen Stand DIN A4

ru
me

nu
z
r
ąt

e
n
u
Trib

1 doNews
En

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

DENTAL TRIBUNE
The World’s Dental Newspaper · Polish Edition

ISSN 1730-315X

LIPIEC-SIERPIEŃ 2012

www.dental-tribune.com

VOL. 10, NR 7+8

CENA: 9,50 zł

News

Opinie

News

Kampania „Zaprzyjaźnij się ze swoim
dentystą!”

Niepowtarzalny model oparty
na prostocie

Nowe możliwości leczenia zapalenia
przyzębia

Strona

Prywatna opieka zdrowotna w Polsce ma duże
perspektywy i możliwości szybkiego rozwoju
Wg raportu pt.: „Rynek prywatnej opieki zdrowotnej w Polsce
2012. Prognozy rozwoju na lata
2012-2014”, w 2011 r. wartość
rynku prywatnej opieki zdrowotnej w naszym kraju wrosła
o ok. 7% w stosunku do roku poprzedniego i sięgnęła 30,8 mld zł.
Na wartość rynku składają się
opłaty za leki i sprzęt medyczny,
koszty usług rehabilitacyjnych, badań diagnostycznych i wizyt lekarskich pokrywane bezpośrednio z
kieszeni pacjenta, opłaty w tzw.
szarej strefie, abonamenty oferowane przez firmy medyczne, prywatne polisy zdrowotne sprzedawane przez towarzystwa ubezpieczeniowe oraz inne opłaty ponoszone bezpośrednio ze środków
pacjenta.
W 2011 r. dynamika wzrostu
rynku prywatnej opieki zdrowotnej
była wyższa niż w 2010 r., kiedy
wyniosła 3,5%, ale niższa niż w naj-

lepszych dla rozwoju segmentu
prywatnej opieki zdrowotnej latach
2007-2009. Między 2012 a 2014 r.,
wg prognoz PMR, rynek będzie
się rozwijał w tempie ok. 5% średnio rocznie (CAGR). „Dynamika
wzrostu będzie zbliżona we
wszystkich z analizowanych lat, ale
w związku ze stopniową poprawą
ogólnej sytuacji ekonomicznej, będzie najwyższa w 2014 r., a wartość
rynku w tym roku zbliży się do
36 mld zł, tzn. niemal się podwoi
w porównaniu do 2005 r.” – mówi
Agnieszka Skonieczna, starszy
analityk rynku farmaceutycznego
i autorka cytowanego raportu.
Wg danych autorów analizy,
struktura prywatnych wydatków na
opiekę zdrowotną pozostała niemal
bez zmian w ciągu ostatnich kilku
lat. Największy udział (58%) w
prywatnych wydatkach na opiekę
zdrowotną mają wydatki na leki
i sprzęt medyczny. Z racji wyższej
niż w przypadku innych segmeny-

Monkey Business Images /Shutterstock.com

tów dynamiki wzrostu, udział abonamentów medycznych i ubezpieczeń zdrowotnych w rynku wzrósł
w 2011 r. o 1 p.p. dla każdego z segmentów (w porównaniu do r. 2010).
Od wielu lat prywatne firmy
medyczne w Polsce domagają się

MZ chce wprowadzić obowiązek asysty
w każdym gabinecie stomatologicznym
Do konsultacji społecznych trafił
projekt rozporządzenia Ministra
Zdrowia w sprawie świadczeń
gwarantowanych z zakresu stomatologii. Projekt zawiera również zapisy dotyczące wymagań,
jakie muszą spełnić dentyści prowadzący gabinet świadczący
usługi w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia.

StockLite /Shutterstock.com

Kontrowersje budzi zapis o konieczności korzystania w gabinecie
z pomocy asystentki. Wprowadzenie tego obowiązku MZ planuje od
stycznia przyszłego roku. W wielu
gabinetach asysta jest standardem

obowiązującym od dawna, ale w
mniejszych, szczególnie na wsiach
i w małych miejscowościach to
dodatkowy koszt, a wprowadzenie
go jako obowiązku spowodować
może likwidację praktyki.
„W Polsce jest 10 000 asystentek i higienistek stomatologicznych. Samych dentystów, którzy
leczą w ramach NFZ jest 15 000.
Kadry po prostu zabraknie!” – mówi
Andrzej Cisło z Naczelnej Rady Lekarskiej. „Jeśli zabraknie personelu, nie
będziemy mogli zawrzeć kontraktów
z NFZ. Dostęp pacjentów do bezpłatnego leczenia stomatologicznego, już
dziś bardzo zły, będzie jeszcze gorszy”
– dodaje. Ministerstwo Zdrowia z kolei powołuje się na opinię konsultantów krajowych, którzy popierają wprowadzenie obowiązkowej
pomocy w gabinetach, a także Towarzystwa Higienistek Stomatologicznych, które tłumaczy, że nie

wszystkie osoby wykształcone w
tym kierunku mają pracę w zawodzie.
W projekcie rozporządzenia
istnieje zapis, że pomoce dentystyczne (tzn. osoby z wykształceniem średnim, doświadczeniem zawodowym lub ukończonym kursem) mogą pracować w gabinetach
tylko do 2015 r., a potem mają je zastąpić higienistki i asystentki.
Wiąże się to jednak z ukończeniem
przez nie 650-godzinnego kursu.
Tymczasem na przeszkolenie pomocy dentystycznych – niezbędne,
by mogły pracować jako higienistki i asystentki, nie przewidziano żadnych środków.
Ministerstwo Zdrowia argumentuje, że reakcje pacjentów na
leczenie są często nieprzewidywalne, a bezpieczeństwo wymaga,
by w gabinecie była osoba, która
potrafi udzielić natychmiastowej
fachowej pomocy. Urzędnicy tłumaczą, że brak fachowej asysty
może w niektórych sytuacjach
skutkować zagrożeniem życia lub
zdrowia pacjenta. DT
na podst.: „Rzeczpospolita”, MZ

zmian w opodatkowaniu usług medycznych podatkiem VAT. Obecnie
usługi te są zwolnione z VAT, co
zdaniem przedstawicieli firm,
ogranicza inwestycje w niepublicznym sektorze ochrony zdrowia.
Firmy, inwestując np. w sprzęt medyczny, płacą podatek VAT, ale nie

mogą go później odliczyć, do czego
mają prawo przedsiębiorcy z innych branż. Do końca 2010 r. z podatku VAT zwolnione były wszystkie usługi w zakresie ochrony zdrowia, z wyjątkiem usług weterynaryjnych. Zmiana ustawy o podatku
VAT od 2011 r. wprowadziła nowe
regulacje. Zastrzeżono, że zwolnieniu z VAT podlegają tylko te
usługi, które służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia (istotny jest
więc cel usługi, a nie jak poprzednio tylko jej rodzaj). Opodatkowane zostały również świadczenia
z zakresu medycyny estetycznej,
stomatologii estetycznej, badań
z zakresu ekspertyz sądowych
i świadczeń rentowych. W przypadku niektórych świadczeń, np.
medycyny paliatywnej czy zabezpieczania imprez sportowych,
wciąż istnieją wątpliwości interpretacyjne. DT
źródło: PMR

Narodowy Rachunek Zdrowia
– wydaliśmy prawie 100 mld PLN
Główny Urząd Statystyczny
opublikował dane na temat
Narodowego Rachunku Zdrowia. Wynika z nich, że w 2012 r.
w Polsce na ochronę zdrowia
wydano prawie 7% PKB.
GUS podał, że wszystkie wydatki na ochronę zdrowia wyniosły 98,85 mld PLN – w tym 79,85
mld zł stanowią wydatki publiczne, a niemal 27,5 mld PLN wydatki prywatne.
Ponad 61 mld PLN to składki
zapłacone z tytułu powszechnego
ubezpieczenia zdrowotnego. Ponad 3,5 mld PLN wyłożyły samorządy terytorialne, a budżet państwa dodatkowo prawie 1,9 mld
PLN. Oprócz tego ponad 4,4 mld
PLN wydano na inwestycje w
ochronie zdrowia, w tym także
m.in. na edukację kadr. GUS szacuje prywatne wydatki Polaków
na świadczenia zdrowotne na poziomie 27,47 mld PLN. Z tej
kwoty bezpośrednio rodziny zapłaciły niemal 22 mld PLN, ok. 3,8
mld to inne wydatki, w tym abonamenty i dodatkowe ubezpieczenia
płacone przez firmy. Z wydatków

prywatnych przeznaczono ok. 1,8
mld PLN na inwestycje.
Wg szacunków PMR Publications, rynek prywatnej opieki medycznej wart był w zeszłym roku
ok. 30,8 mld PLN, a w tym powiększy się o kolejne 1,5 mld
PLN. Najszybciej rosła wartość
dodatkowych ubezpieczeń związanych z opieką zdrowotną oraz
abonamentów. Wszystkie pozostałe elementy (opłaty za leki i
sprzęt medyczny, usługi rehabilitacyjne, badania diagnostyczne i
wizyty lekarskie finansowane
bezpośrednio z kieszeni pacjenta,
opłaty w szarej strefie) rosły w
tempie poniżej 10%, a najwolniej
– wydatki na leki. DT
udra/Shutterstock.com

[2] => Anzeigen Stand DIN A4

News

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

Szacuje się, że problem niedoboru
witaminy D może dotyczyć nawet
połowy naszego społeczeństwa.
Jak pokazują wyniki badań, niewystarczająca podaż tej witaminy
zwiększa u osób dorosłych ryzyko
wielu częstych schorzeń, m.in.:
chorób serca, nowotworów, cukrzycy i osteoporozy, a u dzieci
często skutkuje krzywicą.
Z końcem lata nadchodzi czas,
gdy organizm nie jest w stanie wytworzyć dostatecznej ilości witaminy D ze względu na niewielką
ilość światła słonecznego. Wytwarzana pod jego wpływem witamina
może zaspokoić w okresie letnim
nawet 80% dziennego zapotrzebowania organizmu na tę substancję.
Resztę dostarczamy, spożywając
ryby morskie, jaja oraz mleko i jego
przetwory, czyli pokarmy zawierające najwięcej witaminy D. Powszechnie uważa się, że jest ona po-

trzebna wyłącznie dzieciom i osobom starszym, jednak z badań naukowych ostatnich lat wynika, że jej
działanie ma o wiele szerszy zakres.
Witamina D przyczynia się do
utrzymywania zrównoważonej gospodarki wapniowo-fosforowej w
organizmie człowieka, ponieważ
fosforany wapnia stanowią główny
budulec kości. Dlatego skutki niedoboru witaminy D są tak niebezpieczne dla małych dzieci (ryzyko
krzywicy), których układ kostny dopiero się kształtuje, a także dla osób
starszych, po 65 r.ż. (ryzyko osteoporozy), posiadających obniżoną
zdolność wchłaniania wapnia przez
układ pokarmowy oraz niedostateczną syntezę skórną witaminy D.
Witamina D wpływa jednak
także na działanie innych narządów
w organizmie człowieka, niezależnie od wieku. Jak się okazuje, bez-

pośrednio lub pośrednio oddziałuje
ona na ponad 200 różnych genów.
Niedobory witaminy D podnoszą
ryzyko wystąpienia wielu chorób,
w tym nowotworów (rak trzustki,
jelita grubego, piersi, prostaty),
chorób serca, cukrzycy, a nawet depresji. Stwierdzono również związek między brakiem dostatecznej
ilości witaminy D a obniżoną odpornością i występowaniem chorób autoimmunologicznych (SM,
RZS, toczeń rumieniowaty).
Zagrożenie związane z niedoborem witaminy D jest w naszej
strefie klimatycznej powszechne.
Ze względu na położenie geograficzne Polski, od października do
końca marca synteza skórna witaminy D nie jest w stanie dostarczyć
do organizmu wystarczającej ilości
tej ważnej substancji. Z kolei w
miesiącach letnich powszechnie
stosuje się filtry przeciwsłoneczne,

Syntetyczne płytki krwi będą
wspomagać wiele terapii
Dzięki sztucznym płytkom krwi
można będzie nie tylko skutecznie tamować krwawienie, ale i
przenosić leki czy środki kontrastujące – informują naukowcy na
łamach Advanced materials.
Płytki krwi (trombocyty) to
elastyczne, dyskowate, otoczone
błoną komórkową, ale pozbawione jądra komórkowego fragmenty komórek szpiku – megakariocytów, które unoszą się we
krwi. Są mniejsze niż krwinki
czerwone, mają średnicę 2-4 mikrometrów. Mikrolitr (mm3) ludzkiego osocza zawiera zwykle 150400 000 płytek.
Płytki odgrywają istotną rolę
w procesach krzepnięcia. Jeśli
tkanka ulegnie uszkodzeniu, w

osoczu rozpoczyna się seria reakcji chemicznych, w wyniku których fibrynogen zostaje przekształcony w cząsteczki fibryny,
które zlepiają się, tworząc siateczkę zasklepiającą ranę. W tej
siatce więzną erytrocyty i trombocyty – w efekcie powstaje tamujący krwawienie skrzep.
Syntetyczne płytki opracowali
naukowcy z University of California w Santa Barbara w USA we
współpracy ze specjalistami ze
Scripps Research Institute oraz
Stanford-Burnham Institute w La
Jolla. Ze względu na rozmiary,
kształt i właściwości powierzchni
atrakcyjne wydawało się zastosowanie polimerów, jednak okazało
się, że skrawki polimeru są zbyt
sztywne. Dlatego z polimeru wy-

konano tylko szablony, pokrywane
następnie warstwami białek i polielektrolitów. Po odpowiednim
związaniu tej warstwy można było
rozpuścić polimerowy rdzeń,
uzyskując giętkie sztuczne płytki.
Ostatnim etapem było pokrycie ich
białkami występującymi na powierzchni aktywnych naturalnych
płytek lub uszkodzonych naczyń
krwionośnych. Pprocedurę tę
opracowali naukowcy ze Scripps
Research Institute.
Sztuczne płytki, oprócz inicjowania krzepnięcia, mogłyby także
być wykorzystywane m.in. do
przenoszenia środków cieniujących albo dostarczania leków rozpuszczających zakrzepy. DT
źródło: PAP

Konieczne jest odkrycie
nowych antybiotyków
Naukowcy i eksperci z ośrodków
badawczych w Europie oraz
5 innowacyjnych firm farmaceutycznych stworzą platformę
wymiany informacji i doświadczeń z prowadzonych prac nad
lekami walczącymi z opornością
chorobotwórczych bakterii.

StockThings /Shutterstock.com

Komisja Europejska
i Europejska Federacja Przemysłu i Stowarzyszeń Farmaceutycznych (EFPIA) w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego IMI (Innovative Medicines
Initiative) rozpoczęły program,
który ma
na celu
odkrycie

nowych i skuteczniejszych antybiotyków do zwalczania wzrastającej oporności bakterii na stosowane
leki.
Zakażenia bakteriami opornymi na leczenie to w Europie rosnący problem. Wg szacunków Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (European
Centre for Disease Prevention and
Control), co roku w Europie
25 000 pacjentów umiera
z powodu zjadliwości bakterii
opornych na antybiotyki. Nierozważne
stosowanie antybiotyków,
a zwłaszcza ich
nadużywanie,
a także przerywanie
przez pacjentów
kuracji po uzyskaniu lekkiej poprawy stanu zdrowia
sprawiają, że obecnie sto-

Paul Cowan /Shutterstock.com

Witamina D dla serca, zębów i kości

które choć chronią przed rakiem
skóry, znacznie ograniczają wchłanianie witaminy D.
Współczesny tryb pracy biurowej, związany z koniecznością długiego przebywania w pomieszczeniach zamkniętych i ograniczona
możliwość korzystania z naturalnych źródeł witaminy ma także
wpływ na powszechność niedoborów.
Aby uniknąć tego problemu,
trzeba uzupełniać zawartość wita-

miny D w organizmie, modyfikując
dietę lub przy pomocy odpowiednio dobranych preparatów farmaceutycznych, przepisanych przez
lekarza. W Polsce dostępnych jest
wiele środków zawierających witaminę D. Większość z nich to suplementy diety lub środki spożywcze
specjalnego przeznaczenia żywieniowego, zawierające wśród innych składników także tę witaminę. Pewniejszym sposobem uzupełnienia niedoborów witaminy D
są leki na receptę. DT

O wydawcy
Wydawca :

Zespół redakcyjny:
Redaktor naczelna:
Marzena Bojarczuk,
m.bojarczuk@dental-tribune.com
Tłumacze:
Ewa Aleksińska,
Marcin Aleksiński,
Ewa Ganowicz,

Biuro w Polsce:
Al. Jerozolimskie 44, lok. 518
00-024 Warszawa
info@dental-tribune.com
www.dental-tribune.com

Marketing i reklama:
Grzegorz Rosiak,
g.rosiak@dental-tribune.com
Informacje w sprawie prenumeraty:
info@dental-tribune.com
Tel.: 664 608 740
Nakład: 10.000 egz.

Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Publikacja ta jest przeznaczona dla osób uprawnionych do wystawiania recept oraz osób prowadzących obrót produktami leczniczymi
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381,
z późn. zmianami i rozporządzeniami).
Redakcja Dental Tribune dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne oraz informacje
od producentów jak najrzetelniej. Nie możemy odpowiadać za informacje, podawane przez producentów.
Wydawca nie odpowiada również za nazwy produktów oraz informacje o nich, podawane przez ogłoszeniodawców. Opinie przedstawiane przez autorów nie są stanowiskiem redakcji Dental Tribune.
Dental Tribune makes every effort to report clinical information and manufacturer’s product news accurately, but cannot assume responsibility for the validity of product claims, or for typographical errors. The publishers also do not assume responsibility for product names
or claims, or statements made by advertisers. Opinions expressed by authors are their own and may not reflect those of
The World’s Dental Newspaper
Dental Tribune International.

DENTAL TRIBUNE

sowane substancje stają się nieskuteczne w walce z bakteriami.
Budżet programu „New Drugs
for Bad Bugs” (ND4BB) to 223,7
mln euro. Będzie on wspólnie finansowany przez Komisję Europejską i EFPIA. Działania zaplanowano na 7 lat.
Odkrycie nowych antybiotyków
wymaga czasu i jest kosztochłonne.
Rozwiązaniem jest połączenie sił
w ramach branży i podjęcie współpracy z podmiotami publicznymi.
Pierwszy etap projektu zakłada
stworzenie sieci naukowców, ośrodków klinicznych, zwiększenie poziomu wymiany danych i informacji
oraz lepsze wykorzystanie prowadzonych badań klinicznych na poziomie badań laboratoryjnych.
Przedstawiciele przemysłu farmaceutycznego dokonają także
analizy istniejących związków
chemicznych w aspekcie ich potencjalnego rozwoju i alternatywnego
wykorzystania.
DT

Licensing by
Dental Tribune International

Accounting
Manuela Hunger

Publisher
Torsten Oemus

Business Development Manager
Bernhard Moldenhauer

Group Editor
Daniel Zimmermann
newsroom@dental-tribune.com
Tel.: +49-341/4 84 74-107

Project Manager Online
Alexander Witteczek

Editor Specialities
Magdalena Wojtkiewicz
Editorial Assistant
Yvonne Bachmann
Copy Editors
Sabrina Raaff, Hans Motschmann
President/CEO
Torsten Oemus
Sales & Marketing
Matthias Diessner, Vera Baptist, Peter Witteczek
Director of Finance & Controlling
Dan Wunderlich
Marketing & Sales Services
Nadine Parczyk
License Inquiries
Jörg Warschat

International Editorial Board
Dr Nasser Barghi, USA – Ceramics
Dr Karl Behr, Germany – Endodontics
Dr George Freedman, Canada – Esthetics
Dr Howard Glazer, USA – Cariology

Executive Producer
Gernot Meyer

Dental Tribune International
Holbeinstr. 29, 04229, Leipzig, Germany
Tel.: +49-341-4 84 74-302
Fax: +49-341-4 84 74-173
info@dental-tribune.com
www.dental-tribune.com
Regional Offices
Asia Pacific
Dental Tribune Asia Pacific Limited
Room A, 20/F, Harvard Commercial Building,
111 Thomson Road, Wanchai, Hong Kong
Tel.: +852 3113 6177
Fax +8523113 6199
The Americas
116 West 23rd Street, Ste. 500, New York,
N.Y. 10011, USA
Tel.: +1 212 244 7181
Fax: +1 212 224 7185
Prof. Dr I. Krejci, Switzerland – Conservative Dentistry,
Dr Edward Lynch, Ireland– Restorative
Dr Ziv Mazor, Israel – Implantology
Prof. Dr Georg Meyer, Germany – Restorative
Prof. Dr Rudolph Slavicek, Austria – Function,
Dr Marius Steigmann, Germany – Implantology

[3] => Anzeigen Stand DIN A4

News

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

Przemysł tytoniowy zbyt
silnie wpływa na politykę
zdrowotną państw
Światowa Organizacja Zdrowia
(WHO) zachęca państwa na całym
świecie do walki z nadmierną ingerencją przemysłu tytoniowego w
sferę zdrowia publicznego.
Wg WHO, działania osób powiązanych z przemysłem tytoniowym, mające na celu ochronę jego
interesów są coraz śmielsze. Wśród
stosowanych praktyk są m.in.:
wpływanie na proces ustawodawczy, manipulowanie opinią publiczną, wyolbrzymianie znaczenia
gospodarczego branży, budowanie
jej pozytywnego wizerunku, zastraszanie wystąpieniem na drogę
sądową i dyskredytowanie naukowych dowodów szkodliwości palenia.
Eksperci WHO wskazują, że
wobec zakazu reklamy i promocji
wyrobów tytoniowych, jednym ze
sposobów przekonywania opinii
publicznej stały się różnego
rodzaju akcje i działalność prowadzona pod hasłem społecznej odpowiedzialności biznesu. Ich zdaniem, narzędziem manipulacji
nieświadomie często stają się
dziennikarze, którzy propagują
określone tezy lansowane przez
przedstawicieli przemysłu. Wśród
tych tez szczególnie akcentuje się

m.in. wyolbrzymianie znaczenia
branży tytoniowej, przejawiające
się przesadnym podkreślaniem
aspektu tworzenia miejsc pracy czy
odprowadzanych kwot podatków.
Jednocześnie pomijane są dane dotyczące dopłat z budżetu dla producentów tytoniu czy kosztów ponoszonych na leczenie skutków uzależnienia od palenia.
Koordynator ogólnopolskich
kampanii społecznych „Lokal bez
papierosa” oraz „Polska bez dymu”
Magdalena Petryniak ocenia, że w
wyniku zintensyfikowanych działań branży tytoniowej udaje się
osiągnąć wiele zamierzonych celów związanych z ochroną własnych interesów. Jako przykład
wskazała odsunięcie w czasie
wprowadzenia graficznych ostrzeżeń prozdrowotnych na opakowaniach wyrobów tytoniowych, co
miało nastąpić w przyszłym roku.
WHO ocenia, że palenie papierosów jest główną przyczyną zgonów, którym można zapobiec. Organizacja szacuje, że każdego roku
z powodu nałogu na świecie umiera
ok. 6 mln osób, z tego ok. 600 000
to bierni palacze. DT
na podst. PAP

UE współfinansuje
program „Szklanka mleka”
w polskich szkołach
W roku szkolnym 2012/2013 budżet państwa przeznaczy 118 mln
zł na dopłaty do współfinansowanego przez Unię Europejską programu „Szklanka mleka”. program skierowany jest do uczniów
szkół podstawowych.

Celem unijnego
programu jest kształtowanie wśród dzieci
i młodzieży dobrych nawyków żywieniowych poprzez promowanie
spożycia mleka i przetworów
mlecznych. W Polsce konsumpcja
mleka i jego przetworów jest niższa
od średniej UE.
Nadchodzący rok szkolny będzie kolejnym rokiem realizowania
programu „Szklanka mleka”, który
jest bardzo dobrze oceniany przez
rodziców i nauczycieli. Uczniowie
najchętniej spożywają mleko białe
(ok. 82% ogółu mleka i przetworów

Akcja „Szklanka mleka” prowadzona jest w Polsce od 8 lat.
Program upowszechnił się w
roku szkolnym 2007/
2008, po wprowadzeniu dopłaty krajowej,
dzięki której dzieci w
szkołach podstawowych dostają mleko
bezpłatnie. Od tamtego czasu Polska
stała się liderem programu wśród krajów
UE i wyprzedza takie
państwa, jak: Niemcy, Wielka Brytania
i Francja, w których
akcja prowadzona jest od ponad
20 lat.
Serhiy Kobyakov /Shutterstock.com

Szkoły zainteresowanie udziałem w akcji powinny złożyć wnioski w tej sprawie do oddziałów terenowych Agencji Rynku Rolnego,
a następnie, do 30. sierpnia br. dyrektorzy tych oddziałów wydadzą decyzje o wysokości
przyznanego szkołom limitu. Dostawy
mleka i przetworów
mlecznych do szkół
podstawowych rozpoczną się w październiku 2012 r.

mlecznych spożywanych w placówkach oświatowych), a także
mleko smakowe (ok. 16%) oraz jogurty i sery (ok. 2%). W roku szkolnym 2012/2013 nie zmienią się zasady programu. Dziecko w ramach
akcji dostanie jednorazowo 0,25 l
mleka lub jogurtu, przez 3 dni w tygodniu.

W ramach programu „Szklanka
mleka” dzieci w Polsce wypiły ok.
322 000 ton mleka i jego przetworów, tzn. ponad 1,25 mld szklanek.
W zakończonym się roku szkolnym
prawie 2,4 mln dzieci spożywało
mleko i przetwory mleczne w ok.
14 500 placówek oświatowych.
DT

źródło: PAP

„Zaprzyjaźnij się ze swoim dentystą!”
padkowa – to dzień urodzin dr. Charlesa Godona, założyciela FDI oraz
dzień zakończenia konferencji w
Ałma-Ata, poświęconej m.in. problematyce stomatologicznej.
Fundacja „Z uśmiechem przez życie” chce w Polsce rozpropagować
Światowy Dzień Higieny Jamy
Ustnej, obchodzony 12. września,
aby uświadomić wszystkim, że
dbałość o zęby i dziąsła to nie tylko
pielęgnacja urody, ale także troska
o zdrowie całego organizmu.
Światowy Dzień Zdrowia Jamy
Ustnej to dzień, który ma przypominać ludziom o problemach zdrowotnych jamy ustnej oraz o kosztach
ekonomicznych i wpływie stanu
zdrowia jamy ustnej na dobre samopoczucie, a także uświadamiać społeczeństwom problem schorzeń stomatologicznych. Święto obchodzone jest co roku 12. września. Zapoczątkowane zostało w 2008 r.
przez FDI (World Dental Federation). Data obchodów nie jest przy-

Próchnica zębów jest najbardziej rozpowszechnioną na świecie
przewlekłą chorobą, dotyczy
szczególnie dzieci. W Polsce powszechność chorób jamy ustnej
jest zatrważająca. Choroby te skutkują niepotrzebnym bólem i cierpieniem oraz na równi z chorobami
ogólnymi są przyczyną absencji
chorobowej w szkole i pracy. Są zagrożeniem w przebiegu ciąży i połogu, wpływają na niepomyślny
przebieg leczenia innych chorób.
Nieleczona próchnica zębów ze
swoimi następstwami ma ogromny
wpływ na jakość życia we wszystkich jego aspektach. Ponad 90%
chorób jamy ustnej można uniknąć
lub trwale wyleczyć.
Fundacja „Z uśmiechem przez
życie” przypomina, że higiena
jamy ustnej to także profilaktyka

przeciwnowotworowa i chce zorganizować tegoroczny Światowy
Dzień Higieny Jamy Ustnej pod hasłem: „Zaprzyjaźnij się ze swoim
dentystą!”. W ramach obchodów
proponuje mediom zamieszczenie
artykułów, wywiadów i informacji
na temat prawidłowej higieny jamy
ustnej i jej znaczenia dla organizmu
człowieka, lekarzom dentystom
zorganizowanie Dnia Higieny
Jamy Ustnej w gabinecie i zaproszenie pacjentów na zabiegi profilaktyczne, a firmom stomatologicznym zamieszczenie informacji
o wydarzeniu na stronach internetowych.
Każdy pomysł propagujący
Światowy Dzień Higieny Jamy
Ustnej jest mile widziany!
Wszyscy zainteresowani proszeni są o przesyłanie informacji o
swoich działaniach na adres e-mail:
info@zusmiechem.org.pl w celu
umieszczenia ich na stronie internetowej Fundacji: www.zusmiechem.
org.pl DT
AD

[4] => Anzeigen Stand DIN A4

Opinie

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

Niepowtarzalny model oparty na prostocie
Na temat systemu SHORT™ Implants rozmawiamy z dr. Vincentem Morganem – prezesem firmy Bicon.
Jaka koncepcja naukowa leży
u podstaw implantów Bicon’a
SHORT Implants?
Prawo Wolff’a kształtowania
i przekształcania kości jest podstawą klinicznego sukcesu systemu krótkich implantów firmy Bicon, która wprowadziła odbudowę
sąsiadujących ze sobą implantów
bez konieczności zespalania koron. W 1892 r. Julius Wolff, niemiecki chirurg, opublikował swoje
rewolucyjne wyniki obserwacji
kości, podczas których stwierdził,
że kość zmienia swój zewnętrzny
kształt i wewnętrzną architekturę
w odpowiedzi na działający na nią
nacisk. To stanowi pierwszorzędne
wyzwanie inżynierskie, aby zaprojektować krótki implant, który biokompatybilnie przenosi siły zgryzowe z odbudowy protetycznej na
otaczającą ją kość. Wymaga to zrozumienia i umiejętności zastosowania wielu fundamentalnych zasad biologicznych, mechanicznych i metalurgicznych. Absolutnie najważniejszym elementem
jest to, aby całkowity projekt Implantu SHORT Bicon optymizował efektywność każdej z jego
cech w ograniczonych ramach dostępnej powierzchni i długości.
Sukces kliniczny nie zostanie
osiągnięty poprzez pojedynczą
cechę projektu implantu, taką jak
powierzchnia, a wymaga raczej
odpowiedniego zintegrowania
wszystkich właściwości. Sprawdzony koncept Bicon’a wprowadzający kompletność projektu
umożliwia lekarzom pracującym
systemem Bicon korzystanie z
możliwości klinicznych nie dających się porównać z innymi typami
i modelami implantów.
Dlaczego te implanty dają możliwości kliniczne, których nie
znajdziemy w innych systemach
implantologicznych, takie jak pogrążanie subkrestalne i stosunek
części koronowej do części korzeniowej nawet 5:1?
Forma implantu dyktuje jego
możliwości kliniczne i mechaniczne. To niepowtarzalny model
Bicon’a zapewnia właśnie wiele
atrybutów klinicznych, które nie
mogłyby być wykorzystane przy
innym kształcie implantów. Gojenie się kości wokół implantu Bi-

con’a jest inne niż wokół implantów z gwintem. Tutaj nasuwa się
analogia pomiędzy właściwościami słupa w piasku i słupa we
wzmocnionym cemencie.
Jakie cechy wyróżniają ten wyjątkowy model implantów?
Od chwili swego powstania w
1985 r., Bicon zawsze posiadał 3
ważne cechy, których jakość zdała
kliniczny egzamin czasu. Przede
wszystkim, implanty Bicon’a mają
połączenie za pomocą 1,5-stopniowego zwężenia stożkowego, które
uniemożliwia przenikanie bakterii
do studni implantu (zacieranie lub
spawanie na zimno). Pomiędzy
łącznikiem a implantem istnieje
możliwość uniwersalnego ustawiania pozycji łącznika w zakresie

Ryc. 1: Histologiczny obraz korowatej kości z kanalikami Haversa. ▪ Ryc. 2: Obraz po 6 miesiącach obciążenia, 12 miesięcy po umieszczeniu
implantu (fot.: za zgodą Paulo Coelho, DDS, PhD, Department of Biomaterials and Biomimetics, New York University).

Ryc. 3: Bezłubkowe odbudowy za pomocą implantów Bicon SHORT.

360°. Przy połączeniu bez pompy
bakteryjnej niemożliwy jest dostęp septycznego materiału bakteryjnego powiązanego z klinicznymi zapachami i smakami, zapaleniami i ubytkami kości. Jako le-

karze kliniczni doskonale znamy
zgubne efekty działania bakterii na
kości wyrostka zębodołowego. W
związku z tym, czy nie jest logicznym, że praktycy starają się unikać
umieszczania septycznego połączenia implantów w zdrowej ko-

5
Ryc. 4: Model Bicon.

ści? Od 1985 r. w firmie Bicon
każdy ma świadomość korzyści
posiadania połączenia wolnego od
migracji bakterii. 360-stopniowe
uniwersalne ustawianie łącznika
umożliwia pozaustne cementowanie koron, stosowanie IAC, czyli

bezcementowej i bezśrubowej korony zintegrowanej z łącznikiem
(Integrated Abutment Crown™),
wewnątrzustne wiązanie stałych
mostów (które eliminują konieczność ścinania, wymierzania i luto-

Ryc. 5: Widok ścianki implantu i zdrowej tkanki miękkiej. ▪ Ryc. 6: Zintegrowana Korona Wspornika™.

