DT Netherlands No. 7, 2018

Binnenlands nieuws / Interview: “Bespreek voors en tegens met de patiënt” / Een succesvolle praktijkoverdracht / “Röntgen nog vaak veronachtzaamd in tandartspraktijk” / Interpretatie van röntgenologische afwijkingen / Interview: “Zwangere vrouwen zelden geïnformeerd over belang van goede mondgezondheid” / “Paropreventie? Vergoed mondzorg voor jongvolwassenen” / “Endo’s zijn voor mij een soort zen-activiteit” / Wetenshap / “Zes op tien mondzorgpraktijken niet volledig AVG-proof” / Wetenschap/ Industrie / Industrie / De leukste manier van nascholen ooit

Open PDF View E-paper Edit Epaper Edit Epaper ads save

Table of contents

Open Link

Open Link

) [4] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-3.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-3.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-3.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-3.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-3.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-3.jpg ) [ads] => Array ( [0] => Array ( [post_data] => WP_Post Object ( [ID] => 74990 [post_author] => 0 [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [post_date_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content] => [post_title] => epaper-74986-page-4-ad-74990 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => closed [post_password] => [post_name] => epaper-74986-page-4-ad-74990 [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-10-23 14:45:23 [post_modified_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-4-ad/ [menu_order] => 0 [post_type] => ad [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [id] => 74990 [id_hash] => 71f4e5409dfe5da6262223fe5a9ab8f950a01200526998251eb291143202f87f [post_type] => ad [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [fields] => Array ( [url] => https://nl.dental-tribune.com/company/durr-dental-ag/ [link] => URL ) [permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-4-ad-74990/ [post_title] => epaper-74986-page-4-ad-74990 [post_status] => publish [position] => 42.1926910299,44.131455399061,53.156146179402,51.643192488263 [belongs_to_epaper] => 74986 [page] => 4 [cached] => false ) ) [html_content] =>

Open Link

Open Link

) [7] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-6.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-6.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-6.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-6.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-6.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-6.jpg ) [ads] => Array ( [0] => Array ( [post_data] => WP_Post Object ( [ID] => 74992 [post_author] => 0 [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [post_date_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content] => [post_title] => epaper-74986-page-7-ad-74992 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => closed [post_password] => [post_name] => epaper-74986-page-7-ad-74992 [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-10-23 14:45:23 [post_modified_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-7-ad/ [menu_order] => 0 [post_type] => ad [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [id] => 74992 [id_hash] => f95c026cd8a0794aa0ac20ffef7b97423b8bbfddd591fff28de89fc105c129d1 [post_type] => ad [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [fields] => Array ( [url] => https://www.dental-tribune.com/company/planmeca-oy/ [link] => URL ) [permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-7-ad-74992/ [post_title] => epaper-74986-page-7-ad-74992 [post_status] => publish [position] => 0.33222591362126,0.23474178403756,99.335548172757,99.765258215962 [belongs_to_epaper] => 74986 [page] => 7 [cached] => false ) ) [html_content] =>

Open Link

Open Link

) [9] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-8.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-8.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-8.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-8.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-8.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-8.jpg ) [ads] => Array ( [0] => Array ( [post_data] => WP_Post Object ( [ID] => 74994 [post_author] => 0 [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [post_date_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content] => [post_title] => epaper-74986-page-9-ad-74994 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => closed [post_password] => [post_name] => epaper-74986-page-9-ad-74994 [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-10-23 14:45:23 [post_modified_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-9-ad/ [menu_order] => 0 [post_type] => ad [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [id] => 74994 [id_hash] => b6246761f8dfcc063365d0ba9865cab010fe4c29222e53867b5f4e7ebbf08f7e [post_type] => ad [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [fields] => Array ( [url] => https://nl.dental-tribune.com/company/acta-dental-education/ [link] => URL ) [permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-9-ad-74994/ [post_title] => epaper-74986-page-9-ad-74994 [post_status] => publish [position] => 23.58803986711,24.647887323944,70.764119601329,71.12676056338 [belongs_to_epaper] => 74986 [page] => 9 [cached] => false ) ) [html_content] =>

) [28] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-27.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-27.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-27.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-27.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-27.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-27.jpg ) [ads] => Array ( [0] => Array ( [post_data] => WP_Post Object ( [ID] => 74999 [post_author] => 0 [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [post_date_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content] => [post_title] => epaper-74986-page-28-ad-74999 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => closed [post_password] => [post_name] => epaper-74986-page-28-ad-74999 [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-10-23 14:45:23 [post_modified_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-28-ad/ [menu_order] => 0 [post_type] => ad [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [id] => 74999 [id_hash] => 464e51bf089ce1ee860b9e9df05370c680da4ae8b241228dbae61f1c0af77bc3 [post_type] => ad [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [fields] => Array ( [url] => https://nl.dental-tribune.com/company/kavo-netherlands/ [link] => URL ) [permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-28-ad-74999/ [post_title] => epaper-74986-page-28-ad-74999 [post_status] => publish [position] => 5.6478405315615,24.647887323944,70.764119601329,70.892018779343 [belongs_to_epaper] => 74986 [page] => 28 [cached] => false ) ) [html_content] =>

Open Link

) [29] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-28.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-28.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-28.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-28.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-28.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-28.jpg ) [ads] => Array ( [0] => Array ( [post_data] => WP_Post Object ( [ID] => 75000 [post_author] => 0 [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [post_date_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content] => [post_title] => epaper-74986-page-29-ad-75000 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => closed [post_password] => [post_name] => epaper-74986-page-29-ad-75000 [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-10-23 14:45:23 [post_modified_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-29-ad/ [menu_order] => 0 [post_type] => ad [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [id] => 75000 [id_hash] => 0bb5967fff9a1f401f6820349918f997d0fd6c69516c3dfa19b62695c0f05a05 [post_type] => ad [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [fields] => Array ( [url] => https://nl.dental-tribune.com/company/edin-dental-academy/ [link] => URL ) [permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-29-ad-75000/ [post_title] => epaper-74986-page-29-ad-75000 [post_status] => publish [position] => 23.920265780731,77.464788732394,70.764119601329,17.840375586854 [belongs_to_epaper] => 74986 [page] => 29 [cached] => false ) ) [html_content] =>

Open Link

Open Link

) [32] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-31.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-31.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-31.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-31.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-31.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-31.jpg ) [ads] => Array ( [0] => Array ( [post_data] => WP_Post Object ( [ID] => 75002 [post_author] => 0 [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [post_date_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content] => [post_title] => epaper-74986-page-32-ad-75002 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => closed [post_password] => [post_name] => epaper-74986-page-32-ad-75002 [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-10-23 14:45:23 [post_modified_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-32-ad/ [menu_order] => 0 [post_type] => ad [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [id] => 75002 [id_hash] => f509b79359a73f9fd53924b811e83db9c9df5310bf3ac06cb5932658c95a0a85 [post_type] => ad [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [fields] => Array ( [url] => DENTAL_TRIBUNE_2018 nr.6 XXXX.pdf [link] => URL ) [permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-32-ad-75002/ [post_title] => epaper-74986-page-32-ad-75002 [post_status] => publish [position] => 5.66,9.47,10.09,0.98 [belongs_to_epaper] => 74986 [page] => 32 [cached] => false ) ) [html_content] =>

Open Link

) [33] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-32.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-32.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-32.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-32.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-32.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-32.jpg ) [ads] => Array ( [0] => Array ( [post_data] => WP_Post Object ( [ID] => 75003 [post_author] => 0 [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [post_date_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content] => [post_title] => epaper-74986-page-33-ad-75003 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => closed [post_password] => [post_name] => epaper-74986-page-33-ad-75003 [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-10-23 14:45:23 [post_modified_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-33-ad/ [menu_order] => 0 [post_type] => ad [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [id] => 75003 [id_hash] => bdae0fabf3382cc0518c5b3f4c54103922b2ca2b34b4ef8290002e7f31ffd738 [post_type] => ad [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [fields] => Array ( [url] => http://www.voco.com [link] => URL ) [permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-33-ad-75003/ [post_title] => epaper-74986-page-33-ad-75003 [post_status] => publish [position] => 45.3,94.53,7.05,0.88 [belongs_to_epaper] => 74986 [page] => 33 [cached] => false ) ) [html_content] =>

Open Link

) [34] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-33.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-33.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-33.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-33.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-33.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-33.jpg ) [ads] => Array ( [0] => Array ( [post_data] => WP_Post Object ( [ID] => 75004 [post_author] => 0 [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [post_date_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content] => [post_title] => epaper-74986-page-34-ad-75004 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => closed [post_password] => [post_name] => epaper-74986-page-34-ad-75004 [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-10-23 14:45:23 [post_modified_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-34-ad/ [menu_order] => 0 [post_type] => ad [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [id] => 75004 [id_hash] => 64add63f4ce3fbbde42cede4ddcd8e7e483fe047230af48de413968f2b2b2ee2 [post_type] => ad [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [fields] => Array ( [url] => ../../../Library/Caches/Adobe InDesign/Version 13.0/en_US/InDesign ClipboardScrap1.pdf [link] => URL ) [permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-34-ad-75004/ [post_title] => epaper-74986-page-34-ad-75004 [post_status] => publish [position] => 79.7,94.53,9.8,0.88 [belongs_to_epaper] => 74986 [page] => 34 [cached] => false ) ) [html_content] =>

Open Link

) [35] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-34.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-34.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-34.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-34.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-34.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-34.jpg ) [ads] => Array ( [0] => Array ( [post_data] => WP_Post Object ( [ID] => 75005 [post_author] => 0 [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [post_date_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content] => [post_title] => epaper-74986-page-35-ad-75005 [post_excerpt] => [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => closed [post_password] => [post_name] => epaper-74986-page-35-ad-75005 [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2024-10-23 14:45:23 [post_modified_gmt] => 2024-10-23 14:45:23 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-35-ad/ [menu_order] => 0 [post_type] => ad [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [id] => 75005 [id_hash] => 97d09553971091b76d04cb51da725d2b9bea0ae0c187ca819ff5a7f5d59ef715 [post_type] => ad [post_date] => 2024-10-23 14:45:23 [fields] => Array ( [url] => https://www.dental-tribune.com/company/nobel-biocare-services-ag/ [link] => URL ) [permalink] => https://e.dental-tribune.com/ad/epaper-74986-page-35-ad-75005/ [post_title] => epaper-74986-page-35-ad-75005 [post_status] => publish [position] => 23.920265780731,77.699530516432,70.431893687708,17.605633802817 [belongs_to_epaper] => 74986 [page] => 35 [cached] => false ) ) [html_content] =>

Open Link

Open Link

) [39] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-38.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-38.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-38.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-38.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-38.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-38.jpg ) [ads] => Array ( ) [html_content] => ) [40] => Array ( [image_url] => Array ( [2000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/2000/page-39.jpg [1000] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/1000/page-39.jpg [200] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/200/page-39.jpg ) [key] => Array ( [2000] => 74986-9c808267/2000/page-39.jpg [1000] => 74986-9c808267/1000/page-39.jpg [200] => 74986-9c808267/200/page-39.jpg ) [ads] => Array ( ) [html_content] => ) ) [pdf_filetime] => 1729694723 [s3_key] => 74986-9c808267 [pdf] => DTNL0718.pdf [pdf_location_url] => https://e.dental-tribune.com/tmp/dental-tribune-com/74986/DTNL0718.pdf [pdf_location_local] => /var/www/vhosts/e.dental-tribune.com/httpdocs/tmp/dental-tribune-com/74986/DTNL0718.pdf [should_regen_pages] => 1 [pdf_url] => https://epaper-dental-tribune.s3.eu-central-1.amazonaws.com/74986-9c808267/epaper.pdf [pages_text] => Array ( [1] =>

DENTAL TRIBUNE
The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition

QuickSleeper: pijnloze anesthesie, die altijd zit
quicksleeper.nl
info@straightdental.com

“De Quicksleeper gebruik ik nu 100%
en vervangt de klassieke anesthesie
methoden.”

intraossale anesthesie
mislukt niet, werkt onmiddellijk
geen post-operatieve neveneffecten
geen mandibulair blok meer nodig

