Lekarskie uniformy mogą być źródłem zakażeń szpitalnych / News / Sześć kroków do skomputeryzowanej praktyki / iPad w gabinecie: rozwój cyfrowej stomatologii / Zbiórka instrumentów dentystycznych na BDTA Dental Showcase / Leczenie parodontozy z większą mocą / Lasery w stomatologii dziecięcej – perspektywa kliniczna / Wydarzenia / Implant Tribune / Endo Tribune
Lekarskie uniformy mogą być źródłem zakażeń szpitalnych
01 - 01 viewNews
02 - 03 viewSześć kroków do skomputeryzowanej praktyki
04 - 04 viewiPad w gabinecie: rozwój cyfrowej stomatologii
05 - 05 viewZbiórka instrumentów dentystycznych na BDTA Dental Showcase
06 - 07 viewLeczenie parodontozy z większą mocą
09 - 09 viewLasery w stomatologii dziecięcej – perspektywa kliniczna
10 - 13 viewWydarzenia
14 - 15 viewImplant Tribune
17 - 20 viewEndo Tribune
21 - 23 viewArray
(
[post_data] => WP_Post Object
(
[ID] => 55952
[post_author] => 0
[post_date] => 2011-09-16 12:41:33
[post_date_gmt] => 2011-09-16 12:41:33
[post_content] =>
[post_title] => DT Poland No. 7, 2011
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => closed
[post_password] =>
[post_name] => dt-poland-no-7-2011-0711
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2024-10-21 19:30:08
[post_modified_gmt] => 2024-10-21 19:30:08
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://e.dental-tribune.com/epaper/dtpo0711/
[menu_order] => 0
[post_type] => epaper
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[id] => 55952
[id_hash] => a0c37e8be99cc62974c7e9a1b6c92f248ec12fc6677b63c20c3ee87afff70f47
[post_type] => epaper
[post_date] => 2011-09-16 12:41:33
[fields] => Array
(
[pdf] => Array
(
[ID] => 55953
[id] => 55953
[title] => DTPO0711.pdf
[filename] => DTPO0711.pdf
[filesize] => 0
[url] => https://e.dental-tribune.com/wp-content/uploads/DTPO0711.pdf
[link] => https://e.dental-tribune.com/epaper/dt-poland-no-7-2011-0711/dtpo0711-pdf-2/
[alt] =>
[author] => 0
[description] =>
[caption] =>
[name] => dtpo0711-pdf-2
[status] => inherit
[uploaded_to] => 55952
[date] => 2024-10-21 19:30:02
[modified] => 2024-10-21 19:30:02
[menu_order] => 0
[mime_type] => application/pdf
[type] => application
[subtype] => pdf
[icon] => https://e.dental-tribune.com/wp-includes/images/media/document.png
)
[cf_issue_name] => DT Poland No. 7, 2011
[contents] => Array
(
[0] => Array
(
[from] => 01
[to] => 01
[title] => Lekarskie uniformy mogą być źródłem zakażeń szpitalnych
[description] => Lekarskie uniformy mogą być źródłem zakażeń szpitalnych
)
[1] => Array
(
[from] => 02
[to] => 03
[title] => News
[description] => News
)
[2] => Array
(
[from] => 04
[to] => 04
[title] => Sześć kroków do skomputeryzowanej praktyki
[description] => Sześć kroków do skomputeryzowanej praktyki
)
[3] => Array
(
[from] => 05
[to] => 05
[title] => iPad w gabinecie: rozwój cyfrowej stomatologii
[description] => iPad w gabinecie: rozwój cyfrowej stomatologii
)
[4] => Array
(
[from] => 06
[to] => 07
[title] => Zbiórka instrumentów dentystycznych na BDTA Dental Showcase
[description] => Zbiórka instrumentów dentystycznych na BDTA Dental Showcase
)
[5] => Array
(
[from] => 09
[to] => 09
[title] => Leczenie parodontozy z większą mocą
[description] => Leczenie parodontozy z większą mocą
)
[6] => Array
(
[from] => 10
[to] => 13
[title] => Lasery w stomatologii dziecięcej – perspektywa kliniczna
[description] => Lasery w stomatologii dziecięcej – perspektywa kliniczna
)
[7] => Array
(
[from] => 14
[to] => 15
[title] => Wydarzenia
[description] => Wydarzenia
)
[8] => Array
(
[from] => 17
[to] => 20
[title] => Implant Tribune
[description] => Implant Tribune
)
[9] => Array
(
[from] => 21
[to] => 23
[title] => Endo Tribune
[description] => Endo Tribune
)
)
)
[permalink] => https://e.dental-tribune.com/epaper/dt-poland-no-7-2011-0711/
[post_title] => DT Poland No. 7, 2011
[client] =>
[client_slug] =>
[pages_generated] =>
[pages] => Array
(
[1] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-0.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-0.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-0.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-0.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-0.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-0.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[2] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-1.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-1.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-1.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-1.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-1.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-1.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[3] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-2.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-2.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-2.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-2.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-2.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-2.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[4] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-3.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-3.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-3.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-3.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-3.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-3.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[5] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-4.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-4.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-4.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-4.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-4.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-4.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[6] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-5.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-5.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-5.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-5.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-5.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-5.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[7] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-6.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-6.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-6.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-6.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-6.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-6.jpg
)
[ads] => Array
(
[0] => Array
(
[post_data] => WP_Post Object
(
[ID] => 55954
[post_author] => 0
[post_date] => 2024-10-21 19:30:02
[post_date_gmt] => 2024-10-21 19:30:02
[post_content] =>
[post_title] => epaper-55952-page-7-ad-55954
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => closed
[post_password] =>
[post_name] => epaper-55952-page-7-ad-55954
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2024-10-21 19:30:02
[post_modified_gmt] => 2024-10-21 19:30:02
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-55952-page-7-ad/
[menu_order] => 0
[post_type] => ad
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[id] => 55954
[id_hash] => 5f602555d7291a4b44f6d1ccb073841911b53d16dc6b6c9c639a2392cfaebbc2
[post_type] => ad
[post_date] => 2024-10-21 19:30:02
[fields] => Array
(
[url] => http://www.dental-tribune.com/companies/content/id/107
[link] => URL
)
[permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-55952-page-7-ad-55954/
[post_title] => epaper-55952-page-7-ad-55954
[post_status] => publish
[position] => 23.92,25.41,69.54,69.4
[belongs_to_epaper] => 55952
[page] => 7
[cached] => false
)
)
[html_content] =>
)
[8] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-7.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-7.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-7.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-7.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-7.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-7.jpg
)
[ads] => Array
(
[0] => Array
(
[post_data] => WP_Post Object
(
[ID] => 55955
[post_author] => 0
[post_date] => 2024-10-21 19:30:02
[post_date_gmt] => 2024-10-21 19:30:02
[post_content] =>
[post_title] => epaper-55952-page-8-ad-55955
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => closed
[post_password] =>
[post_name] => epaper-55952-page-8-ad-55955
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2024-10-21 19:30:02
[post_modified_gmt] => 2024-10-21 19:30:02
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-55952-page-8-ad/
[menu_order] => 0
[post_type] => ad
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[id] => 55955
[id_hash] => 4a3f7f7d92ae4b45eae4b40edc8ef50b03a463fae9559c4b3a855d6fba6e9639
[post_type] => ad
[post_date] => 2024-10-21 19:30:02
[fields] => Array
(
[url] => http://www.dental-tribune.com/companies/content/id/164
[link] => URL
)
[permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-55952-page-8-ad-55955/
[post_title] => epaper-55952-page-8-ad-55955
[post_status] => publish
[position] => -0.04,0,99.68,99.45
[belongs_to_epaper] => 55952
[page] => 8
[cached] => false
)
)
[html_content] =>
)
[9] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-8.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-8.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-8.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-8.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-8.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-8.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[10] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-9.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-9.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-9.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-9.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-9.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-9.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[11] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-10.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-10.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-10.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-10.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-10.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-10.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[12] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-11.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-11.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-11.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-11.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-11.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-11.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[13] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-12.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-12.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-12.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-12.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-12.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-12.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[14] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-13.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-13.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-13.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-13.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-13.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-13.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[15] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-14.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-14.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-14.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-14.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-14.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-14.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[16] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-15.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-15.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-15.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-15.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-15.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-15.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[17] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-16.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-16.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-16.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-16.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-16.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-16.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[18] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-17.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-17.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-17.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-17.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-17.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-17.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[19] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-18.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-18.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-18.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-18.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-18.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-18.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[20] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-19.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-19.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-19.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-19.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-19.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-19.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[21] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-20.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-20.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-20.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-20.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-20.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-20.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[22] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-21.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-21.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-21.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-21.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-21.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-21.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[23] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-22.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-22.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-22.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-22.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-22.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-22.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
[24] => Array
(
[image_url] => Array
(
[2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/2000/page-23.jpg
[1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/1000/page-23.jpg
[200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/200/page-23.jpg
)
[key] => Array
(
[2000] => 55952-436bac8a/2000/page-23.jpg
[1000] => 55952-436bac8a/1000/page-23.jpg
[200] => 55952-436bac8a/200/page-23.jpg
)
[ads] => Array
(
)
[html_content] =>
)
)
[pdf_filetime] => 1729539002
[s3_key] => 55952-436bac8a
[pdf] => DTPO0711.pdf
[pdf_location_url] => https://e.dental-tribune.com/tmp/dental-tribune-com/55952/DTPO0711.pdf
[pdf_location_local] => /var/www/vhosts/e.dental-tribune.com/httpdocs/tmp/dental-tribune-com/55952/DTPO0711.pdf
[should_regen_pages] => 1
[pdf_url] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/55952-436bac8a/epaper.pdf
[pages_text] => Array
(
[1] =>
Standard_300dpi
ru:
e
m
e
n
u
ib e
r
wn
e
T
t bun
W
1 lanNews
ri
p
T
m
I ndo
iE
u
zn
ątr
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
DENTAL TRIBUNE
The World’s Dental Newspaper · Polish Edition
ISSN 1730-315X
WRZESIEŃ 2011
www.dental-tribune.com
VOL. 9, NR 7+8
CENA: 9,50 zł
Praktyka
Perspektywy
Wydarzenia
Sześć kroków do
skomputeryzowanej praktyki
Laseroterapia – leczenie parodontozy
z większą mocą
7. Sympozjum Środkowoeuropejskiej
Akademii Implantologii
Strona
4
Strona
9
Strona
Lekarskie uniformy
mogą być źródłem zakażeń szpitalnych
Niedawno uzyskane wyniki badań wskazują, że lekarskie uniformy
mogą być źródłem zakażeń
szpitalnych.
Naukowcy
z Shaare
roberlamphoto/Shutterstock.com
Zedek Medical Center (Jeruzalem) badali potencjalnie chorobotwórcze szczepy bakterii
obecne na fartuchach personelu
medycznego szpitali.
Na potrzeby badania naukowcy
pobrali próbki materiału z fartuchów personelu z okolic brzucha,
rękawów i kieszeni. Dodatkowo
poproszono uczestników badania o
wypełnienie kwestionariusza.
W sumie pobrano 238 próbek
od 135 osób, w tym 75 pielęgniarek
(55%) i 60 lekarzy (45%). Z kwestionariusza wynikało, że 79 uczestników badania (58%) twierdziło, iż
codziennie zmienia fartuch, a 104
uczestników (77%), że poziom
czystości ich fartucha jest doskonały.
Potencjalnie chorobotwórcze
bakterie wyizolowano z co najmniej jednego miejsca na fartuchu
u 85 uczestników (63%) i ze 119
próbek (50%). Ponadto w 21 próbkach pobranych od pielęgniarek i
w 6 próbkach pobranych od lekarzy
14
AD
wykryto bakterie oporne na antybiotyki.
Naukowcy dowiedli, że aż u
60% pracowników szpitala fartuchy
zostały skolonizowane przez potencjalnie chorobotwórcze bakterie, w
tym bakterie lekooporne. Nie ustalono jednak, czy bakterie te mogą
zostać przeniesione na pacjentów.
AD
Pełne wyniki badań zostały
opublikowane we wrześniowym
numerze magazynu American Journal of Infection Control. DT
www.duerr.pl
Nowe możliwości w leczeniu nowotworów
Nowotwory jamy ustnej stanowią poważny odsetek wszystkich
zachorowań na raka. Nowa terapia genowa może dać nadzieję na
zwiększenie powodzenia leczenia
i złagodzić skutki uboczne radioterapii wielu chorym.
Według miesięcznika New
Scientist niedawno odkryta terapia
genowa może zwiększyć skutecz-
tych, które są podawane podczas
radioterapii, a ich działanie wywoływało podobne skutki na poziomie
komórkowym.
Dzięki tej wiedzy naukowcy
będą mogli opracować metodę,
która pozwoli wzmocnić wrażli-
Wyniki badań wykazały, że poziom kaspazy – enzymu, pod wpływem którego komórka dokonuje autodestrukcji – wzrastał od 120% do
720%, co udowodniło, że różne
osoby rozmaicie reagują na leczenie.
Zwiększa się liczba osób chorujących
na cukrzycę
Z danych resortu zdrowia,
przedstawionych na początku
września br. na posiedzeniu sejmowej Komisji Zdrowia, wynika, że w ciągu najbliższych 20
lat podwoi się w Polsce liczba
osób cierpiących na cukrzycę.
Szacuje się, że obecnie na
cukrzycę cierpi około 2. mln Polaków, w krajach UE w sumie
choruje 53 mln osób. Cukrzyca
ma duży wpływ na stan zdrowia
zębów i jamy ustnej, dlatego leka-
Andrii Muzyka/Shutterstock.com
ność radioterapii w chorobach nowotworowych i złagodzić jej
szkodliwe skutki uboczne
Naukowcy z University of Pennsylvania w Filadelfii przeprowadzili badania, podczas których pobrali materiał komórkowy od 99
zdrowych osób, a następnie poddali
go działaniu promieniowania. Zastosowane dawki były zbliżone do
Badacze przyjrzeli się również
ekspresji genów przed i po ekspozycji na promieniowanie, identyfikując 335 genów, w przypadku których zmiany ekspresji korelowały z
aktywnością kaspazy. Tłumienie
działania 5 genów, których ekspresja zmniejszała aktywność kaspazy, znacznie zwiększało wrażliwość komórek na promieniowanie
jonizujące.
Sergey Lavrentev/Shutterstock.com
wość komórek nowotworowych na
promieniowanie, co z kolei umożliwiłoby stosowanie niższych dawek
rze dentyści w szczególny sposób
powinni zwracać uwagę na
ogólny stan zdrowia swoich pacjentów.
Zarówno w Polsce, jak i innych krajach UE wiele przypadków cukrzycy jest wciąż niezdiagnozowanych. Obecnie na
cukrzycę choruje w Polsce 6,54%
społeczeństwa. Według szacunków resortu zdrowia ta liczba
może się się podwoić wciągu 1520 lat.
promieniowania i ograniczenie
skutków ubocznych radioterapii.
DT
Od 2010 r. obowiązuje w Polsce „Narodowy program przeciwdziałania chorobom cywilizacyjnym“. Większość działań
skierowanych jest do dzieci i młodzieży, przygotowywane są także
programy dla pielęgniarek i położnych. Cukrzyca zaliczana jest
do chorób cywilizacyjnych,
miejmy nadzieję, że dzięki programom informacyjnym, świadomość ryzyka zachorowania na
cukrzycę będzie rosła.
DT
[2] =>
Standard_300dpi
2
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
News
Również Brytyjczycy nie dbają o higienę jamy ustnej
Nie powinna być to pocieszająca wiadomość, ale z ostatnich badań wynika, że miliony Brytyjczyków narażają się na choroby dziąseł
i inne problemy zdrowotne, ponieważ nie szczotkują zębów wystarczająco często i długo.
Ok. 17% brytyjskiego społeczeństwa szczotkuje zęby tylko raz
dziennie, pozostawiając je podatnymi na tworzenie się osadu nazębnego, co może prowadzić do groźnych chorób dziąseł. 36% badanych przyznało, że nigdy nie używało nici dentystycznej, a tylko
14% używa jej zgodnie z zaleceniami. Ok. 30% respondentów nie
używa płynu do płukania ust, chociaż wie, że regularne płukanie nim
jamy ustnej pomaga zwalczać choroby dziąseł.
Choroby dziąseł są najczęstszą
przyczyną utraty zębów wśród dorosłych. Kobiety ciężarne, cierpiące z powodu tych schorzeń są
narażone na ryzyko przedwczesAD
substancję powszechnie używaną
do walki z kamieniem i osadem nazębnym. Osoby badane zapytane,
czy zawsze kupują tę samą pastę do
zębów odpowiadają, że nie, przyznając jednocześnie, że ich wybór
najczęściej podyktowany jest niższą ceną.
Powyższe doniesienia wskazują, że brak właściwej higieny
jamy ustnej nie jest tylko polskim
problemem. Przypomnijmy, że
wg. danych z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: 99% dorosłych Polaków ma próchnicę, a
ponad 800.000 nie ma własnej
szczoteczki do zębów. W ogóle zębów nie myje 2% Polaków. Tylko
13% dzieci 6-letnich ma zdrowe
zęby.
DT
„Zielone” praktyki
dentystyczne
Rakov Studio/Shutterstock.com
nego porodu lub urodzenie dziecka
z niską wagą. Ostatnie badania sugerują również powiązanie pomiędzy chorobą dziąseł a ryzykiem zachorowania na raka piersi. Ważne
zatem jest, by wybierać odpowiednią pastę i płyn do płukania jamy
ustnej, ponieważ nie wszystkie produkty zawierają substancje antybakteryjne, np. chlorheksydynę –
Amerykańscy „eko-dentystyczni”
eksperci apelują do międzynarodowej społeczności dentystów, by
rozpowszechniali oni praktyki
przyjazne środowisku.
Po tegorocznych obchodach
Dnia Ziemi, Ina Pockrass – współzałożycielka amerykańskiego Eco
Dentistry Association powiedziała w swym przemówieniu:
„Wciąż wiele krajów, w tym
Wielka Brytania, pozostaje daleko
w tyle poza normami dotyczącymi
zwalczania skażenia wody rtęcią –
w przeciwieństwie do Stanów
Zjednoczonych, gdzie surowo respektowane są federalne regulacje
dotyczące separacji amalgamatu.
2. Używaj pudełek laboratoryjnych
wielokrotnego użytku.
3. Używaj fartuchów zamiast papierowych ubrań, które muszą
być wymieniane po każdym pacjencie.
4. Stosuj wyłącznie substancje dezynfekujące przyjazne środowisku.
5. Korzystaj z recyclingu zużytych
wkładów do drukarek.
6. Koresponduj ze swoimi pacjentami drogą elektroniczną zamiast
wysyłania listów na papierze.
7. Poproś, by firma, która dostarcza
materiały dentystyczne do twojego gabinetu, pakowała jak najwięcej produktów do jednego
pudełka.
Mitar Art/Shutterstock.com
Separatory są niezbędnym narzędziem, ponieważ bez nich lokalne
oczyszczalnie nie są w stanie przeciwdziałać skażeniom gleby i
wody. Jeśli rtęć przedostaje się do
wody, staje się elementem łańcucha pokarmowego, którego kolejnym ogniwem są ryby, a na końcu
człowiek. W ten sposób zanieczyszczenie środowiska rtęcią,
staje się realnym zagrożeniem dla
zdrowia ludzi.”
Oprócz zaleceń stosowania separatorów amalgamatu, Eco Dentistry Association przekazuje dentystom kilka niezbędnych wskazówek do codziennego stosowania:
1. Zastępuj jednorazowe naczynia
kubkami wielokrotnego użytku
typu „rinse and swish”.
8. Zakręcaj wodę podczas szczotkowania zębów i poproś swoich
pacjentów o to samo.
O ile stosowanie separatorów,
oszczędne zużywanie wody i energii elektrycznej, wydaje się być jak
najbardziej zasadne, o tyle rezygnacja z jednorazowych naczyń, czy
okryć jest sprawą dyskusyjną.
Zdecydowanie należy dbać o
środowisko, rozsądnie i z umiarem
używać produktów jednorazowych.
Więcej informacji na temat
działalności stowarzyszenia Eco
Dentistry Association można znaleźć na stronie: www.ecodentistry.org. DT
[3] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
News
Efektywne leczenie złamań, martwicy kości i ubytków kostnych w
ortopedii i chirurgii szczękowej
będzie możliwe dzięki wprowadzeniu nowoczesnej technologii
laboratoryjnej hodowli ludzkich
komórek kości.
Decyzją zarządu województwa
mazowieckiego projekt ten, prowadzony przez firmę Impomed Centrum otrzyma ponad 1,6 mln zł unijnego dofinansowania. Projekt zakłada stworzenie nowego, autonomicznego modułu laboratoryjnego
pozwalającego na opracowanie i
wdrożenie technologii hodowli autologicznych ludzkich komórek
kości (osteoblastów) w warunkach
laboratoryjnych. Pozwoli to w
przyszłości szpitalom i klinikom
korzystającym z tego rozwiązania
na efektywne leczenie złamań,
martwicy kości i ubytków kostnych. Technologia będzie wyko-
rzystywana zarówno w ortopedii,
jak i chirurgii szczękowej i twarzoczaszki. Umożliwi to prowadzenie
efektywnej terapii zmierzającej do
pełnej regeneracji komórek kości.
Dzięki pozyskanej dotacji Impomed Centrum nabędzie samodzielny moduł laboratoryjny wyposażony w oddzielną klimatyzację i filtry HEPA. Projekt zakłada
także zakup niezbędnego, specjalistycznego sprzętu, m.in. nowoczesnych inkubatorów, wirówek,
mikroskopów, zamrażarek laboratoryjnych, sterylizatorów, komputerów z urządzeniami peryferyjnymi i zespołem serwerowym oraz
autoklawem, systemu do oczyszczania wody, sterylizatora temperaturowego i ultradźwiękowego.