[5] => Anzeigen Stand DIN A4

Opinie

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

wania przęseł mostów), wielokrotne i łatwe usuwanie łączników
z czasem oraz lekkie, estetyczne,
rotacyjne dopasowywanie podczas i przed sesją odbudowy. Ponadto, implanty Bicon’a mają pochyły kołnierz ułatwiający odpowiednie przeniesienie obciążenia
zgryzowego na kości w okolicy
grzbietu wyrostka zębodołowego
kości. Ale z praktycznego punktu
widzenia, to pochyły kołnierz ułatwia estetyczną odbudowę, ponieważ zapewnia przestrzeń dla brodawek międzyzębowych z podporą kostną, gdy implant przylega
do innego implantu lub zęba.
Od 1985 r. model pochyłego kołnierza stanowi podstawę sensownej szerokości biologicznej, która
pojawiła się na długo przed dzisiejszym wszechobecnym sloganem o
„przełączaniu platformy”! Bicon
posiada też od 1985 r. wypustkowy
korpus implantów zwężony i w
kształcie korzenia, który zapewnia
o 30% więcej powierzchni niż implanty gwintowane podobnej wielkości. Jeszcze istotniejsze jest to,
że wypustkowa powierzchnia
umożliwia gojenie kości i powstanie nowej o cechach kości kortykanalnej. Gojenie kości jest szybsze (20-50 mikronów dziennie)
i daje możliwość powstania kości
z kanałami Havers’a, z innymi
możliwościami klinicznymi niż w
przypadku implantów gwintowanych, gdzie proces integracji przebiega znacznie wolniej (1-3 mikrony dziennie). Dodatkowo, powierzchnia wypustkowa zapewnia
przenoszenie sił kompresyjnych
do kości poprzez cały implant.
Jakie korzyści dla dentysty i dla
pacjenta zapewniają innowacyjne
modele implantów?
Mimo, że prostota i przystępna
cena implantów Bicon’a to już
wiele korzyści, to myślę, że najważniejszą jest zwiększona tolerancja leczenia za pomocą implantów zarówno wśród wymagających lekarzy dentystów, jak i pacjentów. Niewielka długość 5,0
mm i możliwość zastosowania odbudowy bez konieczności łączenia koron daje możliwość zrezygnowania w sposób rutynowy z
szerokozakresowych i kosztownych zabiegów regeneracyjnych
kości, co wiąże się z uciążliwościami przeszczepu kości i przemieszczania nerwu, a także skomplikowanej odbudowy przy użyciu szyny wymagającej dopasowanych indywidualnie zaczepów
i śrub. Kto z nas pozwoliłby na
usunięcie naszego dolnego nerwu

zębodołowego lub wyjęcie kawałka kości biodrowej po to,
abyśmy mogli uzyskać przedtrzonowiec na implancie?
Jakie długości implantów są obecnie dostępne i czy przeszły one kliniczną próbę czasu?
Wszystkie implanty Bicon
SHORT przeszły kliniczną próbę
czasu. Implant SHORT o długości
8,0 mm jest stosowany bez przerwy od 1985 r. Implant SHORT
o długości 5,7 mm został wprowadzony w 1997 r. Od 1997 r. rozmiary implantów SHORT zostały
rozszerzone i obecnie występują
w długościach 5,0 i 6,0 mm.
7

Ten implant wykazał, że z czasem
kość rośnie. Jak to możliwe?

Ryc. 7: Obraz po 13 latach działania. ▪ Ryc. 8: Obraz pokazujący całkowicie inną kość (fot.: za zgodą Paulo Coelho, DDS, PhD, Department
of Biomaterials and Biomimetics, New York University).

implanty częściej powodują przyrost kości niż długie. To tyle na temat mantry: „dłuższe jest lepsze”!

Tak, i zawsze, gdy inni dentyści
mogą z pełnym przekonaniem zaproponować pacjentom prosty i
niezbyt niekosztowny zabieg zajmujący mało czasu i bez oczywis-

Ryc. 9: Implanty Bicon SHORT omijające zatoki szczękowe.

10a

Kontakt
Dr. Vincent J. Morgan prowadzi prywatną praktykę w Bostonie. Po wstawieniu pierwszych
implantów w 1970 r. i po latach
doświadczenia z różnymi systemami znalazł się w grupie lekarzy, którzy w 1994 r. nabyli oddział stomatologiczny od Stryker Instruments w celu utworzenia firmy Bicon. Obecnie jest
prezesem firmy Bicon, LLC i
jest odpowiedzialny za prace
nad Integrated Abutment Crown
(IAC). Z dr. Morganem można
się skontaktować, pisząc na adres e-mail:
vmorgan@bicon.com.

10b

10c

Ryc. 10: Obrazy kliniczne i radiologiczne obszaru odbudowanego implantem Bicon SHORT.

Logicznie rzecz biorąc, tak
musi być ze względu na jego zaprojektowany kształt. Zastosowanie Bicon’a z zasady nie powoduje
ubytku kości, choć często obserwujemy z czasem przyrost kości
wokół. Rainier Urdaneta, protetyk

stomatologiczny z Bostonu opublikuje wkrótce swoje badania kliniczne, które skupiają się wokół
7 czynników związanych z przyrostem kości występującym wokół
i ponad implantami Bicon’a. Co
ciekawe, twierdzi on, że krótsze

Czy zauważył Pan zwiększoną tolerancję pacjentów na te implanty?

DT strona 6

[6] => Anzeigen Stand DIN A4

Opinie

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

11a

11b

Ryc. 11: Stan przed i 7 lat po odbudowie (fot.: za zgodą dr. Roberta Noone, Camp Verde, Arizona).
DT strona 5

tego ryzyka i kosztu związanego z
chirurgicznym przeszczepem kości, wykazują zwiększone zainteresowanie taką metodą.

Od ilu lat stosowane są implanty
Bicon’a?
Implanty te są nieprzerwanie
stosowane od 1985 r. Każdy implant albo komponent wraz z instrumentami wyprodukowany w r.

1985 r. jest kompatybilny z implantami, komponentami i instrumentami produkowanymi obecnie. DT
Piśmiennictwo dostępne u wydawcy.
AD

NRL o deklaracji
konfliktu interesów
Zdaniem Naczelnej Rady Lekarskiej, deklaracja konfliktu interesów, informująca
o relacjach lekarzy z firmami farmaceutycznymi m.in. w publikacjach prasowych
i podczas szkoleń jest zbyt rzadko stosowana przez lekarzy.
Konflikt interesów jest zjawiskiem powszechnym, istnieje w każdej dziedzinie aktywności, również w ochronie zdrowia i wynika z relacji lekarzy z firmami farmaceutycznymi. Ujawnianie korzyści i sytuacji,
które mogą powodować konflikt interesów
powinno być powszechniej stosowane w
publikacjach naukowych oraz w obszarze
kształcenia lekarzy – twierdzą przedstawiciele NRL. Chodzi m.in. o sytuacje podczas
konferencji naukowych lub szkoleń dla lekarzy, gdzie wykładowca powinien ujawnić
swe związki z firmami farmaceutycznymi,
aby odbiorcy mogli obiektywniej ocenić
przekazane im treści. Taka praktyka jest powszechna w wielu krajach UE.
Sam fakt istnienia konfliktu interesów nie
może być jednak traktowany jako zarzut i nie
może być powodem negatywnych ocen, ponieważ powstaje on także w wyniku działań
dozwolonych. Kwestie te reguluje m.in.
Prawo farmaceutyczne oraz Kodeks Etyki
Lekarskiej, który zawiera rozdział o związkach lekarzy z przemysłem. Przewiduje, że
lekarz nie powinien przyjmować korzyści od
przedstawicieli przemysłu medycznego, jeżeli może to ograniczyć obiektywizm jego
opinii zawodowych lub podważyć zaufanie
do zawodu lekarza. Może także przyjąć zapłatę od producenta leków lub wyrobów medycznych za wykonaną pracę, prowadzenie
szkoleń i badań, które pogłębiają wiedzę medyczną lub zawodową, jeżeli jest ona współmierna do wkładu pracy lekarza. Kodeks
przewiduje, że lekarz powinien ujawniać słuchaczom wykładów oraz redaktorom publikacji wszelkie związki z firmami lub subwencje z ich strony oraz inne korzyści mogące być przyczyną konfliktu interesów".
W opinii ekspertów, dobrym rozwiązaniem jest stworzenie farmaceutycznego funduszu edukacyjnego, do którego firmy wpłacałyby co roku procent zysków. Z tego funduszu opłacane byłyby szkolenia dla lekarzy.
DT

[7] => Anzeigen Stand DIN A4

Opinie

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

Musimy tworzyć nowe możliwości i dodatkowe
opcje kształcenia dla absolwentów kierunków
stomatologicznych
Na temat obecnej sytuacji i perspektyw rozwoju chirurgii szczękowo-twarzowej w Polsce oraz możliwościach kształcenia młodych lekarzy w tej dziedzinie, rozmawiamy
z dr. n. med. Maciejem Jagielakiem, Prezesem Polskiego Towarzystwa Chirurgii Jamy Ustnej (PTChJU).
W tym roku Polskiemu Towarzystwu Chirurgii Jamy Ustnej i
Chirurgii Szczękowo-Twarzowej
udało się osiągnąć ważny cel, jakim jest wprowadzenie polskich lekarzy do systemu egzaminu europejskiego EBOMFS i umożliwienie im uzyskania tytułu Fellow of
the EBOMFS. Czym jest ten egzamin i dlaczego dla lekarza ważne
jest uzyskanie wspomnianego tytułu?
Jest to 3-stopniowy egzamin,
składający się z części testowej,
ustnej i prezentacji przypadku.
Uzyskiwany tytuł jest tytułem bardzo prestiżowym i świadczy o tym,
że lekarz może wykonywać zawód
chirurga szczękowego niemal na
całym świecie, bo jego umiejętności zostały zweryfikowane. To
szansa przede wszystkim dla młodych lekarzy tej specjalności, którzy jeszcze „nie wypadli” z trybu
egzaminów – idą z jednego na
drugi, potem kolejny. Są otwarci na
świat, na wiedzę – to koniecznie
trzeba wykorzystać! Tym bardziej,
że otwierają się przed nimi szerokie
perspektywy, np. możliwości zagranicznych staży. Do egzaminu
EBOMFS będzie można przystąpić
już we wrześniu tego roku w Dubrowniku.
Polscy lekarze coraz częściej chcą
współpracować z innymi specjalistami, nie tylko medycznymi. Czy to
oznacza, że takie współdziałanie
profesjonalistów z różnych dziedzin staje się w medycynie standardem?
Współpraca specjalistów chirurgii szczękowo-twarzowej, plastycznej i rekonstrukcyjnej, stomatologii estetycznej i innych dziedzin to trend, który już od pewnego
czasu jest obecny w medycynie i
cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Tak interdyscyplinarne spojrzenie na pacjenta sprawia, że widzimy już nie tylko problemy związane z zębami i prawidłowym zgryzem, ale – poza
funkcjonalnością – także estetykę

całej twarzy. Ta współpraca z pewnością będzie coraz szersza, być
może w niedalekiej przyszłości, po
spełnieniu niezbędnych warunków, chirurdzy szczękowi będą
mogli uzyskiwać specjalność z za-

Zmiany w programach kształcenia lekarzy na kierunkach stomatologicznych sprawiły, że studia te stały się studiami bardzo zawodowymi – rozszerzono zakres
materiału ściśle przygotowują-

Fot.: Ortognatyka

Dr n. med. Maciej Jagielak – specjalista chirurgii szczękowej, chirurg, ortopeda, traumatolog, Prezes Polskiego Towarzystwa Chirurgii Jamy Ustnej, prowadzi praktykę w Raszynie
koło Warszawy. Z dr. M. Jagielakiem można się skontaktować, pisząc na adres e-mail: ortognatyka@interia.pl

kresu chirurgii plastycznej, a plastyczni w dziedzinie chirurgii
szczękowej.
Czy konieczność interdyscyplinarnej współpracy specjalistów w medycynie, zgodna z ogólnoświatowymi trendami jest już w jakikolwiek sposób widoczna w programach kształcenia lekarzy? Czy coś
zmieniło się w tym zakresie po
ostatnich nowelizacjach w systemie nauczania w uniwersytetach
medycznych?

cego lekarza do wykonywania
pracy. Przed ostatnimi zmianami
studia medyczne i stomatologiczne przez pierwsze 3 lata były
niemal identyczne, obecnie już po
pierwszym roku znacznie się różnią. Trzeba tu podkreślić, że nie jest
to polska nowości, bo w ten sposób
dostosowano w naszym kraju poziom i zakres kształcenia w tej
dziedzinie do standardów obowiązujących w Europie. Wielu chirurgów szczękowych i lekarzy, którzy
chcą się w tej dziedzinie specjali-

zować, po zakończeniu studiów
stomatologicznych może mieć
nieco zawężone spektrum spojrzenia na pacjenta. Dlatego możliwość otwarcia dodatkowych opcji
kształcenia, w tym także zagranicznych staży jest dla nich niezwykle ważna.
Być może w niedalekiej przyszłości
te zmienione programy kształcenia i organizacji studiów medycznych i stomatologicznych będą
musiały być jeszcze zweryfikowane i kolejny raz zmienione…
Z pewnością tak, bo życie już je
weryfikuje. Wielu absolwentów
kierunków stomatologicznych już
teraz zainteresowanych jest pogłębianiem wiedzy medycznej, poza
stomatologią. Ta grupa na pewno
będzie się powiększać, skoro treści
medyczne w programach zredukowano na rzecz nauczania umiejętności zawodowych. Oczywiście,
wielu absolwentom wiedza i umiejętności zdobyte podczas studiów
wystarczają do wykonywania zawodu i prowadzenia praktyki, ale
trzeba stworzyć możliwości pozostałym – w postaci albo rozszerzenia
zakresu kształcenia podyplomowego, albo specjalistycznych kursów.
Czego najbardziej brakuje polskim chirurgom szczękowym do
wykonywania pracy na europejskim poziomie? Standardy europejskie w wielu ośrodkach obowiązują, specjalistów nie brakuje,
sprzęt jest coraz lepszy…
Największą i najczęściej występująca barierą jest brak pewnych procedur zabiegowych,
szczególnie tych połączonych z
zakresu różnych specjalności i
brak ich finansowania ze środków
publicznych. Wciąż w wielu przypadkach bardziej opłacalne jest
wysłanie pacjenta na leczenie za
granicę i pokrycie kosztów jego
transportu, pobytu i leczenia niż
sfinansowanie operacji w ośrodku
krajowym.

Jakie zadania stawia sobie
PTChJU na najbliższe miesiące?
Przede wszystkim będziemy
czynić dalsze starania dotyczące
możliwości rozszerzenia staży i innych form kształcenia dla młodych
lekarzy. Liczba miejsc specjalizacyjnych jest tak ograniczone, że
trzeba szukać opcji alternatywnych, bo wielu ludzi kończących
studia nie ma możliwości rozpoczęcia specjalizacji, nie tylko w
dziedzinie chirurgii szczękowej.
A jakie są plany na kongres w 2013 r.?
Dużo uwagi poświęcać będziemy dalszej interdyscyplinarnej
współpracy z innymi specjalistami.
W przyszłym roku chciałbym zaprosić do udziału w obradach lekarzy laryngologów, m.in. po to, aby
podpisać list intencyjny, który zaowocuje nie tylko ściślejszymi
wspólnymi działaniami, ale zainicjuje powstanie wspólnego towarzystwa naukowego z udziałem
chirurgów szczękowych, plastycznych i laryngologów. Daje to bardzo duże możliwości: z jednej
strony leczenia, z drugiej – kształcenia młodych lekarzy i stworzenia
w tym zakresie standardów. Chirurgia szczękowa to specjalność ogólnolekarska, która wymaga szerokiej wiedzy – stąd pomysł zapraszania do udziału w obradach kongresu wybitnych specjalistów z
różnych dziedzin z zagranicy, ale
także – co sprawdziło się doskonale
w tym roku – reprezentacji ośrodków krajowych. Nasi specjaliści
pod żadnym względem nie są gorsi
od reszty Europy, a w niektórych
dziedzinach nawet wyprzedzamy
naszych kolegów z innych krajów.
Jednak wobec pojawiania się coraz
węższych specjalizacji, musimy
działać w wielospecjalistycznych
zespołach. Praca zespołowa i interdyscyplinarne działanie wymaga z
kolei interdyscyplinarnych procedur – to są warunki konieczne do
osiągnięcia sukcesu. DT
Rozmawiała Marzena Bojarczuk

Bioimplant może wspomóc odtwarzanie ubytków kostnych
W konsorcjum koordynowanym
przez Politechnikę Warszawską
naukowcy pracują nad metodą
leczenia onkologicznego, w którym wykorzystane zostaną komórki macierzyste pacjenta oraz
czynniki indukujące wzrost
tkanki kostnej i naczyń krwionośnych. Metoda może znaleźć
zastosowanie w regeneracji i
wspomaganiu odtwarzania ubytków kostnych powstałych w czasie operacji usunięcia nowotworu w obrębie twarzoczaszki.
Projektowanie rozwiązań „szytych na miarę pacjenta” w projekcie
„Bioimplanty dla potrzeb leczenia

ubytków tkanki kostnej u chorych
onkologicznych” wspomogą systemy komputerowe. Dzięki grantowi z UE w wysokości 32 mln PLN
pierwsze zabiegi operacyjne z użyciem polskiego bioimplantu będą
mogły odbyć się w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie za
ok. 3 lat.
Jak szacuje kierownik projektu,
rocznie ok. 1500 pacjentów w Polsce wymaga rekonstrukcji ubytków twarzoczaszki, w szczególności żuchwy w trakcie leczenia choroby nowotworowej. Obecnie jest
to realizowane poprzez przeszcze-

pianie fragmentów kości z różnych
okolic ciała pacjenta, np. kości
strzałkowej. Nie są to jednak w
pełni skuteczne zabiegi ze względu
na możliwość ciężkich powikłań i
okaleczenia miejsc, z których pobierana jest kość. Dlatego konieczne było poszukiwanie nowych metod leczenia.
Nowatorstwo tego rozwiązania
to przede wszystkim zastosowanie
metody, która pozwala na trójwymiarowe odwzorowanie ubytku.
Inżynierowie opracowują metody
sterowania komputerowego, które
pozwolą wytwarzać rodzaj rusztowania dostosowanego do potrzeb

konkretnego pacjenta. Pozwoli to
organizmowi na samodzielne odbudowanie utraconej kości.
Uczeni zakładają, że bioimplant nie zostanie odrzucony
przez organizm ludzki, ponieważ
będzie zbudowany z najnowocześniejszych materiałów oraz modyfikowanych własnych komórek chorego. Ponadto, aby zapobiec takim
problemom, przyjęli zasadę, że
pracują tylko z materiałami już dopuszczonymi do stosowania w organizmie człowieka. Są one akceptowalne przez ludzki organizm,
a co więcej są bioaktywne, dlatego
aktywnie współpracują z tkankami

i komórkami. Z podobnych materiałów wykonywane są niektóre
powszechnie stosowane szwy chirurgiczne, których nie trzeba usuwać.
W przyszłości operacja wszczepienia bioimplantu odbędzie się
w tym samym czasie, co wycięcie
guza nowotworowego, aby uniknąć dodatkowych operacji rekonstrukcyjnych. Metoda niesie nadzieję na leczenie ubytków kostnych również poza obrębem twarzoczaszki, ale na początku
przeznaczona jest tylko dla pacjentów z nowotworami w tym właśnie
obszarze. DT