Samenwerkende Tandartsen Made, Coen Weber

WWW.DENTAL-TRIBUNE.NL

Stralingsrisico

Inspectie en prof. dr.
Paul van der Stelt:
radiologische kennis
vaak onvoldoende

Pagina 3 / 12

JAARGANG 8 - NUMMER 7 - SEPTEMBER 2018

Klassemondzorg
“Goede mondzorg alleen voor de rijken”

Pagina 5

Je praktijk
overdragen

Zwangeren

Stappen naar een
succesvol exit-plan

“Zelden geïnformeerd
over belang goede
mondgezondheid”

Pagina 10

Pagina 17

Paropreventie

“Endo’s een
zenactiviteit”

Tandarts-implantoloog
Peter van der Schoor
pleit voor screeningsmethode

Maak kennis met
NVvE-voorzitter
Ellemieke Hin

Pagina 20-21

Pagina 22-23

Nieuwe afgestudeerden hebben
weinig trek in eigen praktijk
Tandartsen die de afgelopen vijf jaar zijn afgestudeerd, staan anders in het
werkzame leven dan vorige generaties tandartsen. Dit constateert Luuk van
den Bosch in zijn afstudeerscriptie The current and future work situation of recently graduated dentists in the Netherlands. Zo’n 250 tandartsen, die tussen
2013 en 2018 afstudeerden in Nederland, vulden hiervoor een vragenlijst in.
Veel recent afgestudeerde tandartsen vinden het belangrijk samen te
werken in teamverband met collega-tandartsen, mondhygiënisten
en preventieassistenten. In de eerste fase na het afronden van hun
opleiding wensen zij professionele
ervaring op te doen in een praktijk
van iemand anders, waar zij veelal
als zzp’er werkzaam zijn. Deze praktijk bevindt zich veelal in stedelijke

Congres chirurgie

Derde molaar: eruit of niet?

gebieden. Ongeveer driekwart van
de jonge tandartsen is momenteel
werkzaam als algemeen practicus.
Slechts drie procent van de net afgestudeerden heeft momenteel een eigen praktijk. Dit is een verschil met
oudere generatie tandartsen, waarbinnen het aandeel praktijkeigenaren direct na het afstuderen hoger

Lees verder op pagina 3

Pagina 6-8

“Zes op tien praktijken niet AVG-proof”
De afgelopen lente en zomer
had iedereen het over de nieuwe privacywet. Zou ‘de AVG’ de

privacy van patiënten sterk gaan
verbeteren, of leidt deze vooral tot
veel administratieve rompslomp?

Van patiënt naar fan:

Samen maken
we het waar!

En hoeveel moeten mondzorgpraktijken er nu écht voor
doen? Samen met experts
Guus Vreeswijk (Dental Plek)
en Maarten van der Hoek (W.T.
Privacy) maken we in deze
Dental Tribune de balans op. Hebben de meeste tandartspraktijken vier maanden na de invoering hun privacygevoelige
gegevens op orde? De kop verraadt het al: er is nog veel werk
aan de winkel.

Lees het artikel op
pagina 26-27

KaVo
vervangbonus tot
€ 8.000,0416 - 675 000
www.arseus-dental.nl

20180105 1/16 adv arseus dental tribune KAVO E70.indd 1

03-09-18 10:56

De norm in reiniging en desinfectie!
Betere hygiëne, meer capaciteit, meer zekerheid.
Miele Professional. Immer Besser.

GRATIS

starterskit
Miele
ProCare Dent*

MEDDENT.NL
wh.com

#patient2fan

QUALITY PRODUCTS

18-0452_Anz_Dental_102x73_NL.indd 1

* Bij aankoop van een Miele thermodesinfector.

Info: (0347) 37 88 84 | www.miele-professional.nl

06.04.18 08:23

[2] =>

[3] =>

BINNENLANDS NIEUWS 3

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Inspectie wijst op verplichte bij- en
nascholing radiologie in mondzorg

Vervolg van pagina 1
lag. Verschillende motieven liggen
hieraan ten grondslag. Zo hechten
jonge tandartsen meer belang aan
de balans tussen werk en privéleven.

Over vijf jaar verwacht ruim de helft
(53,5%) van de ondervraagde populatie praktijkeigenaar te zijn, al
dan niet in de vorm van een maatschap. Tevens valt op dat een kwart
van de ondervraagde tandartsen
werkzaam is in een praktijk waarvan een tandarts niet de eigenaar
is. Daarnaast blijkt dat ongeveer de
helft van de jonge tandartsen over
5 jaar gedifferentieerd werkzaam
wenst te zijn, al dan niet in combinatie met het werk als algemeen
practicus. Volgens Van den Bosch
is er duidelijk sprake van feminisering in de tandheelkunde, een trend
die de komende jaren zal doorzetten. Zo valt op dat het aantal vrouwen in het beroep is gestegen van
ruim 20 procent in 2000 tot ruim
40 procent in 2017. Uit deze studie
blijkt dat jonge vrouwelijke tandartsen minder werkzaam zijn dan de
mannelijke collega’s, waardoor de
vraag naar tandartsen de komende jaren nog verder zal toenemen.
(bron: KNMT)

In totaal deed de inspectie 28 onaangekondigde bezoeken bij zorgaanbieders, gericht op toezicht van
randvoorwaardelijke aspecten van
radiologie. De inspectie beoordeelde
de instellingen op de onderwerpen
veiligheid, deskundigheid en kwaliteit.
Op het thema Veiligheid, waarbij
onder meer werd gekeken naar acceptatietests van röntgentoestellen en de aanwezigheid van goede
stralingsrisicoanalyses, voldeed 55%
aan de norm. Wat betreft het thema
Kwaliteit schoot het merendeel van
de instellingen tekort, met name
op het gebied van de inhoud en het
beheer van het KEW-dossier. Van

Het opnieuw onderzoek laten doen door het Capaciteitsorgaan naar het
aantal benodigde opleidingsplaatsen voor tandartsen is géén vertragingstechniek. Dit is het stellige antwoord van minister Bruno Bruins voor
Medische Zorg op vragen die SP-Tweede Kamerlid Henk van Gerven hem
voor het zomerreces stelde.

1100

Operatielamp
Hartlijn stoel 1560

250
520
2530

Lamp aan plafond

Vloerplaat 2910
boorsjabloon 3080

330
300

9.
VGA
data (in overleg)

Referentiepunt

Röntgen 2570
1610
Midden beeldscherm

Loodfolie 12 ponds

Beeldscherm
9.
VGA
data (in overleg)

Beeldscherm

aan plafond.
21a.

9.
+300

+300

brandhaspel
Waterleiding voor
overleg met
aansluitingen in
loodgieter/brandweer

NU COMPLEET
VANAF

de kelder

9.
+300

VANAF

lichtschakelaars

€ 14.950,-

Compressor 1.14.
16.23.afblaas
zuigmotor 2Zu.5.6.15. splitsen in 6a,6b,6c en 6d.
de vloer
ma VS900 zuigmotor
leiding 6 onder
tekening aansluitsche
volgens detail

9.
bovenkasten +2300
+1200 9.

lichtschakelaars

Kinderhoek

lichtschakelaars

€ 159,- P/MND

9.
9.
data

+500 11.
Close-in boiler

+1500
17e. 18.

Röntgen

5.
2.

data
data

Loodfolie 12 ponds

www.utrechtdental.nl

+300
9.

10.

Beslissing is aan minister van
Onderwijs

Wanneer duidelijkheid komt over
het al dan niet verhogen van de
opleidingscapaciteit, kon minister
Bruins niet zeggen: “Aangezien het
initiële opleidingen betreft, neemt
de minister van Onderwijs uiteindelijk een besluit over het al dan
niet verhogen van de capaciteit van
de opleiding tandheelkunde.”

+1200 23.

type DC

Kleedruimte

9.9.
9.

Wachten

+1200 9.

Entree

Garderobe

lichtschakelaars

+300
9.

+1500
8.17a.

te plaatsen in

+500
51.2T. 115.

+1200
10.

+300
9.

+300

lichtschakelaars

9.
+300

CTOR
THERMODESINFE

lichtschakelaars

+300
9.

lichtschakelaars

Timer

2St. 52. 1. 10.

Kast met planken
hoogte +1200/+1300

tek.1:1
Boorsjabloon zie
1.2a.6d.7.8.16.21d.

tek.1:1
Boorsjabloon zie
1.2a.6b.7.8.16.21b.

+300
9.

+1200
+500
+1200
+1200

aan plafond.
21d.

tek.1:1
Boorsjabloon zie 16.21c.
1.2a.6c.7.8.

Met 5 jaar
fabrieksgarantie!

Röntgen
alleen
leidingwerk

aan plafond.
21c.

Operatielamp

41B+

Eurodent Isoplus

wcd plafond.
9.

STERILISATOR

Grote wasbak
overleg
leidingwerk in

wcd plafond.
9.

Operatielamp
wcd plafond.
9.

aan plafond.
21b.

Melag

101.

Operatielamp

17c.
+1200

17b.
+1200

wcd plafond.
9.

Röntgen

17d.
+1200

+300 9.

Operatielamp

17a.
+1200

Miele

9.
VGA
data (in overleg)

Beeldscherm

+500

9. data

Beeldscherm

5.
2.

+500

Loodfolie 12 ponds

nt
rö

Turn-key totaalinrichting

Computer

tek.1:1
Boorsjabloon zie 16.21a.
1.2a.6a.7.8.

lijke

er
et
g 2m
in
tral
ns

11.

Close-in boiler

+500

Close-in boiler

TIE

Computer

Close-in boiler

Loodfolie 12 ponds

+500

11. 5. 2.
+500
Close-in boiler

+500

Computer

Close-in boiler

+500

Schoon

10. +1200

11. 5. 2.
+500

9. data

GARAN

11. 5.2.
+500
9. data
+500

11. 5.2.
+500
9. data

Timer

PRIJS

Timer
Computer
data VGA. 9. 7.

Timer

& data
aantal wcd's
tandarts
in overleg met

+1200 10.

Computer
data VGA. 9. 7.

+1500
8.17d.

LAAGS
TE

Computer
data VGA. 9. 7.

Vuil

Van Gerven wees erop dat het
Capaciteitsorgaan al meermalen
onderzoek naar de benodigde opleidingscapaciteit heeft gedaan, met
telkens als uitkomst dat deze fors
omhoog moet. Volgens Bruins is het
nieuwe onderzoek nodig omdat hij
ook scenario’s wil laten uitwerken
waarin de (potentiële) effecten van
taakherschikking op de opleidingscapaciteit worden doorgerekend.
Dat is tot nog toe niet gebeurd.
lichtschakelaar
steri

2060
+1500
8.17b.

Computer
data VGA. 9. 7.

Sterilisatie

Lamp 1990
Hartlijn stoel 1490

+1500
8.17c.

400
250

Behandelkamer

3
Behandelkamer

de beoordeelde dossiers bleek 59%
incompleet. Zo ontbraken er bijvoorbeeld uittreksels van de Kamer
van Koophandel, onderhoudshistorie van apparatuur en registraties
BIG-register.
In 29% van de gevallen beschikte de
instelling niet aantoonbaar over
het juiste deskundigheidsniveau.
Daarom beveelt de inspectie aan
meer aandacht te besteden aan het
thema Deskundigheid, door eens
in de vijf jaar bij- en nascholing te
volgen op het gebied van radiologie
in de mondzorg.
De inspectie noemt de resultaten
van het onderzoek ‘minder rooskleurig dan verwacht’. Alle instel-

lingen die tekortkomingen hadden, kregen een verbetermaatregel
opgelegd. Inmiddels voldoen alle 28
bezochte zorgaanbieders aan de getoetste wet- en regelgeving.
Naar schatting worden in Nederland jaarlijks ongeveer acht miljoen
röntgenfoto’s gemaakt binnen de
sector mondzorg. Het toezicht van
de IGJ op de radiologie is gericht
op randvoorwaardelijke en zorginhoudelijke aspecten. De resultaten
van een zorginhoudelijk onderzoek naar de rechtvaardiging van
röntgendiagnostiek bij minderjarigen verwacht de inspectie aan het
einde van de zomer te publiceren.
(bron: IGJ)

Minister Bruins: nieuw onderzoek opleidings
capaciteit geen vertragingstactiek

ADVERTENTIE
Behandelkamer

Reinier van de Vrie

De radiologische kennis van veel mondzorgprofessionals lijkt te ontbreken of is mogelijk weggezakt. Dat concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in een onderzoeksrapport over radiologie in de mondzorg.
Bijna een derde (29%) van de in 2017 bezochte instellingen scoorde onvoldoende op het thema Deskundigheid.
Reden voor de inspectie om de sector opnieuw te wijzen op verplichte bij- en nascholing over radiologie.