Dotychczas w Polsce w ograniczonym stopniu wykorzystywano
autologiczne komórki w procesie
regeneracji ludzkich tkanek i narządów. Spowodowane było to przede
wszystkim brakiem profesjonalnych laboratoriów hodowli tych komórek. Od niedawna istnieje jednak
możliwość hodowli komórek w laboratorium Impomed Centrum,
które jako pierwszy podmiot w Polsce otrzymało zgodę Ministerstwa
Zdrowia na hodowlę chondrocytów
i osteoblastów na potrzeby autologicznych przeszczepów.
W Europie działa jedynie 113
firm zajmujących się szeroko rozumianą inżynierią tkankową, wśród
których tylko 54 koncentruje się wyłącznie na sektorze biotechnologii.
Hodowla ludzkich osteoblastów
według sprawdzonych, powtarzalnych i skutecznych procedur nie jest
jeszcze prowadzona w Polsce. Na
świecie jest stosowana od niedawna
i jedynie w najbardziej zaawansowanych ośrodkach bioinżynierii. DT
Całowanie
zapobiega próchnicy!
Z okazji Międzynarodowego
Dnia Pocałunku, naukowcy oficjalnie potwierdzili, że całowanie pozytywnie wpływa na zdrowie zębów.
Wśród korzyści zdrowotnych
wynikających z całowania wymieniają oni zapobieganie próchnicy, ponieważ stymulujące
działanie pocałunków na przepływ śliny zmniejsza poziom
osadu i kamienia nazębnego.
Całowanie się ćwiczy także
mięśnie szczęki i żuchwy, a także
spala ok. 2 kalorii na minutę. Terapeuci seksualni mówią, że pocałunek jest bardzo dobrą metodą
sprawdzenia, czy istnieje chemiczny potencjał między partnerami.
Naukowcy twierdzą, że pocałunki poprawiają humor, natural-
Aleksandar Todorovic/Shutterstock.com
Unikatowy projekt hodowli
komórek ludzkich kości
3
nie rozluźniając, co zwiększa poziom oksytocyny – substancji chemicznej organizmu, odpowiedzialnej za uspokojenie. Podczas pocałunku wzrasta też
poziom endorfin, które sprzyjają
dobremu samopoczuciu.
Nie bez znaczenia jest przestrzeganie zasad higieny jamy
ustnej: kto chce się całować i czerpać z tego przyjemność, musi dbać
o zęby! DT
AD
O wydawcy
Wydawca :
Biuro w Polsce:
Dental Tribune Polska Sp. z o.o.
Al. Jerozolimskie 44, lok. 518
00-024 Warszawa
info@dental-tribune.com
www.dental-tribune.com
Zespół redakcyjny:
Redaktor naczelna:
Magdalena Wojtkiewicz
m.wojtkiewicz@dental-tribune.com
Tłumacze:
Ewa Aleksińska,
Marcin Aleksiński,
Ewa Ganowicz,
Redakcja i korekta tekstów:
Marzena Bojarczuk,
m.bojarczuk@dental-tribune.com
Marketing i reklama:
Grzegorz Rosiak,
g.rosiak@dental-tribune.com
Tel.: (22) 433 63 62
Informacje w sprawie prenumeraty:
Dental Tribune Polska Sp. z o.o.,
info@dental-tribune.com
Tel.: 664 608 740
Nakład: 10.000 egz.
Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Publikacja ta jest przeznaczona dla osób uprawnionych do wystawiania recept oraz osób prowadzących obrót produktami leczniczymi
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381,
z późn. zmianami i rozporządzeniami).
Redakcja Dental Tribune dokłada wszelkich starań, aby publikować artykuły kliniczne oraz informacje
od producentów jak najrzetelniej. Nie możemy odpowiadać za informacje, podawane przez producentów.
Wydawca nie odpowiada również za nazwy produktów oraz informacje o nich, podawane przez ogłoszeniodawców. Opinie przedstawiane przez autorów nie są stanowiskiem redakcji Dental Tribune.
Dental Tribune makes every effort to report clinical information and manufacturer’s product news accurately, but cannot assume responsibility for the validity of product claims, or for typographical errors. The publishers also do not assume responsibility for product names
or claims, or statements made by advertisers. Opinions expressed by authors are their own and may not reflect those of
The World’s Dental Newspaper
Dental Tribune International.
DENTAL TRIBUNE
Licensing by
Dental Tribune International
Accounting
Manuela Hunger
Publisher
Torsten Oemus
Business Development Manager
Bernhard Moldenhauer
Group Editor
Daniel Zimmermann
newsroom@dental-tribune.com
Tel.: +49-341/4 84 74-107
Project Manager Online
Alexander Witteczek
Editor
Claudia Salwiczek
Editorial Assistant
Yvonne Bachmann
Copy Editors
Sabrina Raaff, Hans Motschmann
President/CEO
Torsten Oemus
Sales & Marketing
Peter Witteczek, Matthias Diessner
Director of Finance & Controlling
Dan Wunderlich
Marketing & Sales Services
Nadine Parczyk
License Inquiries
Jörg Warschat
International Editorial Board
Dr Nasser Barghi, USA – Ceramics
Dr Karl Behr, Germany – Endodontics
Dr George Freedman, Canada – Esthetics
Dr Howard Glazer, USA – Cariology
Executive Producer
Gernot Meyer
Dental Tribune International
Holbeinstr. 29, 04229, Leipzig, Germany
Tel.: +49-341-4 84 74-302
Fax: +49-341-4 84 74-173
info@dental-tribune.com
www.dental-tribune.com
Regional Offices
Asia Pacific
Dental Tribune Asia Pacific Limited
Room A, 20/F, Harvard Commercial Building,
111 Thomson Road, Wanchai, Hong Kong
Tel.: +852 3113 6177
Fax +8523113 6199
The Americas
116 West 23rd Street, Ste. 500, New York,
N.Y. 10011, USA
Tel.: +1 212 244 7181
Fax: +1 212 224 7185
Prof. Dr I. Krejci, Switzerland – Conservative Dentistry,
Dr Edward Lynch, Ireland– Restorative
Dr Ziv Mazor, Israel – Implantology
Prof. Dr Georg Meyer, Germany – Restorative
Prof. Dr Rudolph Slavicek, Austria – Function,
Dr Marius Steigmann, Germany – Implantology
© 2010, Dental Tribune International GmbH. All rights reserved
[4] =>
Standard_300dpi
4
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
Praktyka
która jest spowodowana szybszym
wykonywaniem i przeglądaniem
zdjęć, lepszą diagnostyką, zaoszczędzeniem kosztów poprzez rezygnację z filmów oraz związków chemicznych potrzebnych do wywoływania zdjęć. Nowa technologia
wpływa także na wyższy współczynnik akceptacji planu leczenia wśród
pacjentów, którzy mogą przyjrzeć się
jak on powstaje zgodnie z ich potrzebami. Wszystkie systemy mają zalety i wady, a dentyści będą musieli
ocenić każdy z systemów na podstawie zestawu standardów ważnych
dla danego gabinetu. Dla niektórych
lekarzy kluczowa okaże się jakość
otrzymywanego obrazu. Inni zwrócą
uwagę na cenę systemów, gwarancję
czujników, reputację producenta czy
kompatybilność czujników z zainstalowanym oprogramowaniem zarządzającym obrazem. Należy pamiętać, że kamery wewnątrzustne są
nadal doskonałym dodatkiem dla
każdego gabinetu, ponieważ pozwalają pacjentowi obserwować to, co
zazwyczaj jest zarezerwowane tylko
dla oczu lekarza.
Sześć kroków do
skomputeryzowanej
praktyki
Lorne Lavine, USA
VI Ochrona danych
Nie ulega wątpliwości, że nowoczesna praktyka stomatologiczna zmieniła się znacznie w
przeciągu ostatnich 15 lat. Dentyści zdali sobie sprawę z tego, iż
nowe technologie mogą sprawić,
że ich gabinet będzie wydajniejszy,
tańszy w utrzymaniu, a także mniej
zależny od sekretariatu. Informacje o pacjencie, które początkowo
przechowywano na papierze lub w
formie drukowanych zdjęć RTG,
są zastępowane przez cyfrową radiografię oraz elektroniczne bazy
danych. Następuje trend prowadzenia praktyki pozbawionej
sterty papierowych dokumentów
lub tradycyjnych kart pacjenta. W
większości gabinetów papier jest
podstawowym nośnikiem informacji. Bez względu na to czy są to
karty pacjenta, formularze ubezpieczeniowe, czy drukowane zdjęcia, papier zawsze będzie stanowił
część praktyki stomatologicznej.
Są jednak takie gabinety, które całkowicie wyeliminowały drukowane karty. Podczas gdy proces ten
jest łatwiejszy dla nowo założonych praktyk, te już funkcjonujące
na rynku także mogą osiągnąć ten
cel.
Większość dentystów w USA
najprawdopodobniej zdaje sobie
sprawę, że Rząd Federalny Stanów
Zjednoczonych nakazuje, aby do
końca 2014 roku całkowicie znieść
papierowe karty pacjenta. Wyzwaniem dla większości praktyk jest
odpowiednie planowanie bieżących i przyszłych zakupów, tak, aby
mieć pewność, że wszystkie systemy prawidłowo się zintegrują.
Podczas gdy większość dentystów
polega przede wszystkim na zmyśle wzroku i skupia swoją uwagę na
kryteriach, które mogą zobaczyć
lub zbadać dotykiem, niektóre z
najważniejszych decyzji odnoszą
się do bardziej abstrakcyjnych
standardów. Dlatego też rozwinąłem sześciopunktową listę, która
moim zdaniem jest obowiązkowa
dla każdego dentysty, który wyposaża swój gabinet w nowe technologie. Zalecam, aby każdy z wymienionych kroków był wykony-
wany zgodnie z przedstawioną kolejnością.
I Oprogramowanie do zarządzania praktyką
Wszystko zaczyna się od oprogramowania zarządzającego całą
praktyką. Aby rozwinąć praktykę
pozbawioną tradycyjnych kart pacjenta, oprogramowanie musi posiadać kilka podstawowych funkcji.
Gabinety, które chcą całkowicie wyeliminować papier, muszą rozważyć
każdy element występujący w druku
i znaleźć dla niego cyfrowy odpowiednik, na przykład: wypełnianie
kart, planów leczenia, szacowanie
ubezpieczenia oraz przetwarzanie
skarg elektronicznych, stałe podtrzymywanie pacjenta, aktywacja
ponownego konta pacjenta, układanie harmonogramu wizyt i wiele innych czynności, których używa się
na co dzień. Wiele starszych programów nie obsługuje tych czynności,
więc jeśli gabinety chcą zrobić krok
do przodu, dentyści muszą wziąć
pod uwagę inwestycję w nowocześniejsze oprogramowanie.
Należy zrozumieć, że bez
względu na to jak bardzo chcielibyśmy, aby nasze oprogramowanie
do zarządzania praktyką spełniało
wszystkie wyżej wymienione funkcje, większość z dostępnych programów nie poradzi sobie z taką różnorodnością zadań. Na szczęście, jest
kilka programów, zajmujących się
na przykład digitalizacją formularzy
wymagających podpisu pacjenta lub
wprowadzaniem dodatkowych informacji za pomocą zaledwie kilku
kliknięć myszką, które mogą zapewnić funkcjonalność w kwestiach, w
których oprogramowanie zarządzające nie daje sobie rady.
II Oprogramowanie do zarządzania obrazami
Jest to zapewne decyzja stanowiąca największe wyzwanie dla
praktyki. Większość programów do
zarządzania oferuje moduł zarządzania obrazem. Program Eaglesoft
proponuje Advanced Imaging, Dentrix wyposażony jest w Dexis, a Kodak oferuje Kodak Dental Imaging,
itd. Moduły te są ściśle zintegrowane z oprogramowaniem do zarządzania i zazwyczaj najlepiej współgrają z systemami cyfrowymi sprzedawanymi przez określoną firmę.
Na przykład, zintegrowany moduł zdjęć sprawia, że załączanie obrazów do skarg elektronicznych odbywa się przy zaledwie kilku kliknięciach myszką. Istnieje natomiast
wiele innych programów, które z łatwością dopasują się do oprogramowania zarządzającego i zaoferują
więcej dowolności i opcji kosztem
minimalnie mniejszego zintegrowania. Nie ma idealnego systemu.
Albo płacimy więcej za większe
zintegrowanie, albo mniej za większą dowolność. Niektóre z bardziej
znanych programów zewnętrznych
to: Apteryx XrayVision, XDR oraz
Tigerview.
III Rozmieszczenie monitorów
w pomieszczeniu zabiegowym
Stosowane do tej pory pojedyncze kamery wewnątrzustne i proste
monitory są zastępowane przez nowocześniejsze systemy. W większości praktyk w pomieszczeniu zabiegowym znajdują się co najmniej
dwa monitory, jeden dla pacjenta
(który może przeglądać na nim obrazy o walorach zarówno edukacyjnych, jak i rozrywkowych) i jeden
dla dentysty oraz zespołu, który wykorzystuje ekran do tworzenia kart,
planowania leczenia oraz wprowadzania rozmaitych prywatnych informacji (takich jak codzienny harmonogram), których pacjent nie powinien widzieć. System operacyjny
Microsoft Windows posiada funkcje umożliwiające kontrolę nad tym,
co pojawia się na każdym z ekranów.
Podczas rozmieszczania monitorów, klawiatur i myszy należy
wziąć pod uwagę wiele kwestii
związanych z ergonomią pracy. Na
przykład, umiejscowienie klawiatury w położeniu, które wymaga od
lekarza ciągłego obracania się może
powodować problemy. Równie
problematyczne może być korzystanie z nieprawidłowo umieszczonego monitora. Należy także zasta-
nowić się czy pacjent powinien widzieć monitor podczas leżenia na
fotelu. Taka pozycja ogranicza nam
liczbę opcji rozmieszczenia urządzenia. Istnieją oczywiście wysokiej klasy systemy monitorów,
które nie tylko pozwalają pacjentom na obserwację ekranu, ale także
stwarzają bardziej relaksujące otoczenie podczas długich zabiegów.
IV Sprzęt komputerowy
Po wyborze oprogramowania
i aranżacji monitorów przychodzi
czas na wybór komputerów. Większość praktyk będzie musiała zainstalować dedykowany serwer, aby
chronić dane pacjentów oraz generować wystarczającą ilość mocy dla całej sieci. Ponieważ serwer taki jest siłą
napędową każdej sieci, należy skonfigurować go w taki sposób, aby miał
wbudowaną redundancję, dzięki której można odzyskiwać dane z uszkodzonych dysków twardych. Stacje
robocze muszą być skonfigurowane
do obsługi wysokich wymogów graficznych gabinetu, w szczególności,
jeśli rozważamy wprowadzenie obrazowania cyfrowego.
Komputery umieszczone w pomieszczeniach operacyjnych często
znacznie różnią się od tych znajdujących się w sekretariacie. Są wyposażone w funkcję podwójnego
ekranu, lepsze karty graficzne do obsługi obrazowania cyfrowego,
mniejsze obudowy oraz bezprzewodowe klawiatury i myszki. Często
zapomina się o tym, że im mniejszy
komputer, tym więcej generuje on
ciepła. Jest ono wrogiem numer jeden dla komputerów, a ponieważ
wielu dentystów umieszcza je w zabudowanych szafkach w pozycji
pionowej, odpowiednia wentylacja
jest konieczna.
W gabinecie pozbawionym tradycyjnych kart pacjenta, ochrona
danych jest bardzo istotna, aby zapobiec ich utracie w skutek działań
szkodliwego oprogramowania lub
błędów popełnionych przez użytkownika. Każdy gabinet powinien
korzystać z oprogramowania antywirusowego, aby ochronić się przed
rozmaitymi wirusami i robakami,
z zapory chroniącej przed włamaniami hakerów do sieci, oraz z łatwego w weryfikacji protokołu archiwizacyjnego, który umożliwi
odzyskanie danych po każdej katastrofie. Dostępnych protokołów jest
tak wiele jak gabinetów, ale najważniejsze, aby codziennie wykonywać kopie zapasowe danych.
Umożliwi to ich szybkie odzyskanie w razie konieczności. „Ciągłość
praktyki” to termin, który podsumowuje powyższą zasadę działania. Ważne jest nie tylko kopiowanie danych, ale także prędkość, z
jaką można przywrócić system do
działania po takich katastrofach jak:
awaria serwera, pożar czy powódź.
Gabinety, które chcą całkowicie
zrezygnować z tradycyjnych kart
oraz drukowanych dokumentów,
muszą koniecznie sprawdzić
wszystkie systemy, które trzeba wymienić na ich cyfrowe odpowiedniki oraz przyjąć systematyczne podejście wobec wyposażania gabinetu w nowe systemy. Większość
gabinetów powinna wymieniać poszczególne systemy stopniowo, tak,
aby zespół mógł zapoznać się z
działaniem danego systemu przed
wprowadzeniem większej ilości
nowych technologii. Zazwyczaj
okres przejściowy z gabinetu tradycyjnego do cyfrowego trwa od 9 do
18 miesięcy. DT
Kontakt
V Systemy cyfrowe
Wybór oprogramowania do przetwarzania obrazów decyduje o tym,
jakie systemy będą z nim kompatybilne. Radiografia cyfrowa jest teraz
pożądaną technologią ze względu na
wiele czynników. Dentyści korzystający z systemów radiografii cyfrowej
odnotowują większą wydajność,
Dr Lorne Lavine
2501 W. Burbank Blvd., #303
Burbank, CA 91505
USA
drlavine@thedigitaldentist.com
www.thedigitaldentist.com
[5] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
Praktyka
5
iPad w gabinecie: rozwój cyfrowej stomatologii
Gdy nowi pacjenci przekraczają
próg znajdującego się w środku
Manhattanu gabinetu dr. Jonathana Ferencza, witani są uśmiechem i… iPadem.
Według dr. Ferencza najnowsze
technologie od zawsze napędzały
wysoki standard obsługi pacjenta.
Dr Ferencz, jako jeden z pierwszych lekarzy, wykorzystujących
iPada w gabinecie, wiedział, że
urządzenie to może zapoczątkować
nową erę w stomatologii cyfrowej.
a następnie niszczyć formularze,
dr Ferencz i jego zespół stworzyli
za pomocą iPada szybki i skuteczny
system.
Pacjenci wypełniają formularze wstępne bezpośrednio na iPadzie poprzez aplikację Adobe
Ideas. Mogą także złożyć swój podpis na ekranie tabletu przy użyciu
rysika. Następnie pracownik gabinetu wysyła formularze pocztą
elektroniczną do bazy danych. Nie
trzeba zatem katalogować papierowych dokumentów. „Taki sposób
jest wydajny” – twierdzi dr Ferencz. „Dzięki iPadowi zaoszczędzamy wiele czasu i miejsca.” Pacjenci mogą natomiast przyjemniej
spędzać czas, bowiem jak podkreśla dr Ferencz, „Podczas oczekiwania na wizytę są zachęcani do korzystania z naszych iPadów. Mogą
sprawdzić skrzynkę e-mailową,
surfować w internecie lub poczytać
gazetę i cieszyć się szeregiem innych aplikacji dostępnych na iPadzie.”
Oddanie iPada w ręce pacjentów podkreśla także zaangażowanie dr Ferencza w najnowsze i najlepsze rozwiązania dla praktyki
stomatologicznej. „Posiadanie
iPada przekazuje podświadomą
wiadomość o tym, że ten gabinet
jest na bieżąco z najnowszymi
technologiami. Pacjenci wiedzą
zatem, że także nasze wyposażenie
stomatologiczne jest zaawansowane.”
Mowa obrazu
Gdy pacjenci wchodzą do gabinetu, iPad spełnia kolejną rolę –
staje się narzędziem komunikacyjnym. Leczenie protetyczne wymaga doskonałej komunikacji między lekarzem, a pacjentem. Wyzwaniem dla dr Ferencza jest sprawienie, aby pacjenci widzieli to
samo, co on oraz żeby mógł zaprezentować im możliwy efekt leczenia. Dzięki iPadowi może on wyświetlać pacjentom fotografie i
zdjęcia RTG podczas konsultacji.
Przy pomocy aplikacji Adobe Ideas
dr Ferencz może wprowadzać
opisy do zdjęć bezpośrednio na
ekranie iPada.
Szybko iPad stał się niezbędnym
elementem niemal we wszystkich
aspektach jego praktyki. Oprócz
ułatwiania wypełniania formularzy
i prowadzenia bazy danych, iPad
umożliwia dr Ferenczowi demonstrowanie pacjentom zdjęć z możliwościami leczenia. A następnie,
w laboratorium technicy dentystyczni współpracujący z dr Ferenczem na bazie tych obrazów mogą
tworzyć idealne rekonstrukcje protetyczne.
Bezbolesne prowadzenie bazy
danych pacjentów
Tablet iPad ułatwia proces prowadzenia bazy danych zarówno dla
pacjenta jak i personelu. Zamiast
układać, wypełniać, skanować,
„iPad doskonale nadaje się do
tego rodzaju rozmowy wizualnej”
– mówi dr Ferencz. „Podczas
przeglądania zdjęć RTG i zdjęć
klinicznych wraz z pacjentem
mogę na bieżąco przedstawiać
swoje założenia odnośnie planu
leczenia.” Ponieważ dzięki obrazom pacjent rozumie procedurę
oraz wie, jaki będzie wynik leczenia, automatycznie następuje poprawa komunikacji i obsługi
klienta. „Dzięki iPadowi mogę
zwiększyć współczynnik akceptacji pacjenta dla proponowanego
planu leczenia” – mówi dr Ferencz.