[8] => Anzeigen Stand DIN A4

Perspektywy

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

Nowe Centrum Biblioteczne WUM
Studenci Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego mogą
już korzystać z Centrum Biblioteczno-Informacyjnego, zlokalizowanego w Kampusie Banacha
w Warszawie. Uroczystego otwarcia obiektu, jeszcze w czerwcu br.,
dokonali prezydent RP Bronisław
Komorowski i rektor WUM prof.
Marek Krawczyk.
Nowa biblioteka WUM to nowoczesny, 4-kondygnacyjny obiekt
o powierzchni użytkowej ponad
7 000 m2. Znajduje się w nim ponad
120 pomieszczeń. Budynek jest
wyposażony w multimedialne sale
wykładowe, w pełni skomputeryzowane czytelnie i wypożyczalnie,
umożliwiające szybki dostęp do
najnowszych krajowych i zagranicznych źródeł naukowej informacji medycznej. Na parterze
zlokalizowane jest informatorium,
wypożyczalnia samoobsługowa,
wypożyczalnia z obsługą, sale seminaryjne na ponad 160 miejsc oraz
szatnia na 1 020 miejsc i 120 szafek
na plecaki.
Wypożyczalnia samoobsługowa przystosowana jest do
udostępniania 5 000 woluminów
zbiorów. Obsługa wypożyczeń odbywać się będzie przy pomocy
urządzenia typu SelfCheck, z wykorzystaniem technologii identyfikacji książek za pomocą fal radiowych (RFID).
Wszystkie zbiory otrzymają
znaczniki RFID, na których zakodowane zostaną informacje o poszczególnych
egzemplarzach.

Dzięki komunikacji urządzenia
SelfCheck z posiadanym przez bibliotekę systemem Aleph, możliwa
będzie samodzielna identyfikacja
użytkownika, kontrola stanu jego
konta i w efekcie końcowym samodzielna rejestracja wypożyczanych
i zwracanych książek.
Unikalna jest sala seminaryjnokomputerowa na 30 miejsc przeznaczona do przeprowadzania egzaminów w formie elektronicznej.
To niemal niespotykane rozwiązanie w skali polskich uczelni. Na tym

samym poziomie znajdzie się Muzeum Historii Medycyny. To sale
wystawiennicze, w których prezentowane będą zabytki i zbiory z zakresu historii medycyny, w szczególności związane z historią i tradycjami WUM oraz historią nauki,
kultury i sztuki.
Na pierwszym piętrze mieści
się 10 sal dydaktycznych na blisko
500 miejsc oraz 2 sale konferencyjne na 40 miejsc. Wszystkie te
pomieszczenia wyposażone są w
pełny system audio-video (kompu-

ter, rzutnik, wizualizer, odtwarzacz
DVD, panel sterowania, katedra,
ekran elektryczny).
Drugie piętro obiektu to przede
wszystkim czytelnia o powierzchni
1 000 m2 z 230 stanowiskami czytelniczymi, w tym ze 110 stacjami
komputerowymi z dostępem do Internetu i elektronicznych zasobów
bibliotecznych. Na tym piętrze zapewniony jest wolny dostęp do ponad 22 000 woluminów z 56 kolekcji dziedzinowych.

Materiały biblioteczne zlokalizowane w strefach wolnego dostępu zabezpieczone zostaną paskami magnetycznymi, współpracującymi z systemem detekcji w
postaci bramek kontrolnych. Tu
znajdują się również pokoje pracy
indywidualnej i pokoje pracy grupowej, w tym 2 pracownie wyposażone w modele anatomiczne, tablice i atlasy do nauki anatomii, sala
konferencyjna na 20 miejsc oraz
pracownie Oddziału Informacji
Naukowej. Na trzecim piętrze budynku znajdują się pracownie bib-

lioteczne i 3 sale konferencyjne
łącznie na 36 miejsc.
W podziemiach mieści się magazyn, w którym można ulokować
8 000 metrów bieżących zbiorów,
wyposażony w system regałów
przesuwnych oraz urządzenia do
monitorowania wilgotności i temperatury powietrza.
W centrum bryły budynku znajduje się wielopoziomowe wnętrze
przykryte szklaną piramidą. Dzięki
temu „świetlikowi” zapewniony

jest dodatkowy dopływ światła
dziennego do Centrum. Na poziomie 3. piętra znajduje się taras dostępny dla wszystkich użytkowników Centrum.
Cały budynek oplata bezprzewodowa sieć WiFi. Gmach dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych, zarówno w kwestiach
braku barier architektonicznych,
jak też usług bibliotecznych – wykonano obniżenia przy stanowiskach obsługi w wypożyczalni i czytelni, wdrożono oprogramowanie

i oprzyrządowanie stanowisk komputerowych dla osób z dysfunkcją
narządu wzroku, webkioski dostosowane są do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo. Wysokość
szaf katalogowych, rozstaw regałów w strefach wolnego dostępu i
szerokość korytarzy pomiędzy stanowiskami czytelniczymi dostosowano do potrzeb użytkowników
z niepełnosprawnością narządu ruchu. Łączniki zapewniają nieprzerwany ciąg komunikacyjny pomiędzy Centrum, Rektoratem i Centrum Dydaktycznym.
Lokalizacja budynku Biblioteki
na terenie Kampusu Banacha jest
dodatkową zaletą. Pozwoli studentom efektywnie wykorzystać nawet
niewielką przerwę w zajęciach.
Stan zbiorów Biblioteki Głównej
WUM wynosi obecnie 442 683 woluminów, w tym 310 390 książek
oraz zbiory specjalne (starodruki,
rękopisy, muzykalia, dokumenty
kartograficzne i ikonograficzne,
mikrofilmy, materiały audiowizualne, dokumenty elektroniczne).
Liczba użytkowników i wypożyczeń przekracza rocznie w każdej
z kategorii 120 000.
Łączne dotychczasowe nakłady
finansowe na budowę Centrum
Biblioteczno-Informacyjnego wyniosły ponad 63 mln złotych. Są to
środki pochodzące z zasobów własnych uczelni (ponad 35 400 000
PLN), ze środków Ministerstwa
Zdrowia (ponad 26 mln PLN) i
Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
Wyższego (1 650 000 PLN).
DT

Rośnie wartość rynku badań klinicznych w Polsce
Wg najnowszego raportu PMR
„Rynek badań klinicznych w Polsce 2012. Prognozy rozwoju na lata
2012-2014” rynek ten będzie w najbliższych 3 latach rósł umiarkowanie, o ok. 5% rocznie do wartości
860 mln zł w 2014 r.
Polska pozostanie jednym z najbardziej atrakcyjnych krajów regionu ze względu na wielkość populacji, dużą chęć pacjentów do uczestnictwa w badaniach ze względu na
słaby dostęp do innowacji oraz wysoką jakość infrastruktury związanej
z przeprowadzaniem badań klinicznych.
W latach 2009-2010 na rynku badań klinicznych zaobserwowano
stagnację, co wyraziło się w niewielkich wzrostach jego wartości – na poziomie 1-2%. Wpływ na tak niską dynamikę rynku miał z pewnością kryzys ekonomiczny, który spowodował ograniczenie wydatków firm na
badania i rozwój, w tym na badania
kliniczne.
Wg szacunków, w 2011 r. rynek
badań klinicznych, na którym operują firmy przeprowadzające badania kliniczne leków I-IV fazy oraz badania biorównoważności, osiągnął
wartość 746 mln zł, co stanowiło 7%
wzrost względem 2010 r. „Polski rynek badań klinicznych jest już stosunkowo nasycony i nie spodziewamy się na nim spektakularnych
wzrostów, ale przewidujemy, że w latach 2012-2013 będzie to dynamika

ok. 3-4% rocznie. Średnioroczne
tempo wzrostu (CAGR) dla polskiego rynku badań klinicznych wyniesie w latach 2012-2014 ok. 5%.
Niska dynamika będzie również wynikiem zmian, jakie nastąpiły na polskim rynku w wyniku wprowadzenia
ustawy refundacyjnej, co sprawiło,
że funkcjonowanie na rynku stało się
niezmiernie trudne, w szczególności
dla firm innowacyjnych. Spodziewamy się, że w najbliższym czasie
będą one skupione raczej na dostosowywaniu się do nowych warunków
rynkowych, np. opracowywaniu nowych strategii marketingowych dla
już istniejących leków niż na działalności badawczo-rozwojowej. W latach 2013-2014 sytuacja nieco się
poprawi – firmy zdążą dostosować
się do nowych warunków, wejdzie
w życie również ustawa o badaniach
klinicznych, która uporządkuje nieco
rynek” – wyjaśnia Monika Stefańczyk, autorka raportu.
Pomimo faktu, iż polskie firmy
farmaceutyczne nie przeznaczają
zbyt wielu środków na badania i rozwój, wg Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, krajowy sektor farmaceutyczny jest liderem przemysłu
krajowego w zakresie względnej
liczby przedsiębiorstw innowacyjnych. W latach 2007-2009 aż 56%
przedsiębiorstw farmaceutycznych
wprowadziło innowacje, inwestując
w rozwój wytwarzanych leków albo
w unowocześnianie zakładów. Zdaniem przedstawicieli firm prowadzących badania kliniczne w Polsce

czynnikiem, który może wpłynąć
najbardziej na rozwój rynku w ciągu
najbliższych lat jest uporządkowanie
prawodawstwa. Jest to najbardziej istotny czynnik już w drugiej z kolei
edycji badania. Respondenci wskazywali tutaj na takie działania, jak konieczność uchwalenia ustawy o badaniach klinicznych, a w niej m.in.
wprowadzenie ubezpieczenia pacjenta, a nie tylko badacza, czy też

zwiększenie przejrzystości w procedurze rejestracji badań.
Podobnie jak w poprzednich latach, także w 2012 r. istotnym czynnikiem, który mógłby wpłynąć na
rozwój rynku jest dalsze uproszczenie rejestracji badania w CEBK. Z
kolei znacznie więcej respondentów
niż w poprzednich edycjach badania
wskazuje na wyjaśnienie kwestii

Ultradźwiękowa pigułka
Naukowcy z USA skonstruowali
ultradźwiękową pigułkę – uPill
to urządzenie, posługujące się ultradźwiękami, które umożliwia
szybkie wchłanianie leku w przewodzie pokarmowym. Pigułka
może w niektórych terapiach zastąpić zastrzyki.
Zespół naukowców pod kierownictwem dr. Daniela Andersona
z Massachusetts Institute of Technology (MIT), pracujący dla jednej
z firm technologicznych stworzył
ultradźwiękową pigułkę, która
umożliwi rezygnację z większości
codziennych iniekcji, m.in. w chorobach przewlekłych, wymagających codziennego podawania leku
w formie zastrzyków.
Ultradźwięki są od dawna stosowane w celu zwiększenia przenikalności leków poprzez skórę, bowiem mogą wielokrotnie zwięk-

szyć absorpcję leku. Metoda ta polega na rozgrzewaniu molekuł wewnątrz tkanki skóry, co powoduje
zwiększenie przenikalności błon
w jej komórkach. Ułatwia to absorpcję leków opartych na białkach, używanych np. w terapiach
przeciwnowotworowych, leczeniu
cukrzycy i wielu szczepionkach.
Właśnie ta technika została użyta
do konstrukcji pigułki uPill.
Jak informuje New Scientist, pigułka o nazwie uPill używa ultradźwięków w trakcie przechodzenia
przez przewód pokarmowy. Odwrotnie substancja czynna leku nie
jest wprowadzana do wnętrza pigułki, ale pokrywa uPill wraz z substancją zapobiegającą zbyt wczesnemu uwalnianiu leku. Rozpuszczanie się otoczki i uwalnianie leku
uruchamia mechanizm generatora
ultradźwięków w uPill, wspomagających wchłanianie leku. Sama pi-

związanych z zawieraniem umów
jako na istotny czynnik rozwoju
rynku badań klinicznych w Polsce.
Wyrażać by się to miało przede
wszystkim w uregulowaniu kwestii
dotyczących umów między sponsorem, badaczem a ośrodkiem. Ministerstwo Zdrowia planuje wprowadzenie takich zmian w przygotowywanej obecnie ustawie Prawo badań
klinicznych. DT
gułka przechodzi przez układ pokarmowy, podobnie jak wynaleziona w 2011 r. przez naukowców
z MIT pigułka z kamerą wysokiej
rozdzielczości.
Wg Technology Review, naukowcy stworzyli też inne rozwiązanie tego typu – ultradźwiękowy plaster, wspomagający wchłanianie
leków przez skórę. To doświadczenie ułatwiło prace nad odpowiednim doborem częstotliwości ultradźwięków, aby uPill nie zagrażała
tkance układu pokarmowego. Testy na zwierzętach wykazały, że
rozwiązanie jest bezpieczne i nie
uszkadza przewodu pokarmowego. Dr Daniel Anderson ma nadzieję, że uPill znajdzie się na
rynku w ciągu najbliższych kilku
lat. Obecnie uPill kosztuje 20-30
USD, jednak jako urządzenie kilkukrotnego użytku może być
często stosowane. DT
źródło: PAP

[9] => Anzeigen Stand DIN A4

Perspektywy

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

Studenci UM w Katowicach mają Nowoczesne
Centrum Dydaktyki i Symulacji Medycznej
Pod koniec września w Katowicach zostanie otwarte nowoczesne Centrum Dydaktyki i Symulacji Medycznej Śląskiego
Uniwersytetu Medycznego. Studenci będą mieli do dyspozycji
m.in. symulator karetki i fantomy.
Centrum będzie jednym z najbardziej nowoczesnych i największych tego typu obiektów w kraju,
przeznaczonych na potrzeby
kształcenia studentów kierunków:
lekarskiego, lekarsko-dentystycznego, farmacji oraz biotechnologii.
Studenci będą nabywać umiejętności praktyczne, zwłaszcza w zakresie działania w stanach nagłych i zagrożenia życia, na nowoczesnych
symulatorach. Zapewni to szkolenie praktyczne, pozwoli studentom
na samodzielne działanie, popełnianie i analizę błędów przy jedno-

Szczepionka na
uzależnienie od
nikotyny?
Nowa szczepionka, opracowana
przez naukowców z USA, może
w przyszłości zapobiec uzależnieniu ludzi od nikotyny. Wyniki badań na ten temat opublikowano
na łamach Science Translational
Medicine.

czesnym zwiększeniu bezpieczeństwa i komfortu pacjentów. Koszt
inwestycji to ponad 30 mln zł.
Już od początku najbliższego
roku akademickiego studenci będą
mieli do dyspozycji: salę operacyjną, stanowisko intensywnej te-

rapii, 2 sale szpitalnego oddziału
ratunkowego (SOR), symulator karetki, a także sale pediatryczne, wyposażone w fantomy dziecięce i symulator porodowy.
Budowa Centrum Dydaktyki i
Symulacji Medycznej była moż-

liwa dzięki pozyskaniu przez władze uczelni dofinansowania w wysokości ponad 30 mln zł z Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko UE. Na potrzeby tego
obiektu zaadaptowano budynek
dawnej pralni. Remont trwał ponad
2 lata.