Kwart jonge tandartsen werkt
in praktijk van niet-tandarts

1
Behandelkamer

Column

Receptie

+300

KNMT: zo snel mogelijk uitbreiden

De KNMT heeft minister Bruins al
eerder laten weten dat wat haar betreft het nieuwe onderzoek van het
Capaciteitsorgaan niet mag leiden
tot uitstel van verruiming van de
opleidingscapaciteit. Tegelijk is
Bruins er nogmaals op gewezen
dat hij taakherschikking overhaast
en vooral ondoordacht heeft ingevoerd. Het was volgens de KNMT
beter geweest pas op de plaats te
maken met taakherschikking, en
samen met het ministerie van Onderwijs het aantal opleidingsplaatsen tandheelkunde zo snel mogelijk
uit te breiden. (bron: KNMT)

8.17e.
+1200

Prive ruimte

lockers

data.18.12.
+300
9.

ADVERTENTIE

+200

+300
9.

18058 UD mini adv. Dental Tribune 49x49mm.indd 2

29-06-18 15:00

Win gekeratiniseerd weefsel
Het behoud van alveolair bot is essentieel na extractie van elementen. Evenzo belangrijk is de
aanwezigheid van een adequate zone gekeratiniseerd weefsel voor het lange termijn succes van
implantaten. Cytoplast® TXT-200 membranen bieden een perfecte bescherming van de extractiezone
door het bacteriedichte d-PTFE oppervlak. Doordat het Cytoplast® TXT membraan opzettelijk bloot kan
blijven liggen in de mondholte, kunnen de zachte weefels op hun plaats blijven. Hierdoor wordt niet
alleen botresorptie voorkomen, maar bovendien de hoeveelheid gekeratiniseerd weefsel vergroot*.
Behoud het alveolaire bot én win tegelijkertijd gekeratiniseerd weefsel na
extracties met de d-PTFE Cytoplast® TXT-200 membranen.

Situatie na extractie
van 15 en 16. Primaire
sluiting wordt
vermeden om de
mucogingivale lijn niet
te verplaatsen.

Situatie na 4 weken:
membraan is nonchirurgisch verwijderd.
Het rode gebied is de
nieuw gevormde osteoid
matrix. Het implantaat
kan in later stadium
probleemloos worden
geplaatst.

Casus en fotograﬁe: Parodontologie Praktijk Friesland

MEMODENT B.V | T +31 (0) 53 430 66 63 | E info@memodent.nl | W www.memodent.nl

Cy top
la
TXT-20 st
0
va n
af Q 4
per s t 3,70 **
uk

* Evaluation of a Dense PTFE Membrane
to increase Keratinzed Tissue - Eliane
Porto Barboza et al. - Implant Dent. /
Vol 23, number 3, 2014.
** Prijs o.b.v. bulkverpakking TXT-200
singles á 10 stuks t.w.v. Q 437,00 (excl.
6% BTW), membraangrootte 12x24
mm (zonder titanium versterking).

Situatie na
implantatie en
verwijdering van het
healing abutment
(7 maanden na
extractie). Let op
de brede zone van
gekeratiniseerd
weefsel.

Praktijkbericht
Onze tandartspraktijk gaat in de laatste
week van oktober een extractie bij u uit
voeren in uw gebit. Hier leest u om welke
kies het gaat, waarom wij die gaan trekken
en wat de gevolgen voor u zijn.
Om welke kies gaat het?
Het gaat om de een na achterste kies (de
37) links in de onderkaak. Aan de achter
kant van deze column vindt u een overzicht
van uw gehele gebit en waar de kies zich
bevindt.
Waarom wordt deze extractie gedaan?
Uw kies is gecontroleerd en wordt onveilig
bevonden. Daarom hebben we besloten tot
verwijdering over te gaan. Uw kies is der
halve op de vellijst van te extraheren ele
menten terechtgekomen.
Komt er een nieuwe kies terug?
Op de opengevallen plek wordt op de juiste
tijd, na botaangroei, een implantaat ge
plaatst. Dit zal ongeveer drie tot zes maan
den na de extractie zijn.
De vellijst van de praktijk
Onze praktijk doet tweemaal per jaar een
controle en gaat na welke elementen ver
wijderd moeten worden en op de vellijst ko
men. Op onze praktijksite staat de vellijst
met alle te verwijderen elementen van al
onze patiënten voor het komende kwartaal.
Die elementen vormen een gevaar voor hun
omgeving bij omvallen. Wij hebben toe
stemming aangevraagd en ontvangen om
de elementen op de vellijst te mogen ver
wijderen.
Meer informatie?
Voor meer informatie over het extra
heren van elementen bij u of medepa
tiënten verwijzen we naar de website
www.extracties.nl. Mocht u hierna nog
vragen hebben, dan kunt u bellen met ons
Patiënt Contact Centrum.
U zult wellicht denken: waar gaat dit over?
In werkelijkheid was het een Wijkbericht
van de gemeente Utrecht die meedeelde
een boom te gaan kappen in de straat. Lees
voor elementen bomen en voor extraheren
kappen en u begrijpt wat er aan de hand is.
De gemeente gaf in het wijkbericht de be
woners ook nog mee dat als ze plantjes in
zelfbeheer van de boomspiegel hadden, ze
die er beter uit konden halen, om er zeker
van te zijn dat hun plantjes niet beschadigd
zouden worden tijdens de kap.
Wat leven we toch in een mooie gereguleer
de en beschermde wereld. Geen onveilige
boom of risicovolle tand ontsnapt aan de
aandacht. En als die eruit moet, doen we
dat alleen na zorgvuldige diagnose en pro
beren we de schade zo veel mogelijk beperkt
te houden.
Reinier van de Vrie is freelance tand
heelkundig journalist en tekstschrijver.
Contact: r.vandevrie@
congrescommunicatie.com.

[4] =>

4 BINNENLANDS NIEUWS

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Feiten & cijfers

16%
Mijdt u de tandarts?

16%

84%

Nee

van de Nederlanders
mijdt, ondanks mondklachten, een bezoek
aan de tandarts.
Dat blijkt uit het Nationaal Zorgonderzoek 2016/2017, uitgevoerd door
vergelijkingssite Zorgverzekering
Informatie Centrum (n= 1644). Ook
werd de reden van het mijden van
tandartsbezoek gevraagd. 11% van
de respondenten gaf aan op te zien
tegen de verwachte kosten. 9% zag
op tegen eventuele vervolgkosten
bij bijvoorbeeld kaakchirurg of
orthodontist. 6% gaf als reden geen
zin te hebben om een afspraak te
maken. Onduidelijk is bij hoeveel
patiënten angst een rol speelde bij
het mijden van de tandartsstoel.
(bron: Nationaal Zorgonderzoek/Zorgverzekering Informatie Centrum)

0900 Dentist mag weer open
Het bevel aan tandartspraktijk
0900Dentist in Amsterdam is beëindigd. Er mag weer tandheelkundige zorg worden verleend. De
Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
geeft aan 0900Dentist wel een aanwijzing op het gebied van radiologie
en infectiepreventie.
De inspectie constateerde dat een
groot aantal tekortkomingen door
de zorgverlener zijn weggenomen
waardoor er geen acuut gevaar voor
de patiëntveiligheid meer is. Op een
aantal punten blijven er tekortkomingen bestaan. Op het gebied
van radiologie en infectiepreventie
heeft de zorgaanbieder onvoldoende maatregelen getroffen om aan te

kunnen tonen dat de voorwaarden
van goede en veilige zorg op dit moment aanwezig zijn.
Vanwege die risico’s acht de inspectie het noodzakelijk om na beëindiging van het bevel een aanwijzing
op te leggen. Aan drie van de vijf
maatregelen in de aanwijzing dient
0900Dentist direct te voldoen. Voor
de overige twee maatregelen in de
aanwijzing heeft 0900Dentist drie
maanden de tijd. Als de tandarts
praktijk niet aan de aanwijzing
voldoet, kan de inspectie een last
onder dwangsom of een last onder
bestuursdwang opleggen.
(bron: IGJ)

Losse themadagen voor tandartsen en mondhygiënisten
en behandeling in de algemene
tandartspraktijk. Later in het academisch jaar volgen themadagen
over implantologie, esthetiek,
healthy aging en meer.
Voor mondhygiënisten organiseert

Wie een dag efficiënt wil nascholen
over een interessant thema, met
topsprekers en een praktijkgerichte insteek, kan terecht bij Quality
Practice. Op veler verzoek is het nu
nog eenvoudiger om ook als niet-lid
een themadag te bezoeken in Amsterdam of Bussum.
Tandartsen kunnen bijvoorbeeld op
13 (Amsterdam) en 20 oktober (Bussum) terecht voor de themadag ‘Een
leven lang endodontie’ met moderator Michiel de Cleen. Lezingen
en hands-on parallelsessies leiden
u langs specifieke endodontische
aspecten in verschillende levensfasen. De nadruk ligt op diagnostiek

Quality Practice afzonderlijke themadagen met een eigen invulling.
De eerste is op 9 november in Bussum en heeft als thema ‘Functie en
parafunctie’.
Meer informatie, ook over het
volledige en voordelige lidmaatschap of een los tijdschriftabonnement, is te vinden op www.qualitypractice.nl.

Quiz
1. Het Dahlconcept berust op:
a. h
et vergroten van de interocclusale ruimte door intrusie en uitgroei.
b. het tegengaan van dentoalveolaire compensatiemechanismen.
2. E
en voordeel van het Dahlconcept is dat het snel behandelresultaat
oplevert.
a. Juist
b. Onjuist
De antwoorden vindt u op pagina 38.

ADVERTENTIE
PE RS LUC HT

A FZU I G I N G

BE E LDVO R M I N G

TA N DV E R ZO RG I N G

H YG I Ë N E

Digitale competentie voor een betere
diagnostiek.

ADVERTENTIE

European leader in infection control
schülke + uw leverancier
van producten voor:
desinfectie, reiniging en
verzorging van uw handen
reiniging en desinfectie van
oppervlakken
reiniging en desinfectie van
instrumenten
reiniging en desinfectie van
dentale specialiteiten
dispensers en overige
toepassingsmaterialen
zo
orgt
gtt ook
ok
schülke + verzor
geaccccrredi
ed teeerd
rde in
rde
infec
fecctie
t
prevventie
ieetra
traaini
ini
ninge
ngen in
ngen
nge
in uw pra
prraaktijk,
k,
alsmed
med
me
ed
de adviseren wij u ten aanzi
nziien
van
n product gebruik.
Informatie via www.schuelke.com;;
salesbenelux@schuelke.com
l b
l @ h lk
of telefonisch via 023 – 535.26.34.
Kwaliteit. Zekerheid. schülke.