Dla dr Ferencza podczas rozmów z pacjentami pomocne są
przede wszystkim dwie funkcje
iPada, których nie znalazł w innych
rozwiązaniach: wysoka rozdzielczość i zoom. „Rozdzielczość
ekranu iPada jest tak niesamowita,
że mogę dostrzec detale, których
nie byłbym w stanie zobaczyć na
tradycyjnym zdjęciu RTG.” Opcja
zoomu pozwala także dr Ferenczowi na skupienie uwagi pacjenta
na konkretnym aspekcie danego
obrazu. „To niezwykłe, że
wszystko można wykonać palcami,
w porównaniu do laptopa lub tradycyjnego ekranu.”
iPad w pracowni protetycznej
Zastosowanie iPada nie kończy
się jednak w gabinecie. Bezpośrednio po wizycie pacjenta dr Ferencz
może bowiem zabrać tablet do pracowni i zademonstrować ustalenia
jednemu z techników dentystycznych. „Najefektywniejszym sposobem wprowadzenia poprawek do
uzupełnienia dentystycznego jest
zademonstrowanie zdjęcia i na jego
podstawie wyjaśnienie, jakich należy dokonać poprawek. W ten sposób prowadzimy rozmowę w oparciu o fotografię kliniczną, nie o rysunek czy wykres.”
Następnie protetyk może zabrać się do pracy. „Wyciąga iPada,
otwiera obrazy i rozpoczyna pracę”
– podsumowuje dr Ferencz.
Biznes, w którym liczy się zaufanie
Tablet iPad jest także wpływowym i przekonującym narzędziem
do prezentacji obrazów podczas
rozmowy lekarza z pacjentem na temat opcji leczenia. „Podczas
pierwszego dnia pracy z iPadem w
gabinecie, trzy razy wykorzystałem go, żeby zademonstrować pacjentom zdjęcia RTG i obrazy
przedstawiające warunki kliniczne” – tłumaczy dr Ferencz. „Za
każdym razem pacjent natychmiast
zgadzał się na proponowaną procedurę.” Zapytany o wpływ iPada na
podjęcie decyzji, jeden z pacjentów
wyjaśnił: „Darzę dr Ferencza pełnym zaufaniem i zgodziłbym się na
proponowane przez niego leczenie,
ale muszę przyznać, że obrazy były
niesamowite. Po prostu od razu musiałem umówić się na dalsze leczenie.”
Koszty zakupu iPada zwróciły
się po jednym dniu. „Jako właściciel firmy uważam, że iPad jest niezwykle prostym i intuicyjnym
urządzeniem” – mówi dr Ferencz.
„Ze względu na wysoką rozdzielczość i nieskomplikowaną obsługę,
iPad może mieć duży wpływ na
kształt opieki zdrowotnej w stomatologii.”
A to tylko początek. „Myślę, że
dzięki aplikacjom na iPada odkryliśmy zaledwie czubek góry lodowej pełnej możliwości zastosowania tego urządzenia w praktyce stomatologicznej” – podsumowuje
dr Ferencz. „Urządzenie to jest absolutnie rewolucyjne.”
Kontakt
Apple Inc.
1 Infinite Loop
Cupertino, CA 95014, USA
www.apple.com
AD
[6] =>
Standard_300dpi
6
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
Opinie
Zbiórka instrumentów dentystycznych
na BDTA Dental Showcase
Brytyjskie Stowarzyszenie Handlu
Stomatologicznego (BDTA) łączy
swoje siły z Dentaid – fundacją,
która ma na celu poprawę zdrowia
jamy ustnej w ubogich społeczeństwach na całym świecie.
Zainicjowana przez BDTA akcja ma na celu zachęcenia dentystów do bezpłatnego oddawania niepotrzebnych i nieużywanych już
przez nich ręcznych urządzeń i narzędzi dentystycznych na rzecz lekarzy pracujących w ubogich krajach świata. Dentyści w krajach
rozwijających się mają do czynienia z poważnym brakiem odpowiednio działających przyrządów
dentystycznych. Poziom opieki, do
którego zostali wykwalifikowani
jest znacznie wyższy w porównaniu z warunkami, w jakich pracują i
brakami, z jakimi muszą się zmagać w codziennej praktyce: brak
oświetlenia, wierteł i ssaków, ograniczone możliwości wykonywania
procedur i niedostatki w zakresie
instrumentów dentystycznych.
Andy Jong – prezes Dentaid powiedział: „Odkąd stworzono przenośne fotele dentystyczne i kompletne zestawy przyrządów, obserwujemy wzrost liczby projektów
charytatywnych prowadzonych
przez różne organizacje. Tegoroczna akcja zbiórki instrumentów
dentystycznych to idealna okazja,
by pomóc zrealizować potrzeby
ludności i poprawić stan zdrowia
jamy ustnej na całym świecie. Jest
bardzo prawdopodobne, że wiele
instrumentów dentystycznych leży
bezużytecznie na dnie szaf w przychodniach i gabinetach dentystycznych. Podczas poprzedniej takiej
akcji, przeprowadzonej w 2005 r.,
udało się zebrać ponad 10.000 narzędzi”.
Wystawa zebranego sprzętu
„BDTA Dental Showcase 2011”
odbędzie się w dniach 20-22. października 2011 r. w NEC w Birmingham. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronach internetowych: www.dentalshowcase.com i www.dentaid.org. DT
Carestream Health podwyższa ceny
filmów do badań radiologicznych
Frank Jr/Shutterstock.com
Pasta Colgate Total
– ochrona non stop
przed bakteriami
Każdego dnia w jamie ustnej
człowieka gromadzą się miliony
groźnych i niebezpiecznych bakterii. Nieustannie osadzając się na
naszych zębach i dziąsłach mogą
powodować powstawanie wielu
problemów w jamie ustnej, takich
jak: zapalenie dziąseł, próchnicę,
czy nieświeży oddech. Jedynym
skutecznym sposobem walki z
gromadzącymi się bakteriami jest
przestrzeganie zasad higieny oraz
stosowanie odpowiednich i skutecznych środków, zapewniających stałą i pewną ochronę.
Nowa, ulepszona pasta Colgate Total, jako jedyna zapewnia
antybakteryjną ochronę przez
cały dzień. Pasta do zębów Colgate Total ma niepowtarzalną formułę, zawierającą kompozycję
składnika antybakteryjnego z kopolimerem, który wydłuża jego
czas działania. Pasta Colgate Total jest jedyną, której udowodniono klinicznie 12-godzinną
ochronę przed bakteriami, co
oznacza, że działa również między szczotkowaniem zębów, nawet po jedzeniu czy piciu. Dodatkowo, Colgate Total zawiera
związek fluoru zabezpieczający
przed próchnicą.
Nowa Pasta Colgate Total
Nowe pasty Colgate Total
stały się jeszcze lepsze dzięki:
– Ulepszonej formule: pomagają
zapobiegać próchnicy, zapaleniom dziąseł, płytce i
kamieniowi
nazębnemu
oraz nadwrażliwości. Dodatkowo odświeżają oddech, przywracają
zębom naturalną biel i wzmacniają szkliwo.
– Nowemu opakowaniu: są bardziej czytelne i ułatwiają konsumentom dobranie odpowiedniego wariantu pasty.
– Stojącej tubce: nowa zakrętka
umożliwia postawienie tubki i
łatwe jej otwarcie, co zdecydowanie poprawia wygodę korzystania z pasty.
O firmie
Firma Colgate-Palmolive jest
wiodącym, globalnym producentem środków higieny jamy ustnej,
kosmetyków do pielęgnacji ciała
oraz preparatów do utrzymania
czystości. Produkty Colgate są dostępne w 200 krajach na całym
świecie, a od 1992 roku także w
Polsce. W ofercie Colgate-Palmolive znajdują się tak znane marki,
jak: Colgate, Palmolive, Ajax i in.
Firma Colgate-Palmolive angażuje się w poprawę jakości życia
społeczności, w której prowadzi
działalność biznesową. Przeznacza środki finansowe na rzecz licznych organizacji i wspiera programy lokalne.
www.colgate.pl
Firma Carestream Health ogłosiła ogólnoświatową podwyżkę
cen wszystkich swoich filmów
przeznaczonych do obrazowania
medycznego, stomatologicznych
i badań nieinwazyjnych.
wszelkie pytania związane z cenami produktów firmy do lokal-
W niektórych regionach świata
ceny filmów mogą wzrosnąć nawet o 50% i więcej. Podwyżka ta
jest jednak konieczna w związku
ze zwiększającymi się cenami takich istotnych surowców wykorzystywanych w produkcji filmów, jak srebro i poliester.
Firma Carestream Health zmienia procesy związane z produkcją
filmów, ale srebro, którego cena
jest istotnym elementem składowym kosztów produkcji filmów
zdrożało w ubiegłym roku ponad
dwukrotnie, a w ciągu ostatnich 6
lat zwiększyło swoją wartość ponad 5-krotnie. Ponadto, w zeszłym
roku cena ropy naftowej wzrosła o
30% ,zwiększając tym samym
koszty wytworzenia, transportu i pozyskania pochodzącego z
ropy naftowej poliestru wykorzystywanego w produkcji filmów.
Szczegóły związane z wysokością nowych cen zostaną ogłoszone
oddzielnie w każdym kraju. Do
tego czasu klienci mogą kierować
Ocska
y Benc
e/Shu
ttersto
ck.com
nych przedstawicieli handlowych
lub autoryzowanych przedstawicieli firmy Carestream Health, w
Polsce jest to firma Skamex.
DT
Wolontariusze żyją dłużej
Z badań opublikowanych przez
Amerykańskie Towarzystwo
Psychologiczne w magazynie
"Health Psychology" wynika, że
osoby zmotywowane chęcią niesienia pomocy innym, angażu-
jące się w wolontariat cieszą się
dłuższym życiem.
Przedstawione wyniki badań są
imponujące, przeanalizowano informacje dotyczące ponad 10 tys.
osób w USA. Średnia wieku badanych w 2008 r. wynosiła około 69
lat.
Uczestnicy badania wypełniali
kwestionariusze, odpowiadając na
pytania dotyczące chęci niesienia
pomocy innym i
wolontariatu
(w ciągu ostatnich 10 lat).
Kluczowym kryterium odczytywania badań było to, czy respondenci
pomagali innym zupełnie bezinteresownie, czy też niesiona pomoc
wynikała z potrzeby zapewnienia
sobie lepszego samopoczucia i
ucieczki od własnych problemów.
Wyniki badania ujawniły, że
osoby zmotywowane chęcią niesienia pomocy innym żyły dłużej
niż, te które pomagały w celu
osiągnięcia własnej satysfakcji.
Długość życia osób z drugiej grupy
nie różniła się od długości życia
osób, które nigdy nie angażowały
się w wolontariat. „Może to oznaczać, że osoby, których głównym
motywem jest chęć pomocy innym, mogą być wolne od potencjalnych stresów związanych z
pracą wolontariusza, jak ograniczenia czasowe czy brak wynagrodzenia” – stwierdziła dr Sara Konrath z Uniwersytetu Michigan, prowadząca badania.
Podsumowując, pomaganie innym, służy naszemu zdrowiu.
DT
[7] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
Opinie
7
Stomatologiczna rewolucja
Problem nadwrażliwości zębiny
dotyka coraz większej grupy
osób. Większość dostępnych do
tej pory past do zębów działała
doraźnie.
Innowacyjna technologia NovaMin® w połączeniu z fluorkiem
to tajemnica nowoczesnej pasty do
zębów i rewolucja w walce z problemem nadwrażliwości zębiny.
Takie zestawienie składników nie
tylko uśmierza ból, ale przede
wszystkim odbudowuje wrażliwe
miejsca zębów. NovaMin® to prawdziwy przełom w stomatologii.
NovaMin® to opatentowany
materiał bioaktywny, zawierający
fosforokrzemian wapniowo-sodowy. Dotychczas formuła ta była
stosowana w zaawansowanych
technologiach regeneracji tkanki
kostnej i z czasem zaczęła być wykorzystywana w produktach przeznaczonych do higieny jamy
ustnej. Formułę tę wynaleziono
w późnych latach 60. ubiegłego
wieku (jako bioszkło) i doskonale
sprawdzała się ona jako materiał do
regeneracji kości. W połowie lat 90.
XX w. Leonard Litkowski i Gary
Hack z Uniwersytetu w Maryland
oraz David Greenspan przystosowali NovaMin® do celów remineralizacji zębiny. Do tej pory jednak
preparaty zawierające tę innowacyjną formułę nie były dostępne powszechnie i nie zawierały fluorku.
NovaMin® to zbiór jonów wapnia i fosforu, które są wykorzystywane do budowy warstwy ochronnej na odsłoniętej zębinie i wewnątrz kanalików zębowych.
Warstwa ta przypomina hydroksyapatyt i jest twardsza od naturalnej zębiny. Podczas kontaktu substancji ze śliną jony sodu są wymieniane na jony wodoru, co powoduje
podwyższenie pH w jamie ustnej.
Takie warunki sprzyjają wytrącaniu się wapnia i fosforu w postaci
fosforanu wapnia, który krystalizuje się na odsłoniętej zębinie, zabezpieczając ząb przed wpływem
drażniących czynników zewnętrz-
nych. Wytwarzająca się warstwa
ochronna jest aż o 60% twardsza niż
naturalna zębina.
Po 5 dniach szczotkowania zębów innowacyjną pastą zawierającą NovaMin®, warstwa ochronna
na zębinie przyrasta o 1,4 mikrona i
pozostaje nienaruszona po oddziaływaniu czynników pokarmo-
wych, takich jak np. coca-cola albo
sok grejpfrutowy. Powstała warstwa ochronna po 5 dniach stosowania pasty jest również odporna
na ścieranie szczoteczką do zębów.
Przy ciągłym stosowaniu pasty
utrzymuje się ona trwale na zębinie
i zabezpiecza skutecznie przed bólem związanym z nadwrażliwością
zębów. DT
AD
EMS-SWISSQUALITY.COM
S
.3" $./-+**+=9* &12?.3 .31 & -.'
,-" 23& % 7 &(",.32 !+./;, !+
,+1%"-3 $*% %*/"-,-+'.2) (*2 $ %
,+!!3%:.8+12 $6 5 (%*% (
"." - $..+ % /%+*/+ /-2 0/2
% " $212& =*% &: "!( 3"#+/"*
,-"'0-.+-1=-4!0(/- !>1%;'+12 $
'+ < 41" ' - + + 3 2 $ 3 * &! 0&"
3 ./+.+1 *%"1*%") (
1 . 3 2 . / ' % $
3 ./+.+1 <,+! 3 .
3 %"#0.' (%*#0
%"-1.3 /"#+-+!3 &0
'+< 41' ,+1./ 8 *
3%" !+=1% ! 3"<
12* ( 3 2-2#%* (*"&"/+!2%"3+*
+( / $ ! <'(%*% 3*2 $% %:#8"#+
-+31+&0/" $*+(+#%%/ .31 & -.'
'+< 41' -+ + 3 +* 31%"
./ 8 .%;*%"!+= %#*%+*2)13+-")!(
%**2 $ +8: 3+* 3+-2#%* (*:-;'+&"= %:
%"3+*,+31 ( 032.' 9* -3;!3%"!+
,- '/2 3*%" "3 +(".*"#+(" 3"*%
"30(/ /2.' (%*#012'+* *"#+-4?*2)%
'+< 41' )%,+' 30&:?"128: 3*%"
0(/- #8 !'%",+1%"-3 $*%"'+< 41"'
-+ + 32 $,+31 ( &:032.' 90(/- #8 !'%"
,+1%"-3 $*%"3; 41
> +< 41' 0(/- !>1%;'+1 7*+* )"61
,+-41* *% 03+-2#%* (*:.31 & -.':'+< 41':
/2,0
> +1%"-3 $*% 3; ,+.' (%*#0'+< 41':
1,+-41* *%03,+1%"-3 $*%:3; ,+.' (%*#0
+-2#%* (*:.31 & -.':'+< 41':/2,0
+< 41'%-+ + 3",-+!0'+1 *",-3"3
.: *%"1:/,(%1%" * & 3;= %"&
'+,%+1 *2)%%*./-0)"*/ )%51,"8*%
3 .80?"*%" ("./+.+1 *%",+!-4 "'
&"./-232'+1*" 28: 3*%"3 ./+.+1 *%"
+-2#%* 80 #1 - */0&" 3* '+)%/"
-"30(/ /2(" 3"*% !80#:?21+/*+=9
' + < 4 1 ' % % , " 8 * "
12'+-32./ *%",+/"* & 80
-2#%* (*"& "/+!2
%"3+*
> %-) ,-3",-+1 !3%8 .+*! ?%*/"-*"/+12+(" 3"*%0 $+-4
,-323; % ,+* ! 0 3"./*% 3: 2 $./+) /+(+#413 !"'( -+1 8+?".:
=1% !+)% - '0& '% $'+(1%"'+.3 3;!*+= %1,-32, !'03 '0,0,+!-4 "' '+8+
("' -32 %+-: 2 $0!3% 81.+*! ?0,+/1%"-!3%8+?"./+.+1 *%"+-2#%* (*2 $
'+< 41"'/2,0! &"(",.3"-"30(/ /2(" 3"*%
! WWW.EMS-SWISSQUALITY.COM
[8] =>
Standard_300dpi
3HZQRŒý
,QZHVWXMZQLH]DZRGQRŒýLZ\UDŬVZyM
VW\O.RU]\VWDMĉF]SUDF\OXG]LWZRU]ĉF\FK
QDMEDUG]LHMJRGQ\]DXIDQLDVSU]ĘW
GHQW\VW\F]Q\QDŒZLHFLH]DSHZQLMVRELH
SHUVRQHORZLLVZRLPSDFMHQWRPEH]SLHF]Qĉ
SU]\V]âRŒý
2GNU\MMDNG]LĘNLXQLWRZL$GHF
PRŮHV]X]\VNDýSHZQRŒý-HV]F]H
G]LVLDMVNRQWDNWXMVLĘ]DXWRU\]RZDQ\P
SU]HGVWDZLFLHOHP$GHF
:LĘFHMLQIRUPDFMLQDWHPDWÀUP\$GHFPRŮQD]QDOHŬýSRGDGUHVHPDGHFFRPOXEX]\VNDýXDXWRU\]RZDQHJR
SU]HGVWDZLFLHOD
[9] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
Perspektywy
9
Leczenie parodontozy z większą mocą
Darius Moghtader, Niemcy
Czasem zadawanie pytań, których nikt nigdy nie postawił, prowadzi do przełomowych odkryć.
W moim przypadku pytanie
brzmiało: jak skuteczniej pomagać pacjentom z parodontozą?
Odpowiedź jest prosta: poprzez
zastosowanie terapii „3000%
więcej mocy”!
Czym jest nowa terapia? Czy
jest niebezpieczna? Na czym polega? Dlaczego jest potrzebna? Co
oznacza? Nikt nie zadał mi żadnego
z tych pytań, gdy prezentowałem
koncepcję rozwiniętą w swoim gabinecie jako projekt pilotażowy na
Międzynarodowych Targach Dentystycznych IDS (International
Dental Show) w 2007 r. Niemniej
jednak, w niniejszym artykule odpowiem na nie.
Pomysł
Na pomysł wprowadzenia nowej metody leczenia parodontozy
wpadłem podczas zapoznawania
się z literaturą naukową na temat laserów. Raport Yukna z 2003 r. opisywał metodę LANAP (Laser-Assisted New Attachment Procedure).
Ta nowa procedura laserowa obiecywała regenerację zamiast naprawy w połączeniu z imponującym efektem wizualnym. Dr Yukna
z Nowego Orleanu (Luizjana,
USA) wytypował 3 pacjentki, z
których każda zgodziła się na przeprowadzenie badania 2 jednokorzeniowych zębów pokrytych osadem. Jeden z zębów każdej pacjentki był leczony metodą LANAP, a drugi laserem Nd:YAG
z zastosowaniem standardowego
protokołu. Po kilku miesiącach powtarzania badań, wszystkim pacjentkom usunięto oba zęby z bloku
kostnego.
Wyniki histologiczne wykazały zregenerowanie kości oraz powstanie nowego więzadła przyzębia w 2 z 3 zębów leczonych metodą
LANAP. W grupie kontrolnej zaobserwowano tylko jeden długi nabłonek funkcjonalny. Powierzchnia korzenia oraz miazga nie wykazały żadnych zmian histologicznych.
Jako dentysta ogólny jestem
zwolennikiem lasera diodowego.
Jedynym laserem typu Nd:YAG,
który jest w stanie poradzić sobie
z zabiegiem LANAP jest laser Millennium, stworzony przez niekwestionowanego mistrza i pioniera w tej dziedzinie – dr. Roberta
H. Gregga.
Metodologia
Przeprowadziłem analizę czynników, które różniły się od standardowego protokołu laserowego,
a następnie odpowiednio dopasowałem procedurę lasera diodowego. Dzięki wsparciu firmy Elexxion mogłem przygotować protokół dla lasera Claros o mocy 30 W
oraz częstotliwości 20 000 Hz.
Jaka jest oznaka skuteczności
leczenia zgodnie z założeniami
raportu Yukna?
Może być nią krwawienie wydobywające się z kieszonki po przeprowadzonym zabiegu. Każdy lekarz korzystający z lasera wie, że
po tradycyjnym leczeniu laserem
kieszonki mogą być bardzo wysuszone. Wielu producentów używa
tego argumentu jako reklamy, a pacjenci są zadowoleni z braku krwawienia. Problem w tym, że brak
krwi oznacza brak regeneracji, gojenia ran oraz brak powstawania
nowej kości. Każdy dentysta wie,
jak wiele niedogodności powodują
suche kieszonki. Schulte poruszył
tę kwestię w odniesieniu do zabiegu
wypełniania torbieli krwią autologiczną.
Pytania
Jak wykonać zabieg?
Zabieg wykonujemy, stosując
bardzo krótkie impulsy oraz wysoki poziom mocy.
na przyczynę natury periodontycznej.
Czy zabieg jest bezpieczny dla pacjenta?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, w 2007 r. poprosiliśmy dr.