W Śląskim Uniwersytecie Medycznym studiuje ok. 9 000 osób.
Uczelnia kształci także studentów
anglojęzycznych, m.in. z Francji,
Szwecji, Niemiec, Kanady, USA,
Indii, Tajwanu i Arabii Saudyjskiej.
DT

FDI 2013 Istanbul

Annual World Dental Congress
28 to 31 August 2013 - Istanbul, Turkey

Bridging Continents for Global Oral Health

Badacze z Weill Cornell Medical College w USA przetestowali
antynikotynową szczepionkę na
myszach. Testy pokazały, że dzięki
jednorazowej dawce zwierzęta
przez całe życie pozostawały odporne na uzależnienie od nikotyny.
Szczepionkę zaprojektowano w ten
sposób, aby pobudzała organizm
do produkcji przeciwciał, które pochłaniają cząstki nikotyny z układu
krwionośnego, zanim zdąży ona
dotrzeć do serca lub mózgu i wywołać efekt biologiczny.
Odkrycie wymaga jeszcze
przeprowadzenia wiele testów na
innych zwierzętach zanim będzie
można wypróbować skuteczność
szczepionki na ludziach. Badacze
jednak już teraz mają nadzieję, że
w przyszłości pomogą wielu palaczom, którzy bezskutecznie próbują zerwać z nałogiem, a nawet zapobiec potencjalnemu uzależnieniu od nikotyny u ludzi, którzy jeszcze nie zaczęli palić.
Dotychczasowe szczepionki
stosowane w tym zakresie były nieskuteczne, ponieważ polegały na
wprowadzaniu do organizmu przeciwciał, będących w stanie przetrwać w ustroju tylko kilka tygodni.
Problemem była też konieczność
różnicowania dawek szczepionki.
Nowa szczepionka jest tzw. preparatem genetycznym, którego działanie polega na wprowadzeniu sekwencji genetycznej przeciwciała
antynikotynowego do nieszkodliwego wirusa AAV, który następnie
jest wstrzykiwany do ustroju. Prowokuje to organizm do produkcji
własnych przeciwciał. DT
na podst.: PAP

www.fdi2013istanbul.org
congress@fdi2013istanbul.org

[10] => Anzeigen Stand DIN A4

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

10 News

Procent oddanych
głosów (z wyłàczeniem

osób,
które nie
u˝ywały
produktu
lub
nie
znały
marki).

A-dec zolobywa pozycję najpopularniejszej marki
w dziedzinie wyposażenia gabinetów dentystycznych

Systemy
dostarczania

Krzes∏a
dla
pacjentów

5 2

# $

Po raz kolejny A-dec zyskuje
miano najpopularniejszej wśród
dentystów marki we wszystkich
głównych kategoriach wyposażenia gabinetów stomatologicznych w USA – na rodzimym
rynku firmy.
Według wyników ankiety
opublikowanej w amerykańskim
magazynie Dentaltown, system dostarczania A-dec jest preferowany
przez 60% dentystów – to więcej
niż wszystkie inne marki połączone
w jedno.
Coroczna ankieta przeprowadzona wśród dentystów w USA wykazała ciągły wzrost w popularności marki A-dec w ostatnich 5 latach. Rok 2012 to 9. z kolei rok,
w którym przyznawane są nagrody
„Townie Choice Awards” i 9. z kolei, kiedy firma A-dec pozostaje
w konkursie zdecydowanym liderem. W tym roku zdominowała takie kategorie, jak: systemy dostarczania, krzesła dla pacjentów,
stołki stomatologiczne, lampy oraz
szafki dentystyczne. Została ona
również liderem w dziedzinie
utrzymaniu unitów dentystycz-

nych dzięki systemowi
łatwych w użyciu tabletek ICX z działaniem
wodnym.
Ponad połowa pytanych dentystów preferuje
krzesła dla pacjentów
marki A-dec w porównaniu z innymi markami, a
ponad 40% ankietowanych wybiera szafki dentystyczne A-dec w porównaniu z konkurencją.

Lampy

Sto∏ki stomatologiczne

Manager regionalny
firmy w Europie Luciano
Marchesi powiedział, że
wynik podkreśla ogromne
zapotrzebowanie na wyposażenie A-dec przez
dentystów na całym świecie. „Europa to dla nas bardzo ważny
rynek poza USA i wierzymy, że duże
wsparcie marki i kolejne zakupy dokonywane przez dentystów wspierają wyniki, które widzimy tutaj w
USA, na rodzimym rynku” – powiedział Marchesi.
Firma jest obecna na europejskim rynku od wielu lat i cieszy się

6 *# 11
!"

5 2
Ͳ

# $

dużym poważaniem wśród niektórych liderów sprzedaży poza USA.
A-dec powołuje również managerów terytorialnych, dostarczając
ważne wsparcie dla sprzedawców,
treningi i asystę w zakresie serwisu
technicznego gwarancyjnego i pogwarancyjnego. „Profesjonalna
sieć sprzedawców w Europie zapewnia kompleksowy serwis dla

5 2
Ͳ

6 *# 11

# $

specjalistów, którzy zakładają, wyposażają i rozwijają swoje praktyki. Pod względem niezawodności
sprzętu i opieki technicznej, jaką
oferujemy naszym klientom, tworzymy podstawy nowoczesnej dentystyki, będąc pierwszym z pionierów tzw. siedzącej dentystyki i kontynuując rozwój produktywności,
przy jednoczesnej redukcji zmę-

czenia przez produkcję elementów
przyjaznego i ergonomicznego środowiska pracy dla dentystów.
Lampy A-dec 500 oraz zupełnie
nowa A-dec LED to tylko niektóre
przykłady wyposażenia ułatwiającego prowadzenie profesjonalnej
praktyki dentystycznej na całym
świecie” – dodaje.
DT

Technika i nowoczesna technologia w gabinetach stomatologicznych
Nowoczesna stomatologia coraz
częściej kojarzona jest z laserami,
obrazowanie 3D i zaawansowanymi technologicznie materiałami.
Nowoczesne urządzenia umożliwiają wykonywania takich zabiegów, jakich pacjenci potrzebuję
najbardziej: bezbolesnych, szybkich i o spektakularnych efektach.

zwapnienia miazgi, komplikujące
proces leczenia. Ważnym wsparciem
jest też endometr, prowadzący monitoring długości kanałów podczas ich
udrażniania. Szczelność kanałów,
uniemożliwiającą bakteriom dostęp
do wnętrza zęba, zapewniają systemy
wtłaczające pod ciśnieniem preparaty
wypełniające.

Jeszcze do niedawna w gabinetach stomatologicznych spotkać
można było wyłącznie radiografy
analogowe. Obrazy drukowano,
przez co nie można ich było powielać,
powiększać, a same klisze z biegiem
czasu ulegały zniszczeniu. Nowoczesne RTG cyfrowe eliminują te problemy. Podczas jednej, bardzo precyzyjnej ekspozycji utrwalane są obrazy
zarówno tkanek miękkich, jak i twardych. Rzadko zachodzi potrzeba powtarzania badania, także dlatego, że
zdjęcie można z łatwością przetwarzać, kopiować i archiwizować na
nośnikach komputerowych.

„Gdy stan zapalny zaatakuje
tkanki przyzębia, potrzebne jest głębokie oczyszczenie kieszonek zębowych. Nie można tego zrobić mechanicznie, bo w ten sposób urazimy
wrażliwe tkanki” – tłumaczy wrocławska dentystka. „Urządzenia wykorzystujące siłę ultradźwięków oraz
zdolności polerskie hydroksyapatytu
są w tym zakresie nieocenioną pomocą. Maszyna jednocześnie usuwa
kamień i poleruje powierzchnię korzeni zębów, dzięki czemu dziąsła
zyskują nowe przyczepy. Ta technologia w dużym stopniu ogranicza
liczbę zabiegów chirurgicznych na
przyzębiu. W zamian przechodzimy
komfortowy zabieg, po którym dziąsła staną się bladoróżowe, bez
obrzęku, krwawienia i przede
wszystkim bez bólu” – tłumaczy
Gnach-Olejniczak.

Techniki 3D wykorzystywane są
w nowoczesnych badaniach tomograficznych. Trójwymiarowość obrazu osiąga się przez wykonanie serii
pojedynczych zdjęć 2D, które następ-

nie są synchronizowane w jedną wizualizację, np. czaszki. Dzięki temu
dentyści mogą szczegółowo zaplanować leczenie, korzystając z analiz
komputerowych.
Pierwsze tytanowe implanty
wszczepiano już w 1960 r., ale od tego
czasu implantologię doprowadzono
do perfekcji. „Nanotechnologia powoduje, że implant jest rozpoznawany przez organizm jako własna
kość” – tłumaczy dr Gnach-Olejniczak, lekarz dentysta z Wrocławia.
„To rewolucyjne połączenie wyna-

lazku człowieka z naturalnymi możliwościami ludzkiego organizmu!” –
dodaje.
´Nowoczesna endodoncja to leczenie w ekspresowym tempie, bo
wystarczy na wyleczenie zęba najczęściej wystarcza zaledwie jedna wizyta. To nie tylko zasługa urządzeń
diagnostycznych, ale też precyzji mikroskopów endodontycznych oraz
endometrów. Mikroskopy takie pozwalają na identyfikowanie wszystkich kanałów, a dodatkowo za ich pomocą wykryć można przeszkody i

Urządzeniem wykorzystywanym w wielu dziedzinach stomatologii jest laser – od chirurgii przez leczenie przyzębia i implantologię, aż
po wybielanie. W walce z bólem laser
przydaje się przede wszystkim dla
przyspieszania procesów gojenia ran
po zabiegach chirurgicznych i ekstrakcji oraz łagodzenia objawów wyżynania zębów. Technologia pozwala
skrócić czas gojenia z kilkudziesięciu
do kilku dni. Przy zabiegach wspomaganych laserem wszelkie cięcia są
bezkrwawe, co również wpływa na
szybkość leczenia.
Korony zębowe to obecnie także
elementy zaawansowane technologicznie. Wykonuje się je często ze
szlachetnych materiałów – do tworzenia najwyższej jakości uzupełnień
ceramicznych wykorzystuje się tzw.
białe złoto czyli tlenek cerkonu. Aby
cała korona przylegała idealnie, w
każdym etapie jej powstawania
uczestniczy komputer oraz technologie CAD/CAM (komputerowe
wspomaganie projektowania i wytwarzania). Efektem jest najwyższa
precyzja wykonania i doskonałe dopasowanie korony.
DT

[11] => Anzeigen Stand DIN A4

News 11

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

Najnowsze możliwości leczenia zapalenia przyzębia
W czasie tegorocznego kongresu
„Europerio”, który odbył się w
Wiedniu, firma Heraeus przeprowadziła sympozja dotyczące najnowszych osiągnięć w leczeniu zapalenia przyzębia.
Zagadnienia, które omawiano
podczas pierwszej sesji poświęcone
były zastosowaniu miejscowej antybiotykoterapii w leczeniu periodontitis. Po krótkim wprowadzeniu
przez prof. Niklausa P. Lang (University of Hong Kong, China), prof.
Maurizio S. Tonetti, Executive Director of the European Research
Group on Periodontology (ERGOPerio) z Włoch otworzył pierwsze
sympozjum Heraeus, prezentując
współczesne spojrzenie na problem
periodontitis i fakty potwierdzające,
jak stan ten wpływa na zmianę leczenia. Prof. Tonetti podkreślił, że zapalenie przyzębia stało się w ostatnich
latach bardzo poważnym problemem zdrowotnym w Europie.

Dowiedziono, że periodontitis
może oddziaływać na organizm
człowieka na wiele sposobów, dlatego ważne jest, by kontrolować i
ograniczać dodatkowe czynniki ryzyka tym bardziej, że wzrasta rola
biofilmu w indywidualnej podatności na choroby przyzębia. Jest to spowodowane czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, które determinują intensywność i obraz kliniczny procesu zapalenia przyzębia.
Prof. Tonetti przedstawił możliwości i perspektywy zastosowania
w najbliższej przyszłości nowych terapii. Jedną z nich jest tzw. model psa
gończego, w którym „przyjazne”
bakterie takie, jak: Streptococcus
sanguinis, Streptococcus salivarius
i Streptococcus mitis dają pozytywną odpowiedź zapalną podczas
podawania poddziąsłowego w połączeniu z SRP (scaling and root planing). Pokazują to zdjęcia rtg, na których wyraźnie widać zwiększoną

gęstość i poziom kości (Nackaerts et
al., 2008). Inna metoda leczenia wykorzystuje efekt działania mikroelementów podawanych w formie suplementów diety. W tym wypadku
miernikiem powodzenia terapii jest
redukcja głębokości kieszeni przy
badaniu sondą (Chapple ILC et al.,
2012), jednak w celu weryfikacji

znaczenia klinicznego tej metody
niezbędne są jej dalsze badania kliniczne.
Prof. Lang skoncentrował swoją
prezentację na zarządzaniu głębokością kieszeni. Wiadomo, że określana podczas sondowania głębokość kieszeni ≥ 6 mm koreluje ze
zwiększonym ryzykiem utraty zębów. Jest to również poziom, na którym kompozycja biofilmu i jego patogeniczność ulega zmianie. Miejs-

cowe podawanie antybiotyków
wspomagających terapię wymaga
aplikacji znacznie bardziej skoncentrowanych, aktywnych składników
w celu zwalczenia chorobotwórczych bakterii przyzębia. Ponadto,
dostarczona substancja musi pozostać aktywna wystarczająco długo,
aby zapewnić dostarczanie aktywnych składników na odpowiednim
poziomie.

W ostatnich badaniach przeprowadzonych przez ERGOPerio
group (Tonetti et al., 2012) rozpatrywano efekt terapeutyczny jednorazowego, miejscowego i wspomagającego powolnego uwalniania żelu
doksycyklinowego (SRD) pacjentom z ciągłą i/lub nawracającą chorobą periodontyczną podczas terapii
SPT (supportive periodontal therapy). Po czyszczeniu i leczeniu z
użyciem ultrasonicznych instrumentów, SRD został zaaplikowany
do pozostałych kieszeni ≥ 4 mm w
grupie testowej. Wyniki badań poparły koncepcję zastosowania dodatkowych miejscowych antybiotyków, zwłaszcza SRD. W leczeniu
ciągłej i/lub nawracającej choroby
periodontycznej podczas SPT wykazano, że ma to pozytywne działanie
terapeutyczne w zakresie odpowiedzi zapalnych również w przypadku
głębokich kieszeni (≥ 5 mm). Miejs-

cowe antybiotyki również wydają
się być najbardziej skuteczną metodą na leczenie periimplantitis
dzięki wysokiej koncentracji aktywnych składników. Flora mikrobiologiczna jest w dużej części porównywalna z periodontitis, jednak zmiana
o wskazująca na istnienie periimplantitis może być również spowodowana przez Staphylococcus aureus (typowy organizm ropotwórczy). Wypływ ropy podczas sondowania kieszeni jest klinicznym
wskaźnikiem infekcji w dignozie periimplantitis. Największym wyzwaniem jest usunięcie biofilmu – stosunkowo trudniejsze w przypadku
powierzchni implantu niż naturalnego zęba. Obecnie nie istnieją określone standardy terapii oparte na dowodach, a miejscowe stosowanie antybiotyków może dostarczyć odpowiedzi dopiero w przyszłości. Prof.
Lan podsumowując, podkreśla:
„Nic nie usprawiedliwia i nie zwalnia pacjenta od obowiązku codziennego dbania o higienę jamy ustnej”.
Dr Waleed S.W. Shalaby, Chief
Science Officer at Poly-Med Inc.
z USA zaprezentował najnowsze
biomateriały do aplikacji ustnej i periodontycznej. Dostarczył on również dokładne informacje na temat
krytycznych aspektów powolnego
uwalniania aktywnych składników
miejscowych antybiotyków. Jego
zdaniem, rozwój Ligosan Slow Release do nieoperacyjnego leczenia
periodontitis to dobry przykład
funkcjonowania innowacji technologicznych. Jego główną zaletą jest
biodegradalna substancja, składająca się z części hydrofobowych i hydrofilowych, mających na celu zapewnienie takiej konsystencji płynu,
która umożliwi penetrację w głębokie i trudne do dosięgnięcia części
kieszeni. Środowiska płynne zwiększają lepkość, tworząc konsystencję
żelu. Ten efekt gwarantuje rezultat w
postaci powolnego, nieprzerwanego
uwalniania aktywnej substancji w
odpowiednich dawkach przez co

najmniej 12 dni. Dzięki bioresorbowalnej strukturze produktu, pacjent
nie wymaga ponownych wizyt i
czerpie korzyści z relatywnie niskiej
systematycznej ekspozycji na doksycyklinę.
Po dokładnym spojrzeniu na zalety innowacyjnej formuły żelowej
przedstawionej przez dr. Shalaby,

prof. Peter Eickholz (University of
Frankfurt, Niemcy) kontynuował
poszukiwania odpowiedzi na pytania dotyczące oczekiwanego efektu
po podaniu nowego żelu doksycyklinowego. Zaczął od wymienienia
czynników predysponujących do zastosowania miejscowej terapii antybiotykowej i zaprezentował wyniki
badań klinicznych, których użył
również do przedstawienia dowodów naukowych dla dodatkowych
korzyści użycia 14% żelu SRD. W
połączeniu z SRP, w przypadku
wcześniej nieleczonej periodontitis
udowodniono, że jest to klucz to poprawy przyczepu oraz redukcji wielkości kieszeni, co klinicznie jest bardziej istotnie niż samo osiągnięcie
SRP (Eickholz et al., 2012). Porównanie poddziąsłowego, miejscowego podania antybiotyku oraz mechaniczne czyszczenie pokazało porównywalną wydajność kliniczną
(Eickholz et al., 2005). Pierwotne
korzyści w przypadku jakichkolwiek pozostałości głębokich kieszeni podczas SPT (Tonetti et al.,
2012) zostały już wcześniej przedyskutowane w prezentacji prof. Langa.
W podsumowaniu prof. Eickholz