VistaPano S, VistaIntra en VistaScan Mini View: doordachte digitale
röntgencompetentie. Vertrouw op een compleet systeem voor een uitstekende
beeldkwaliteit. Röntgenapparaten en fosforplaatscanners van Dürr Dental
garanderen u optimale diagnosemogelijkheden, maximaal comfort en de
allerhoogste efficiëntie. Meer op www.duerrdental.com

DÜRR DENTAL BENELUX, Molenheidebaan 97,
B-3191 Hever, Tel. +32 15 616 271, info@durr.be

AZ_Combi_VistaPano_VistaIntra_VSMiniView_210x297_nl_RZ.indd 1

08.02.17 13:37

[5] =>

BINNENLANDS NIEUWS 5

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

“Goede mondzorg is in Nederland
alleen toegankelijk voor de rijken”
Als hij iemands mond open doet,
ziet hij meteen of de patiënt arm
of rijk is. Dat zegt ACTA-decaan Albert Feilzer tegen nieuwsprogramma Editie NL. De hoogleraar stelt
dat goede mondzorg in Nederland
alleen toegankelijk is voor de rijken. “De hele Nederlandse gezondheidszorg is goed geregeld, behalve
de tandheelkunde. De politiek laat
Nederland in de kou zitten.”

in schrijft de ACTA-decaan dat de
mondzorg in Nederland systematisch is uitgehold, er te weinig
tandartsen zijn en de basisverzekering steeds minder vergoedt.
Editie NL vond cijfers van vergelijkingssite Zorgverzekering Informatie Centrum die de uitspraken

van de hoogleraar staven. In hun
Nationaal Zorgonderzoek 2016/2017
werd (tand)zorgmijding onderzocht
(n=1644). Daarin werd mijding van
de tandarts per inkomensklasse
bekeken. Van mensen in de laagste
inkomensklasse, 1600 euro bruto
of minder per maand, gaf 21% aan

de tandarts te mijden vanwege de
verwachte kosten. Bij de hoogste inkomensklasse, 3500 euro bruto per
maand of hoger, was dat slechts 7%.
Feilzer zegt voor de camera van
Editie NL niet te begrijpen dat
arme mensen in de situatie worden gebracht dat ze geen toegang

tot mondzorg hebben. “Wij zijn een
schatrijk land en wij kunnen prima
de hele mondzorg in de basisverzekering zetten, dat is helemaal het
probleem niet. Dat moet je alleen
politiek willen.”
Het ministerie van VWS laat volgens Editie NL weten dat het plan
van Feilzer zou leiden tot een forse
toename van uitgaven. Daardoor
zou de premie per verzekerde stijgen met 40 euro per jaar.
(bron: Editie NL/Het Parool/ Zorgverzekering Informatie Centrum)
ADVERTENTIE

Aanleiding voor het interview is een
eind augustus verschenen opiniestuk van Feilzer in Het Parool. Daar-

Petitie om
snoep en
frisdrank in
schoolkantine
te verbieden

Er moet een verbod komen op de
verkoop van snoep en frisdrank in
schoolkantines. Dat vindt Ira van
Eelen, initiatiefneemster van evenement Toothcamp, die een petitie
gestart is om dit doel te bereiken.
Ze roept de regering op zich actief in te zetten voor een dergelijk
verbod. Van Eelen krijgt steun van
onder meer beroepsverenigingen
KNMT, ANT, NVM-mondhygiënisten
en andere mondzorgprofessionals,
artsen, ouders en leraren.
Tieners kampen met serieuze
mondproblemen, zoals gaatjes,
gebitsslijtage en tandvleesproblemen en dat kan leiden tot blijvende
schade aan het gebit, zo wordt in de
petitie gesteld. De initiatiefnemers
vinden dat scholen een voorbeeldfunctie hebben en door te stoppen
met de verkoop van snoep en frisdrank, kunnen ze bijdragen aan een
gezonde tienermond.
Voor de camera van Hart van Nederland zegt Van Eelen geschrokken te
zijn van hoeveel snoep en fris er –
zelfs op gezonde scholen – te koop
is. “Er staan machines en er zijn
lolly’s, Marsen en zure matten te
koop.”
Na twee dagen is de petitie ruim 150
keer getekend. Later dit jaar wordt
de petitie in Den Haag aangeboden. “Wij hebben niet het idee dat
we zomaar het hele suikerprobleem
kunnen oplossen, maar ik denk wel
dat we op scholen kunnen beginnen om het daar als voorbeeld niet
te hebben,” aldus Van Eelen.
(bron: Toothcamp)
Adv A4 aflopend.indd 1

20-05-18 15:01

[6] =>

6 INTERVIEW

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Hossein Ghaeminia over derde molaren

“Bespreek voors en
tegens met de patiënt”
TEKST: REINIER VAN DE VRIE

De vraag of een derde molaar eruit moet of niet, is vaak niet gemakkelijk
te beantwoorden. Maar door zorgvuldige diagnostiek, een goede risico-inschatting, gebruik van moderne technologie en op basis van een groeiend
aantal data kan die beslissing wel steeds beter weloverwogen worden genomen. Een nieuw ontwikkelde richtlijn geeft ook meer houvast. Hossein
Ghaeminia, dé Nederlandse expert op dit gebied, spreekt daar 9 november
over op Congres Chirurgie van Bureau Kalker in Amsterdam RAI. In Dental
Tribune alvast een voorproefje.

Hoe bent u geïnteresseerd
geraakt in verstandskiezen?

Ik had affiniteit met kaakchirurgie.
Toen ik als student een keuzeblok
dentoalveolaire chirurgie deed,
kreeg ik steeds meer vragen over
derde molaren. De belangrijkste
vraag is natuurlijk: eruit of niet? En
daarnaast: hoe voorkom je zenuwschade? Met opt’s bleek het lastig te
zijn om het risico op zenuwschade
in te kunnen schatten. In mijn studietijd werd de eerste Cone Beam
CT geïntroduceerd in Nijmegen,
waarmee de ligging van de zenuw
beter zichtbaar werd. Al snel heb
ik toen een promotietraject gestart
waarbij de vraag centraal stond
welke patiënt de meeste kans heeft
op zenuwschade en hoe dat is te
voorkomen.

Wat is het antwoord op:
eruit of niet?

Er is een periode geweest dat er veel
verstandskiezen preventief werden
verwijderd. Daarna werd men wat
voorzichtiger. Een Cochrane-onderzoeksgroep met deelnemers uit

Engeland, Schotland en Nederland
heeft een hoogwaardige review
daarover geschreven. Bij klachten
is het duidelijk. Maar als die er niet
zijn, was de conclusie dat er geen
wetenschappelijke basis is om verstandskiezen preventief te verwijderen. Dan ligt ingrijpen niet voor
de hand. Persagentschap Reuters
wilde een interview naar aanleiding van die review. We zagen de
koppen al in de krant: geen wetenschappelijk bewijs om verstandskiezen te verwijderen, laat die dus zitten. Het is alleen niet gezegd dat als
er geen wetenschappelijk bewijs is,
het uitvoeren van een behandeling
slecht is. Bepaalde uitgangsvragen
zijn namelijk heel moeilijk te onderzoeken.

Waarom is dat lastig?

Problemen met verstandskiezen
ontstaan vaak pas op langere termijn. Als je verstandskiezen laat
zitten, moet je iemand misschien
wel zestig jaar volgen om te kijken
wat er gebeurt. Dat je altijd moet
oppassen met wetenschappelijke
ADVERTENTIE

T 0186 84 75 79
M 06 20 41 04 60 (Jaap)
M 06 22 90 16 95 (Yvonne)
E info@polijstuwpraktijk.nl

beweringen heeft men in Engeland
ondervonden. Op basis van gebrek
aan wetenschappelijk onderzoek
werd rond het jaar 2000 in de richtlijn opgenomen dat preventieve
verwijdering van klachtenvrije derde molaren niet geïndiceerd is. Daar
liet men verstandskiezen zitten als
er geen klachten waren. Maar wat
je zag was een verschuiving naar
extractie van rond de 18 jaar naar
30-35 jaar, met als diagnose dat er
een gaatje was ontstaan in de aangrenzende kies. Uiteindelijk werden
er evenveel kiezen getrokken, maar
met meer schade op latere leeftijd.
Je moet dus altijd kritisch blijven.

Wanneer is het geïndiceerd
om een verstandskies te
extraheren?

Eind 2016 zijn we onder mijn voorzitterschap begonnen met een multidisciplinaire richtlijnwerkgroep,
waarbij tandartsen, mka-chirurgen,
een orthodontist, een parodontoloog én een methodoloog betrokken
zijn. Die moet er vooral voor zorgen
dat we een EBRO-waardige richtlijn
krijgen die aan alle eisen voldoet. De
richtlijn is geïnitieerd door de Nederlandse Vereniging Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie
(NVMKA). Het is de bedoeling dat de
richtlijn wordt ingepast in het programma van het Kwaliteitsinstituut Mondzorg (KiMo). De richtlijn
ligt nu ter becommentariëring bij
onder meer alle KNMT- en ANT-leden. KiMo wil deze richtlijn graag
nog in 2018 publiceren. Bij de ontwikkeling hebben we ons verplaatst
in de patiënt. Die moet uiteindelijk
de beslissing maken. De patiënt wil
weten wanneer hij er last van kan
krijgen, of de kies eruit moet of niet
en wat de risico’s en complicaties
zijn van beide opties.

Hoe is de richtlijn tot stand
gekomen?

Jaap en Yvonne Rietveld

Verander uw praktijkorganisatie.
Samen met ons aan de slag in uw praktijk.

BEPROEFD CONCEPT
DIRECT TOEPASBAAR
MEETBAAR RESULTAAT
Neem contact met ons op. We hebben de voorkeur voor
een afspraak bij u thuis, of in de praktijk.

W W W. P O L I J S T U W P R A K T I J K . N L

We hebben naar alle studies gekeken bij oudere patiënten, waarbij
zowel klinische als röntgenonderzoeken zijn gedaan van verstandskiezen die nog in de mond zitten.
Ook is gekeken naar de risicofactoren van pathologie. Bij wie gaat
een kies eerder klachten geven en
bij wie niet? Een risicofactor is bijvoorbeeld de mesiale ligging van
een kies. Een naar voren gekiepte
kies geeft een verhoogd risico dat de
kies ernaast wordt aangetast. Ook

Biografie
Hossein Ghaeminia studeerde in 2007 af als tandarts in
Nijmegen. Om de opleiding
voor mka-chirurgie te gaan
doen, studeerde hij vervolgens geneeskunde. Daarnaast
werkte hij als algemeen tandarts in verschillende praktijken. Van 2011 tot eind 2015
volgde Ghaeminia aan het
Radboudumc de opleiding
voor mka-chirurgie. In die
periode startte hij ook zijn
promotieonderzoek naar derde molaren. In juni vorig jaar
promoveerde hij op het proefschrift Management of impacted
third molars: indication, diagnostics
and complications. Begin 2016
startte hij met een tweejarige vervolgspecialisatie met
betrekking tot hoofd-hals
oncologie en reconstructieve
chirurgie. Sinds 2018 werkt
hij ook als mka-chirurg in
het Rijnstate Ziekenhuis
in Arnhem, waar hij oncologie, orthognatische chirurgie
en dentoalveolaire chirurgie
doet.

een deels doorgebroken verstandskies geeft een veel hoger risico. Logisch, omdat viezigheid sneller achterblijft, waardoor eerder of meer
cariës- of paroproblemen ontstaan.
Complicaties zijn er eerder bij verwijdering op latere leeftijd. Boven
de dertig jaar is de genezing van
de aangrenzende kiezen bovendien
een stuk minder.

Wat is de kern van de richtlijn?

Je wilt niet ingrijpen en een derde
molaar extraheren, tenzij de kans
is vergroot dat er op termijn problemen gaan ontstaan. Idealiter
zouden alle patiënten van rond de
17 een röntgenfoto moeten krijgen
om te kijken of de verstandskiezen
aanwezig zijn en hoe die liggen.
Nu wacht de tandarts af tot hij een
stukje van de verstandskies ziet om
een foto te maken. Dan is de patiënt vaak al wat ouder en is de wortel
misschien helemaal gevormd. Als er
dan een relatie is met de zenuw, heb
je kans op zenuwschade. Op het zeventiende jaar is de wortel nog niet

Waarom een congres over chirurgie
voor de algemeen practicus?
Hossein Ghaeminia: “De indicatiestelling voor chirurgie in de
mondholte is heel breed. De focus ligt op het onderkennen van
wat er allemaal mogelijk is en
waarvoor je patiënten in aanmerking komen, maar ook op wat de
risico’s zijn. Omdat je iedere dag
casussen in de praktijk hebt, is

het goed daarover de nieuwste
inzichten te kennen. Daarnaast
is het leuk en inspirerend om te
kijken wat de nieuwste ontwikkelingen zijn. Ik vertel over de
richtlijn die is ontwikkeld en laat
met filmpjes zien hoe een verwijdering tot stand komt en hoe je
de nazorg kunt regelen.”

Hossein Ghaeminia.
FOTO: ROSALIEN DERKINDEREN

afgevormd en is er veel minder tot
geen kans op zenuwschade. Als de
kies dan een mesiale ligging heeft,
kun je die er het beste op die leeftijd
uithalen. Nederland is het eerste
land op de wereld dat met een dergelijke EBRO-richtlijn komt. Het is
een richtlijn van 250 pagina’s.

Komt daar nog een verkorte
versie van?