I. Krejc z Uniwersytetu w Genewie
o przeprowadzenie badania pilotażowego. Wyniki badania można
podsumować następująco: po zastosowaniu zalecanych przetestowanych ustawień, temperatura
zmniejszyła się o 20% w porównaniu z wynikami otrzymanymi po
zaaplikowaniu mocy 1,11 W oraz
fali ciągłej. Analiza mikroskopowo-elektronowa nie wykazała
żadnych znaczących zmian korzenia. Po przeprowadzeniu zabiegu
zgodnie z tymi ustawieniami nie zaobserwowano zwęglonej warstwy
na powierzchni korzenia. Aby potwierdzić otrzymane wyniki, niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań.
Otwieranie kieszonki
Po zastosowaniu miejscowego
znieczulenia wykonujemy tradycyjne oczyszczanie pola roboczego, włącznie z usunięciem
osadu nazębnego. Zabieg możemy
wykonać za pomocą lasera Er:YAG
lub ultradźwiękowego próbnika
periodontycznego (Ryc. 4). Można
także zastosować narzędzia ręczne.
Oczyszczenie ułatwi dostęp lasera
do zapalonej tkanki.
Jaki jest cel tego zabiegu?
Celem proponowanej terapii
jest zwiększenie regeneracji zamiast stosowania technik rekonstrukcyjnych.
Jak to działa?
Zabieg jest wykonywany w
oparciu o procedurę elap-p, rozwiniętą w gabinecie stomatologicznym na jego potrzeby.
Czym jest elap-p?
Mówiąc w skrócie elap-p to 3
000% więcej mocy oraz 20% mniej
wytwarzanego ciepła bez efektu
zwęglenia lub koagulacji.
Opis przypadku
Scenariusz początkowy
W piątkowy wieczór pacjent
przychodzi do gabinetu z rwącym bólem i narzeka na nieprzespaną noc. Środki przeciwbólowe działają krótko. Zaczerwienienie oraz krwawienie wskazują
Zastosowanie procedury elap-p
po raz pierwszy
Odkażenie lasera wykonujemy
za pomocą lasera diodowego o następujących ustawieniach: długość
fali 810 nm, moc 30 W, częstotliwość 5 000 Hz, czas trwania pulsu
10 μs. Średnia wartość mocy uzyskiwanej z włókna o grubości 400
μm wynosi 1,2 W. Powierzchnia
każdego zęba jest następnie
oczyszczana za pomocą kątnicy periodontycznej
naprzemiennie
przez 5 s (należy poświęcić ok. 20 s
na każdy ząb). Wymuszone celowo
krwawienie występuje bez efektu
koagulacji lub zwęglenia.
oczyszczana za pomocą kątnicy
periodontycznej naprzemiennie
przez 5 s (20 s na każdy ząb).
Podwójne zastosowanie procedury
pozbywania się bakterii (odkażania
lasera), wymuszania krwawienia
bez uzyskiwania efektu zwęglenia
lub koagulacji oraz aplikacja pulsu
o mocy 30 W wskazuje na wysokie
właściwości gojenia się ran, a także
wykazuje minimalne zniszczenie
tkanki przyzębia. Wszystko dzięki
obecności krwi, która jest niezbędna do regeneracji lub naprawy
tkanki.
Zamknięcie rany
Ranę zamyka się poprzez przyciskanie dziąsła kciukiem oraz palcem wskazującym.
Leczenie laserem miękkim
Leczenie laserem miękkim
(moc 75 MW, częstotliwość 8 000
Hz, czas trwania pulsu 9 μs) jest wykonywane przez 2 minuty w celu
złagodzenia bólu oraz przyspieszenia procesu gojenia rany.
Obserwacja po 48. godzinach
Pacjentka odwiedza gabinet
w poniedziałek o 8:30 rano i informuje, że po zabiegu ból minął.
Dzięki temu pacjentka mogła zrezygnować z stosowania środków
przeciwbólowych lub antybiotyków, a bezpośrednio po wykonaniu
zabiegu była w stanie przyjmować
pokarm.
Usuwanie osadu nazębnego oraz
złogów
Laser Er:YAG, ultradźwiękowy próbnik periodontyczny lub
narzędzia ręczne są po raz kolejny
wykorzystane do usuwania bakteryjnych złogów toksyn (antygenów) oraz osadu.
Porównanie tkanki leczonej oraz
nieleczonej
Zastosowanie procedury elap-p
po raz drugi
Powtarzamy odkażenie lasera
za pomocą lasera diodowego o następujących ustawieniach: długość
fali 810 nm, moc 30 W, częstotliwość 5 000 Hz, czas trwania pulsu
10 μs, włókno o grubości 400 μm
dające moc 1,2 W. Powierzchnia
każdego zęba jest następnie
DT
W przypadku wskaźnika ruchomości wyższego niż 1 zaleca się
stosowanie prostej wytrawionej
kwasem szyny nazębnej. Należy
unikać przedwczesnej styczności
powodującej niefizjologiczne napięcia. Po skutecznym przeprowadzeniu doraźnego leczenia należy
wykonać systematyczne leczenie
periodontyczne.
Ryc. 1: Scenariusz początkowy.
Ryc. 2: Otwieranie kieszonki.
Ryc. 3: Procedura elap-p, podejście pierwsze.
Ryc. 4: Usuwanie osadu nazębnego oraz złogów toksyn.
Ryc. 5: Elap-p, drugie podejście.
Ryc. 6: Leczenie laserem miękkim.
Ryc. 7: Obserwacja po 48 godz.
Ryc. 8: Porównanie tkanki leczonej oraz nieleczonej.
[10] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
10 Perspektywy
Lasery w stomatologii dziecięcej –
perspektywa kliniczna
Claudia Caprioglio, Giovanni Olivi, Maria Daniela Genovese, Włochy
Podejście do pacjenta w stomatologii dziecięcej wymaga bliskiej
współpracy pomiędzy dentystami a rodzicami oraz samymi
dziećmi. Terapia laserowa jest
nowoczesną i skuteczną strategią.
Technologia laserowa ma szerokie zastosowanie w stomatologii,
traumatologii i prostych zabiegach chirurgicznych. Można ją
stosować do leczenia zębów
mlecznych i stałych. Autorzy niniejszego artykułu przedstawiają
przegląd kliniczny z wybranymi
procedurami, przyczyniając się
tym samym do rozwoju badań
w tej dziedzinie.
Wstęp
Jednym z głównych zadań dziecięcego dentysty jest zapewnienie
odpowiedniej edukacji na temat
prewencji w celu zmniejszenia
częstości występowania urazów
dentystycznych wśród dzieci i młodzieży. Dlatego należy przede
wszystkim chronić tkankę. Można
tego dokonać, unikając rozwoju
choroby albo – w razie jej wystąpienia – podejmując właściwe
kroki. Ochrona tkanki wiąże się
także z usuwaniem jej zakażonych
części oraz odbudową przy jak najmniejszej utracie struktur.
Obecnie w leczeniu tkanek pomagają techniki wczesnej diagnozy (radiologia cyfrowa z niską
emisją promieniowania, diagnoza
laserowa i zabiegowy mikroskop
stomatologiczny) oraz terapia o
minimalnym stopniu inwazyjności (terapia ozonowa, abrazja powietrzna, mikropreparacja za pomocą instrumentów obrotowych
oraz leczenie laserami). Diagnoza
oraz leczenie przy użyciu laserów,
które spełnia założenie „wypełnienia bez wiercenia“ jest doskonałą metodą z perspektywy zachowania tkanki. Jak twierdzą Martens oraz Gutknecht, dzieci powinny jako pierwsze skorzystać z
laserowego leczenia stomatologicznego.
W niniejszym artykule przedstawiono zastosowanie laserów erbowych do ablacji tkanki miękkiej
i twardej. Omówiono także sposób,
w jaki pozostałe lasery (diodowe,
Nd:YAG i CO2) mogą przyczynić
się do tego, aby wizyta w gabinecie
stomatologicznym była jak najmniej inwazyjnym i stresującym
doświadczeniem, co jest szczególnie ważne dla dzieci.
W stomatologii dziecięcej laser
jest nowym instrumentem, który
uzupełnia lub całkowicie zastępuje
tradycyjne techniki leczenia. Lasery wielu rodzajów oraz o różnych
długościach fal (Tab. 1) mają wiele
możliwych zastosowań i mogą być
wykorzystywane do leczenia zarówno tkanki miękkiej, jak i twardej (tTab. 2).
Nie analizując szczegółów
technicznych terapii laserowej, należy zaznaczyć, że różne długości
fal oddziałują inaczej z różnymi
chromoforami
(hemoglobiną,
wodą, hydroksyapatytem) znajdującymi się w tkance docelowej
(w membranach błony śluzowej,
dziąsłach lub tkance zęba). Efekt
terapeutyczny jest zatem zależny
od podobieństwa optycznego oraz
współczynnika absorpcji dla danej
długości fali.
Zastosowanie laserów w leczeniu
tkanki miękkiej w stomatologii
dziecięcej
Zabieg chirurgiczny jamy ustnej
Lasery mają wiele zalet w leczeniu tkanki miękkiej jamy ustnej:
są proste oraz szybkie w użyciu,
zmniejszają potrzebę stosowania
miejscowego znieczulenia, zapew-
Ryc. 1
światła lasera o powinowactwie z
hemoglobiną i wodą (chromoforami znajdującymi się w dziąsłach
i błonie śluzowej). Lasery argonowe, KTP, diodowe, Nd:YAG
oraz lasery CO2 nadają się do nacinania tkanki miękkiej oraz odkażania parą wodną. Uzyskują dobrą
koagulację i hemostazę. Sprawdzają się także w leczeniu zmian naczyniowych.
Wymienione metody leczenia
mogą być także wykonywane za
pomocą laserów erbowych, Er,
Cr:YSGG oraz laserów Er:YAG, ze
względu na korzystną absorpcję ich
lekkich fal przez wodę znajdującą
się w dziąsłach i błonie śluzowej.
Zapewniają jednak mniej skuteczną kontrolę krwawienia. Efek-
Ryc. 2a
nie oraz skutecznie przy użyciu laserów o różnej długości fal, w zależności od rodzaju interwencji
(Ryc. 3).
Frenulektomia jest jednym z
najczęstszych i najszerzej opisywanych zabiegów laserowych w
ortodoncji. Laserowe podcinanie
wędzidełka wykonywane jest za
pomocą lasera diodowego,
Nd:YAG, Er:YAG, Er, Cr:YSGG
oraz lasera CO2. W porównaniu z
tradycyjnymi technikami, zabiegi
laserowe związane są z mniejszym bólem i dyskomfortem pozabiegowym oraz mniejszą liczbą
komplikacji funkcjonalnych, takich jak problemy z mówieniem i
żuciem. Wszystkie te zalety wpływają na pozytywne postrzeganie
związany z aplikacją siły ortodontycznej bez ingerowania w ruch
zęba.
Zastosowanie laserów w leczeniu
tkanki twardej w stomatologii
dziecięcej
Zapobieganie próchnicy
Pierwsze badania nad zastosowaniem promieniowania w leczeniu próchnicy (poprzez zwiększanie odporności na kwas oraz mikrotwardości powierzchni szkliwa)
przeprowadzono pod koniec lat 80.
XX w. Od tamtej pory przeprowadzono wiele innych badań, które
dały podobne wyniki. Jednak dowody kliniczne są wciąż ograniczone. Badania w tej dziedzinie
dzielą się na 2 kategorie: wykorzys-
Ryc. 2b
Ryc. 1: Pacjentka w wieku 6,2 lat. Wyrzynający się ząb 3.6 doprowadził do powstania hiperplastycznej tkanki. · Ryc. 2 a i b: Bezpośrednio po usunięciu erbu: laserowa procedura plastyki dziąseł (a). Efekt kliniczny (b).
Ryc. 3a
Ryc. 3b
Ryc. 3c
Ryc. 3 a i c: Pacjentka w wieku 9,2 lat. Obręcz ortodontyczna zamocowana na hiperplastycznej tkance wokół zęba 1.6. Aby założyć łuk podniebienny oraz elastyczne podwiązanie, wykonano
krótkie leczenie laserowe tkanki miękkiej.
niają doskonałą kontrolę krwawienia podczas nacięcia oraz eliminują
potrzebę zakładania szwów. Co
więcej, powrót do zdrowia po zabiegu jest często bezobjawowy
dzięki właściwościom odkażającym, przeciwbólowym oraz biostymulującym promieniowania laserowego. Procedura ta, prowadząca
do doskonałych efektów klinicznych,jest więc mniej inwazyjna i
traumatyczna niż terapia tradycyjna. Jest to szczególnie ważne dla
dzieci, które chętniej zaakceptują tę
nową metodę leczenia. W porównaniu z tradycyjnymi procedurami,
leczenie laserem jest kojarzone ze
zmniejszoną potrzebą stosowania
środków przeciwbólowych oraz leków przeciwzapalnych.
Lasery są wykorzystywane w
zabiegach tkanek miękkich, takich
jak usuwanie lub leczenie zmian
chorobowych błony śluzowej jamy
ustnej. Do tego celu można wykorzystać wszystkie długości fal
tywność laserów erbowych można
zwiększyć, stosując chłodzenie
sprayem powietrzno-wodnym,
aplikowanym przez kątnice lasera.
Zapewnia to czyste nacięcie oraz
pomaga pozbyć się nadmiernego
wzrostu temperatury tkanki miękkiej podczas chłodzenia parą. Co
więcej, brak martwej tkanki umożliwia przeprowadzenie dokładnej
biopsji (Ryc. 1 i 2).
Periodontologia i ortodoncja
Zastosowanie właściwości
odkażających laserów w leczeniu
chorób przyzębia zostało szeroko
omówione w odniesieniu do pacjentów dorosłych. Nie ma jednak
danych na temat stosowania laserów w leczeniu zapalenia przyzębia u młodych pacjentów. W ortodoncji bardzo często wymaga się
stosowania interwencji tkanki
miękkiej przed, podczas oraz po leczeniu. Procedury te (Tab. 2)
można wykonać prosto, bezpiecz-
terapii laserowej przez pacjentów,
co jest ważnym czynnikiem u
dzieci.
Lasery mogą być stosowane do
frenulektomii wargi górnej lub dolnej u noworodków, w przypadkach
ostrej ankyloglozji lub zbyt krótkiego wędzidełka szczękowego,
które sprawia trudności w przyjmowaniu pokarmu podczas karmienia piersią. Zabiegi gingiwoplastyki, gingiwoktomii oraz operkulektomii można wykonywać bez
znieczulenia, stosując dowolną
długość fali lasera. Bezpośrednio
po zabiegu można przykleić aparat
ortodontyczny. W ortodoncji terapia laserami małej mocy (LLLT)
jest skuteczną metodą przyspieszania ruchu zęba poprzez stymulację modulacji wstępnej reakcji
zapalnej, co przyczynia się do ustąpienia wady we wcześniejszym
stadium leczenia. Inne badania wykazały miejscową skuteczność lasera CO2, który zmniejsza ból
tujące lasery argonowe (488514nm) oraz stosujące lasery CO2
(9.300, 9.600 i 10.600 nm). Zbadano także zdolność laserów erbowych (2.780 nm i 2.940 nm) do
modyfikowania właściwości fizyczno-chemicznych szkliwa. Badane parametry dotyczyły mikrotwardości przekrojowej i rozpuszczalności szkliwa.
Połączenie promieniowania
laserów erbowych z leczeniem
fluorkiem fosforanu (APF)
zmniejsza głębokość ubytków o
50% w porównaniu z grupą kontrolną, a o 26-32% w porównaniu z
ubytkami leczonymi tylko laserem. Dowiedziono także, że stosowanie lasera argonowego w połączeniu z terapią fluorkiem cynku
zmniejsza ryzyko powstawania
białych plam oraz poprawia kondycję wytrawionej powierzchni
zęba. Terapia ta stabilizuje poziom
hydroksyapatytu oraz naprawia
ubytki strukturalne.
[11] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
W 2003 r. Hicks i inni odkryli,
że stosowanie lasera argonowego w
połączeniu z terapią APF może
stworzyć barierę ochronną przed
próchnicą w zębach mlecznych.
Badacze doszli do wniosku, że
dzięki tej terapii powłoka powierzchniowa pokrywa się fluorkiem wapnia oraz minerałami fosforanu, które mogą pełnić funkcję
zbiorników fluorku, wapnia i fosforanu i tym samym stanowić warstwę ochronną dla zębów. Dowiedziono też, że w porównaniu z zębami kontrolnymi, mikrotwardość
powierzchni szkliwa jest większa
w zębach leczonych wyłącznie niskim promieniowaniem lasera argonowego lub promieniowaniem
połączonym z terapią APF.
Kolejne badania, przeprowadzone w 1998 r. przez Feathersone’a i innych, wykazują zatrzymanie rozwoju próchnicy po zastosowaniu laserów o długości fal
9.300 nm i 9.600 nm (przy poziomie energii 1-3 J/cm2). Poziom inhibicji próchnicy w porównaniu z
wynikami stosowania pasty do zębów z fluorem wyniósł 70%. Co
więcej, wzrost temperatury podpowierzniowej był minimalny (< 1 ° C
na głębokości 2 mm). Wyniki te potwierdziły założenia innego badania, które wykazało brak uszkodzeń termicznych miazgi. W 2008
r. potwierdzono, że lasery CO2 są
skuteczną metodą zmniejszania
podpowierzchniowej demineralizacji szkliwa. Efekt ten można
wzmocnić, łącząc leczenie laserowe z terapią fluorową.
Najnowsze badania wskazują
na to, że długość fal lasera erbowego
może także wpływać na zwiększoną odporność na kwas. Energia
lasera erbowego może zmniejszyć
rozpuszczalność szkliwa, tym samym zwiększając odporność na
próchnicę bez dokonywania dużych zmian w strukturze szkliwa.
Niestety, wyniki te nie osiągnęły
statystycznego poziomu istotności
(alfa = 0.05).
Wnioski kliniczne
Wykorzystywanie lasera CO2
do leczenia młodych, zdrowych zębów może być skuteczną metodą
prewencji próchnicy. Aby potwierdzić tę hipotezę, należy przeprowadzić długoterminowe badania kliniczne. Istnieje także potrzeba wykonania badań nad wydajnością terapii laserem erbowym w celu
zwiększenia odporności na kwas
w zębach stałych.
Wykrywanie próchnicy
Spośród wielu zastosowań laserów w stomatologii dziecięcej, najszerzej zbadane jest ich wykorzystanie w wykrywaniu próchnicy –
nieablacyjny laser emituje światło
fluorescencyjne widoczne w podczerwieni o długości fali 655 nm.
Dzięki temu lasery stanowią przydatne uzupełnienie konwencjonalnych metod wykrywania próchnicy. W 2003 r. Lussi i inni potwierdzili, że fluorescencja laserowa może stanowić dodatkowe
narzędzie do wykrywania próchnicy w zębach mlecznych oraz do
monitorowania jej przebiegu.
W wielu badaniach porównano
metody detekcji próchnicy – ocenę
wizualną, ocenę wizualną z powiększeniem, skrzydłowo-zgryzowe zdjęcie rtg oraz fluorescencję
laserową (LF). Badanie LF wyka-
Ryc. 4a
Perspektywy 11
Ryc. 4b
Ryc. 5a
Ryc. 5b
Ryc. 4 a i b: Pacjent w wieku 7,4 lat. Próchnica międzyzębowa zęba 7.5 (a). Przed założeniem koferdamu lekarz wykonuje preparację laserem Er:YAG o minimalnej interwencji. Dzięki terapii laserem pacjent nie czuje bólu (b). · Ryc. 5 a i b: Szkliwo i zębina są wytrawiane, opłukiwane i suszone (a). Efekt końcowy (b).
Ryc. 6a
Ryc. 6c
Ryc. 6b
Ryc. 6 a-c: Pacjentka w wieku 5,2 lat. Głęboka próchnica zębów trzonowych. Zdjęcie panoramiczne (a). Zdjęcie rtg (b) oraz perspektywa okluzyjna (c).
zało wysoką niezawodność oraz
wiarygodność
diagnostyczną
(suma czułości i swoistości diagnostycznej), a jego skuteczność w wykrywaniu próchnicy w bliższych
zębach mlecznych przewyższyła
radiografię skrzydłowo-zgryzową.
Inne badania także potwierdziły
skuteczność techniki LF w wykrywaniu próchnicy w zębach mlecznych, pomimo niemożliwości wykrycia remineralizacji naturalnych
zmian próchniczych w stadium początkowym lub określenia ilościowego utraty minerałów, spowodowanej procesem próchniczym.
Zgodnie z wynikami badania z
2008 r. (Braga i inni), fluorescencja
laserowa osiąga lepsze wyniki na
poziomie zębiny niż szkliwa. Autorzy doszli do wniosku, że metoda ta
nie jest odpowiednia do wykrywania początkowych zmian próchniczych w szkliwie, ale może być stosowana do badania ich rozległości.
Sprawdzono także potencjalny
wpływ, jaki na wyniki leczenia LF
może mieć lekarz. Oceniono, że nie
wpływa on na wiarygodność, przewidywalność oraz powtarzalność
wyników otrzymanych tą metodą.
W codziennym użyciu system
LF jest wiarygodnym narzędziem
pomocniczym do badania wzrokowego powierzchni okluzyjnych,
zarówno w zębach trzonowych
mlecznych, jak i stałych. Dzięki nowym zakończeniom lasera, technika ta może być także stosowana
do wykrywania zmian próchniczych w odcinkach proksymalnych.
Plombowanie ubytków i szczelin
Wg wielu badań, lasery mogą
być wykorzystywane do preparacji
ubytków i szczelin powierzchni
okluzyjnych młodych zębów przed
aplikacją plomby. Większość z badań stanowi porównanie technik
inwazyjnych oraz promieniowania
laserowego z lub bez wytrawiania
kwasem. Nie wykryto znaczących
różnic pomiędzy tymi rodzajami
preparacji szkliwa z wykorzystaniem wytrawiania.