podkreślił dalsze zalety doksycykliny, która ma nie tylko właściwości
antybakteryjne, ale również przeciwzapalne. Badania kliniczne pokazały również, że jednorazowa
aplikacja żelu 14% SRD u pacjenta
z chorobą periodontyczną redukuje
obecność niektórych chorobotwórczych bakterii przyzębia w płytce
poddziąsłowej.
W czasie drugiego sympozjum,
jego uczestnicy skupili się na obecnie dostępnych terapiach leczenia
periodontycznego. Pierwsza prezentacja, przedstawiona przez prof.
Petrę Ratka-Krügera (University of
Freiburg, Niemcy) skupiała się na
wspomagającej terapii periodontycznej w codziennej praktyce, podkreślając wagę SPT w długoterminowym sukcesie terapeutycznym.
Oparła ona swoje podsumowanie na
wielu różnych badaniach, które dostarczają dowody naukowe na pozytywny wpływ regularnego leczenia
pacjenta cierpiącego na chorobę periodontyczną i stosowania technik
SPT. Bazując na ocenie ryzyka na
różnych poziomach (Lang and Tonetti, 2003), konieczna jest indywidualna jego analiza, aby pomóc
zapobiec niewystarczającemu lub
zbyt intensywnemu leczeniu. Prof.
Ratka-Krüger przedstawiła opis ram
czasowych dotyczących kontynuacji wizyt i badań, dostarczając
szczegółowe informacje na temat indywidualnych wymogów. Odniosła
się do pozytywnych efektów przedyskutowanych w pierwszej części
sympozjum Heraeus, zwłaszcza na
temat miejscowego podawania żelu
SRD w przypadku wcześniej nieleczonych przypadków periodontitis
(Eickholz et al., 2002) i po raz ko-

lejny podkreślała zalety stosowania
miejscowych antybiotyków: są niezawodne, łatwe i szybkie w użyciu.
Dodatkowe korzyści tego podejścia
w połączeniu z SRP podczas SPT są
również potwierdzone naukowo
(Tonetti et al., 2012). Prof. RatkaKrüger odwołała się również do badań (Dannewitz et al., 2009), w których efekt podania miejscowego
SRD dodatkowo do SRP podczas
SPT został zbadany w przypadku zębów z tzw. defektem rozdwojenia.
Po raz kolejny zaobserwowano poprawę w porównaniu z samym SRP.
W podsumowaniu prof. Ratka-Krüger opisała pomocne terapie periodontyczne jako klucz do sukcesywnej terapii długoterminowej. Regularny udział w badaniach skupiających się na ryzyku pozwala na
wykrycie nawrotów choroby i leczeniu ich we wczesnym stadium, a
dzięki temu zapobiega utracie zębów. Miejscowe antybiotyki mogę
potęgować działanie terapii mechanicznej, przyczyniając się do sukcesywnego leczenia.
Podczas prezentacji na temat telomerów, Juliette Reeves (Clinical
Director w Perio-Nutrition, Wielka
Brytania) omawiała wcześniej mało
znane ich połączenia z periodontitis.
Telomery to odcinki na końcach każdego chromosomu, które skracają
się za każdym razem, kiedy dzieli się
komórka. Ten proces jest przyśpieszony przez stres oksydacyjny. Długość telomerów jest powiązana z
wiekiem, chronicznymi infekcjami,
stresem oksydacyjnym i istniejącymi chorobami (Zglinicki et al.,
2005). W ciągu ostatnich 10 lat,

wpływ chorób periodontycznych na
ogólny stan zdrowia został ostatecznie potwierdzony w wielu badaniach. Masi et al. (2011) dowiódł, że
krótsze telomery połączone są z istnieniem periodontitis, a ich rozmiar
jest zależny m.in. od stresu oksydacyjnego. Gilley et al. (2008) dowiódł, że telomery degradują, a zasięg chronicznych infekcji i stresu
oksydacyjnego może być zmniejszony poprzez zmiany w stylu życia
(palenie, dieta, otyłość, stres). W
swojej prezentacji J. Reeves po raz
kolejny zademonstrowała przykłady
łączące zdrowy tryb życia i ogólny
stan zdrowia z istnieniem problemów periodontycznych oraz zdefiniowała kontrole odpowiedzi zapalnych jako najwyższy cel leczenia. DT

[12] => Anzeigen Stand DIN A4

12 Wydarzenia

DENTAL TRIBUNE Polish Edition

Nagrody Platinum dla polskich dentystów
i ośrodków stomatologicznych
Z roku na rok rośnie liczba przyznawanych przez Biomet 3i nagród, które trafiają w ręce polskich lekarzy implantologów. W
tym roku przyznano aż 9 nagród
Platinum Preferred Elite Member i 17 nagród Platinum Preferred Member.
Łącznie nagrody trafiły do ponad 700 dentystów w 73 krajach, od
Arabii Saudyjskiej po USA. Wśród
wyróżnionych tytułem Elite znaleźli się m.in.: dr n. med. Kornel
Krasy, prof. dr hab. n. med. Andrzej
Wojtowicz, dr n. med. Nicolaas
Hahn wraz z zespołem Aster Med
oraz Centrum Medyczne EnelMed. „Lista zwycięzców stale się
wydłuża, w tym gronie jest także
coraz więcej placówek i lekarzy, do
których nagrody Platinum trafiają
kolejny rok z rzędu. Pokazuje to nie
tylko, że implantologia rozwija się
bardzo dynamicznie, ale także, że
powstaje wiele wiodących ośrodków w Polsce” – mówi Małgorzata
Wasio-Malinka, dyrektor marke-

Fot.: Dental Depot

tingu Dental Depot Wasio, przedstawiciela Biomet 3i.
Szacuje się, że w Polsce już 75%
gabinetów stomatologicznych zapewnia leczenie implantologiczne.
Liczbę specjalistów w tej dziedzinie
ocenia się na 1 000. Wartość całego
rynku stomatologicznego do 2013 r.
wynosi ok. 10 mld zł, to aż o 3 miliardy więcej niż w 2010 r. „W Polsce powstaje coraz więcej prężnie
działających ośrodków implantolo-

gicznych, wkręcających rocznie nawet 500-600 implantów. W skali
kraju jest to dziś aż 70 000. Takie
ośrodki powstają w Warszawie, Katowicach, Wrocławiu i Gdańsku.
Zadaniem nagrody Platinum jest
wyróżnienie tych placówek i lekarzy, którzy przyczyniają się w sposób szczególny do rozwoju implantologii w zakresie badań naukowych, upowszechniania leczenia,
edukacji i promocji samego leczenia” – tłumaczy Wasio-Malinka.

„Jama ustna w zdrowiu
i chorobie” – Polańczyk 2012
W połowie października (1213.10.2012 r.) w Polańczyku odbędzie się Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa,
której tematem przewodnim będzie: „Jama ustna w zdrowiu
i chorobie”. Głównym organizatorem szkolenia jest Oddział Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego w Krośnie.
Patronat nad konferencją objął
Rektor Uniwersytetu Medycznego
we Wrocławiu prof. dr hab. n. med.
Marek Ziętek. Konferencję wspiera
Komisja Stomatologiczna Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie.
Szczególnym patronem konferencji jest Fundacja „Z uśmiechem
przez życie”, propagująca profilaktykę zdrowia jamy ustnej, szczególnie w zakresie chorób nowotworowych.
W tym roku zamiarem organizatorów jest zwrócenie uwagi na
specyfikę ekosystemu jamy ustnej
i przedstawienie toczących się bez
przerwy procesów molekularnych,
decydujących o zachowaniu zdro-

wia bądź naruszeniu labilnej równowagi pomiędzy organizmem a
drobnoustrojami, czego wyrazem
jest rozwój choroby. Zaprezentowane zostaną zarówno metody
diagnostyczne pozwalające różnicować choroby jamy ustnej, jak i
sposoby zapobiegania ich rozwojowi. Podjęty zostanie też problem
czujności onkologicznej w praktyce lekarza dentysty.
Wśród wykładowców znaleźli
się m.in.: Ingrid Różyło-Kalinowska, Dorota Olczak-Kowalczyk, Marzena Dominiak, Małgorzata Kiernicka, Marek Zietek, Mariusz Pryliński, Wojciech Bednarz, a
także: Sophia Aroca (Francja), Irina
Mazur (Ukraina), Tomasz Gedrange
(Niemcy), Radovan Slezak (Republika Czeska) i Bartosz Slak (Kanada). Sesjom przewodniczyć będą:
dr hab. n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk, prof. dr hab. n. med. Marek
Ziętek, dr n. med. Małgorzata Kiernicka, dr hab. n. med. Mariusz Pryliński prof. nadzw., prof. dr hab. Joanna Wysokińska-Miszczuk, dr n.
med. Hubert Kubica.

W programie konferencji zaplanowano następujące wykłady
i prezentacje: „Jama ustna jako
szczególny ekosystem. Komunikacja międzykomórkowa – reakcje
zapalne, osseointegracja”, „Metabolizm kości w zdrowiu i chorobie
tkanek przyzębia”, „Współczesne
metody leczenia mnogich recesji
dziąsłowych“, „Czujność onkologiczna w praktyce lekarza dentysty”, „Symptomy chorób ogólnoustrojowych u pacjentów w wieku
rozwojowym”, „Leczenie ortodontyczne pacjentów w wieku rozwojowym”, „Cele nowoczesnej chirurgii stomatologicznej”, „Zastosowanie fal ultradźwiękowych w
diagnostyce tkanek miękkich i
twardych jamy ustnej”, „Rola obrazowania radiologicznego w diagnostyce stomatologicznej”, „Rekonstrukcja protetyczna zębów leczonych endodontycznie”, „Periimplantitis – problem coraz
bardziej aktualny”.

W tym roku wśród placówek
wyróżnionych nagrodą Elite znalazło się Centrum Medyczne EnelMed. Nagrody Platinum Preferred
Member otrzymały: ELEKTORALNA Dental Clinic, Villa Nova
Dental Clinic, Anident. Przewodzą
wciąż kliniki warszawskie – Warszawa pod tym względem stała się
liczącym ośrodkiem implantologicznym, nie tylko dla Polaków, ale
także dla „denturystów” z Niemiec,
Wielkiej Brytanii i Szwecji, którzy
chętnie podejmują leczenie w polskich klinikach.
Oprócz ośrodków, Biomet 3i
docenił w tym roku także lekarzy –
w gronie nagrodzonych znaleźli
się: prof. dr hab. n. med. Andrzej
Wojtowicz, dr n. med. Kornel
Krasny, dr n. med. Piotr Majewski,
dr n. med. Adam Ziemlewski, dr Paweł Baranowicz, dr Paweł Cichosz
i dr n. med. Tomasz Nowak, którzy
odebrali nagrody Platinum Preferred Elite Member. W gronie Platinum Preferred Member znaleźli

się: prof. nadz. dr hab. Marzena Dominiak, dr n. med. Rafał Dobrakowski, dr n. med. Mariusz Duda,
dr n. med. Krzysztof Gończowski,
dr n. med. Ireneusz Machnikowski,
dr Marek Cieślak i dr Piotr Klincewicz, dr Radosław Jadach, dr Tomasz Falkowski, dr Wojciech Fąferko, dr Bożena Kalmuk, dr Katarzyna Kargol – Kuszewska, dr Mariusz Kochanowski, dr Robert
Kucharski, dr Adam Popławski.
Platinum Preferred Elite Member jest nagrodą przyznawaną za
wybitny wkład w rozwój implantologii i propagowanie rozwiązań implantologicznych. W tym roku
Amerykanie docenili najaktywniejsze ośrodki i osobistości kreujące na najwyższym poziomie
edukację i prowadzące badania
z zakresu implantologii stomatologicznej w Polsce. Nagroda Platinum Preferred Member jest przyznawana na podstawie kilkudziesięciu kryteriów, m.in.: osiągnięcia
implantologiczne, dynamika rozwoju, lokalne kampanie promujące
leczenie, zaangażowanie w upowszechnienie leczenia implantologicznego wśród pacjentów oraz
nieustanne dążenie do rozwoju i dokształcanie się.
DT

CEDE 2012
Środkowoeuropejska Wystawa
Produktów Stomatologicznych
CEDE to największe wydarzenie
rynku stomatologicznego w Polsce. W tym roku odbędzie się w
Poznaniu na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich
w dniach 20-22 września.
W 2011 r. w CEDE wzięło udział
14 494 lekarzy dentystów, techników, asystentek oraz osób związanych zawodowo ze stomatologią. W
4 pawilonach o łącznej powierzchni
18 500 m2 kw. firmy obecne na rynku
prezentowały sprzęt stomatologiczny (pawilon 6A), materiały dentystyczne (pawilon 7A), sprzęt i materiały dla techników (pawilon 8)
oraz higienę, profilaktykę i sterylizację (pawilon 7).
CEDE to nie tylko wystawa, ale
także wykłady, warsztaty, szkolenia, pokazy i prezentacje na żywo w

Arenie CEDE oraz wykłady w interesującej formule „Lunch and
Learn” w Dental Tribune Study
Club. W programie naukowym wy-

stawy CEDE nie zabraknie wykładów i warsztatów dla lekarzy, techników dentystycznych, higienistek
i asystentek. Jak co roku, odbędzie
się także Zjazd Zespołów Stomatologicznych. Szczegółowy program
CEDE oraz wszystkie informacje
rejestracyjne i organizacyjne dostępne są na stronie: www.cede.pl,
a już wkrótce na stronie: www.
dental-tribune.com znajdzie się
szczegółowy program wykładów
Dental Tribune Study Club.

Więcej informacji na stronie internetowej: www.krosno.pts.net.pl
DT

Ruszyła druga edycja wakacyjnego fotokonkursu
Nieodłącznym towarzyszem wakacyjnych wojaży – tych dalekich, egzotycznych, ale także tych całkiem bliskich jest
aparat fotograficzny. Dzięki „cyfrówkom” robimy codziennie setki zdjęć, dokumentując niemal każdą chwilę urlopu.
Białostocka spółka Dentomax ogłosiła drugą edycję wakacyjnego konkursu fotograficznego dla amatorów. Zabawa
trwa przez całe wakacje: od 1. lipca do 31. sierpnia. Każdy, kto
w tym czasie przyśle 1-3 zdjęcia z tegorocznych wakacji, stanie przed szansą zdobycia atrakcyjnej nagrody – aparatu fotograficznego. Konkurs skierowany jest wyłącznie do fotografów amatorów.
Prace należy wysyłać na adres e-mail: dentomax@
dentomax.pl, w tytule maila dopisując hasło: „Konkurs”, do
północy 31. sierpnia br.