Ja, we hebben een stroomdiagram
gemaakt van twee A4’tjes, een beslisboom waar de indicaties in
staan, en de onderdelen van diagnostiek, het maken van foto’s, behandeling en nazorg. We hebben
het grotendeels in dat schema kunnen vatten, al heb je altijd uitzonderingen. Bij iedere patiënt moet
je natuurlijk wel blijven nadenken.
Een richtlijn geeft altijd een gemiddelde van de populatie.

Is er een risicoprofiel van
patiënten?

De ligging van de kies, leeftijd en
een verhoogde kans op infecties zijn
de belangrijkste risicofactoren. Voor
goede profielen heb je heel veel data
nodig. Met die dataverzameling zijn
we bezig.

Lees verder op pagina 8

[7] =>

INTERVIEW 7

Planmeca Emerald™ intraorale scanner

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Kostbare dingen komen in
een kleine vorm
De nieuwe intraorale scanner Planmeca Emerald™ is een

kleine lichtgewicht scanner die nog sneller is en een superieure
precisie heeft. Digitaal afdrukken is nog nooit zo eenvoudig
geweest. Het is de perfecte tool voor een soepele en efficiënte
werkstroom bij de stoel.

Het is werkelijk een grote verbetering!

Bekijk meer informatie en vind uw lokale dealer.

www.planmeca.com
Planmeca Oy Asentajankatu 6, 00880 Helsinki, Finland. Tel. +358 20 7795 500, fax +358 20 7795 555, sales@planmeca.com

[8] =>

8 INTERVIEW

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Vervolg van pagina 6

Dat lijkt me heel moeilijk in de
communicatie met patiënten.

Ja. De eerste vraag is waarom een
verstandskies eruit moet, terwijl je
er geen last van hebt. Dat moet je
kunnen uitleggen. Het is belangrijk
dat je bij iedereen in het zeventiende levensjaar een foto maakt en een
gesprek aangaat. Als het goed is,
komen de meeste patiënten op de
halfjaarlijkse controle. Ik denk niet
dat het je plicht en taak is om patiënten actief te gaan benaderen. Het
congres over chirurgie kan natuurlijk een belangrijke rol spelen in het
implementeren van de richtlijn. In
de groep waar geen indicaties zijn
voor verwijdering, zou je na vijf
jaar weer een foto kunnen maken
om te kijken hoe het is geëvolueerd.
Maar het is nooit honderd procent
waterdicht, het is altijd een kansberekening.

Wat zijn de meest lastige
aspecten in dit vakgebied?

De clou is dat je de ins en outs kent
en de patiënt kunt uitleggen wat
de voors en tegens zijn. De patiënt moet zelf beslissen. Voor een
tandarts is de indicatiestelling niet

zo lastig. Het risico op het kunnen
inschatten van zenuwschade is
minder eenvoudig. Chirurgisch verwijderen is voor veel tandartsen ook
lastiger. Over mogelijke zenuwscha-

de of indicatiestelling bestaan grote
verschillen in Nederland, maar ook
wereldwijd tussen behandelaars.
Ook mka-chirurgen verschillen
onderling nogal eens van mening.
ADVERTENTIE

insert voor dentaal gebruik 2,5 mg

De sprekers tijdens Congres Chirurgie op 9 november. V.l.n.r.: dr. Dick Barendregt,
Giles de Quincey, Ronnie Goené, Haakon Kuit, prof. dr. Gerry Raghoebar,
dr. Hossein Ghaeminia, Carlos Aznar Portoles. (FOTO: ROSALIEN DERKINDEREN)

Dat is ook de reden dat de NVMKA
deze richtlijn wilde. Het is belangrijk dat je eenduidigheid hebt en
hetzelfde verhaal vertelt. Verschil
tussen behandelaar A en B is eigenlijk niet te verkopen. Een richtlijn
geeft zekerheid en sturing.

Hoe moet een tandarts
omgaan met extracties van
verstandskiezen?

Als tandarts moet je kijken wat je
kunt en wilt. Als je alle verstandskiezen wilt trekken, moet je enige
training hebben gehad. De ene kies
is gemakkelijker te verwijderen dan
de andere. Op het congres vertel ik
vrij precies met welke je wel en niet
moet beginnen als je daar interesse
in hebt. Daar is zoveel verschil in
tandartsen en praktijken.

SRP + PerioChip :
de betrouwbare
oplossing bij
parodontitis-therapie
®

Congres
Chirurgie
Samen eersteklas: SRP in combinatie met PerioChip®
leidt tot het best mogelijke therapiesucces bij
chronische parodontitis.
De gecombineerde langetermijntherapie bereikt
aanzienlijk betere resultaten in pocketdieptereductie
dan SRP alleen.1

› Doeltreffend - elimineert tot 99% van
de ziekteverwekkende kiemen

› Snel - aanbrengen in slechts 1 minuut
› Duurzaam - houdt ziektekiemen tot 11 weken
› Consistent - essentieel deel van een
parodontale behandeling

Bestel nu op www.periochip.nl
of FreeCall 0800-022 73 21 (Nederland)
PerioChip, insert voor dentaal gebruik 2,5 mg
2,5 mg chloorhexidine digluconaat (CHX), Hulpstoffen: gehydroliseerde gelatine, glycerol, gedistilleerd water. CHX is een breed spectrum
antimicrobiële stof. Indicatie: samen met tandsteen verwijderen en tandwortel schoonmaken, geïndiceerd voor een aanvullende, antimicrobiële behandeling van matig ernstige tot ernstige chronische periodontaal ziekten bij volwassenen met pocket-vorming. PerioChip kan
gebruikt worden als onderdeel v.e. periodontaal behandelprogramma. Contra-indicaties: Overgevoeligheid voor CHX of één v.d. hulpstoffen.
Waarschuwingen: Gelijktijdig gebruik van geneesmiddelen die nystatine bevatten moet vermeden worden. Gebruik tijdens zwangerschap
en borstvoeding: zie vak- en gebruikersinformatie. Periochip bevat chloorhexidine. Van chloorhexidine is bekend dat het overgevoeligheid
veroorzaakt, waaronder generaliseerde allergische reacties en anafylactische shock zie vak- en gebruikersinformatie. Bijwerkingen: Circa
één derde v.d. patiënten ondervindt bijwerkingen, meestal voorbijgaand, tijdens de eerste paar dagen na inbrengen v.d. chip. Dit kan ook
een gevolg zijn v.d. mechanische plaatsing v.h. dentaal insert in de periodentaal pocket of een gevolg van het verwijderen van tandsteen. De
meest frequent gerapporteerde bijwerkingen zijn aandoeningen v.h. gastro-intestinaal stelsel: dentaal, gingival of orale zachte weefsel reacties die ook worden beschreven als toepassingsnevenreacties. Verdere informatie: zie vak- en gebruikersinformatie. UR-geneesmiddel. Stand:
10/2014. Vergunningshouder: Dexcel® Pharma Ltd., 7 Sopwith Way, Drayton Fields, Daventry Northamptonshire NN11 8PB, Verenigd Koninkrijk.
Fabrikant: Dexcel® Pharma GmbH, Carl-Zeiss-Str. 2, 63755 Alzenau, Duitsland Tel.: +49/6023/9480-0, Fax: +49/6023/9480-50.
1
Soskolne, W.A. et al. (2003): Probing Depth Changes Following 2 Years of Periodontal Maintenance Therapy Including Adjunctive Controlled
Release of Chlorhexidine. J Periodontol, Vol. 74, Nr. 4, p. 420 – 427.

Dexcel® Pharma GmbH | Dental • Carl-Zeiss-Straße 2 • D-63755 Alzenau

DXpc18-058-Anzeige-A5-NL-d.indd 1

29.05.18 11:11

Hossein Ghaeminia houdt
een lezing over derde molaren op het Congres Chirurgie, dat Bureau Kalker op 9
november in de RAI te Amsterdam organiseert. Op dit
congres staan (de indicatie
voor) chirurgische ingrepen
door algemeen practici en
door verwijzers centraal. De
andere lezingen gaan over de
chirurgische procedure in de
algemene praktijk (prof. Dr.
Gerry Raghoebar); de mogelijkheden bij een persisterende wortelpuntontsteking
(Carlos Aznar Portoles); de
chirurgische kroonverlenging
(Haakon Kuit); de verbetering
van functie en esthetiek, parodontale regeneratie, recessiebedekking en parodontale
plastische (micro)chirurgie
(Giles de Quincey); de mogelijkheden na extractie van
een frontelement (Ronnie
Goené) en autotransplantatie
(dr. Dick Barendregt).
Meer informatie:
www.congreschirurgie.nl

Zegt de richtlijn ook iets
over de complexiteit van een
extractie?

Nee, daar wordt geen gradatie in
gemaakt. Dat was geen uitgangsvraag voor deze richtlijn. Zo’n richtlijn kost met 15.000 euro al heel veel
geld voor methodologie. Het moet
ook behapbaar zijn.

Welke ontwikkelingen zouden
dit vakgebied nog vooruit
helpen?

Voor een goede risico-inschatting
heb je veel onderzoeksdata nodig.
Op basis van datavergelijking in
de computer kun je dan bepalen of
een kies er wel of niet uit moet. Op
chirurgisch gebied zijn er allerlei
variaties in technieken denkbaar,
bijvoorbeeld met andere hoekstukken. Het zou ook mooi zijn om live
met navigatie te zien wat de relatie tussen zenuw en wortel is. Bij
beoordeling van de opt zijn we nu
bezig met een pop-up die je te zien
krijgt bij hoog risico.

Wat is uw belangrijkste
boodschap?

Maak op de juiste leeftijd een opt
en ga het gesprek aan met de patiënt. Weet wanneer je wel of niet
een kies moet verwijderen, leer wat
de risico’s zijn van beide opties, zie
welke mogelijkheden met diagnostiek er zijn en ken de chirurgische
stappen voor het verwijderen van
een verstandskies. De titel Congres
Chirurgie kan mensen afschrikken,
maar dat is zeker niet de opzet.
Het gaat om de herkenning, weten
welke mogelijkheden er zijn om je
patiënt het beste te informeren en
te helpen.

Het congres is voor het hele
team. Waarom is het bijvoor
beeld belangrijk dat een
assistent er ook kennis van
neemt?

Het leuke en relevante voor de tandartsassistente is om het verhaal
erachter te kennen. Dan kan
ze vragen van de patiënt ook een
beetje rechtlijnig beantwoorden.
Eén lijn voor het team is natuurlijk
handig.

[9] =>

BINNENLANDS NIEUWS 9

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

NZa neemt bekostiging mondzorg onder de loep
Na een reeks individuele gesprekken is de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) begin september gestart
met oriëntatiesessies waarin het
huidige systeem van bekostiging
van mondzorg onder de loep wordt
genomen. De NZa stelt de ambitie
te hebben om vanuit de bekostiging meer aandacht te geven aan
kwaliteit, uitkomsten, preventie
en transparantie. Deelnemers aan
deze eerste oriëntatie zijn de verschillende beroepsverenigingen,
Patiëntenfederatie Nederland, de
Consumentenbond en vertegenwoordigers van verzekeraars.

king moet meten. De grootste fout
in het vorige grote experiment in
de mondzorg – de vrije tarieven van
2012 – was de gelijktijdige wijziging
van het tarievenstelsel waardoor er
geen eenvoudige vergelijking kon
worden gemaakt met de situatie ervoor. Mede hierdoor werd de indruk
gewekt dat de tarieven sterk waren
gestegen en kwam het experiment
al snel tot een einde.”