Jedno z badań wykazało, że
przygotowywanie i leczenie powierzchni szkliwa wyłącznie laserem Er:YAG doprowadziło do
powstania największej ilości prze-
cieków. Inne nie wykazało żadnej
różnicy w rozległości mikroprzecieków w zależności od stosowanej
metody (promieniowanie laserowe
lub wytrawianie kwasem), co sugeruje, że technika laserowa może
być skuteczna. Wstępne leczenie
laserem Er, Cr:YSGG nie wpłynęło
na wytrzymałość wypełnienia na
mikroprzecieki w zębach mlecznych. Inne badania, skupiające się
AD
:[djWbJh_Xkd[\eh_FWZÅ
Oekhm[[abod[mii[b[Yj_ed
Ekh[Z_jehii[b[Yjj^[X[ijWhj_Yb[iWdZl_Z[ei\hecWhekdZj^[mehbZ\ehoek
[l[hom[[a$9h[Wj[oekhf[hiedWb[Z_j_ed_doekhfh[\[hh[ZbWd]kW][$
_fWZ$Z[djWb#jh_Xkd[$Yec
[12] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
12 Perspektywy
na poziomie energii odpowiedniej
do przeprowadzenia zabiegu wykazały, że mechaniczna preparacja
przed plombowaniem nie wzmocniła końcowego działania plomby.
Promieniowanie lasera o mocy 600
mJ oraz wiertła usunęły największą
ilość tkanki twardej.
Promieniowanie laserowe nie
eliminuje potrzeby wytrawiania
szkliwa kwasem przed założeniem
plomby. Może sie jednak okazać
korzystne ze względu na właściwości oczyszczające i dezynfekujące.
Należy zwracać uwagę na poziom
aplikowanej mocy, aby uniknąć
nadmiernej preparacji powierzchni
ubytku i szczelin.
Preparacja ubytku i usuwanie
próchnicy
Pomysł, że laser (mniej traumatyczny dla pacjenta) mógł zastąpić
wiertło doprowadził do wprowadzenia tego instrumentu do stomatologii dziecięcej. Laser w przeciwieństwie do tradycyjnego wiertła
opracowuje tkankę twardą bez kontaktu z powierzchnią zęba. Nie wytwarza także wibracji, nie wydaje
dźwięku wiercenia, a jego zastosowanie jest mniej bolesne.
Wiele badań i raportów klinicznych wykazało, że laser wprowadza element bezpieczeństwa do zabiegu, gdy jest stosowany jako alternatywa dla narzędzi obrotowych
w stomatologii rekonstrukcyjnej,
nawet w przypadku leczenia bardzo małych dzieci. Technika laserowa otwiera zatem drogę do minimalnej interwencji, która skupia się
wyłącznie na tkance próchniczej.
Przeprowadzono badania nad
zastosowaniem rozmaitych laserów. Laser CO2 wywoływał szkody
termiczne leczonej tkanki. Inne
eksperymenty kliniczne wykazały
możliwość leczenia próchnicy
szkliwa u dzieci laserem Nd:YAG.
Niestety, analiza mikromorfologiczna zębów mlecznych poddanych zabiegowi laserowemu wykazała uszkodzenie tkanek zęba.
Obecnie do leczenia tkanek
twardych wykorzystuje się dwa
typy laserów: Er, Cr: YSGG (2.780
nm) oraz Er: YAG (2.940 nm). Najwcześniejsze badania dotyczące
stosowania laserów erbowych do
preparacji ubytków i usuwania próchnicy powstały w 1989 r., kiedy
Hibst i Keller ocenili wydajność lasera Er:YAG w nacinaniu tkanki
twardej. Przez pierwsze 10 lat różni
autorzy zajmowali się wieloma parametrami i zmiennymi laserów erbowych, wykorzystywanych do
Tkanki mi´kkie
Laser KTP 532
Laser argonowy
Laser diodowy 810, 940, 980
Laser Nd:YAG 1.064
Laser CO2 10.600
Tkanki twarde i mi´kkie
Laser Er, Cr:YSGGG 2.780
Laser Er:YAG 2.940
Lasery niskoenergetyczne
Laser helowo-neonowy 635
Laser diodowy 810
Tab. 1: Klasyfikacja laserów
Ryc. 7a
Ryc. 7b
Ryc. 7c
Ryc. 7 a-c: Ząb 7.5 jest odseparowany koferdamem – otwieranie otworu w zębie (a). Leczenie endodontyczne (b) przy użyciu lasera Er:YAG (parametry: końcówka 300 Îźm, moc 70-75 mJ,
20Hz, 1.4-1.5 W). W środkowej części parametry są zmniejszone, ubytek jest wypełniony tlenkiem cynku z eugenolem (ZOE) oraz cienką warstwą cementu glasjonomerowego (c).
preparacji ubytków i usuwania próchnicy. Badano efekty morfologiczne wpływu na tkankę twardą i
miazgę, a także wpływ gęstości
energii, wskaźnika powtórzeń impulsów oraz chłodzenia sprayem
wodnym.
W 1998 r. Moritz i inny odkryli,
że rezultaty wytrawiania szkliwa
laserem były takie same jak otrzymane poprzez wytrawianie kwasem ortofosforowym. Olivi i inni
potwierdzili skuteczność lasera erbowego w preparacji ubytku i usuwaniu tkanki próchniczej.
Adhezja laserowa
i żywiczno-kompozytowa
Badania koncentrujące się wokół zagadnienia adhezji kompozytu do powierzchni leczonych laserem dawały sprzeczne rezultaty.
Kwestia ta nadal pozostaje kontrowersyjna.Wielu autorów dowiodło, że adhezja do wyciętej lub
wytrawionej laserowo zębiny i
szkliwa zębów stałych jest słabsza
niż ta pomiędzy zębiną i szkliwem,
które zostały opracowane tradycyjną metodą obrotową oraz wytrawianiem kwasem. Badania te podkreśliły, jak istotne jest dobranie
odpowiedniej mocy, aby uniknąć
uszkodzeń podpowierzchniowych.
Zauważono także konieczność
wprowadzenia standardowych
ustaleń mocy w odniesieniu do różnych substratów oraz podkreślono,
że wytrawianie kwasem powinno
być obowiązkowe nawet po
uprzednim przygotowaniu zębiny
i szkliwa laserem.
Badania na zębach mlecznych
wykazały, że naświetlanie zębiny
laserem Er:YAG (60 mJ/2 Hz; 80
mJ/2 Hz i 100 mJ 2 Hz) przed zastosowaniem protokołu adhezyjnego niekorzystnie wpłynęły na
siłę zespolenia. Inni autorzy dowiedli, że zęby mleczne leczone laserem Er, Cr:YSGG przy niskim
ustawieniu mocy (0.5 W; 50 mJ) nie
wymagały stosowania wytrawiania kwasem. Należy jednak pamiętać, że przy zwiększaniu mocy
warto stosować wytrawianie, aby
zagwarantować dostateczne wiązanie.
Badania dotyczące siły pomiędzy środkiem wiążącym a szkliwem zębów mlecznych wykazały
lepsze wyniki u grupy pacjentów
leczonych laserem Er:YAG (60 i
80 mJ) niż u grupy kontrolnej.
Efekty stosowania lasera Er:YAG o
mocy 100 mJ nie różniły się z kolei
od otrzymywanych po preparacji
mechanicznej i wytrawieniu kwasem. Badania koncentrujące się
wokół mikroprzecieków w ubytkach opracowywanych laserem dawały różne wyniki. Niektórzy autorzy, posługując się metodą penetracji barwnika doszli do wniosku, że
mikroprzecieki cementów glasjo-
nomerowych (GIC) i materiałów
kompozytowych są mniejsze w
przypadku ubytków leczonych laserem niż ubytków poddawanych
mechanicznej obróbce wiertłem.
Zgodnie z wynikami badań porównawczych nad różnymi metodami preparacji ubytków (wiercenie, abrazja powietrzna i promieniowanie laserowe), ubytki opracowywane laserem Er:YAG (300
mJ/4 Hz i 400 mJ/4 Hz) zyskały najwyższy poziom infiltracji. Z kolei
po zastosowaniu lasera Er:YAG
i procedury wytrawiania kwasem
otrzymano lepsze dopasowanie żywicy kompozytowej do brzegu
zęba (Ryc. 4 i 5).
Wnioski kliniczne
Preparacja ubytku laserem
wiąże się z czynnikami, które mogą
spowodować uszkodzenie podpowierzchniowej warstwy zębiny:
płynność, gęstość mocy i długość
impulsu, angulacja lasera, tryb skupienia wiązki oraz intensywność
chłodzenia powietrzem i sprayem
wodnym. Dlatego też podczas końcowego kondycjonowania zaleca
się stosowanie niskiej mocy znamionowej zarówno do opracowywania zębiny, jak i szkliwa. Wytrawianie kwasem napromieniowanej
zębiny i szkliwa eliminuje cienką
warstwę uszkodzeń podpo-
Ryc. 8a
wierzchniowych,
uwydatnia
włókna kolagenowe i tworzy substrat pod warstwę hybrydową. Wytrawianie kwasem sprawia, że
szkliwo klasy 2. i 3. Silverstone’a przechodzi w klasę 1., co
zwiększa możliwości adaptacyjne
kompozytu.
Endodoncja
Wykorzystywanie
laserów
o różnych długościach fal jest obszernie udokumentowane w leczeniu endodontycznym dorosłych pacjentów. Brakuje jednak literatury z
zakresu stosowania laserów w terapii endodontycznej dzieci. W endodoncji lasery stosowane są do pokrywania miazgi, pulpotomii i dezynfekcji kanałów korzeniowych.
Opisy badań zajmujących się wydajnością laserów w podtrzymywaniu żywotności miazgi znaleźć
można w bazie medycznej PubMed.
W tej dziedzinie zazwyczaj stosuje się lasery o niskiej mocy (0.51 W), tryb rozproszony oraz niski
wskaźnik powtórzeń i/lub tryb Super Pulse. W 1997 r. Santucci wykorzystał laser Nd:YAG do koagulacji, a cement glasjonomerowy do
pokrywania miazgi. Po 6 miesiącach wskaźnik sukcesu wynosił
90%. Rok później podobne efekty
osiągnął Moritz i inni – 89% i
93% po roku i 2 latach w porównaniu do 68% i 66% w grupie kontrolnej leczonej wodorotlenkiem wapnia. Laser CO2 oddziałuje na tkankę
wyłącznie termicznie – 90-95%
energii dostarczonej do tkanki jest
pochłaniana przez cienką warstwę
tkanki (100 mikronów) i zamieniana na ciepło. Długości fal laserów erbowych są także praktycznie
całkowicie pochłaniane przez
wodę znajdującą się w powierzchownej warstwie tkanki i zamieniane na ciepło. Lasery te nie wytwarzają jednak bardzo zauważalnego efektu koagulacyjnego (Ryc.
6-8).
W 2006 r. Olivi i inni dowiedli,
że lasery Er, Cr:YSGG z regulowanym chłodzeniem powietrzem i
wodą są doskonałym małoinwazyjnym instrumentem do usuwania
próchnicy i koagulacji miazgi. Nie
prowadzą do nadmiernej preparacji
lub przegrzania się szczątkowej
warstwy tkanki, a współczynnik
żywotności zęba po 4 latach wynosi
80%. W 2007 r. ten sam autor porównał skuteczność 2 systemów laserowych (Er, Cr :YSGG i Er:YAG)
z tradycyjną procedurą opartą na
wodorku wapnia. Po 2 latach
współczynnik sukcesu dla grupy
Er, Cr wynosił 80%, dla grupy
Er:YAG 75%, a dla grupy kontrolnej 63%.
Ryc. 8b
Ryc. 8 a i b: Efekt końcowy: kolor i morfologia zęba są odbudowane przy zastosowaniu techniki warstwowania. Pozabiegowe zdjęcie rtg (b).
Ryc. 9a
Ryc. 9b
Ryc. 9 a i b: Pacjent w wieku 8,9 lat. Nieskomplikowane złamanie korony zęba 2.1, który wcześniej pokryto pastą Ca(OH)2 (a). Zdjęcie rtg (b).
[13] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
Perspektywy 13
wykrywanie próchnicy
preparacja ubytków (szliwo-z´bina)
oraz usuwanie próchnicy
traumatyczne urazy tkanki twardej
i mi´kkiej
zabiegi chirurgiczne
endodoncja
ortodoncja
biostymulacja i uÊmierzanie bólu
Ryc. 10a
Tab. 2: Procedury w stomatologii laserowej
Ryc. 10 a-c: Leczenie o minimalnym stopniu inwazyjności wykonywane laserem erbowym (a). Aplikacja systemu szkliwo-zębina oraz odbudowywanie brzegu siecznego (b). Efekt końcowy po
wykończeniu i polerowaniu (c).
Pulpotomia jest bardzo powszechną techniką stosowaną podczas leczenia zębów mlecznych.
Chociaż potwierdzono skuteczność pulpotomii z zastosowaniem
formokrezolu (rozczyn 1:5), obecnie istnieje tendencja poszukiwania alternatywnych technik ze
względu na potencjalne właściwości rakotwórcze i mutagenne tego
komponentu formaldehydowego.
Do wykonywania pulpotomii zaczęto wykorzystywać lasery, a badania porównawcze (Pescheck i
in., 2002) wykazały przewagę laserów CO2 nad terapią formokrezolem podczas wykonywania pulpotomii zębów mlecznych. Pozytywny wynik leczenia uzyskano w
91-98% przypadków. Inne badania
wykazały wyższą skuteczność
trybu Super Pulse nad trybem fali
ciągłej.
W 1999 r. Elliot i inni także potwierdzili odwrotną korelację znaczącą pomiędzy energią laserową
aplikowaną do miazgi a stopniem
powstania zapalenia po 28 dniach.
Autorzy tego badania po 4 latach
uzyskali wskaźnik sukcesu klinicznego o wartości 99,4%, w porównaniu z 88,2% w grupie kontrolnej
leczonej formokrezolem. Guelmann i inni (2002) zauważyli natomiast korelację pomiędzy procesem gojenia a wiekiem i rozmiarem
wierzchołka zęba mlecznego. Laser Nd:YAG wykorzystywano
także do pulpotomii zębów mlecznych. Niedawne badania wykazały
wskaźnik sukcesu klinicznego o
wartości 85,7% i wskaźnik sukcesu
badań radiograficznych o wartości
71,42% po 12 miesiącach. W grupie formokrezolu wskaźniki sukcesu klinicznego i radiograficznego wyniósł 90,47%. Podczas gdy
raporty dotyczące leczenia endodontycznego dzieci są niezwykle
rzadkie, istnieją badania na temat
leczenia zębów stałych za pomocą
laserów diodowych oraz Nd:YAG,
których bakteriobójcze właściwości wykorzystywane są podczas leczenia kanałów głównych i bocznych.
Baza danych PubMed zawiera
tylko jeden artykuł na temat badania poświęconego terapii laserowej
zębów mlecznych. Porównuje ono
efekty stosowania różnych procedur (lasery Er, Cr:YSGG, techniki
ręczne oraz stosowanie instrumentów obrotowych) podczas oczyszczania i kształtowania ścian kanałów korzeniowych w zębach
mlecznych. Leczenie laserem
Er, Cr:YSGG dało efekty podobne
do tych, osiągniętych za pomocą
instrumentów rotacyjnych. Obie
techniki okazały się bardziej skuteczne niż zabieg przy użyciu instrumentów ręcznych. Ukończenie
oczyszczania i kształtowania kanałów techniką laserową w porównaniu z pozostałymi metodami okazało się znacznie szybsze.
Wnioski kliniczne
Podczas zabiegu pokrywania
miazgi należy zwrócić uwagę na
aplikowaną moc. Zastosowanie niskiej mocy w trybie rozproszonej
wiązki oraz w trybach pulsującym i
Super Pulse gwarantuje powstanie
dobrej koagulacji powierzchniowej oraz dekontaminacji, która
podtrzymuje żywotność pozostałej
miazgi. Ze względu na charakterystyczną anatomię wierzchołka oraz
głębokość penetracji laserów na
podczerwień, należy wykazać się
szczególną ostrożnością, stosując
laser podczas oczyszczania i dezynfekcji kanałów korzeniowych
zębów mlecznych.
Wykorzystywanie lasera
w traumatologii stomatologicznej
W przypadku dziecięcych
traum stomatologicznych, często
związanych ze skomplikowanymi,
a nawet krytycznymi przypadkami,
terapia laserowa oferuje nowe
możliwości leczenia. Literatura
międzynarodowa nie zawiera
wielu materiałów na temat laserowej terapii traumatologicznej w
stomatologii. Brak także jednoznacznych wytycznych dotyczących zastosowania lasera w tej
dziedzinie klinicznej, chociaż zalety terapii laserowej sprawiają, że
jest ona korzystną opcją w leczeniu
tkanki twardej i miękkiej oraz odkrytej miazgi.
Urazy traumatyczne tkanki twardej
Złamanie korony wiąże się z
uszkodzeniem szkliwa i zębiny, a
Ryc. 10b
Ryc. 10c
w złożonych przypadkach z odsłonięciem miazgi. Jak zauważono,
tylko lasery erbowe mogą zagwarantować korzystne wyniki ekskawacji zęba, zmniejszając dyskomfort pozabiegowy i nadwrażliwość
zęba oraz zapewniając rozwiązanie o minimalnej inwazyjności.
Lasery te mogą być wykorzystywane do wykonywania całkowitej
procedury zabiegowej składającej
się z: preparacji i wykończenia
brzegu zęba, koagulacji obnażonej
miazgi (w razie potrzeby), pulpotomii lub pulpektomii oraz leczenia tkanek miękkich (Ryc. 9-10).
Ułamana korona odkrywa dużą
liczbę kanalików zębiny. Lasery
erbowe, z niewielkim chłodzeniem
sprayem wodnym lub bez chłodzenia mogą połączyć i uszczelnić kanaliki (do głębokości 4 µm), tym
samym zmniejszając przepuszczalność płynów przez tkanki
i nadwrażliwość zębiny. Inne lasery (diodowe, Nd:YAG, CO2)
także posiadają właściwości terapeutyczne.
Wykorzystywanie laserów małej
mocy
Urazy traumatyczne tkanki
miękkiej
Pośrednie urazy traumatyczne
są związane z uszkodzeniem struktur podporowych, w szczególności
kości wyrostka zębodołowego,
przyzębia, dziąseł, więzadeł, wędzidełka języka oraz ust. Lasery
stanowią obecnie jedną z opcji leczenia tkanki miękkiej i zapewniają dobrą koagulację (przy zachowaniu niezwykle czystego pola
roboczego), skuteczne odkażanie,
fotobiostymulację oraz mają właściwości przeciwbólowe. Z tych
względów zaleca się stosowanie laserów w leczeniu traumatycznych
urazów tkanki miękkiej. Brak konieczności zakładania szwów przyczynia się do skutecznego i szybkiego procesu gojenia się ran oraz
znacznie zmniejsza dyskomfort pacjenta.
Procesy te są ważnymi klinicznie zaletami, szczególnie w odniesieniu do najmłodszych pacjentów
o osłabionym układzie obronnym
(pacjentów z cukrzycą insulino-zależną, dysfunkcją zastawki lub wadą
wrodzoną, z protezami zastawek
serca, a także pacjentów po chirurgicznej rekonstrukcji komory serca,
chemioterapii lub napromieniowaniu). Lasery małej mocy wytwarzają
moc o wartości 10/50m W, a energia
promieniowania wynosi od kilku mJ
do 1 lub 2 J. Już 1-3 dni po biostymulacji można zauważyć znaczne
zmniejszenie opuchlizny i przyspieszone powstawanie nabłonka oraz
włókien kolagenowych. Metoda
LLLT ma wiele zastosowań w stomatologii, zarówno w odniesieniu
do tkanek miękkich (biostymulacja
zmian chorobowych, afty, opryszczki, schorzenia błony śluzowej,
pulpotomia) i twardych (przyspieszenie ruchu ortodontycznego), jak i
w leczeniu bólu o podłożu neurologicznym (nadwrażliwość na ból, regeneracja nerwów, bóle stawu skroniowo-żuchwowego, ból pozabiegowy oraz podrażnienia ze strony
aparatu ortodontycznego).
W oparciu o doświadczenie autorów niniejszego artykułu można
stwierdzić, że leczenie laserowe
usprawnia procedury:
– odkażania zębodołu po utracie
zęba,
– leczenia ubytku przyzębia po
zwichnięciu lub nadwichnięciu
zęba,
– zabiegów augmentacji dziąsła w
przypadku leczenia traumatycznych urazów stomatologicznych,
– esekcji i plastyki dziąsła,
– cięcia chirurgicznego (np. w celu
usunięcia fragmentu zęba).
Wnioski kliniczne
Wszystkie wyżej wymienione
korzyści związane ze stosowaniem
terapii laserowej (tkanki twardej i
miękkiej oraz odkrytej miazgi)
sprawiają, że technologia laserowa
jest bardzo pomocna w tej dziedzinie.
Biostymulacja i kontrola bólu
(LLLT)
Terapia laserem małej mocy
(LLLT) lub laserem miękkim może
wprowadzić pacjenta w stomatologię pozbawioną traumatycznych
doświadczeń. Chociaż literatura
naukowa poświęcona tym zagadnieniom jest obszerna, wciąż istnieją rozbieżności w metodologii
oraz stosowanych dawkach. Stosowane na początku lasery helowoneonowe (632.8 nm) zastąpiono
półprzewodnikowymi laserami
diodowymi (830 nm lub 635 nm).