„Tematyka zdjęć jest dowolna, ale musi być spełniony
jeden warunek: zdjęcie powinno przedstawiać tegoroczne
lato. Ocenie będzie podlegała wyjątkowość fotografii –
może być zaskakująca, intrygująca, tajemnicza, szalona,
wesoła, romantyczna... Liczy się pomysł, bystre oko i refleks” – mówi Kazimierz Klimczuk, szef Dentomaxu i pasjonat fotografii.
Regulamin konkursu jest dostępny na blogu firmy, pod adresem: www.dentomax.blogspot.com. Tam także można obejrzeć zdjęcia wyróżnione i nagrodzone podczas ubiegłorocznej, pierwsze edycji konkursu. Aktualne informacje można
też znaleźć na społecznościowej stronie spółki, na facebook.com/dentomaxspk.
Dodatkowe informacje – pod nr. tel.: 501 03 58 53. DT

[13] => Anzeigen Stand DIN A4

ENDO TRIBUNE
The World’s Endodontic Newspaper · Polish Edition
LIPIEC-SIERPIEŃ 2012

VOL. 6, NR 2

News

Praktyka

News

Centralny Wykaz Ubezpieczonych
on line

Lasery w endodoncji

Polacy wiedzą dużo o zdrowym
stylu życia

Strona

Seniorzy źle oceniają stan swojego zdrowia

Wśród młodszych respondentów subiektywna ocena stanu zdrowia jest dużo lepsza: w grupie wiekowej 60-74 lata 26% ocenia go dobrze, a 40% – ani dobrze, ani źle.
Wg badań CBOS, świadczona
starszym pomoc ma przeważnie
charakter rodzinny – niemal 73%
respondentów wspiera kogoś z najbliższej rodziny. W dalszej kolejności respondenci wskazywali na pomoc sąsiedzką oraz tą obejmującą
znajomych (po 21%). Niewiele rzadziej Polacy deklarowali, że pomagają komuś z grona przyjaciół
(16%) i dalszej rodziny (12%).
Z badań CBOS wynika, że
nieco ponad 30% dorosłych miesz-

kańców Polski pomaga komuś, kto
jest w starszym wieku i potrzebuje
pomocy. Stosunkowo częściej
udzielanie pomocy seniorom deklarują osoby lepiej wykształcone:
z wykształceniem średnim (36%)
lub wyższym (39%) oraz znajdujące się w lepszej sytuacji materialnej. Średnia liczba godzin poświęconych przez jednego opiekuna na
pomoc osobom starszym, to ponad
11 godz. tygodniowo, co daje
dziennie ok. 1,5 godz. Blisko połowa pomagających (45%) przeznacza na opiekę nad osobami starszymi do 4 godz. tygodniowo,
33% 4-10 godz., a 22% opiekunów
poświęca na ten cel powyżej 10
godz.
Ponad połowa dorosłych Polaków (52%) zna osobiście kogoś,
kto z powodu starszego wieku ma
trudności z wykonywaniem niektórych codziennych czynności, takich jak: załatwianie spraw w urzędach, robienie zakupów, sprzątanie, przygotowywanie posiłków,
ubieranie się, higiena osobista. Co

Nowy preparat do regeneracji
uszkodzonych komórek czeka
na niezbędne badania

BioMedical /Shutterstock.com

Naukowcy z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach opracowali preparat regenerujący
uszkodzone komórki.
„To wyjątkowy lek, bo zawiera
składniki krwi samego pacjenta” –
wyjaśnia jeden z autorów tego wynalazku, dr Henryk Bursig. Preparat zdobył złoty medal na Międzynarodowej Wystawie Wynalazków
i Innowacji „Innova” w Brukseli w
2011 r. oraz Złoty Medal na Targach
Wynalazków INPEX w Pittsburgu
(USA) w 2012 r.
„Nasz pomysł jest na tyle uniwersalny, że będzie można go używać w medycynie regeneracyjnej,
ortopedii, onkologii, transplantologii. Może być też dobrym sposobem dostarczenia leków miejscowo” – dodaje Henryk Bursig z
Banku Tkanek Regionalnego Cen-

trum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach. „Długo nie
było skutecznego sposobu wprowadzania żywych komórek do
ustroju człowieka, a zwłaszcza bezpośrednio do miejsca uszkodzenia,
np. do stawu kolanowego, mięśni
itp. Próbowano to robić wcześniej
przy pomocy zawiesin, które miały
się utrzymać w miejscu uszkodzenia, ale nie zawsze było to możliwe” – wyjaśnia.
Opracowany przez śląskich
naukowców preparat, złożony ze
składników krwi samego leczonego oraz białka zwanego fibrynogenem, umożliwia podanie komórek, które zregenerują uszkodzone
komórki. Na razie lek nie jest jeszcze stosowany, a naukowcy szukają
chętnych, którzy chcieliby zainwestować w przeprowadzenie niezbędnych badań. ET
źródło: PAP

10. ankietowany przyznaje, że sam
ma tego typu problemy.
Wi ę k s z o ś ć
osób wymagają-

cych pomocy z powodu wieku
mieszka z kimś z rodziny (70%),
25% mieszka sama, a jedynie
bardzo nieliczni z innymi bliskimi osobami. Z sondażu
wynika, że 51% ankieto-

wanych jest zdania, że w
ciągu najbliższych 20 lat nastąpi
wzrost poziomu starzenia się polskiego społeczeństwa, 19% – że
będzie malał i tyle samo, że nie
zmieni się. ET

Alexander Raths /Shutterstock.com

90% Polaków powyżej 75 r.ż. źle
ocenia stan swojego zdrowia, tak
samo uważa 34% badanych między 60. a 74 r.ż. – wynika z sondażu Centrum Badania Opinii
Społecznej (CBOS). Tylko 10%
najstarszych seniorów przyznaje, że czuje się dobrze.

Trwają prace nad dostępem on line
do Centralnego Wykazu Ubezpieczonych
Sejmowa komisja zdrowia rozpoczyna prace nad projektem
ustawy gwarantującej placówkom medycznym dostęp do danych Centralnego Wykazu Ubezpieczonych on line.
Podczas najbliższego posiedzenia komisji omawiane będą
także kwestie związane z informatyzacją służby zdrowia i dostępem
do baz danych.

tychczas obowiązujących dokumentów potwierdzających ubezpieczenie, np. druku RMUA.
W projekcie zlikwidowano też
odpowiedzialność przychodni i
szpitali za windykację należności
od pacjenta w sytuacji, gdy okaże
się, że np. złożył fałszywe oświad-

Rządowy projekt udostępniania informacji o ubezpieczeniu pacjentów przygotowało Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji.
Prace techniczne związane z informatyzacją wykazu w Narodowym
Funduszu Zdrowia toczą się od lutego. Szef resortu Michał Boni niejednokrotnie już zapowiadał, że
wykaz ruszy we wrześniu. Nad projektem pracuje zespół przedstawicieli MAC, Ministerstwa Zdrowia,
NFZ oraz ZUS. Koszt jego wdrożenia to ok. 10 mln zł.
Wg propozycji, w placówce
opieki zdrowotnej ubezpieczenie
pacjenta będzie weryfikowane
przez podanie numeru PESEL. Jeżeli weryfikacja nie będzie możliwa za pośrednictwem Internetu,
wystarczy pisemne oświadczenie
pacjenta, potwierdzające ubezpieczenie lub okazanie jednego z do-

Sergej Khakimullin /Shutterstock.com

czenie. Obowiązek ten przejmie
NFZ. Dotychczas te kwoty musieli
egzekwować od pacjenta świadczeniodawcy. Koszty zatrudnienia dodatkowych pracowników w NFZ,
którzy będą zajmować się windykacją, a także uporządkowania baz informacyjnych ZUS i KRUS wyniosą łącznie 20 mln zł. ET

[14] => Anzeigen Stand DIN A4

Praktyka

ENDO TRIBUNE Polish Edition

Przeciwbakteryjne działanie laserów
w leczeniu endodontycznym
Selma Cristina Cury Camargo, Brazylia
Wskaźnik powodzenia leczenia
endodontycznego waha się w zakresie 85-97%. Dla uzyskania takiego poziomu niezbędne są: stosowanie właściwych protokołów
terapeutycznych, wiedza oraz
kontrola infekcji (Ryc. 1a-d).

Infekcja endodontyczna
Wiadomo, że zmiany w obrębie
przyzębia wierzchołkowego wywołane są przez przechodzenie mikroorganizmów bytujących w kanałach i ich produktów do otaczających tkanek przyzębia. Ekspozycja
miazgi zęba na środowisko jamy
ustnej – czy to bezpośrednio, czy
też przez kanały dodatkowe,
otwarte kanaliki zębinowe lub kieszonki periodontologiczne – to najbardziej prawdopodobna droga infekcji endodontycznej.
Klinicznie zapalenie przyzębia
wierzchołkowego nie jest zauważalne do czasu, kiedy dojdzie do zakażenia tkanki martwiczej drobnoustrojami. Wyizolowano do 40
gatunków bakterii obecnych w kanałach korzeniowych. W przypadku infekcji pierwotnej często
rozpoznaje się ziarniaki, pałeczki,
bakterie nitkowate, krętki, bakterie
beztlenowe i względnie beztlenowe. Można także wyizolować
grzyby. Drobnoustroje endodontyczne można znaleźć zawieszone
w głównym kanale korzeniowym,
przyczepione do ścian kanału oraz
ukryte głęboko w kanalikach zębinowych na głębokości do 300 μm
(Ryc. 2a-c). Brak cementu znacznie
zwiększa penetrację kanalików zębinowych przez bakterie.
Wykazano, że bakterie można
znaleźć także poza systemem kanałów korzeniowych, w obrębie cementu korzeniowego albo w postaci biofilmu na zewnętrznej powierzchni wierzchołka. W przypadku konwencjonalnego leczenia
endodontycznego zębów ze zmianami okołowierzchołkowymi ok.
15-20% przypadków kończy się
niepowodzeniem. Przyczyną jest
obecność bakterii po odkażeniu lub
brak możliwości szczelnego zamknięcia kanałów na zakończenie
leczenia. Utrzymujące się zakażenie zębów leczonych endodontycznie powoduje podtrzymywanie patologicznych zmian w tkankach
wierzchołkowych.
W przypadku niepowodzenia
leczenia endodontycznego pierwszy wybór stanowi rewizja tego leczenia. Drobnoustroje obecne w
ogniskach utrzymującego się zakażenia różnią się w stosunku do infekcji pierwotnych (Ryc. 3a-c).
Często występują względnie beztlenowe bakterie Gram-dodatnie
(G+) i Gram-ujemne (G-) oraz
grzyby. Szczególną uwagę zwraca
się na Enterococcus faecalis,
oporną, względnie beztlenową
bakterię z grupy G+ ziarniaków,
rozpoznawaną znacznie częściej w
obrębie kanałów w przypadkach
niepowodzenia leczenia endodontycznego. Kontrola infekcji bakte-

ryjnej ma istotne znaczenie dla powodzenia leczenia endodontycznego. Niezbędna jest odpowiednia,
skuteczna dezynfekcja systemu kanałów korzeniowych.

Leczenie endodontyczne
Flora bakteryjna obecna w kanałach korzeniowych musi być wyeliminowana w aktywny sposób, poprzez połączenie oczyszczania mechanicznego i przeciwbakteryjnej
terapii chemicznej. Opracowanie
mechaniczne prowadzi do eliminacji ponad 90% drobnoustrojów.
Ważne jest nadanie kanałowi prawidłowego kształtu. Oceniając skuteczność eliminacji bakterii po samej tylko preparacji mechanicznej,
Dalton i wsp. stwierdzili, że opracowanie do rozmiaru 25 w okolicy
wierzchołka pozwalało uzyskać negatywny wynik hodowli bakteryjnej
w 20% kanałów. Po opracowaniu do
rozmiaru 35 wynik negatywny
uzyskano w 60% przypadków.
Płyny do płukania stosuje się
jako uzupełnienie preparacji mechanicznej w celu zwiększenia wydajności skrawania, usuwania resztek i warstwy mazistej, rozpuszczenia macierzy organicznej,
oczyszczenia miejsc niedostępnych dla narzędzi oraz działania
przeciwbakteryjnego. Płynem najczęściej stosowanym do płukania
kanałów korzeniowych jest podchloryn sodu. Charakteryzuje się
on doskonałymi zdolnościami
oczyszczania, rozpuszcza tkanki
martwicze, ma potencjalne działanie przeciwbakteryjne i – w zależności od stężenia – jest dobrze tolerowany przez tkanki biologiczne.
W połączeniu z preparacją mechaniczną redukuje liczbę zakażonych
kanałów o 40-50%.
Podczas opracowywania kanałów stosuje się także inne płyny do
płukania. EDTA to związek chelatujący, stosowany głównie w celu
usuwania warstwy mazistej i ułatwienia usuwania resztek z kanału,
nie ma natomiast działania przeciwbakteryjnego. Glukonian chlorheksydyny wywiera silne działanie
przeciwbakteryjne wobec dużej
liczby gatunków bakteryjnych, nawet opornego E. faecalis, ale nie
niszczy białek i martwiczych tkanek tak, jak podchloryn sodu.
Ponieważ preparacja mechaniczna i płukanie nie są w stanie całkowicie wyeliminować bakterii
z systemu kanałów korzeniowych,
co jest niezbędne dla wypełnienia
kanałów, badano wykorzystanie innych substancji i leków jako uzupełnienia standardowego protokołu leczenia endodontycznego.
Podstawowym celem opatrunków
wprowadzanych do kanału pomiędzy kolejnymi wizytami jest zapewnienie bezpiecznego działania
przeciwbakteryjnego o długotrwałej skuteczności. Jako materiał
opatrunkowy stosowano wiele różnych związków, takich jak formokrezol, kamforowany parachlorofenol, eugenol, roztwór jodu w

jodku potasu, antybiotyki, wodorotlenek wapnia i chlorheksydyna.
Wodorotlenek wapnia stosuje
się w leczeniu endodontycznym od
1920 r. Dzięki wysokiej wartości
pH (powyżej 11) indukuje on mineralizację, redukuje liczbę bakterii
i rozpuszcza tkanki. Dla uzyskania
przedłużonego działania przeciwbakteryjnego konieczne jest utrzymywanie wysokiego pH w kanale
oraz w zębinie. Utrzymanie pH zależy od dyfuzji przez kanaliki zębinowe.
Chociaż większość mikroorganizmów ginie w pH 9,5, nieliczne
mogą przetrwać pH 11 lub nawet
wyższe, np. E. faecalis i Candida.
Ze względu na oporność niektórych mikroorganizmów na konwencjonalne protokoły terapeutyczne oraz bezpośrednią zależność pomiędzy obecnością żywych
bakterii w systemie kanałów korzeniowych a gorszym wskaźnikiem
powodzenia leczenia, podejmowane są nowe działania, mające na
celu kontrolę infekcji kanałów.

Lasery w endodoncji
Lasery wprowadzono do endodoncji jako terapię uzupełniającą
konwencjonalne leczenie przeciwbakteryjne. Działanie przeciwbakteryjne lasera Nd:YAG, diodowego, Er-YAG oraz dezynfekcji
przez fotoaktywację badało wielu
naukowców. W dalszej części niniejszego artykułu opisano każdy
z laserów, aby ułatwić wybór odpowiedniego protokołu postępowania, zapewniającego duże prawdopodobieństwo skutecznego lecze-

listopad 1999 r.

kwiecień 2000 r.

kwiecień 2001 r.

kwiecień 2005 r.

Ryc. 1: Sukces leczenia endodontycznego: odbudowa ubytku okołowierzchołkowego.

nia zębów z zapaleniem przyzębia
wierzchołkowego.
Laser Nd:YAG
Był to jeden z pierwszych laserów badanych pod kątem zastosowania w endodoncji. Jest to laser na
ciele stałym. Medium aktywnym
jest zwykle granat itrowo-glinowy
(Y3Al5O12), w którym niektóre
z jonów Y3+ zostały zastąpione jonami Nd3+. Jest to system o 4 poziomach energii, działający w trybie fali ciągłej lub trybie pulsacyjnym. Emituje światło podczerwone
o długości fali 1064 nm. W związku
z tym do wykorzystania klinicznego niezbędny jest światłowód. W tym celu stosuje się elastyczne światłowody o średnicy
200-400 μm. Laser można stosować na wewnętrznej powierzchni
kanału korzeniowego w trybie kontaktowym (Ryc. 4a, b). Na typowej

Ryc. 2: Infekcja pierwotna: szczepy wytwarzające czarny barwnik i G- pałeczki.
Ryc. 3: Infekcja przetrwała.

Ryc. 4a,b: Naświetlanie wnętrza kanału laserem Nd:YAG.
Ryc. 5: Naświetlanie laserem Nd:YAG, głęboka penetracja.

ścianie kanału korzeniowego po
zastosowaniu lasera Nd:YAG widoczna jest stopiona zębina o sferycznym, szklistym wyglądzie.
Nieliczne miejsca pokryte są warstwą mazistą. W niektórych miejscach widoczne są kanaliki zębinowe szczelnie zamknięte zębiną
stopioną ze złogami mineralnymi.
Ta modyfikacja morfologiczna
znacząco zmniejsza przepuszczalność zębiny, jednak ponieważ
wiązka laserowa jest emitowana ze
światłowodu wzdłuż kanału korzeniowego, a nie w kierunku bocznym, ściany kanału nie są napromieniowane na całej powierzchni,
co zapewnia skuteczniejsze działanie w części wierzchołkowej kanału. Niepożądane zmiany morfologiczne, takie jak zwęglenie i pękanie są widoczne tylko w przypadku użycia wysokich ustawień
energii. Jednym z głównych pro-

[15] => Anzeigen Stand DIN A4

ENDO TRIBUNE Polish Edition

Praktyka

6b
Ryc. 6a, b: Naświetlanie wnętrza kanału laserem diodowym 980 nm.

7
Ryc. 7: Laser Er:YAG.

blemów dotyczących wewnątrzkanałowego stosowania promieniowania laserowego jest wzrost temperatury na powierzchni zewnętrznej korzenia. Działając na tkanki,
światło lasera wywiera efekt termiczny. Wzrost temperatury jest
bezpośrednio związany ze stosowaną energią, czasem i trybem naświetlania. Wzrost temperatury
przekraczający 10 °C/min może
prowadzić do uszkodzenia tkanek
przyzębia, ich martwicy i ankylozy.
Lan badał w warunkach in vitro
wzrost temperatury na powierzchni
zewnętrznej korzenia po zastosowaniu lasera Nd:YAG przy następujących ustawieniach energii: 50,
80 i 100 mJ przy 10, 20 i 30 impulsach/s. Wzrost temperatury nie
przekraczał 10 °C. Takie same wyniki uzyskali Bachman i wsp., Kimura i wsp. oraz Gutknecht i wsp.
W przeciwieństwie do powierzchni
zewnętrznej, temperatura wewnątrz kanału dramatycznie rośnie
w części wierzchołkowej, co skutecznie chroni przed skażeniem
przez bakterie. W przypadku lasera
Nd:YAG bezpieczne ustawienia
energii z punktu widzenia temperatury i zmian morfologicznych to
1,5 W i 15 Hz .