De ANT hoopt dat de zorgautoriteit
lering trekt uit het recente verleden.
“We hebben daarom beklemtoond
dat het initiatief van de NZa om het
tariefstelsel drastisch te wijzigen
en het experiment taakherschikking van VWS op elkaar betrokken
moeten worden. Beide tegelijkertijd
zal de uitkomst van het parallelonderzoek vertekenen.” Uit de brede
bijeenkomst is gebleken dat geen

van de betrokken partijen uit het
veld reden ziet voor een grootschalige herziening van het huidige systeem. Een eventuele stelselwijzing
zal dus niet op steun of sympathie
uit het veld zal kunnen rekenen. De
ANT schrijft: “Wij zien vooral in de
innovatie en in de flexibiliteit van
het beheer met vertaling op patiënt
niveau van de bestaande prestatieen tarievenlijst, ruimte voor verbe-

tering. Zolang er maximumtarieven
zijn en er geen mogelijkheid is om
binnen een bandbreedte individuele
afspraken te maken met een patiënt,
is een uitgebreide prestatiecodelijst
noodzakelijk om te kunnen verantwoorden wat de tandarts heeft gedaan en daarvoor in rekening heeft
gebracht. De vertaalslag naar de patiënt is dan een volgende stap maar
deze mag nooit invloed hebben op
de technische beschrijving van de
handelingen van de zorgverlener.”
(bron: ANT)
ADVERTENTIE

Knelpunten centraal

De NZa zegt op basis van eerdere
oriënterende gesprekken een aantal
knelpunten te hebben geformuleerd.
Tijdens deze eerste gezamenlijke bijeenkomst zijn die aan de orde gekomen, aldus de ANT. De vraag of burgers deze knelpunten ook ervaren en
of die uiteindelijk met het volledig
op de schop nemen van het huidige
tarieven- en prestatiestelsel kunnen
worden opgelost, stond centraal.
De ANT geeft op haar website aan
zeer kritisch te zijn over de timing
van het initiatief. “We staan aan de
vooravond van het experiment taakherschikking van minister Bruins,
en parallel aan dit experiment zal
er een onderzoek gaan lopen dat de
effectiviteit van de taakherschik-

NVM-mondhygiënisten
start ‘Meldpunt
werk- en stagebelemmering’
Terwijl de onvrede over de voorgenomen taakherschikking voortduurt, klinken geluiden uit het veld
van mondhygiënisten of studenten
Mondzorgkunde die worden belemmerd in hun werk of in het vinden van een stageplek. Daarom is
NVM-mondhygiënisten een meldpunt gestart. “Ervaar jij als mondhygiënist of student Mondzorgkunde
belemmeringen in het uitoefenen
van je werk of stage? NVM-mondhygiënisten hoort graag waar je tegenaan loopt,” schrijft de vereniging.
Gemelde ‘misstanden’ worden opgenomen in een dossier. Dit dossier
kan NVM-mondhygiënisten vervolgens gebruiken als bewijsvoering,
als blijkt dat mondhygiënisten en
studenten Mondzorgkunde belemmerd worden tijdens het werk of
stage. Voorbeelden van de beoogde
belemmeringen zijn:
• geen opdracht krijgen voor het
geven van anesthesie
• geen toestemming krijgen voor
een behandeling van primaire
caviteiten
• geen röntgenfoto’s doorgestuurd
krijgen
• geen stageplaats krijgen als student Mondzorgkunde
• patiënten die onder druk worden
gezet en worden teruggeroepen
• te maken krijgen met titelmisbruik
De NVM adviseert mondhygiënisten en studenten die advies nodig
hebben, contact op te nemen met
de vereniging.

Het adres voor geaccrediteerde nascholing binnen de tandheelkunde!
Wij bieden een uitgebreid programma voor het

We bespreken graag de mogelijkheden voor

gehele tandheelkundige team. Ons programma

nascholing bij u in de praktijk of op een locatie

bevat leergangen, cursusdagen, workshops en

naar keuze.

symposia.

In ons aanbod:
28 sept. & 12 okt. 2018 Opleiding Toezichthoudend Medewerker Stralingsbescherming – ConebeamCT
5 oktober 2018

Slaap, slaapapneu en de oplossing: een MRA

8 november 2018

Wat is angst; algemene principes en basisstrategieën

15 november 2018

Behandelplanning en specifieke tandheelkundige problemen bij mensen met een beperking

7 december 2018

The Apex Revisited, deel 1

Heeft u vragen over ons aanbod of een specifieke cursus, neem dan contact op met een van onze
cursuscoördinatoren.
Kijk op onze website: www.acta-de.nl voor meer informatie over onze producten en diensten.
Gustav Mahlerlaan 3004, 1081 LA Amsterdam, T 020 - 5980 308, ade@acta.nl

[10] =>

10 forum

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Een succesvolle praktijkoverdracht
Een praktijk verkopen doet u niet dagelijks. Misschien is het wel een van
de belangrijkste en spannendste beslissingen in uw leven. Er komt in korte
tijd veel op u af. Het startpunt van een succesvolle praktijkoverdracht is
het uitstippelen van een exit-plan, vertelt Arjan Wijnands, sectorspecialist
voor o.a. de mondzorg bij ABN AMRO.

Een planmatige aanpak helpt u dan
ook om uw doelstellingen helder te
krijgen en zal ook waardevol zijn in
het verkoopproces.
1. Persoonlijke doelstellingen
Het eerste gedeelte van een exitplan gaat over uzelf. U zet op een rij
waarom u de praktijk wilt verkopen,
op welke manier u afscheid wilt
nemen en binnen welke termijn u
terugtreedt. Ook schrijft u op wat
u wilt bereiken met de overdracht.
Zo bereidt u zich emotioneel voor
op de verkoop.
Het eerste gedeelte van uw exitplan richt zich op uw privésituatie.
Hier beantwoordt u onder andere
deze vragen:
• Wilt u zo snel mogelijk de praktijk verkopen?
• Wilt u een zo hoog mogelijke opbrengst?
• Wilt u de opbrengst ineens ontvangen?
• Wilt u uw volgende levensfase financieren met de opbrengst?

Arjan Wijnands.

Op een dag neemt u afstand van uw
praktijk en wilt u de eindverantwoordelijkheid niet langer dragen.
Bij de praktijkoverdracht komen juridische, fiscale of financiële zaken
kijken. Maar het gaat hierbij ook om
mensen, emoties, waarden en uw
patiënten. Daarom is een planmatige aanpak gewenst.

Kies het juiste moment

Hoe bereidt u zich voor op een praktijkoverdracht? Wat is bijvoorbeeld
het juiste moment om de praktijk
over te dragen? Dit is volledig afhankelijk van uw persoonlijke en zakelijke wensen. Zit u tegen een pen-

sioen aan, dan heeft u vaak andere
wensen dan iemand van vijftig die
op zoek is naar een sterke partner
om samen te groeien. Vaak is het
een combinatie van factoren waardoor een praktijkhouder besluit te
verkopen. In een exit-plan brengt u
in kaart waarom u de praktijk wilt
verkopen. Dit is de basis voor een
succesvolle overdracht.

Maak een exit-plan

Maak eerst een overzicht van de
voor u belangrijkste doelstellingen.
Het proces loopt soms anders dan
u vooraf inschatte. U moet misschien wat water bij de wijn doen.
ADVERTENTIE

2. Zakelijke doelstellingen: uw praktijk
Het tweede gedeelte van uw exitplan richt zich op uw praktijk. Hier
beantwoordt u onder andere deze
vragen:
• Hoe werkt u naar uw exit toe?
• Op welke manier verhoogt u de
waarde van uw praktijk?
• Wilt u nog betrokken blijven bij
de praktijk? Financieel? Of als
adviseur?
• Is het bewaken van de continuïteit van uw praktijk belangrijk?

Stel prioriteiten in doelstellingen

U heeft de persoonlijke en zakelijke
doelstellingen van de praktijkoverdracht op papier gezet. Soms zitten
doelstellingen elkaar in de weg.
Bent u bijvoorbeeld bereid een 85%
verkoopopbrengst te accepteren als
u uw praktijk hierdoor 6 maanden
eerder verkoopt? U behaalt wellicht
niet al uw doelstellingen tijdens de
verkoop van uw praktijk. Stel daarom prioriteiten in uw doelstellingen. Zo bepaalt u wat u echt belangrijk vindt bij praktijkovername.

Lees regelmatig het exit-plan
door

UNIEKE
Alles-in-1 reiniger
is een 1/8 adv en geen A5
zoals in de plank aangegeven

Uw beweegredenen en wensen
staan nu in het exit-plan. Dit is
een belangrijke leidraad tijdens het
verkoopproces. Lees het regelmatig
door. Zo houdt u focus en blijft u op
koers. U verliest uw doelen van de
praktijkoverdracht niet uit het oog.
Door een exit-plan op te stellen, bereidt u zich goed en tijdig voor op
de praktijkoverdracht. Schakel ook
op tijd een adviseur in voor de praktijkovername. Dan staat u er niet alleen voor bij een van de belangrijkste beslissingen in uw leven.
Maar nu is het zover. U heeft een
opvolger gevonden en gaat uw
praktijk overdragen. Dit heet in fiscale zin het staken van de onderneming. Hoe werkt dit in de praktijk?

Wat is stakingswinst

Bij staking van de onderneming
moet u belasting betalen over de
gerealiseerde meerwaarde. De
meerwaarde is het verschil tussen
de werkelijke waarde en de boekwaarde. U kunt hierbij denken aan

Voorbeeld stakingswinst
(stille reserves in het pand €300.000 -/- €50.000)
Goodwill

Bedrag
€ 250.000
€ 100.000

Stakingswinst
Af: stakingsaftrek
Stakingswinst

€ 350.000
€
3.630
€ 346.370

Af: MKB-vrijstelling 14%
Belast volgens progressief tarief
Belasting à 52%
Netto te ontvangen

€
€
€
€

bedrijfsmiddelen, zoals gebouwen
en inventaris en goodwill voor het
overnemen van het patiëntenbestand.
Belastingclaim
Deze meerwaarde vormt een stakingswinst en wordt bij de reguliere winst uit uw praktijk opgeteld.
U moet hierover belasting betalen.
Het wordt in box 1 belast volgens
het progressieve tarief met een
maximum van 52%.
De fiscus heeft hiervoor een tweetal
faciliteiten:
• Algemene stakingsfaciliteit
• Specifieke stakingsfaciliteiten
De algemene stakingsfaciliteit is
opgebouwd uit twee faciliteiten, de
stakingsaftrek en de mogelijkheid
voor aankoop van een stakingslijfrente. Als u uw onderneming
staakt, bijvoorbeeld omdat u deze
hebt verkocht, heeft u recht op een
stakingsaftrek van € 3.630. U mag de
stakingsaftrek in mindering brengen op de stakingswinst. U betaalt
over dit gedeelte dan geen belasting.
Stakingslijfrente
Soms is het aantrekkelijk om uw
stakingswinst om te zetten in een
stakingslijfrente. Hierdoor kunt u
de belasting over de stakingswinst
uitstellen. U betaalt belasting op
het moment dat u de winst in termijnen aan u laat uitkeren. Bij de
omzetting van de stakingswinst in
een stakingslijfrente moet u rekening houden met aanspraken uit
beroeps- en bedrijfspensioenfondsen. Heeft u deelgenomen aan een
verplichte beroepspensioenregeling (SPT), dan moet de economische waarde ten tijde van staking
in mindering worden gebracht op
de om te zetten stakingswinst. De
te benutten stakingslijfrente kan
hierdoor fors worden verlaagd.
De stakingslijfrente moet gebruikt
worden voor het aanvullen van een
pensioentekort. De stakingslijfrente
mag in de volgende drie vormen:
• Oudedagslijfrente: levenslange
lijfrente, moet ingaan uiterlijk
op de AOW-leeftijd van de ondernemer.
• Nabestaandenlijfrente: lijfrente
ten gunste van de partner van de
ondernemer bij overlijden.
• Tijdelijke
oudedagslijfrente:
lijfrente die ingaat tussen de
AOW-gerechtigde leeftijd en de
AOW-leeftijd plus vijf jaar. De
uitkering moet minimaal vijf jaar
duren, maar mag niet meer dan
€ 21.483 (2018) per jaar bedragen.
Praktijkoverdracht
Als u jarenlang een goedlopende
praktijk hebt gehad, heeft u flink

48.491
297.879
154.897
142.982

wat zogenaamde goodwill opgebouwd en kan uw opvolger op een
rijdende trein springen. De praktijkorganisatie en een vaste stroom
aan patiënten zorgen ervoor dat zijn
inkomsten voor een belangrijk deel
gewaarborgd zijn. Dat is de commerciële waarde die uw bedrijfsnaam
vertegenwoordigt, die echter meestal niet in de boeken staat.
In dit voorbeeld ga ik uit van een
(vereenvoudigde) situatie dat er bij
het staken van uw IB-onderneming
een meerwaarde wordt gerealiseerd.
Daarbij valt te denken aan goodwill
en meerwaarde pand. Hierover zal
in principe met de fiscus moeten
worden afgerekend. Ook over een
eventuele oudedagsreserve moet
u belasting betalen, tenzij u de belastingheffing uitstelt doordat u
de oudedagsreserve omzet in een
lijfrente. Er zijn diverse manieren
om aan directe afrekening over de
stakingswinst te ontkomen, zoals de stakingslijfrente, geruisloos
doorschuiven en overdracht tegen
een winstrecht. Ik beperk me even
tot de meest voorkomende situatie,
namelijk de stakingslijfrente.
Hoe ziet dit eruit in de praktijk?
Een vereenvoudigd voorbeeld.
Een tandarts van 65 verkoopt zijn
praktijk. Op de balans van de onderneming staat een praktijkpand met
een fiscale waarde van € 50.000.
De tandarts die de onderneming
overneemt, betaalt voor het pand €
300.000 (werkelijke waarde) en voor
de goodwill € 100.000.
Heeft u nog een schuld op het praktijkpand, dan moet u deze in mindering brengen op het netto te ontvangen bedrag!
Om deze belastingclaim uit te stellen, is er een fiscale faciliteit: het
omzetten van de stakingswinst
in een stakingslijfrente. Hiermee
voorkomt u dat u gelijk 52% moet
afrekenen. Er zijn wel regels met
betrekking tot deze faciliteit. Zo zijn
er bepaalde maxima (€ 454.237).
In bovenstaand voorbeeld mag
maximaal € 346.370 worden gebruikt voor een stakingslijfrente.
Over de periodieke uitkering moet
u uiteraard wel belasting betalen.
Kortom, het is best ingewikkeld.
Laat u goed adviseren wat voor u
het beste is. Elke situatie is tenslotte anders!
Over de auteur
Arjan Wijnands FFP CFP® is sectorspecialist Medische en Vrije Beroepen bij ABN AMRO. Hij adviseert
en begeleidt tandartsen bij diverse
ondernemersvraagstukken.