Lasery te działają przeciwbólowo,
pobudzają biostymulację oraz przyspieszają proces regeneracji tkanki,
zatem wpływają na wiele systemów
komórkowych (fibroblasty, makrofagi, limfocyty, komórki nabłonka,
śródbłonek) i korzystnie oddziałują
na mechanizm zapalny, zmniejszając fazę wysiękową i jednocześnie
stymulując proces gojenia się.
Podsumowanie
Różne parametry użytkowania
oraz różne rezultaty kliniczne i eksperymentalne opisywane w literaturze międzynarodowej zazwyczaj
dezorientują niedoświadczonych
dentystów, którzy chcieliby zastosować technologię laserową w stomatologii dziecięcej. Badania dotyczące tkanki miękkiej są konsekwentne i zgodne z ustalonymi protokołami i dzięki temu dają
powtarzalne wyniki. Jest to możliwe, ponieważ stosowane lasery
(diodowe, Nd:YAG, CO2) działają
w oparciu o tę samą technologię.
W badaniach nad tkanką twardą
wykorzystuje się lasery erbowe,
które różnią się nie tylko długościami fal (2.780 nm i 2.940 nm),
ale także ogólną budową. Przeprowadzone do tej pory badania nie
mogą być ze sobą porównane z
kilku powodów: gęstość i płynność
mocy stanowią tylko jeden aspekt
procesu dostarczania energii do
tkanki docelowej. Przede wszystkim, lasery te wyposażone są w
inne systemy działania: włókna
optyczne (puste włókna) oraz ramiona przegubowe transmitują
energię w różny sposób, więc energia docierająca do tkanki może być
inna niż na wyświetlaczu. Płynność
i ciśnienie systemu chłodzenia powietrzem i sprayem wodnym, długość impulsów oraz profil wiązki są
kolejnymi parametrami wpływającymi na efekt końcowy oddziaływania lasera na tkankę.
Sukces minimalnie inwazyjnej
terapii laserowej, w której najważniejszym czynnikiem jest dobór
odpowiedniej energii (minimalny
skuteczny poziom), zależy także od
znajomości technologii laserowej.
Operator musi nauczyć się, jak precyzyjnie oddziaływać na tkanki.
Przed skutecznym wykorzystaniem instrumentu należy poświęcić
wiele czasu na uczenie się właściwej techniki. Aby stosowanie laserów było bezpieczne, a młodzi pacjenci w pełni skorzystali z nowej
technologii, ważne jest, aby dentyści zrozumieli charakterystykę długości fal oraz ich oddziaływania
z tkankami biologicznymi.
Odpowiednia podejście psychologiczne do pacjenta także
przyczynia się do skuteczności terapii laserowej, która często przez
pacjentów i ich rodziny postrzegana jest jako prawdziwa magia. DT
Piśmiennictwo dostepne u wydawcy.
Kontakt
Claudia Caprioglio
– lek. dent., specjalista chirurg,
prof. wizytujący na Uniwersytecie w Parmie (Włochy)
– Via San Zeno 1
27100 Pavia, Włochy
– E-mail: ac.caprioglio@tin.it
Giovanni Olivi
– lek. dent, prof. wizytujący na
Uniwersytecie w Genui (Włochy)
– Piazza F. Cucchi n. 3
Rzym, Włochy
– E-mail: olivi.g@tiscali.it
Maria Daniela Genovese
– lek. dent., prowadzi prywatną
praktykę w Rzymie, Włochy.
[14] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
14 Wydarzenia
Stomatologia estetyczna w Dubrowniku
liseykina/Shutterstock.com
Na przełomie września i października br. (30.09-01.10) w
Dubrowniku (Chorwacja) odbędzie się Międzynarodowy Kongres Europejskiego Stowarzyszenia Stomatologii Kosmetycznej
(European Society of Cosmetic
Dentistry – ESCD).
Stowarzyszenie ESCD (dawniej ESED) zostało założone w
2003 r. przez grupę praktyków –
lekarzy dentystów i techników
dentystycznych, wspierane jest
także przez profesorów z ośrodków
uniwersyteckich z całej Europy.
ESCD powstało w odpowiedzi nie
tylko na rosnące zainteresowanie
społeczeństwa stomatologią kosmetyczną , ale także z uwagi na potrzeby europejskiego lekarza dentysty, pomagając poszerzać wiedzę
i umiejętności w tej dziedzinie.
Stowarzyszenie znane jest ze
współpracy z najznakomitszymi
specjalistami z dziedziny estetyki.
Ubiegłoroczny kongres był ogromnym sukcesem, zorganizowany w
Londynie przy współpracy z Brytyjską Akademią Stomatologii
Kosmetycznej (British Academy
of Cosmetic Dentistry – BACD)
i Amerykańską Akademią Stoma-
tologii Kosmetycznej (American
Academy of Cosmetic Dentistry –
AACD). Tegoroczny kongres odbędzie się w Dubrowniku (Chorwacja), partnerem i współorganizatorem spotkania jest Croatian Dental Chamber.
Wśród zaproszonych wykładowców znaleźli się m.in.: Gerwin
Arnetzl (Graz, Austria), Nasser Barghi (San Antonio, U.S.A), Luke Barnett (London, Wlk. Brytania), James
Goolnik (London, Wlk. Brytania),
Lennart Jacobsen (London, Wlk.
Brytania), Martin Jöergens (Duesseldorf, Niemcy), Pavel Kobler
(Zagreb, Chorwacja), Marco Martignoni (Włochy), Alain H. Romanos (Bertut, Liban), James Russel
(Wlk. Brytania), Noam Tamir (London, Wlk. Brytania), Marcel A. Wainwright (Duesseldorf, Niemcy),
Bob Khanna (London, Wlk. Brytania), Dubravko Jurišić (Chorwacja).
Wolfgang Richter, prezydent
ESCD stwierdza: „Bardzo cieszy
mnie współpraca z lokalnymi partnerami ESCD. Tegoroczny kongres
dowodzi, że potrafimy działać na
dwóch płaszczyznach: globalnej
i lokalnej. Wierzę, że wspólne wystąpienia chorwackich i międzyna-
7. Sympozjum Środkowo-Europejskiej
Akademii Implantologii (CEIA)
W dniach 28-29. października br.
w Krakowie odbędzie się 7. Sympozjum Środkowo-Europejskiej
Akademii Implantologii (CEIA).
W tym roku organizatorzy zaprosili wykładowców nie tylko
z Europy i USA, ale również z Izraela, Tajlandii i Hong Kongu.
Wśród zaproszonych wykładowców znaleźli się:
– Federico Hernandez-Alfaro,
MD, DDS, PhD, FEBOMS
dawno odnowionej Galerii Sztuki
Polskiej w Sukiennicach na Rynku
Głównym w Krakowie. To właśnie
w otoczeniu największych arcydzieł polskiego malarstwa XIX w.
wykładowcy i uczestnicy 7. Sympozjum CEIA będą dyskutować o
możliwościach zastosowania nowych rozwiązań terapeutycznych w
implantologii stomatologicznej.
Obecnie gruntownie odrestaurowana i zmodernizowana Galeria
Sztuki Polskiej XIX w. w Sukienni-
zagranicznych mentorów, zostaną
przeprowadzone zabiegi „na
żywo”. Planowanie, omawianie
Puchan/Shutterstock.com
– dr n. med. Piotr Majewski
– prof. dr n.med. Christian Stappert
– prof. Somchai
Sessiriosombat,DDS, MD
– dr n. med. K. L. Yip
– dr n.med. Dean C. Vafiadis
– dr Moshe Goldstein
– dr n. med. Barry Marshak
– dr n. med. Krzysztof Gronkiewicz
Symbolem fundacji jest niebieska wstążka, kolor niebieski
symbolizuje wodę, niesie radość
i spokój. Działacze fundacji mają
nadzieję, że dzięki ich pracy więcej
osób zadba o higienę jamy ustnej, a
pacjenci przestaną bać się badań
profilaktycznych i zaczną się im
regularnie poddawać. W efekcie,
zapewnią sobie długie lata życia w
spokoju i radości.
Tegoroczne Sympozjum CEIA
będzie również wyjątkowe ze
względu na miejsce, w którym będą
odbywać się obrady, tzn. w nie-
Tradycyjnie drugi dzień sympozjum w całości będzie poświęcony części praktycznej i jest kontynuacją zaawansowanych kursów
implantologicznych. Z udziałem
Więcej informacji na temat tegorocznego kongresu ESCD
można znaleźć na stronie Stowarzyszenia:
www.escdonline.eu DT
tów dają kolejną możliwość wymiany naszych doświadczeń praktycznych i uzupełnienia wiedzy
teoretycznej.
Więcej informacji na temat wykładów i warunków uczestnictwa
w 7. Sympozjum CEIA można znaleźć na stronie: www.ceia.pl
DT
Konferencja Fundacji do walki
z nowotworem jamy ustnej
Fundacja do walki z nowotworami jamy ustnej „Z uśmiechem
przez życie” stawia sobie za
cel uświadamianie społeczeństwu
stopnia zagrożenia tymi nowotworami. Działania fundacji skupiają
się na szerzeniu informacji dotyczących badań, stosowania właściwych zabiegów higienicznych i
szeroko rozumianej profilaktyki,
aby uchronić jak najwięcej osób
przed najcięższymi konsekwencjami zaniedbań.
cach była pierwszym polskim Muzeum nazwanym Narodowym.
Zgromadzono tutaj blisko 1300 obrazów i rzeźb, w tym tak olbrzymie
płótna jak „Pochodnie Nerona”
Henryka Siemiradzkiego, „Hołd
pruski” , „Kościuszko pod Racławicami” Jana Matejki czy „Czwórka”
Józefa Chełmońskiego.
i podsumowanie przeprowadzonych zabiegów, a także dyskusja
wśród doświadczonych klinicys-
rodowych wykładowców przyciągną uwagę dentystów z Europy
w schodniej i południowej. W przyszłym roku Międzynarodowy Kongres Stomatologii Estetycznej odbędzie się w Bukareszcie. Dzięki
współpracy z naszym rumuńskim
partnerem SSER (Rumuńskie Stowarzyszenie Stomatologii Estetycznej) już mamy potwierdzony udział
znakomitych wykładowców.”
28. października br. w warszawskim Centrum Jupiter odbędzie się konferencja poświęcona
działalności fundacji oraz aspektom związanym z chorobą nowotworową jamy ustnej od jej rozpoznania po leczenie. Konferencja odbędzie się pod hasłem: „Lekarz
dentysta lekarzem pierwszego
kontaktu w profilaktyce nowotworowej jamy ustnej”.
Przewidziane są wykłady z zakresu periodontologii, onkologii,
psychologii oraz stomatologii prowadzone przez wybitnych specjalistów.
W programie Konferencji
m.in: sprawozdanie z działalności
fundacji, wystąpienie dr Magdaleny Madalińskiej pt.: „Zmiany na
błonie śluzowej jamy ustnej w
praktyce lekarza dentysty – diag-
nostyka i leczenie. Możliwości,
jakie daje test ViziLite i inne dostępne testy diagnostyczne” oraz
wykład dr. Roberta Balickiego pt.:
„Najnowsze dane o zmianach
przedrakowych jamy ustnej: etiologia, klinika, diagnostyka, leczenie” i wystąpienie dr. Pawła Grabowskiego pt.: „Dlaczego większość nowotworów głowy i szyi
jest późno rozpoznawana?”, a
także zaprezentowane zostaną
wszystkie metody badań przesiewowych dostępne w Polsce.
Więcej informacji na temat
spotkania można uzyskać na stronie www.zusmiechem.org.pl
DT
Kontakt:
Fundacja
„Z uśmiechem przez życie”
ul. Sucha 3
03-649 Warszawa
www.zusmiechem.org.pl
[15] =>
Standard_300dpi
DENTAL TRIBUNE Polish Edition
Wydarzenia 15
VIII Kurs Warszawski
Już 8. raz, z inicjatywy Zofii Konopnickiej i Pawła Waszkiewicza
(S+M DENTAL FIRM) i przy aktywnej współpracy firmy KERR,
odbędzie się Kurs Warszawski
pt.: ”Endodoncja-Periodontologia-Protetyka-Implantologia”.
jące co roku kilkuset uczestników.
Ze względu na wysoki poziom prezentowanych wykładów przez znanych i uznanych wykładowców
z całej Polski, Kurs Warszawski cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem wśród lekarzy dentystów.
linę Pawlicką, prof. Stanisława Suliborskiego, prof. Tomasza Konopkę, dr hab. Małgorzatę Pietruską, dr n. med. Jana Pietruskiego,
dr n. med. Macieja Żarowa, lek.
dent. Danutę Borczyk i wielu innych znakomitych wykładowców.
Kurs Warszawski to cykliczne,
dwudniowe szkolenie przyciąga-
Na tegoroczne spotkanie organizatorzy zaprosili m. in.: prof. Ha-
Dogodna lokalizacja w ścisłym centrum Warszawy, prefe-
rencyjne ceny w Hotelu Marriott,
tylko dla uczestników kursu,
przystępny koszt udziału oraz wyskoki poziom merytoryczny i organizacyjny, czynią Kurs Warszawski ważnym wydarzeniem
naukowym w Polsce, nazywanym
często, ze względu na jego rangę
naukową: Kongresem Warszawskim.
W tym roku uczestnicy kursu
będą mogli uzyskać 16 pkt. edukacyjnych nadawanych przez Okrę-
gowe Izby Lekarskie. Lekarze będą
mogli zapoznać się również z bogatą oferta firm handlowych i wydawnictw branżowych.
Organizatorzy serdecznie zapraszają do wzięcia udziału w VIII
Kursie Warszawskim, który odbędzie się w dniach 5-6 listopada br.
Szczegóły szkolenia znajdziecie
Państwo na stronach: www.smdental.com.pl i www.kongreswarszaw
ski.com.pl
DT
AD
Wenecka promocja
w Amadarze
S. Borisov/Shutterstock.com
Romantyczny rejs gondolą po kanale Grande, spacer wśród kolorowych niczym rajskie ptaki
przebierańców, szalona zabawa
na Placu Świętego Marka – te
i inne atrakcje weneckiego karnawału czekają na klientów
firmy AMADAR.
Z okazji wprowadzenia do
oferty nowej linii autoklawów Cominox – SPEEDYCLAVE, AMADAR przygotował wyjątkową promocję. Do 30. listopada 2011 r.
każdy zakup autoklawu Cominox
o pojemności 18 i 24 l upoważnia do
udziału w konkursie, w którym nagrodą jest weekend w Wenecji podczas karnawału 2012 dla 2. osób.
Więcej informacji na temat promocji znajdziecie Państwo na stronie: www.amadar.pl
Cominox SPEEDYCLAVE to
autoklawy zalecane do częstej i
szybkiej sterylizacji. Idealnie nadają się do gabinetów, w których
przeprowadza się wiele cykli w
ciągu dnia. Automatyczne dopasowanie cyklu do rodzaju ładunku i
duży generator pary, gwarantują
skrócenie czasu pracy
urządzenia. Innowacyjny system próżniowego zamknięcia drzwi (Vacuum
Locking System –
VLS) gwarantuje
wygodę i bezpieczeństwo obsługi autoklawu. Proces sterylizacji dokumentowany jest przy pomocy zewnętrznej karty
pamięci SD, która mieści do
65.000 cykli.
Autoklawy SPEEDYCLAVE
są dostępne w wersjach 6B i 18B. DT
Dodatkowych informacji udziela:
Barbara Chęcińska
Product manager AMADAR
b.checinska@amadar.pl
tel.: (22) 826 43 81
tel. kom.: 602 439 741.
[16] =>
Standard_300dpi
[17] =>
Standard_300dpi
IMPLANT TRIBUNE
The World’s Implant Newspaper · Polish Edition
WRZESIEŃ 2011
VOL. 2, NR 2
WYDARZENIA
OPINIE
PERSPEKTYWY
Implant Continuum Education
NYU CD & OSIS & CEIA
„Jakość życia dla naszych rodziców” –
akcja skierowana do lekarzy
Implantacja natychmiastowa implantu
NanoTite™ PREVAIL®
Strona
1
Strona
2
Implant Continuum Education
NYU CD & OSIS & CEIA
Międzynarodowe certyfikaty z akredytacją polskich ośrodków rozdane!
W sierpniu 2009 r. prof. dr hab.
Andrzej Wojtowicz (Stowarzyszenie OSIS-EDI) i dr n. med.
Piotr Majewski (CEIA) podpisali
umowę współpracy z centrum
podyplomowych szkoleń im. Linhart'a, działającym przy College
of Dentistry New York University
w ramach podyplomowego programu edukacyjnego Implant
Continuum Education NYU CD.
odbywały się też niezwykle interesujące, kameralne sesje ponadprogramowe (nieobowiązkowe).
Pierwsza grupa uczestników
która zdała egzamin praktyczny
oraz napisała esej na zadany temat
z zakresu implantoprotetyki w
oparciu o zdobytą wiedzę i własne
doświadczenie, mogła przystąpić
do obrony przypadków, będącej
finalnym punktem programu.
W trakcie Międzynarodowego
Tygodnia Implantologicznego
NYU CD (sierpień 2011 r.) do prezentacji przystąpiło 6-ciu lekarzy:
Olaf Bronowicz, Rafał Dobrakowski, Wojciech Fąferko, Mariusz
Piotrowski, Jacek Sumara oraz Paweł Zimny. W komisji zasiedli:
prof. Andrzej Wojtowicz, prof.
Christian Stappert oraz dziekan ds.
edukacji H. Kendall Beacham.
Dyrektorzy programu. Na zdjęciu od lewej:
H. Kendall Beacham, dr Piotr Majewski
oraz prof. Andrzej Wojtowicz.
Spotkanie inauguracyjne odbyło się w kwietniu 2010 r. w Warszawie, kolejne spotkania odbywały
się na przemian w Nowym Yorku i
Polsce. Pełen program objął w sumie 280 godzin zajęć, podczas których uczestnicy otrzymali solidną
dawkę wiedzy, analizowano również przykłady z praktyk własnych,
Grupa uczestników tuż po rozdaniu certyfikatów.
Warto dodać, że 3 uczestniczki
tego samego programu przedstawiły swoje prace na wcześniejszej
sesji w Polsce (luty 2011r.), były to:
Wioletta Binkowska-Figura, Katarzyna Florkiewicz-Zakrzewska i
Elżbieta Kozieł.
Dzięki olbrzymiemu zaangażowaniu uczestników i dyrektorów
programu, każda z osób przystępujących do egzaminu uzyskała zaliczenie i odebrała podstawowy certyfikat zakończenia nowojorskiej
części programu.
Główny certyfikat Implant
Continuum Education NYU &
OSIS & CEIA zostanie wręczony w
trakcie uroczystej Gali CEDE,
która odbędzie się 22. września br.
w Poznaniu. Certyfikat ten jest dokumentem międzynarodowym z
akredytacją dwóch polskich ośrodków: Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Implantologii Stomatologicznej (OSIS) i Środkowoeuropejskiej Akademii Implantologii
(CEIA) oraz jest zaliczany do międzynarodowej umiejętności implantologa OSIS-EDI.
Implant Continuum przy
New York University dla polskich
implantoprotetyków
Honorowy certyfikat otrzymał pan Jacek
Czownicki – najlepszy tłumacz z jakim organizatorzy programu mieli okazję współpracować.
New York University College
of Dentistry (NYU CD) to jeden z
największych wydziałów stomatologii na świecie. Od lat bierze
udział w kilkudziesięciu badaniach
produktów związanych z implanto-
logią, protetyką i periodontologią.
Wykładowcy z nim związani to lekarze praktykujący, cieszący się
uznaniem, zapraszani do udziału w
kongresach na całym świecie. W
1981 r. po ogólnokrajowym sukcesie szkoleń podyplomowych w
USA, College of Dentistry stwo-
Strona
4
rzył projekt dla lekarzy spoza kraju
(do dziś ukończyło go ok. 3.000 lekarzy dentystów z 26 krajów)
Program skierowany jest do lekarzy zainteresowanych zdobyciem
i usystematyzowaniem wiedzy z zakresu implantoprotetyki, z uwzględ-
AD
[18] =>
Standard_300dpi
2
Opinie
IMPLANT TRIBUNE Polish Edition
Odezwa do profesjonalnych
stowarzyszeń stomatologicznych
Akcja ma także na celu sprowokowanie zainteresowania tymi zagadnieniami mediów i władz odpowiedzialnych za finansowanie promocji zdrowia w społeczeństwie.
Nie narzekają, bo nie wiedzą
Liczba całkowicie bezzębnych
pacjentów na świecie jest ogromna.
O tym, jakie jest to cierpienie wiedzą
tylko sami pacjenci i lekarze dentyści.
Osoby bezzębne to najczęściej ludzie
w podeszłym wieku, które na ten stan
AD
nie narzekają, bowiem uważają go za
normę. Tymczasem implantacja stomatologiczna może znacznie polepszyć jakość ich życia. Najlepszym
rozwiązaniem dla prawidłowego
funkcjonowania pacjenta całkowicie
bezzębnego jest implantacja – lekarze
implantolodzy wiedzą o tym doskonale. Poruszając ten problem w dyskusjach podczas konferencji i kongresów, mają nadzieję, że wzbudzą zainteresowanie decydentów, które zaowocuje stworzeniem przez rządy i
resorty zdrowia standardów postępowania rehabilitacyjnego osób bezzębnych na światowym lub europejskim
poziomie, także finansowym.
Co wiedzą o implantacji stomatologicznej przeciętni pacjenci? W mediach głos zabiera niewielu dentystów. Oprócz reklam pasty do zębów i
kremów do utrzymania protez, pacjenci nie widzą programów informacyjnych ani edukacyjnych związa-
nych ze stomatologią! A jeśli nawet
widzą, to są przekonani, że implantacja to w efekcie końcowym hollywoodzki uśmiech zarezerwowany tylko
dla gwiazd filmowych lub osób bardzo zamożnych!