Zastosowanie
lasera Nd:YAG
w endodoncji jest
przede wszystkim
ukierunkowane
na eliminację mikroorganizmów z
systemu kanałów korzeniowych.
Rooneyi wsp. oceniali działanie
przeciwbakteryjne lasera Nd:YAG
w warunkach in vitro. Uzyskano
redukcję liczby bakterii przy
uwzględnieniu parametrów ustawień energii. Naukowcy opracowali różne modele in vitro, symulujące obecność mikroorganizmów,
których można spodziewać się w
martwych, skażonych zębach. Promieniowanie lasera Nd:YAG skutecznie działało na bakterie z gatunków Bacillus stearothermophilus,
Streptococcus faecalis, Escherichia coli, Streptococcus mutans,
Streptococcus sanguis, Prevotella
intermedia oraz na typowe drobnoustroje oporne na konwencjonalne leczenie endodontyczne,
E. faecalis. Laser Nd:YAG wywiera na zębinę działanie przeciwbakteryjne na głębokości 1000 μm
(Ryc. 5).
Opracowano także modele histologiczne w celu oceny reakcji tkanek okołowierzchołkowych po wewnątrzkanałowym zastosowaniu
lasera Nd:YAG. Suda i wsp. wykazali w badaniach na psach, że zastosowanie lasera Nd:YAG przy
ustawieniach 100mJ/30impulsów/s
przez 30 s jest bezpieczne dla tkanek otaczających korzeń. Maresca
i wsp. potwierdzili na zębach ludzkich przeznaczonych do resekcji
wierzchołka wyniki uzyskane
przez Suda i wsp. oraz Ianamoto
i wsp. Koba i wsp. analizowali
zapalną reakcję histopatologiczną
po zastosowaniu u psów lasera
Nd:YAG przy 1 i 2 W. Wyniki wykazały znaczącą redukcję stanu
zapalnego po 4 i 8 tygodniach
w porównaniu do grupy, w której
nie stosowano napromieniowania.
Opublikowane w piśmiennictwie raporty kliniczne potwierdzają korzyści wynikające z wewnątrzkanałowego stosowania laserów Nd:YAG. W r. 1993 Eduardo
i wsp. opisali przypadek skutecz-

8
Ryc. 8: Plan terapeutyczny.

nego, złożonego leczenia endodontycznego z użyciem promieniowania lasera Nd:YAG w celu rewizji
leczenia kanałowego, leczenia zapalenia tkanek okołowierzchołkowych, ostrego ropnia i perforacji.
Kontrola kliniczna i radiologiczna
wykazała całkowite wygojenie po
6 miesiącach. Podobne wyniki
uzyskali Camargo i wsp. Gutknecht
i wsp. opisali znaczącą poprawę
przebiegu gojenia leczonych laserowo zakażonych kanałów w porównaniu do leczenia bez napromieniowania. Camargo i wsp. porównali w warunkach in vivo efekt
przeciwbakteryjny tradycyjnego
leczenia endodontycznego i konwencjonalnego protokołu z użyciem lasera Nd:YAG. Badaniem
objęto zęby z przejaśnieniem
okołowierzchołkowym i martwą
miazgą, bez dolegliwości klinicznych, które podzielono na 2 grupy,
poddane leczeniu tradycyjnemu
i leczeniu z napromieniowaniem
laserem. Pobierano próbki do badania mikrobiologicznego przed
preparacją kanału, po preparacji
i/lub napromieniowaniu oraz po
7 dniach od leczenia. Wyniki wykazały znaczący efekt przeciwbakteryjny w grupie leczonej laserem w
porównaniu do konwencjonalnej
terapii. Ponieważ nie stosowano
żadnych innych środków przeciwbakteryjnych, uznano, że to laser
Nd:YAG odgrywał istotną rolę w
redukcji liczby bakterii podczas leczenia endodontycznego.
Lasery diodowe
Laser diodowy to półprzewodnikowy laser na ciele stałym, który
jako medium aktywne wykorzystuje kombinację galu, arsenku,
glinu i/lub indu. Długości fali dostępne dla zastosowań stomatologicznych należą do przedziału 8001064 nm. Laser emituje falę ciągłą
lub bramkowane impulsy. Promieniowanie jest dostarczane za pośrednictwem światłowodu (Ryc.
6a, b). Lasery diodowe wzbudzają
rosnące zainteresowanie wśród lekarzy dentystów ze względu na ich
niewielkie rozmiary i przystępną
cenę. Do zalet tego lasera należą:
eliminacja warstwy mazistej, redukcja liczby bakterii i zmniejszony przeciek wierzchołkowy.

Początkowe zdjęcie rtg

Dzięki nim laser diodowy nadaje
się do stosowania w ramach leczenia endodontycznego. Działanie lasera opiera się przede wszystkim na
reakcji fototermicznej. Efekt termiczny w obrębie tkanek zależy od
trybu i ustawień promieniowania.
Wang i wsp. naświetlali kanały korzeniowe w warunkach in vitro z
mocą 5 W przez 7 s i wykazali
wzrost temperatury, który nie
prze kroczył 8,1° C. Podobne wyniki uzyskał Da Costa Ribeiro. Gutknecht i wsp. oceniali stosowanie
lasera diodowego wewnątrz kanałów przy mocy wyjściowej 1,5 W
i stwierdzili wzrost temperatury na
powierzchni zewnętrznej korzenia
o 7° C. Laser diodowy emitujący
falę o długości 980 nm przy ustawieniach mocy 2,5 W w trybie ciągłym lub przerywanym nigdy nie powodował wzrostu temperatury powyżej 47° C, która jest uważana za
bezpieczną dla tkanek przyzębia.
Zmiany morfologiczne obserwowane w części wierzchołkowej
kanału po naświetleniu laserem
diodowym obejmowały czystą powierzchnię zębiny wewnątrzkanałowej ze szczelnie zamkniętymi kanalikami korzeniowymi, wskazującymi na stopienie i ponowną
krystalizację. Zasadniczo długości
fali bliskie podczerwieni, takie jak
1064 i 980 nm, sprzyjają fuzji i ponownej krystalizacji powierzchni
zębiny, co powoduje szczelne zamknięcie kanalików zębinowych.
Oczywistą konsekwencją jest
fakt, że promieniowanie lasera diodowego wywiera potencjalny efekt
przeciwbakteryjny. W większości
przypadków działanie to ma bezpośredni związek z ilością dostarczonej energii. Gutknecht i wsp. przeprowadzili badanie porównawcze
stwierdzając, że laser diodowy
810 nm stosowany w trybie fali
ciągłej z mocą wyjściową 0,6 W
umożliwiał redukcję skażenia bakteryjnego nawet o 88,38%. Laser
diodowy 980 nm miał znaczące
działanie przeciwbakteryjne średnio w obrębie 77-97% kanałów korzeniowych skażonych E. faecalis.
Badano energię wyjściową równą
1,7; 2,3 oraz 2,8 W. Skuteczność
była bezpośrednio związana z ilością energii i grubością zębiny.
Laser Er:YAG
Są to lasery na ciele stałym, w
których źródłem promieniowania
jest domieszkowany erbem granat
itrowo-glinowy (Er:Y3Al5O12).
Lasery Er:YAG zwykle emitują
fale o długości 2940 nm, co odpowiada podczerwieni. W przeciwieństwie do laserów Nd:YAG,
promieniowanie emitowane przez
laser Er:YAG jest w znacznym
stopniu pochłaniane przez wodę ze
względu na rezonans na poziomie
atomowym. Fale emitowane przez
laser Er:YAG są dobrze absorbowane przez tkanki twarde zęba. La-

ser ten został dopuszczony do stosowania w stomatologii w 1997 r.
Wskazania do jego stosowania
w leczeniu endodontycznym obejmują usuwanie warstwy mazistej,
preparację kanału i resekcję wierzchołka korzenia (Ryc. 7).
Morfologicznie zębina poddana naświetlaniu laserem Er:YAG
charakteryzuje się czystymi obszarami z otwartymi kanalikami zębinowymi i wolnymi od warstwy mazistej w obrębie sferycznej powierzchni. Moritz i wsp. obserwowali redukcję liczby bakterii
związaną ze stosowaniem lasera
Er:YAG. Stabholz i wsp. opisują
nową końcówkę endodontyczną,
którą można stosować wraz z systemem lasera Er:YAG. Końcówka
ta zamiast bezpośredniej emisji
umożliwia emisję boczną promieniowania dzięki pojedynczemu
otworkowi umieszczonemu na dalekim końcu. Światło jest emitowane przez spiralne włókno,
umieszczone wzdłuż końcówki.
Stabholz i wsp. oceniali skuteczność spiralnej końcówki w usuwaniu warstwy mazistej. Stwierdzili,
że ściany zębiny kanałowej w badaniu mikroskopem skaningowym
były czyste, wolne od warstwy mazistej i resztek.
Dezynfekcja aktywowana
światłem (PAD)
PAD (photoactivated disinfection) to inna metoda odkażania stosowana w endodoncji, wykorzystująca fakt, że substancje aktywowane przez światło o określonej
długości fali wiążą się z komórkami
docelowymi. Powstają wolne rodniki, które wywierają działanie toksyczne w stosunku do bakterii.
Przykład substancji ulegających
fotoaktywacji stanowią błękit toluidynowy i błękit metylenowy.
Błękit toluidynowy zabija większość bakterii w jamie ustnej. W badaniach in vitro wykazano skuteczne działanie terapii PAD na
wrażliwe bakterie, takie jak E. faecalis, Fusobacterium nucleatum,
P. intermedia, Peptostreptococcus
micros i Actinomycetemcomitans.
Z kolei Souza i wsp. w badaniu mającym na celu ocenę efektu przeciwbakteryjnego terapii PAD, stosowanej jako uzupełnienie preparacji/płukania kanałów zakażonych E. faecalis, nie wykazali
znaczącego wpływu na dezynfekcję światła kanałów. Być może dalszy rozwój protokołów PAD i badania porównawcze umożliwią opracowanie zaleceń dotyczących ich
stosowania klinicznego.

Omówienie i wnioski
W leczeniu martwych, skażonych zębów warto jest skupić się na
zniszczeniu bakterii obecnych w
kanale korzeniowym. Szanse na
korzystny efekt leczenia są znacząco wyższe, jeśli na etapie wypełniania kanału jest on wolny od

6 miesięcy

[16] => Anzeigen Stand DIN A4

News

ENDO TRIBUNE Polish Edition
endodontycznego ma w porównaniu do konwencjonalnego leczenia
pewne zalety, takie jak minimalny
przeciek wierzchołkowy, skuteczne
zwalczanie opornych mikroorganizmów i zewnętrznego biofilmu
okołowierzchołkowego. Z tego
względu konwencjonalne leczenie
wzbogacono o zabiegi z użyciem lasera w celu poprawy efektów terapii
endodontycznej (Ryc. 8 a-d).

9
Ryc. 9: Naświetlanie laserem światła kanału, ząb trzonowy.

bakterii. Jeśli jednak podczas wypełniania kanału pozostaną w nim
bakterie, zwiększa się ryzyko niepowodzenia leczenia. Dlatego podstawowym celem terapii jest uzyskanie całkowitej eliminacji bakterii
z systemu kanałów korzeniowych.
Obecnie dobrze znane jest potencjalne przeciwbakteryjne działanie promieniowania laserowego
w połączeniu z efektem biostymulacyjnym i przyspieszeniem procesów gojenia. Badania potwierdzają
zasadność udoskonalania protokołu leczenia endodontycznego.
Terapia laserowa w toku leczenia

Badania kliniczne wykazały zalety stosowania lasera w leczeniu endodontycznym w przypadkach zapalenia tkanek okołowierzchołkowych. Protokół leczenia endodontycznego obejmuje oczyszczenie i
poszerzenie kanału korzeniowego
co najmniej do rozmiaru ISO 35, stosowanie płynów do płukania o działaniu przeciwbakteryjnym i naświetlanie kanału korzeniowego przy użyciu kontrolowanej wielkości energii.
Dla uzyskania optymalnych efektów
konieczne jest idealnie szczelne wypełnienie kanału i prawidłowa odbudowa korony zęba.
W praktyce zastosowanie lasera wymaga niewiele więcej
czasu. Naświetlanie jest proste, je-

śli stosuje się elastyczne światłowody o średnicy 200 μm. Światłowód bez trudu dociera do wierzchołkowej 1/3 kanału, nawet w
przypadku zakrzywionych korzeni
zębów trzonowych (Ryc. 9). Energia emitowana przez laser działa na
warstwę zębinową, a także na rejon
okołowierzchołkowy, poza wierzchołkiem korzenia. Laser działa nawet na niedostępne okolice, np. biofilm pokrywający od zewnątrz
wierzchołek korzenia.
Podczas naświetlania należy
przestrzegać podstawowych zasad.
Kanał korzeniowy musi być wilgotny. Należy wykonywać ruch
obrotowy, przesuwając z się okolicy dokoronowej w stronę wierzchołka. Należy też utrzymywać
kontakt ze ścianami kanału (Ryc.
10 a-c). Ustawienia energii i tryb
naświetlania zależą od wyboru
określonej długości fali.
Lasery Nd:YAG, diodowe (o
różnej długości fali), Er:YAG oraz
lasery niskiej mocy można stosować podczas różnych zabiegów,
uzyskując akceptowalne wyniki.
Wykorzystanie technologii lasero-

10
Ryc. 10: Naświetlanie laserem światła kanału – technika.

wej w stomatologii jest faktem.
Opracowanie specjalnych światłowodów i ewolucja laserów w połączeniu z coraz lepszym rozumieniem interakcji pomiędzy laserem i
tkankami prowadzą do lepszych
możliwości i poszerzenia wskazań
do ich stosowania w leczeniu endodontycznym. ET

Kontakt

Dr Selma Camargo
University of São Paulo
Rua Pinto Gonçalves,
85/54 Perdizes
São Paulo, SP 05005-010,
Brazylia
E-mail: selmacris@me.com

Piśmiennictwo dostępne u wydawcy

Polacy dużo wiedzą
o zdrowym stylu życia
Najnowsze badanie opinii „Polacy o zdrowym stylu życia”, mające na celu pokazanie tego, jak
mieszkańcy naszego kraju definiują zdrowy styl życia i czy sami
go stosują udowodniło, że Polacy
mają stosunkowo dużą wiedzę na
temat zdrowego stylu życia.

osoby w wieku 30-39 lat (47%),
a także osoby ze średnim (47%)
i wyższym wykształceniem (50%).

Kojarzony jest on głównie
z prowadzeniem zbilansowanej
diety (48%), w której nie może zabraknąć zdrowych produktów (najczęściej wskazywano owoce i warzywa), ale także z aktywnym trybem życia (46%). Uważają, że aby
zmienić życie na zdrowsze, należałoby przede wszystkim zrezygnować z używek i nałogów takich, jak:
papierosy (60%) i alkohol (54%).
Wśród czynników identyfikowanych jako główne przyczyny niezdrowego stylu życia znalazły się
także:
– brak ruchu, mała aktywność fizyczna (45%),
– niewłaściwa dieta (40%),
– stres i brak umiejętności radzenia
sobie z nim (39%).

jące i bardzo niepokojące. Świadczy o tym, że wciąż niezbędne są
działania propagujące zdrowy styl
życia i profilaktykę, ale podkreślające nie tylko aspekt uświadamiający, ale przede wszystkim motywujący do zmiany. Na postawie
otrzymanych wyników można
uznać, że Polacy są dość dobrze
wyedukowani – wiedzą, jakie elementy stylu życia wymagają poprawy. Problemem jest to, że mniejszość decyduje się na ten krok” –
podkreślają autorzy raportu.

Nickola_Che /Shutterstock.com

„Wyniki pokazujące, że 60%
badanych nie próbowało dokonać
choćby niewielkiej zmiany w
swoim stylu życia są zastanawia-

60% Polaków nie próbowało
zmienić niczego w swoim życiu,
aby żyć zdrowiej. Próby zmian częściej podejmują kobiety (45%),

Badanie „Zdrowy styl życia
Polaków” przeprowadził TNS
Polska w kwietniu 2012 r. przy pomocy standaryzowanego wywiadu
kwestionariuszowego w wersji
elektronicznej, a także wywiadu
bezpośredniego w domu respondenta (CAPI) na reprezentatywnej
próbie 1000 osób w wieku powyżej
15 lat. ET

) [page_count] => 16 [pdf_ping_data] => Array ( [page_count] => 16 [format] => PDF [width] => 842 [height] => 1191 [colorspace] => COLORSPACE_UNDEFINED ) [linked_companies] => Array ( [ids] => Array ( ) ) [cover_url] => [cover_three] =>

[cover] => DT Poland No. 7+8, 2012

[toc] => Array ( [0] => Array ( [title] => News [page] => 01 ) [1] => Array ( [title] => Niepowtarzalny model oparty na prostocie [page] => 04 ) [2] => Array ( [title] => NRL o deklaracji konfliktu interesów [page] => 06 ) [3] => Array ( [title] => Musimy tworzyć nowe możliwości i dodatkowe opcje kształcenia dla absolwentów kierunków stomatologicznych [page] => 07 ) [4] => Array ( [title] => Perspektywy [page] => 08 ) [5] => Array ( [title] => News [page] => 10 ) [6] => Array ( [title] => Wydarzenia [page] => 12 ) [7] => Array ( [title] => Endo Tribune [page] => 13 ) ) [toc_html] =>

Table of contents

[toc_titles] =>

[cached] => true )