[11] =>

LE

ADER

forum 11

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

LEARN TO

TREAT

PATIENTS
THAT NEED

ORTHO

with a predictable

step-by-step system

Free SmileStream Software

COMPREHENSIVE 2-YEAR
ORTHODONTIC COURSE
The world’s leader in orthodontic training for GPs
Over 7,000 graduates from 40 worldwide locations
Full support for the rest of your career
Lifetime Free Retake Policy
Progressive’s full orthodontic system will provide you all the tools
you need to offer quality orthodontics in your practice. With the most
comprehensive training in the industry and step-by-step treatment
planning, you can always feel confident your cases will finish with the
results your patients deserve. Designed with lifetime support and a
Lifetime Free Retake Policy, we will help you succeed throughout your
orthodontic career.

JOIN OUR NEW SERIES IN 2019:

Amsterdam

April 5-8th

FREE INTRO SEMINAR
INTRO TO COMPREHENSIVE
ORTHODONTICS

Get a day’s worth of free orthodontic education (with NO
obligation)
Computer ceph tracings and model predictions
Appliances and wire
Cases to show the basics of diagnosis
Treatment selection and alternatives
Intro to diagnosis software

RSVP TO A FREE INTRO CLASS!

Amsterdam

March 9th

Call us at
0800 022 3359 (Holland) or 0800 767 220 (Belgium)
to reserve your seat today!
http://posortho.smilestream.com/pos-ortho

rth

E

in

O

odontic

C

[12] =>

12 reportage

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Emeritus hoogleraar Paul van der Stelt over Tandheelkundige radiologie

“Röntgen nog vaak veronachtzaamd
in tandartspraktijk”
TEKST: TESSA VOGELAAR

Radiologie wordt nog te vaak als iets tweederangs beschouwd in de
tandartspraktijk. Dat stelt emeritus hoogleraar Orale en Maxillofaciale
Radiologie (ACTA) Paul van der Stelt in een interview met Dental Tribune,
naar aanleiding van het nieuwe AccreDidact-programma Tandheelkundige
radiologie. “Als je endo mislukt, staat je patiënt een week later op de
stoep. Maar als je foto mislukt, trekt niemand aan de bel.” Toch is gedegen
kennis van radiologie voor de tandarts van groot belang, vindt Van der
Stelt, en is elke vijf jaar een opfriscursus zeker niet overdreven.

Welke rol speelt de tandheelkundige radiologie in de gemiddelde tandartspraktijk?

Een heel belangrijke rol. Heel veel
afwijkingen in de tandheelkunde bevinden zich onder het tandvlees of in het bot en zijn niet met
het blote oog zichtbaar. Om deze
zichtbaar te maken is röntgen op
dit ogenblik de aangewezen methode. Eigenlijk elke tandarts heeft
van tijd tot tijd röntgen nodig om
zaken te zien. Meestal gaat het om
cariës, maar ook bijvoorbeeld om
botafwijkingen en geïmpacteerde
gebitselementen.

De tandarts is de ‘toezicht
houdende deskundig verantwoordelijke’ in de praktijk
bij stralingsactiviteiten.
Wat komt er allemaal kijken
bij deze rol van ‘bewaker’?

De tandarts heeft een tweeledige
rol. Enerzijds is er de klinische rol
en anderzijds geldt hij als stralingsdeskundige. Vanuit het klinische
aspect moet de tandarts de indicatie voor röntgenopname stellen,
de zogeheten rechtvaardiging. De
tandarts bepaalt dat er een foto nodig is om zichtbaar te maken wat

Em. prof. dr. Paul van der Stelt: “Je moet uitgaan van een worst case scenario.”

hij wil zien, of om iets te kunnen
uitsluiten. De tandarts dient dit zo
‘netjes mogelijk’ uit te voeren, volgens het ALARA-principe: as low as
reasonably achievable, een beginsel uit
de stralingsbescherming.
Daarnaast moet er in elke praktijk
iemand aanwezig zijn die overkoepelend toezicht houdt over
stralingsbescherming: de Toezichthoudend Medewerker Stralingsbescherming. Deze medewerker moet onder meer kijken of
iedereen die zich met straling bezighoudt de juiste training heeft
gevolgd, of instructies kloppen en
of apparatuur aan de eisen voldoet.

Nemen tandartsen beide
rollen over het algemeen
voldoende serieus?

Ik denk veel algemeen practici
wel, maar er zijn ook die zeggen ‘ik
weet heus wel wat ik doe, want ik
doe het al dertig jaar zo’. Dan gaat
het voornamelijk om de rol van toezichthouder. Er zijn tandartsen die
het nut er niet van inzien, omdat er
‘toch niks gebeurt’. Maar het punt
met straling is juist dat je het niet
hoort, ziet, voelt of ruikt. Er kunnen
effecten optreden die pas na decenADVERTENTIE

RAI Congrescentrum Amsterdam

Vrijdag 9 november 2018

Voor de tandarts én de tandartsassistente
Schrijf u nu in voor deze
praktische congresdag
Gerry Raghoebar
Hossein Ghaeminia
Carlos Aznar Portoles
Haakon Kuit
Giles de Quincey
Ronnie Goené
Dick Barendregt

Goed voorbereid aan de slag met chirurgie
‘De achten anno 2018’, verwijderen of niet? En hoe dan?
Endodontische chirurgie: meer dan alleen een apexresectie
Chirurgische kroonverlenging
Recessies: van bedekking tot regeneratie
Extractie van een voortand… wat nu?
Autotransplantatie: kleine chirurgie met grote resultaten

www.congreschirurgie.nl

nia tot uiting komen. Om die reden
gaan we altijd uit van een worst case
scenario en we verwachten dat de
tandarts dat ook doet.
Aan nascholing kun je enigszins
afmeten hoe serieus tandartsen het
onderwerp nemen. Toen de inspectie meer aandacht had voor straling,
zag je ook ineens een stijging in het
aantal deelnemers. Dat is een heel
slechte incentive natuurlijk. Je ziet
in die cursus dat deelnemers die
in eerste instantie het nut er niet
zo van inzien, gedurende de dag
bijdraaien. Ze merken dat er toch
flink wat veranderd is de afgelopen
dertig jaar, zowel op technisch vlak
als in de regelgeving. Zodra de inspectie er echter minder aandacht
voor heeft, zie je de aanmeldingen
voor de nascholingscursussen helaas weer teruglopen.

Hoe zit het precies met bij- en
nascholing op het gebied van
stralingsbescherming?

In het nieuwe Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming, dat 6 februari jongstleden in
werking trad, staat dat je met enige
regelmaat je kennis moet opfrissen.
Dat stond ook in het vroegere Besluit bestralingsbescherming, maar
nu is het meer expliciet gemaakt.
Als de inspectie langskomt – maar
vanzelfsprekend niet alleen om die
reden – moet je kunnen aantonen
dat je iets hebt gedaan aan het bijhouden van je kennis over radiologie die afgelopen vijf jaar. Dat hoeft
niet eens heel uitgebreid te zijn: het
kan een cursus van een middag zijn
of een e-learning.

Wat zou in veel tandarts
praktijken beter kunnen in
het röntgenbeleid?

Het werken met een rechthoekig
diafragma is het eerste wat je moet
doen. Ten opzichte van de vroegere, ronde tubes gebruik je maar de
helft van het veld en dus geef je ook
maar de helft van de dosis straling
aan de patiënt. Dat is ontzettend
effectief en ook het eerste waar de
inspectie naar kijkt bij een bezoek.
Tandartsen zijn soms nog terughoudend met het gebruik ervan,
omdat ze vrezen voor cone-cutting
(het onderbelicht blijven van een deel van
de film, red.), maar dat is een kwestie
van vaardigheid. Zo moeilijk is het
niet, studenten leren niet anders.
Als je een rond veld gebruikt, laat
je de patiënt in feite betalen voor je
eigen luiheid. En dat mag niet.
Verder raad ik iedereen aan met
goede instelapparatuur te werken. Dat zorgt voor een meer gestandaardiseerd en voorspelbaar
resultaat. Veel tandartsen maken
een foto uit de losse hand, maar
daar maak je meer fouten mee en
de gemaakte foto’s zijn minder betrouwbaar. Als je een goede endo
wilt doen, gebruik je daarvoor goede
apparatuur. Zo zou het ook moeten
zijn met röntgenfoto’s. Als een endo
mislukt, staat je patiënt een week
later op de stoep. Maar als je foto
mislukt, trekt niemand aan de bel.

Is dat de reden dat stralingsbescherming soms minder
prioriteit krijgt in de tandarts
praktijk?

Ik denk het wel, omdat je niet direct
feedback krijgt. Het nadelige effect
van straling – dat we niet moeten
overdrijven in de tandheelkunde,
maar dat er zeker wel is – komt
pas na twintig jaar tot uiting. Als
het dan in heel enkele gevallen

[13] =>

reportage 13

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

door een dental depot, noch door de
tandarts. En dan ontbreekt die verklaring dus algauw in het KEW-dossier. Er wordt onvoldoende gerealiseerd wat er allemaal in het dossier
moet zitten. Daar dient bij te worden
opgemerkt dat de inspectie de eisenlijst voor het KEW-dossier vaak heeft
gewijzigd. Tandartsen dachten het
dossier mogelijk op orde te hebben,
niet wetende dat er alweer nieuwe
eisen waren.

Zijn er zaken in het toezicht
op röntgenologisch vlak door
de inspectie, die in uw ogen te
streng zijn, of overbodig?

Van der Stelt in de introductievideo bij het programma op www.accredidact.nl.

uitgroeit tot een tumor, is er niemand meer die weet dat de tandarts
twintig jaar geleden op een slordige
manier foto’s maakte. Je moet het
verantwoordelijkheidsgevoel hebben om het goed te doen en het niet
af laten hangen van een inspectiebezoek. Röntgen wordt nog weleens
als iets tweederangs beschouwd in
de praktijk, is mijn ervaring. Maar
als het boortje bot is, neemt de
tandarts toch ook een nieuwe? Die
gedachten moeten veranderen. Radiologie is deel van je praktijkvoering en patiëntbehandeling.

Hoe ingewikkeld is het voor
een tandarts om de röntgen
apparatuur en het beleid
eromheen goed te managen?
Voldoet de opleiding Tandheelkunde hiervoor, of is
aanvullende scholing nodig?

In het onderwijsprogramma is volledig opgenomen wat je als tandarts moet weten en kunnen in de
radiologie. Het is zelfs ‘andersom’
gegaan: op een gegeven moment
hebben wij bij het ministerie van
VWS laten zien wat de inhoud is
van het onderwijsprogramma dat
wij doceren, met de vraag of het ministerie daarmee akkoord was. Dat
werd zo goed ontvangen dat die inhoud niet alleen het uitgangspunt
is geworden voor bij- en nascholing
op het gebied van radiologie voor
tandartsen, maar ook voor studenten Tandheelkunde. Formeel voldoe
je aan de eisen als je bent afgestudeerd, maar na vijf jaar moet je een
opfriscursus doen.