„Jakość życia
dla naszych rodziców”
Zdając sobie sprawę z faktu, że nasze społeczeństwo, ale także władza i
decydenci nie mają świadomości, że
implantacja stomatologiczna została
wymyślona przed laty jako protokół
leczenia osób bezzębnych, organizatorzy akcji zainicjowali ruch zawodowy na rzecz bezpłatnej implantacji
dla osób w podeszłym wieku. Zatytułowali go: „Jakość życia dla naszych
rodziców”.
Działając na Ukrainie i w ramach
tego programu, 400 lekarzy wolontariuszy w ciągu jednego roku wszczepiło ok. 1000 implantów stomatolo-
gicznych. Zostały one wprowadzone
u pacjentów bezzębnych w wieku powyżej 80lat. Pacjenci ci nie posiadali
środków finansowych na opłacenie
tego typu zabiegu. Prywatne kliniki
bezpłatnie wykonały również stałe,
niezdejmowane uzupełnienia protetyczne. Najstarszym pacjentem była
kobieta w wieku 93 lat.
Tezy o niskiej świadomości implantologicznej pacjentów potwierdziły się. Wszyscy zaplanowani pacjenci zostali poinformowani o szczegółach przyszłej implantacji i otrzymali pełny opis planowanych
zabiegów i oczekiwanych rezultatów.
Ok. 100 pacjentów odmówiło poddania się zabiegowi. Niektórzy z nich
podjęli taką decyzję, gdy dowiedzieli
się, że implantacja wiąże się z interwencją chirurgiczną. Inni, kiedy dowiedzieli się, że po tej operacji trzeba
kilka dni pozostać w szpitalu. Można
zaryzykować stwierdzenie, że wszyscy pacjenci byli nieświadomymi
ochotnikami, zgodzili się bowiem na
zabiegi, który odbywać się miał według nieznanej im procedury i nie mając świadomości efektu końcowego
planowanego leczenia. Żaden z pacjentów – ani tych, którzy zgodzili się,
ani tych, którzy odmówili nigdy
wcześniej nie słyszał o implantacji.
Lekarze – także do kontroli
Weryfikacja lekarzy uczestniczących w akcji obejmowała sprawdzenie dokumentów uprawniających do prowadzenia tego typu zabiegów (kopie dyplomów lekarza
dentysty, zaświadczenia specjalizacyjne chirurga i protetyka). Po raz
pierwszy w historii lekarze, którzy
na co dzień pracują w instytucjach
publicznych, prywatnych, wojskowych i uniwersyteckich spotkali się
razem. Raz w miesiącu pracowali
wspólnie w różnych miastach na terenie szpitali wojskowych lub cywilnych i w ciągu jednego dnia wszczepiali od 100 do prawie 300 implantów. Razem pracowali chirurdzy,
protetycy, anestezjolodzy, asystentki, pielęgniarki i personel szpitali. Firmy produkujące implanty
stały się partnerami i sponsorami.
Dostarczyły bezpłatnie implanty
swoim klientom, którzy wzięli
Prof. Jarosław Zabłocki – Prezes
Ukraińskiego Stowarzyszenia Implantologów i dr Miron Uhryn – prezes Ukraińskiego Stowarzyszenia
Prywatnie Praktykujących Lekarzy Dentystów, zwrócili się do profesjonalnych stowarzyszeń dentystycznych w Polsce o podjęcie akcji
mającej na celu rozpropagowanie
implantologii i świadomości implantologicznej wśród pacjentów.
nieniem zarówno fundamentalnych
zasad, jak i najnowszych technik
pracy, a także eksperymentalnych
projektów. Sesje wykładowe są na
poziomie średniozaawansowanym i
zaawansowanym. Półtoraroczny
program składa się z 6-ciu różnych
sesji naukowych, zorganizowanych
na NYU CD w USA, oraz zabiegów
i kursów w polskich ośrodkach. Program zakłada także uczestnictwo w
głównym Kongresie OSIS-EDI
oraz Sympozjum CEIA.
Osoby które ukończą pełen program i zaliczą: kursy, prace pisemną i prezentację przypadków, otrzymają certyfikaty:
– New York University College of
Dentistry,
– Implant Continuum Education
NYU & OSIS & CEIA,
– Advances in Implantology and
Periodontics.
udział w akcji. Wszystkie implanty
posiadały stosowne certyfikaty i dopuszczenia do stosowania.
Wysokie standardy kwalifikacji
i diagnostyki
U pacjentów dokonano niezbędnych badań diagnostycznych. Wykonano zdjęcie pantomograficzne, badania krwi i fluorografię. Wszyscy pacjenci byli starannie kwalifikowani i
uzyskali zgodę na operację od specjalistów szpitala wytypowanego do
prowadzenia zabiegów. Pacjenci zostali przyjęci do szpitala, gdzie przebywali pod obserwacją lekarzy przez
5 dni (2 dni przed zabiegiem i 3 dni po
zabiegu).
We wszystkich miastach akcja zawsze odbywała się jako operacja wojskowa, ponieważ wolontariusze biorący udział w zabiegach nigdy wcześniej nie pracowali razem i nie odwiedzali instytucji medycznej, w której
pracowali. Wszyscy uczestnicy zostali podzieleni na zespoły składające
się z 4 osób: chirurga, protetyka i 2
asystentów. Podczas akcji pracowało
specjalne centrum logistyczne, gdzie
uczestnicy otrzymywali niezbędne
informacje. Każdy z nich mógł zobaczyć swoje przyszłe miejsce pracy
(przebieralnie i zaplecze, lokalizację
sali chirurgicznej lub gabinetu protetycznego), a także otrzymać informacje o tym, gdzie aktualnie przebywa
jego pacjent. Chirurg otrzymywał
kartę medyczną pacjenta i oceniał
zdjęcie rtg na 15-30 min. przed zabiegiem. Jeden chirurg w ciągu dnia operował nie więcej niż 3 pacjentów.
Niezależnie od przyzwyczajeń
klinicznych, poglądów i zapatrywań,
wszyscy lekarze wykorzystywali ten
sam protokół zabiegowy: 4 równolegle zainstalowane implanty z łącznikami w bezzębnej żuchwie pomiędzy
otworami bródkowymi. Po zabiegu
lekarze implantujący odprowadzali
pacjentów do gabinetów protetycznych, gdzie protetyk mocował tymczasowe, niezdejmowane uzupełnienia protetyczne wykonane z tworzywa akrylowego wg specjalnie
przygotowanych wcześniej szablonów.
Chirurdzy pracowali w salach
operacyjnych profilu ogólnego na horyzontalnych stołach operacyjnych,
różniących się ergonomicznie od konwencjonalnych stanowisk stomatologicznych, w jakie wyposażone są prywatne kliniki. Lampy operacyjne i
systemy ssące zapewniał szpital. Fi-
Najbliższe sesje programu:
– 28-29 październik 2011 r.:
7. Sympozjum CEIA,
– 23-27 styczeń 2012 r.:
Nowy York (5 dni),
– 2-3 marzec 2012 r.:
Warszawa (2 dni),
– 6-10 sierpień 2012 r.:
Nowy York (5 dni),
– 21-25 styczeń 2013 r.:
Nowy York (5 dni),
– 1-2 marzec 2013 r.:
Warszawa (2 dni),
– połowa maja 2013 r.:
Kongres OSIS EDI,
– 5-9 sierpień 2013 r.:
Nowy York (5 dni) w NY.
Wszystkie wykłady prowadzone w języku angielskim są tłumaczone symultanicznie na język
polski.
Relacja z sesji i więcej informacji na: www.nyu-poland.com IT
[19] =>
Standard_300dpi
IMPLANT TRIBUNE Polish Edition
Opinie
nictwo w kolejnej akcji w Kijowie zarówno jako obserwatorzy międzynarodowi, jak również lekarze wolontariusze.
Pacjentka, lat 93.
Pacjentka, lat 90.
zjodespensery i całe instrumentarium
niezbędne do implantacji lekarze wolontariusze przywieźli ze sobą.
berg, Carlo Maiorana, Pascal Valentini, Fuad Curie, Rafi Romano, Marcus Schlee, Istvan Urban i inni. Większość z nich wyraziła zgodę na uczest-
Na wesoło i naukowo
W trakcie wykonywanych zabiegów niektórzy lekarze śpiewali pieśni, inni wykorzystywali okazje, by
przyjrzeć się pracy bardziej zaawansowanych kolegów, uczestnicząc w
pewnego rodzaju „kursach mistrzowskich” i korzystając z okazji, by obserwować znanych operatorów przy
pracy. Dziennikarze, którzy mieli dostęp do sal operacyjnych z przyjemnością rozmawiali z lekarzami, anestezjologami i wolontariuszami uczestniczących w akcji, nie ukrywających
radości z wykonywanej pracy.
Na początku akcji wrażenia lekarzy były różne, nie brakowalo watpliwości. Z czasem pojawiało się zadowolenie i duma z uczestniczenia w
ważnym społecznie przedsięwzięciu, radość i poczucie konieczności
uczestnictwa – przyjemność związana nie tylko z poczuciem zawodowego spełnienia podczas operowania złożonego przypadku, ale również z misją społeczną i zaangażowaniem w akcję dobroczynną, na jaka
często brakuje czasu podczas realizacji codziennych działań zawodowych.
Podsumowanie na wystawie
Wszystkie przypadki ukończonych prac prezentowane były w trakcie wystawy, podczas 5. Konferencji
Wschodnioeuropejskiej, która odbyła się we Lwowie 10-12. marca
2011 r. Podczas konferencji o akcji dowiedzieli się uczestniczący w niej
znani międzynarodowi specjaliści:
Chantelle Malevez, Karl-Erik Kan-
Ustandaryzowany protokół leczenia (zdjęcie rtg).
Ustandaryzowany protokół leczenia (zdjęcie wenątrzusne).
Wywiad z jednym z pacjentów.
Wywiad z lekarzami-ekspertami zaangażowanymi w akcję.
Oczywiście, nie można takimi
przedsięwzięciami zastąpić programów rządowych, ale tego typu działania mogą zwrócić uwagę społeczeństwa, władz publicznych, rządów i
mediów. Promocja implantologii i
implantoprotetyki pozwoli na zmianę
standardów leczenia stomatologicznego pacjentów bezzębnych. Umożliwi wprowadzenie nowych procedur
leczenia, na jakie oczekują pacjenci.
Rolą stowarzyszeń zawodowych jest
bowiem promocja zdrowia i lepszych
standardów leczenia, a nie jedynie
wystąpienia podczas zamkniętych
konferencji specjalistycznych. Społeczna aktywność członków tych stowarzyszeń sprawia, że są one bardziej
żywe, a mniej formalne. Pozwala na
wymianę doświadczeń zawodowych,
promuje i lobbuje za wprowadzeniem
nowych norm społecznych.
„Miło jest nam oznajmić, że nasz
projekt jest już wspierany w innych
3
krajach. Pierwsze zabiegi przeprowadzono już także w Warszawie, a na początku maja akcja odbyła się w Sofii
(Bułgaria). W połowie października
zostanie przeprowadzona w Tbilisi
(Gruzja). Natomiast w Kijowie w
dniach 26-27. maja 2011 r., jednego
dnia na terenie szpitala wojskowego
zoperowanych zostało 100 pacjentów
z zastosowaniem 400 implantów i 100
protez tymczasowych. Pracowaliśmy
w 30 salach operacyjnych z udziałem
30 protetyków i 25 zespołów zabiegowych” – mówią na zakończenie autorzy odezwy. IT
AD
[20] =>
Standard_300dpi
4
Perspektywy
IMPLANT TRIBUNE Polish Edition
Implantacja natychmiastowa implantu NanoTite™
PREVAIL® z jednoczesnym przeszczepem kostnym
Harold S. Baumgarten, USA
Stan pacjenta w chwili zgłoszenia
Pacjent lat 61 zgłosił się z powodu pionowego złamania pierwszego dolnego zęba trzonowego po
prawej stronie (ząb 46). Pacjent
skarżył się głównie na „ból podczas nagryzania”. Badanie kliniczne wykazało tkliwość podczas
badania palpacyjnego od strony
policzkowej. Ponadto na powierzchni policzkowej korzenia
dystalnego (Ryc.1) występowała
kieszonka przyzębna o głębokości
11 mm. Zdjęcie rentgenowskie pozwoliło stwierdzić, że ząb był leczony endodontycznie i został zaopatrzony za pomocą korony z porcelany napalanej na metal (Ryc. 2).
Rozpoznanie
• Pionowe, niekwalifikujące się do
leczenia złamanie korzenia
pierwszego zęba trzonowego żuchwy po prawej stronie (ząb 46);
• Dostateczna objętość kości,
umożliwiająca wszczepienie implantu;
• Dostateczna ilość miejsca, umożliwiająca leczenie protetyczne
oparte na implancie.
Plan leczenia
• Atraumatyczna hemisekcja i usunięcie korzeni zęba 46 oraz
oczyszczenie zębodołu;
• Natychmiastowe wszczepienie
implantu NanoTite PREVAIL o
wymiarach 5/6/5 mm średnicy i
13 mm długości, z wewnętrzną
powierzchnią łączącą;
• Położenie materiału kościozastępczego i błony oraz osadzenie
łącznika gojącego EP®;
• Osteointegracja i dojrzewanie
tkanek miękkich;
• Wycisk z poziomu implantu po 14
tygodniach od jego wszczepienia;
• Wykonanie łącznika ostatecznego oraz zaopatrzenie koroną
opartą na implancie;
biegu chirurgicznego, przeprowadzono hemisekcję zęba i usuwano
każdy korzeń oddzielnie. Zębodoły starannie oczyszczono przy
użyciu narzędzi ręcznych i maszynowych. (Ryc. 4)
Opracowano łoże dla implantu
NanoTite PREVAIL o wymiarach
5/6/5 mm x 13 mm. Preparacja
miała miejsce w obrębie kości
przegrody w zębodole poekstrakcyjnym. Zapewniło to maksymalną stabilizację implantu w zachowanej kości, przy jednoczesnym optymalnym umiejscowieniu implantu w obrębie braku
zębowego. Powierzchnia policzkowa i językowa implantu znajdowały się w bezpośrednim kontakcie z kością. Natomiast powierzchnia mezjalna i dystalna implantu
kontaktowały się z kością jedynie
w wierzchołkowej jednej trzeciej.
Unit chirurgiczny zaprogramowano tak, aby moment obrotowy
podczas wprowadzania implantu
wyniósł 50 Ncm. Ostateczne dokręcanie implantu przeprowadzono przy pomocy ręcznego klucza zapadkowego. (Ryc. 5)
Wskazówka kliniczna: graniczna wartość momentu obrotowego podczas wszczepiania implantu jest doskonałym miernikiem jego stabilizacji pierwotnej.
Tymczasowo zastosowano
śrubę zamykającą, tak aby materiał
kościozastępczy nie pokrył wewnętrznego gwintu implantu.
Ubytki kości po stronie mezjalnej
i dystalnej implantu wypełniono
odwapnioną matrycą kostną w paście na bazie lecytyny (Allogenix™). (Ryc. 6)
dzono na implancie łącznik gojący
w taki sposób, aby przechodził
przez otwór w błonie. Zachowano
przy tym ostrożność, tak aby nie
doszło do przyciśnięcia błony pomiędzy łącznikiem gojącym i powierzchnią kontaktową implantu.
(Ryc. 7)
Uwaga: Jednoetapowe przeprowadzenie zabiegu augmentacji
pozwala uniknąć preparacji obszernego płata w celu zapewnienia
jego odpowiedniej ruchomości
i pierwotnego zamknięcia rany
wokół łącznika gojącego. W efekcie uzyskuje się zwykle mniejszy
obrzęk, mniej rozległy krwiak oraz
mniejszy dyskomfort pozabiegowy, odczuwany przez pacjentów.
Ranę zabiegową zaszyto nicią
GoreTex® 4.0. (Ryc. 8) Przed
opuszczeniem gabinetu pacjentowi zalecono unikanie gryzienia
po stronie zabiegu oraz unikanie
pokarmów zawierających ziarna
lub kruszących się, na przykład
krakersów czy sucharków. Bezpośrednio po implantacji wykonano
zdjęcie rentgenowskie. (Ryc. 9)
Odwapniona matryca kostna była
przepuszczalna dla promieni rentgenowskich, dlatego nie była widoczna na zdjęciu. Dwa tygodnie
po zabiegu zdjęto szwy.
Zaopatrzenie protetyczne
Pacjent poprosił o przyspieszenie leczenia ze względu na to, że
nie mógł gryźć. Z tego powodu po
14 tygodniach zdjęto łącznik gojący i założono Osstell™ Smartpeg. Wskaźnik stabilizacji implantu ISQ (Implant Stability Quotient) wynosił 73. Wartość ta
oznacza bardzo wysoką stabilność
implantu. Podjęto decyzję o pobraniu wycisku z poziomu implantu
i wykonaniu ostatecznego łącznika
oraz korony.
Odpreparowano płat śluzówkowo-okostnowy pełnej grubości
wokół pierwszego zęba trzonowego żuchwy po prawej stronie.
Uzyskano w ten sposób dobry
wgląd w pionowe złamanie korzenia dystalnego oraz powstały w
efekcie ubytek kostny. (Ryc. 3)
W celu zminimalizowania urażania kości wyrostka podczas za-
Następnie usunięto śrubę zamykającą i zastosowano narzędzie
do profilowania kości w celu opracowania dokoronowej części łoża,
tak aby możliwe było założenie
łącznika gojącego 7,5 mm EP®
(Emergence Profile). Docięto resorbowalną błonę kolagenową w
taki sposób, aby pokryła materiał
kościozastępczy i pole zabiegowe.
W środku błony wycięto otwór
o średnicy 5 mm przy pomocy
jednorazowej dermatologicznej
sztancy biopsyjnej. Położono
błonę zaporową, a następnie osa-
Na wewnętrzną powierzchnię
kontaktową implantu założono
transfer wyciskowy do implantów
Certain®. Słyszalne i wyczuwalne
kliknięcie oznacza pełne osadzenie transferu wyciskowego na implancie. W celu wizualnego potwierdzenia właściwego osadzenia
transferu wykonano kontrolne
zdjęcie rentgenowskie.
3
4
8
9
Zabieg chirurgiczny
Pobrano wycisk okolicy implantu oraz wycisk zębów szczęki
z masy alginatowej. Wyciski przesłano do prywatnej pracowni protetycznej (Alfred Nelson, CDT,
Amsterdam Dental Laboratory,
Filadelfia) wraz z kęskiem zwarciowym oraz informacją na temat
wybranego koloru. Odlano modele
robocze zgodnie ze standardową
procedurą. Wybrano łącznik z poddanego wstępnej obróbce maszynowej stopu tytanu GingiHue®
Post. Osadzono go na modelu roboczym i dostosowano. Następnie
wykonano cementowaną koronę
ostateczną.
Kiedy pacjent zgłosił się na kolejną wizytę, zdjęto łącznik gojący,
a na implancie osadzono łącznik
GingiHue Post. Słyszalne i wyczuwalne kliknięcie oznaczało całkowite osadzenie łącznika na implancie. (Ryc. 10) Przymierzono koronę. Dostosowano kontakty interproksymalne oraz zwarciowe.
Wykonano kontrolne zdjęcie rentgenowskie w celu weryfikacji prawidłowego osadzenia korony na
łączniku oraz łącznika na implancie. (Ryc. 11) Zdjęto koronę, po
czym dokręcono śrubę łącznika
przy pomocy klucza dynamometrycznego do uzyskania momentu
obrotowego równego 20 Ncm.
Uzyskano ten moment obrotowy
bez jakichkolwiek problemów. Nie
stwierdzono bolesności ani dostrzegalnych makroskopowo przemieszczeń. Osadzono koronę przy
użyciu cementu tlenkowo-cynkowo-eugenolowego Temrex™.
(Ryc. 12) Na zakończenie wizyty
udzielono pacjentowi odpowiednich wskazówek dotyczących higieny jamy ustnej.
Podsumowanie
Przedstawiony przypadek kliniczny ilustruje schemat osadzania
implantu NanoTite™ PREVAIL®
o dużej średnicy wprost w kość
przegrody międzykorzeniowej w
obrębie zębodołu po ekstrakcji
zęba trzonowego, bezpośrednio po
jego usunięciu. Podczas osadzania
implantu zastosowano wysoki moment obrotowy (> 50 Ncm). Tak
wysoki moment obrotowy stanowi
ilościowy miernik stabilizacji implantu. Trudno jest uzyskać optymalny kontakt pomiędzy kością
i implantem w obrębie zębodołów
po ekstrakcji zębów trzonowych
bez zastosowania materiałów kościozastępczych i/lub błon zaporowych. W prezentowanym przypadku zastosowano oba te materiały. Proces osteointegracji przebiegał bez powikłań. Odbudowę
protetyczną przeprowadzono po
18 tygodniach od implantacji, pomimo braku całkowitego wysycenia kości na zdjęciu rentgenowskim. Wobec wysokiej wartości
ISQ lekarz mógł bez obaw osadzić
uzupełnienie ostateczne. IT
Niniejszy artykuł został opublikowany dzięki uprzejmości firmy
BIOMET 3i.
IT
Autor
Dr Harold S. Baumgarten uzyskał tytuł
dentysty oraz specjalizację w dziedzinie protetyki periodontologicznej
i periodontologii w University of
Pennsylvania School of Dental
Medicine. Jest członkiem Academy
of Osseointegration oraz American
Academy of Periodontology.
Dr Baumgarten jest profesorem w
Katedrze Periodontologii w University of Pennsylvania School of Dental Medicine oraz prowadzi prywatny gabinet w Filadelfii w stanie
Pensylwania.
1
2
5
6
7
10
11
12
[21] =>
Standard_300dpi
ENDO TRIBUNE
The World’s Endodontic Newspaper · Polish Edition
WRZESIEŃ 2011
VOL. 5, NR 2
Szkolenia
Wydarzenia
Perspektywy
Kształcenie podyplomowe
z endodoncji – Curriculum PTE
Nowe technologie i metody
leczenia – Konferencja w Polańczyku
Usuwanie złamanych narzędzi –
opis przypadków
Strona
1
Strona
1
Kształcenie podyplomowe z endodoncji –
Curriculum Endodontyczne PTE
Curriculum Endodontyczne PTE
(Polskie Towazystwo Endodontyczne) jest formą kształcenia podyplomowego obejmującego cykl
6 szkoleń, ma na celu podwyższenie poziomu wiedzy oraz poszerzenie umiejętności praktycznych lekarzy dentystów w zakresie diagnostyki i terapii chorób
miazgi i tkanek okołowierzchołkowych zgodnie z wytycznymi
Europejskiego Towarzystwa Endodontycznego (ESE).
Ilya Zlatyev/Shutterstock.com
Szkolenie obejmuje również
zagadnienia minimalizacji powikłań
związanych z leczeniem endodontycznym. Curriculum Endodontyczne, ma umożliwić dentystom będącym członkami PTE spełnienie
kryteriów edukacyjnych związanych z wnioskowaniem do Komisji
Naukowo-Szkoleniowej PTE o
przyznanie Rekomendacji Polskiego
Towarzystwa Endodontycznego.
Lekarz dentysta po ukończeniu
szkolenia Curriculum i pomyślnym
zdaniu egzaminu końcowego
uzyska dyplom wydany przez Polskie Towarzystwo Endodontyczne.
Cykl 6 szkoleń zostaje włączony do
programu kształcenia realizowanego przez PTE w ramach kształcenia podyplomowego lekarzy dentystów – członków PTE i zostają mu
nadane punkty edukacyjne w ilości
odpowiadającej liczbie godzin kursów.
Szkolenie obejmuje 6 spotkań,
każde po 11 godzin, od 10.00 do
21.00, obejmuje wykłady i ćwiczenia mające następującą formę:
– prezentacje teoretyczne oparte na
przypadkach klinicznych,
– zabiegi kliniczne – możliwość
czynnej asysty przy zabiegach
endodontycznych,
– opcjonalna videotransmisja zabiegu dla pozostałych uczestników szkolenia z możliwością zadawania pytań operatorowi,
– ćwiczenia fantomowe z zastosowaniem urządzeń,
– praca z pacjentem,
– dyskusja.
Konferencja w Polańczyku
Nowe technologie i metody leczenia w stomatologii
Na przełomie września i października (30.09-1.10) br. w Bieszczadach odbędzie się Międzynarodowa Konferencja pt.: „Innowacje, nowe technologie i metody leczenia w stomatologii”. Miejscem
obrad będzie Sanatorium Uzdrowiskowe „AMERPOL” w Polańczyku. Patronat honorowy nad
konferencją objął Dyrektor Uniwersyteckiej Kliniki Stomatologicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie prof. dr hab. n. med. Stanisław Majewski.
Już po raz ósmy Oddział PTS
w Krośnie podjął się organizacji
konferencji naukowej w Polańczyku. Wykłady odbywać się będą
w języku polskim oraz angielskim
i będą tłumaczone symultanicznie.
„Moim zamiarem jest, by Wykładowcy zaprezentowali najnowsze osiągnięcia, nowatorskie rozwiązania technologiczne, nowe metody leczenia oraz spróbowali na tej
podstawie wyznaczyć protokoły
postępowania, a także by wskazali
kierunki rozwoju stomatologii w jej
różnych gałęziach.” – tak o konferencji mówi Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego – dr. n.
med. Wojciech Bednarz. „Pierwsze
dziesięciolecie XXI wieku przyniosło ogromny postęp w stomatologii.
Dlatego, nasuwa się pytanie dokąd
zmierzamy i w jaki sposób zdołamy
wykorzystać nowości w profilaktyce i leczeniu stomatologicznym?
Mam nadzieję, że w czasie obrad ,
choć w części uda się na nie odpowiedzieć.”
Oprócz sesji naukowych, jak co
roku organizatorzy przygotowali
także atrakcyjny program imprez
towarzyszących. Wśród atrakcji
będzie koncert zespołu B.B. Blues
z Krakowa. ET
Więcej informacji można uzyskać
kontaktując się z Odziałem PTS:
PTS Oddział Krosno
ul. Niepodległości 2
38-400 Krosno
Tel.: 0 512 804 098
E-mail: krosno@pts.net.pl
Po zakończeniu cyklu szkoleń
uczestnicy spotkają się raz jeszcze,
aby złożyć egzamin końcowy
przed Komisją Naukową Curriculum Endodontycznego PTE.
Terminy spotkań ustalane są
przez Komisję Naukową każdora-
zowo na dany rok, tak, aby egzamin
końcowy mógł odbyć się pod koniec roku kalendarzowego. Program dydaktyczny poszczególnych kursów ustala Komisja Naukowa wraz z wykładowcą prowadzącym dane szkolenie. Komisja
ustala i podaje do wiadomości za-
Strona
2
kres bibliografii, z którym uczestnicy Curriculum Endodontycznego powinni się zapoznać przed
przystąpieniem do kursu. Resztę
materiałów dydaktycznych dla lekarza oraz pacjentów, przygotowaną przez wykładowców, uczestnicy otrzymają podczas szkoleń. ET
Źródlo: www.endodoncja.pl
Więcej informacji na temat terminów i warunków uczestnictwa
udziela organizator szkolenia – Polskie Towarzystwo Endodontyczne.
E-mail: biuro.pte@endodoncja.pl
www.endodoncja.pl
AD
[22] =>
Standard_300dpi
2
Perspektywy
ENDO TRIBUNE Polish Edition
Usuwanie złamanych narzędzi –
opis przypadków klinicznych
Rafaël Michiels, Belgia
Złamane narzędzia wewnątrz
kanału stanowią wyzwanie dla
każdego endodonty. Poziom
trudności w ich usuwaniu waha
się w zakresie od zaskakująco łatwego do całkowicie niemożliwego. Rezultat kliniczny leczenia
przypadków ze złamanymi narzędziami zależy od kilku czynników, takich jak umiejscowienie
instrumentu w kanale, rodzaju
materiału, rodzaju instrumentu
i anatomia zęba.
Niepowodzenia związane z
usuwaniem złamanych narzędzi
nie wiążą się automatycznie z niepowodzeniem ostatecznego leczenia zęba. Operator może wciąż starać się ominąć złamany instrument,
3
wybrać metodę chirurgiczną leczenia lub poczekać i obserwować ząb.
Jednak, działając wg zasady „kto
nie ryzykuje, ten nie wygrywa”,
trzeba zawsze przynajmniej spróbować usunąć z kanału złamane narzędzie.
Przypadek 1
Do naszego gabinetu została
skierowana 27-letnia kobieta. Była ogólnie zdrowa
i zgodnie ze skalą Amerykańskiego Towarzystwa
Anestezjologicznego
(ASA) uzyskała ocenę 1
pkt. Z powodu zapalenia
ozębnej przywierzchołkowej pacjentka miała nieznacznie nasilone objawy
kliniczne zęba #30 (46).
Została poinformowana
przez kierującego ją dentystę, że w jej zębie znajduje się złamany instrument i aby umożliwić pra-
6
7
Ryc. 3: Jedno ze złamanych narzędzi. · Ryc. 4: Dopasowane ćwieki gutaperkowe. · Ryc. 5: Komora zęba po wypełnieniu kanałów gutaperką. ·
Ryc. 6: Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (technika równoległa). · Ryc. 7: Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (projekcja skośna).
widłowe wyleczenie zęba, w
pierwszej kolejności trzeba usunąć
narzędzie.
8
Ryc. 1: Zdjęcie diagnostyczne przedstawia 2 złamane narzędzia w korzeniu mezjalnym. ·
Ryc. 2: Zmodyfikowane wiertło Gates-Glidden stosowane w celu opiłowania złamanego narzędzia.
Ok. 1,5 godz. po rozpoczęciu leczenia fragment został poluzowany, ale nadal tkwił w kanale. Postanowiliśmy pozostawić go na
miejscu i umówić pacjentkę na kolejną wizytę. Do części koronowej
kanałów mezjalnych wprowadzono pastę z wodorotlenku wapnia (UltraCal XS, Ultradent), a ząb
został zabezpieczony cementem
szkło-jonomerowym (Fuji IX GP
Fast, GC) i kulką z waty.
4
5
Przed rozpoczęciem leczenia
wykonano aktualne zdjęcie diagnostyczne. W tym wypadku badanie radiologiczne (Ryc. 1) wykazało nie jeden, lecz 2 złamane narzędzia w korzeniu mezjalnym – po
jednym w każdym z kanałów mezjalnych. Następnie na ząb założono
koferdam i usunięto wypełnienie z
korony zęba. Uzyskano dostęp do
kanałów w linii prostej. Jest to niezbędne w celu odsłonięcia i wizualizacji złamanego narzędzia. Do
powiększenia ujść kanałów mezjalnych zastosowano wiertła Gates-Glidden (DENTSPLY Maillefer).
9
10
11
12
13
Ryc. 8: Zdjęcie diagnostyczne przedstawiające złamane narzędzie ok. 5 mm od wierzchołka. · Ryc. 9: Złamane narzędzie. · Ryc. 10: Złamane narzędzie po usunięciu. · Ryc. 11:
Określanie długości roboczej. · Ryc. 12: Głębokie rozdzielenie kanałów w części wierzchołkowej. · Ryc. 13: Dopasowanie ćwieków gutaperkowych.
Po odsłonięciu instrumentu w
kanale mezjalnym policzkowym
zmodyfikowano wiertło Gates
Glidden nr 3 poprzez usunięcie jego
wierzchołka (Ryc. 2). W ten sposób
udało się uzyskać „agresywne”
wiertło, które umożliwiło opiłowanie złamanego narzędzia. Po tej
operacji instrument stał się dobrze
widoczny (Ryc. 3). Następnie zastosowano ultradźwięki, aby poluzować złamany fragment. Użyto do
tego celu końcówki ProUltra tips
(DENTSPLY Maillefer) wykonanej z azotku cyrkonu i tytanu.
2
1
Podczas następnej wizyty ząb
został ponownie odizolowany od
środowiska jamy ustnej i otwarty.
Wodorotlenek wapnia usunięto
przy pomocy 10% kwasu cytrynowego i pasywnych ultradźwięków
końcówką IRRISAFE tip (Satelec).
Po raz kolejny zastosowano ultradźwięki. Po 5 min z kanału mezjalnego policzkowego został usunięty
fragment narzędzia. Po kolejnych
5 min usunięto złamany fragment
z kanału mezjalnego językowego.
Podczas, gdy usuwanie instrumentu z kanału mezjalnego policzkowego było bardzo czasochłonne,
usuniecie narzędzia z kanału mezjalnego językowego było zaskakująco łatwe. To jasno uwydatnia
wspomniany zakres stopnia trudności usuwania złamanych instrumentów.
Po usunięciu obu narzędzi wyznaczono długość roboczą w kanałach mezjalnych przy pomocy endometru (Root ZX Mini, Morita).
Stworzono tor wprowadzania narzędzia i kanały mezjalne zostały
wstępnie opracowane przy pomocy
ProTaper S1 (DENTSPLY Maillefer). Kanały zostały obficie przepłukane 3% podchlorynem sodu.
Następnie usunięto gutaperkę z kanału dystalnego przy pomocy narzędzia ProFile rozmiaru 25.06
(DENTSPLY Maillefer) z prędkością obrotową 500 rpm, stosując Xsmart Easy endodontic motor
(DENTSPLY Maillefer). Do
zmiękczenia gutaperki nie było konieczne użycie środków chemicznych. Ścianki kanału zostały
14
oczyszczone przy pomocy MicroDebriders (DENTSPLY Maillefer)
w celu usunięcia pozostałości gutaperki. Wszystkie kanały opracowano narzędziami ProFile do rozmiaru 40.06. Ostateczne opracowanie części wierzchołkowej wykonano przy pomocy K-Flexo files
(DENTSPLY Maillefer). Warstwę
mazistą usunięto poprzez płukanie
kanału 10% kwasem cytrynowym.
Do ostatniego płukania zastosowano sterylną sól fizjologiczną.
Dopasowano ćwieki gutaperkowe
o odpowiednim stopniu rozbieżności (Ryc. 4) i sprawdzono ich zaklinowanie w kanale. Jako uszczelniacz zastosowano Topseal (DENTSPLY Maillefer).
Wypełnienie kanałów wykonano metodą kondensacji ciągłej
fali (continuous wave of condensation technique) przy pomocy Elements Obturation Unit (SybronEndo). Po wypełnieniu kanałów
(Ryc. 5) wykonano wypełnienie
tymczasowe z cementu szkło-jonomerowego (Fuji IX GP Fast). Zdjęcia rtg po ostatecznym wypełnieniu
(Ryc. 6, 7) zrobiono w projekcji
skośnej i metodą równoległą. Na
zdjęciach widać 2 całkowicie oddzielne kanały mezjalne, a to oznacza, że zabieg usunięcia złamanych
instrumentów z tych kanałów zakończył się sukcesem. Rokowanie
w tym przypadku było pomyślne i
pacjentka została skierowana z powrotem do lekarza prowadzącego
w celu ostatecznej odbudowy korony.
Przypadek 2
Do naszego gabinetu został
skierowany 19-letni mężczyzna.
Był on ogólnie zdrowy, jego stan
oceniono na 1 pkt. w skali ASA.
Dentysta, który skierował pacjenta,
podczas wykonywania zabiegu leczenia endodontycznego zęba #4
(15) złamał w kanale wąski instrument – zgodnie ze skierowaniem
najprawdopodobniej pilnik K rozmiar 10 lub 15. Leczenie było niezbędne z powodu urazu, któremu
15
Ryc. 14: Wypełnienie części wierzchołkowej gutaperką. · Ryc. 15: Komora zęba po całkowitym wypełnieniu gutaperką.
[23] =>
Standard_300dpi
ENDO TRIBUNE Polish Edition
pacjent uległ. Guzek policzkowy
zęba uległ odłamaniu i doszło do
obnażenia miazgi.
Wykonano aktualne zdjęcie
diagnostyczne (Ryc. 8), na podstawie którego stwierdzono, że złamany fragment znajduje się ok. 5
mm od wierzchołka. Ząb odizolowano za pomocą koferdamu i stworzono dostęp przez wypełnienie
czasowe, które zostało założone
przez kierującego dentystę.
Po otwarciu zęba, przy pomocy
10% kwasu cytrynowego i pasywnych ultradźwięków usunięte zostały pozostałości wodorotlenku
16
17
Ryc. 16: Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu (technika równoległa). · Ryc. 17:
Zdjęcie rtg po ostatecznym wypełnieniu
(projekcja skośna).
wapnia. Ponieważ kanał w części
środkowej i koronowej był bardzo
szeroki, złamany instrument uwidoczniono od razu (Ryc. 9). Pozwoliło to na postępowanie bardzo zachowawcze i oszczędzające tkanki.
Znając pozycję w kanale i kształt
kanału, spodziewano się podzielenia kanału w części wierzchołkowej. Po zbadaniu przy pomocy wąskiego pilnika K potwierdzono
drożność części podniebiennej.
Narzędzie zostało złamane w
kanale policzkowym. Do poluzowania go zastosowano tytanową
końcówkę ProUltra tip #8 (DENTSPLY Maillefer). Kanał obficie
przepłukano 5% podchlorynem
sodu. Złamany instrument został
ET
Autor
Dr Rafaël Michiels
pracuje w Belgii
w 2 prywatnych gabinetach, które specjalizują się w endodoncji. Można się z nim skontaktować, pisząc na adres e-mail:
rafael.michiels@gmail.com
usunięty (Ryc. 10), następnie wyznaczono długość roboczą i rozpoczęto opracowywanie kanałów
przy pomocy narzędzi niklowo-tytanowych (Twisted Files, SybronEndo). Oba kanały opracowano
do rozmiaru 25.08 Twisted File.
Wybrano pilnik główny niewielkiej średnicy z powodu podzielenia
kanału blisko wierzchołka (Ryc.
12) i w celu zminimalizowania ryzyka złamania kolejnego instrumentu ze względu na naprężenia
wyczuwane podczas opracowywania. Ostateczne opracowanie części
Perspektywy
wierzchołkowej wykonano przy
pomocy K-flexofiles rozmiar 25.
Warstwa mazista została usunięta z
użyciem 10% kwasu cytrynowego.
Ostatnie płukanie kanału wykonano sterylną solą fizjologiczną.
Dopasowano ćwieki gutaperkowe
o odpowiednim stopniu rozbieżności i sprawdzono ich zaklinowanie
(Ryc. 13). Jako uszczelniacza użyto
Topseal. Oba kanały wypełniono
zgodnie z techniką kondensacji fali
ciągłej przy pomocy Elements Obturation Unit. Po wypełnieniu kanałów (Ryc. 14, 15) założono tym-
czasowe wypełnienie z cementu
szkło-jonomerowego wraz z kulką
z waty, która została zamoczona w
mieszaninie alkoholu i chlorheksydyny, a następnie wysuszona sprężonym powietrzem przed wprowadzeniem do ubytku. Po ostatecznym wypełnieniu kanałów wykonano zdjęcia rtg (Ryc. 16, 17)
w projekcji skośnej i metodą równoległą. Rokowanie dla tego przypadku było pomyślne i pacjent został skierowany do swojego lekarza
prowadzącego w celu wykonania
odbudowy korony.
3
Podsumowanie
Usuwanie złamanych narzędzi
może być bardzo trudne i zajmować
dużo czasu. Dr Marga Ree napisała
kiedyś na forum ROOTS, że nauczyła się, iż w endodoncji chodzi o
3 rzeczy: pasję , wytrwałość i cierpliwość – to bardzo trafne określenie w przypadku usuwania złamanych narzędzi. ET
Piśmiennictwo dostępne u wydawcy.
AD
[24] =>
Standard_300dpi
7IN A FREE TRIP TO
.EW 9ORK #ITY WITH
$ENTAL 4RIBUNE
4HE 'LOBAL $ENTAL 4RIBUNE !WARDS TO CELEBRATE EXCELLENCE IN DENTISTRY
4HEY WILL RECOGNISE OUTSTANDING INDIVIDUALS AND TEAMS THAT HAVE MADE
A UNIQUE AND SUBSTANTIAL CONTRIBUTION TO IMPROVING DENTAL CARE
WHETHER IN CLINICAL PRACTICE HEALTH POLICY DENTAL EDUCATION DENTAL
RESEARCH OR THE DENTAL INDUSTRY
!PPLICATIONS WILL BE JUDGED BY A JURY OF RENOWNED OPINION LEADERS FROM
ALL PARTS OF THE WORLD 4HE WINNERS WILL RECEIVE A FREE ECONOMY ¾IGHT TO
.EW 9ORK #ITY TO JOIN US AT THE !WARD #EREMONY WHICH WILL BE HELD AT
THE 'REATER .EW 9ORK $ENTAL -EETING ON .OVEMBER
!LL $ENTAL 4RIBUNE READERS ARE CORDIALLY INVITED TO SUBMIT THEIR
APPLICATIONS ONLINE WITHOUT REGISTRATION FEES BY /CTOBER
&OR PREREGISTRATIONS AND YOUR ONLINE APPLICATION PLEASE GO TO
AWARDSDENTAL TRIBUNECOM
)
[page_count] => 24
[pdf_ping_data] => Array
(
[page_count] => 24
[format] => PDF
[width] => 842
[height] => 1191
[colorspace] => COLORSPACE_UNDEFINED
)
[linked_companies] => Array
(
[ids] => Array
(
)
)
[cover_url] =>
[cover_three] =>
[cover] => ![DT Poland No. 7, 2011]()
[toc] => Array
(
[0] => Array
(
[title] => Lekarskie uniformy mogą być źródłem zakażeń szpitalnych
[page] => 01
)
[1] => Array
(
[title] => News
[page] => 02
)
[2] => Array
(
[title] => Sześć kroków do skomputeryzowanej praktyki
[page] => 04
)
[3] => Array
(
[title] => iPad w gabinecie: rozwój cyfrowej stomatologii
[page] => 05
)
[4] => Array
(
[title] => Zbiórka instrumentów dentystycznych na BDTA Dental Showcase
[page] => 06
)
[5] => Array
(
[title] => Leczenie parodontozy z większą mocą
[page] => 09
)
[6] => Array
(
[title] => Lasery w stomatologii dziecięcej – perspektywa kliniczna
[page] => 10
)
[7] => Array
(
[title] => Wydarzenia
[page] => 14
)
[8] => Array
(
[title] => Implant Tribune
[page] => 17
)
[9] => Array
(
[title] => Endo Tribune
[page] => 21
)
)
[toc_html] =>
Table of contents
-
Lekarskie uniformy mogą być źródłem zakażeń szpitalnych
01 - 01
view
-
News
02 - 03
view
-
Sześć kroków do skomputeryzowanej praktyki
04 - 04
view
-
iPad w gabinecie: rozwój cyfrowej stomatologii
05 - 05
view
-
Zbiórka instrumentów dentystycznych na BDTA Dental Showcase
06 - 07
view
-
Leczenie parodontozy z większą mocą
09 - 09
view
-
Lasery w stomatologii dziecięcej – perspektywa kliniczna
10 - 13
view
-
Wydarzenia
14 - 15
view
-
Implant Tribune
17 - 20
view
-
Endo Tribune
21 - 23
view
[toc_titles] => Lekarskie uniformy mogą być źródłem zakażeń szpitalnych
/ News
/ Sześć kroków do skomputeryzowanej praktyki
/ iPad w gabinecie: rozwój cyfrowej stomatologii
/ Zbiórka instrumentów dentystycznych na BDTA Dental Showcase
/ Leczenie parodontozy z większą mocą
/ Lasery w stomatologii dziecięcej – perspektywa kliniczna
/ Wydarzenia
/ Implant Tribune
/ Endo Tribune
[cached] => true
)