Voldoet het door u geschreven
AccreDidact-programma
Tandheelkundige radiologie
om de kennis over dit onderwerp op te frissen?

In principe wel. Het programma
beslaat zo’n 80 pagina’s, terwijl we
over dit onderwerp makkelijk een
boek van 600 pagina’s hadden kunnen maken. We hebben er dus een
paar zaken uit moeten laten. Maar
voor de tandarts in de dagelijkse
praktijk is dit zonder meer de kern
van wat je moet weten. Wat betreft
de interpretatie van foto’s is globaal
aangegeven waar je op moet letten,
en bijvoorbeeld wat kenmerken van
afwijkingen zijn. Weten wat je ziet
op een foto en waar je op moet letten
is echter net als het leren van een
taal. Voor meer verdieping zijn er
andere boeken, maar de basis staat
in dit AccreDidact-programma.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) bezocht
eind 2017 onaangekondigd 28
praktijken om te zien hoe het
stond met de radiologie in de
mondzorg. Daaruit bleek 59%
van de beoordeelde KEW-dossiers incompleet. Herkent u
dit beeld?

Ja. Het is administratie en dat vindt
niemand leuk. Het idee van het
KEW-dossier is dat je alles wat met
röntgen te maken heeft, in één map
bij elkaar hebt. Zeker in het begin
moet je er even een middag voor zitten om dit compleet te maken. Zaken die regelmatig vergeten worden
zijn de acceptatietests: veel dental
depots vergeten op het moment van

oplevering van een apparaat te verklaren dat het apparaat aan de gestelde eisen voldoet. Daarnaast moet
je eens per jaar controleren of een
apparaat nog wel goed functioneert.
Hierover is soms discussie: voor
panoramatoestellen en cone beam
heb je je dental depot nodig, maar
voor een intraoraal apparaat valt dat
te betwisten. In de praktijk blijkt die
controle niet altijd te gebeuren, noch

De hele discussie over het onderhoud van het intraoraal apparaat
vond ik een getouwtrek tussen de
dental depots, het ministerie en namens de tandartsen de KNMT. De
dental depots gaven aan dat röntgenapparatuur over de jaren heen
slijt en dat hetzelfde geldt voor
intraorale apparatuur. Om die reden
zou bij de controle ervan het depot
moeten worden betrokken. Theoretisch geef ik hen gelijk, maar bij een
tandheelkundig apparaat speelt dat
helemaal geen rol, omdat het om
zo’n lage belasting gaat. Het hele
systeem rondom de controle dat
daarvoor is opgetuigd, kan in mijn
ogen ook worden vervangen door
de tandarts, die twee keer om het
apparaat heenloopt. Die verplichte

controle door de depots op dit vlak
vind ik enigszins overdreven.

Onder het taakherschikkingsexperiment van minister
Bruins valt ook dat mondhygiënisten volledig zelfstandig
röntgenfoto’s gaan maken en
solo- en bitewingopnamen beoordelen. Wat vindt u daarvan?

Zolang mondhygiënisten zich beperken tot bitewings en cariës op
botniveau, heb ik daar geen bezwaar
tegen. Want dat is opgenomen in
het onderwijsprogramma. Als ze de
complete radiologie willen doen,
zoals veel mondhygiënisten voor
ogen hebben, vind ik dat echter gevaarlijk. Hun opleiding is daar helemaal niet op gericht. De opleiding
Mondzorgkunde aanpassen vind ik
geen goed plan, want dan zouden
de mondhygiënisten beter de opleiding Tandheelkunde kunnen doen.
Als er een afwijking is, is het belangrijk een idee te hebben van de
aard van die afwijking om te bepalen of deze röntgenologisch zichtbaar te maken is. Over tumoren en
ontwikkelingsstoornissen zit er
vrijwel niets in de opleiding Mondzorgkunde. Bij toevalsbevindingen
hoef je niet exact te weten wat iets
is, maar je dient wel te weten wat
je mogelijk kunt aantreffen. Dat is
een veel groter gebied dan wat de
mondhygiëne momenteel beslaat.
ADVERTENTIE

Uw derde hand!
Mr. Thirsty is de oplossing voor twee problemen tegelijk, namelijk de retractie van
tong en wang alsmede veilig afzuigen. Gemakkelijk op de afzuigapparatuur te
bevestigen en in de mond van de patiënt te plaatsen.
Iedereen heeft er profijt van
De patiënt ondergaat een aangename behandeling
en kan zonder inspanning zijn mond openen.
De behandelaar heeft een droog werkgebied
en voortdurend vrij zicht.
De assistente wordt ontlast en kan zich bezighouden met andere voorbereidingswerkzaamheden.
Beter zicht – efficiënter werken – meer comfort!

Besluit basisveiligheidsnormen
stralingsbescherming
Vanaf 6 februari 2018 gelden
nieuwe regels op het gebied van
stralingsbescherming. Deze zijn
vastgelegd in het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming. Dit besluit vervangt
het Besluit bestralingsbescherming. De nieuwe regelgeving is
het gevolg van gewijzigde richtlijnen op Europees niveau, die ervoor moeten zorgen dat iedereen
in Europa die met straling werkt
– dus niet enkel tandartsen – dit
op dezelfde manier doet. Beroepsvereniging KNMT heeft

hierop haar richtlijn Tandheelkundige radiologie, die geldt als
een ‘vertaling’ van de regelgeving
naar de tandheelkundige radiologische praktijk, recent herzien.
Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen in het nieuwe
Besluit basisveiligheidsnormen
stralingsbescherming vindt u
in het AccreDidactprogramma
Tandheelkundige Radiologie.
In een openbare video op
www.accredidact.nl leidt Van der
Stelt zelf het programma in.
www.zirc.com

Contactinformatie voor Nederland: Mira Bezemer
mobiel: 06 - 23 2106 27 • e-mail: mbezemer@loser.eu • www.loser.eu

[14] =>

14 excerpt

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Interpretatie van röntgenologische afwijkingen
Dit is een fragment uit het
recent verschenen nascholings
programma Tandheelkundige
radiologie (AccreDidact, 2018),
geschreven door prof. dr. P.F.
van der Stelt.

Afwijkende beelden

Veel afwijkingen die zich in en
rondom de mondholte voordoen
zijn alleen röntgenologisch te diagnosticeren en beoordelen. In dit
hoofdstuk worden de meest voorkomende afwijkingen besproken.
Om enige structuur aan te brengen
in de veelheid aan afwijkingen, zijn
de volgende herkenningstekens van
belang:
• de mate van radiolucentie of radiopaciteit van de laesie in vergelijking met het omringende bot;
• de locatie en grootte van de laesie
ten opzichte van de aangrenzende tanden en anatomische structuren;
• de vorm van de laesie;
• veranderingen in het trabekel
patroon en de lamina dura;
• het effect op het corticale bot of
het periost.
Andere aanwijzingen zijn: wortelresorptie, de verplaatsing van naburige elementen, een vertraagde doorbraak of het verlies van de lamina
dura. Al deze kenmerken kunnen
een aanwijzing geven over de aard
en de oorzaak van een afwijking. Bij
het beoordelen van röntgenopnamen moeten deze kenmerken systematisch worden beoordeeld.
In het nu volgende gedeelte worden
afwijkingen en een aantal opvallende kenmerken besproken.

Radiolucente afwijkingen

Radiolucenties ontstaan als een
ziekte of aandoening botafbraak
veroorzaakt, waardoor er gemineraliseerd weefsel verdwijnt. Vaak
komen radiolucenties voor in relatie met pulpaproblemen. Het
ontstoken of avitale pulpaweefsel
veroorzaakt een periapicale irritatie, waardoor bot in die omgeving
wordt vervangen door ontstekingsweefsel. De radiologische benaming
van een dergelijke laesie is een periapicale radiolucentie. Op de röntgenopname is niet vast te stellen of
het om een ontsteking (granuloom)
gaat, of om een cyste dan wel een
litteken van een eerdere ontsteking.
De oorzaak van de radiolucentie kan
vaak alleen histologisch bepaald
worden. Dit is in normale klinische
omstandigheden natuurlijk niet
uitvoerbaar.
Het is belangrijk zich te realiseren
dat een periapicale radiolucentie
pas zichtbaar wordt als de resorptie van het trabeculaire bot de binnenzijde van het corticale bot heeft
bereikt. Als de resorptie nog beperkt
is, is het verlies aan trabeculair bot
te gering om een waarneembaar
contrast op het röntgenbeeld te
geven. Pas wanneer er enig corticaal bot verloren is gegaan, geeft
dit een zichtbaar contrast. Dit betekent dat een periapicale ontsteking al een vrije grote omvang kan
hebben, voordat röntgenologische
verschijnselen optreden.
Overigens kunnen periapicale radiolucenties ook het gevolg zijn
van littekenweefsel dat is ontstaan
na het genezen van een periapicale
ontsteking. Het bindweefsel van het
litteken is minder radiopaak dan
het oorspronkelijke botweefsel.
Ontsteking van het parodontium

Afb. 1a en b: Links: horizontaal botverlies in het vierde kwadrant. Rechts: horizontaal en verticaal (angulair) botverlies
in het bovenfront.
Afb. 2a en b: Een ondermolaar met een periapicale radiopaciteit. Waarschijnlijk gaat het hier om hypercementose.
Op de foto rechts is een veel grotere periapicale radiopaciteit te zien. Het beeld past bij een condenserende osteitis.
Er is sprake van botproliferatie als gevolg van milde chronische irritatie vanuit het wortelkanaal. Het sclerotische bot
is niet verbonden met het gebitselement en blijft achter na extractie van het element. De radiopake structuur bevindt
zich buiten de parodontaalspleet, in tegenstelling tot hypercementose. Deze ligt juist binnen de parodontaalspleet.
Afb. 3a, b en c: Radiolucenties die scherp of juist vaag begrensd zijn: (a) CBCT-opname van een cyste in de ductus
nasopalatinus, (b) een keratocyste, (c) een metastase van een mammacarcinoom.
Afb. 4: Een odontoom is een onregelmatig begrensde radiopake structuur in het kaakbot. Een odontoom lijkt op
een overtallig of misvormd gebitselement. Odontomen worden meestal bij toeval op een röntgenfoto ontdekt.
(FOTO: K. SYRIOPOULOS).

kan ook botverlies tot gevolg hebben. In de gezonde situatie ligt de
alveolaire botrand 1 à 2 millimeter
apicaalwaarts van de glazuur-cementlijn. Is deze afstand groter,

dan spreken we van horizontaal
botverlies. Lokaal kan het alveolaire
bot niet evenwijdig aan maar onder
een hoek met de glazuur-cementlijn geresorbeerd zijn. Dat wordt
ADVERTENTIE

Tweedaagse Cursus Endodontologie
te Amstelveen

 Kleinschalige opzet (max. 8 deelnemers)

Locatie

Tandartsenpraktijk H.J. van Mill
Parmentierlaan 76a te Amstelveen

 Intensieve hands-on training

Prijs

€ 1500 per cursus

 Focus op vaardigheid en efficiëntie

Data 2018 23-24 november

 NIEUW! LAI Laser geActiveerde Irrigatie

 ProTaper Universal ProGlider en ProTaper Next
 Warme verticale condensatie: de Schilder techniek volgens Ruddle
 Centrale compactie met Thermafil
 Kamers uitgerust met Zeiss microscopen

Data 2019 25-26 januari
Contact

Telefoon 020 - 641 65 66
E-mail

info@hjvanmill.nl

Voor verdere informatie zie onze website www.hjvanmill.nl

angulaire of verticale botresorptie genoemd. Komt het botverlies
overal voor in de mond, dan spreken we van gegeneraliseerd botverlies. Radiolucenties kunnen ook los
van gebits
elementen voorkomen
in het bot. Het gaat dan meestal
om afwijkingen van het kaakbot.
De mate van begrenzing van de radiolucentie en de locatie zijn aanwijzingen om te achterhalen om
welke afwijking het gaat. Sommige
van deze afwijkingen lijken in eerste instantie op een cyste. Het zijn
solitaire, ronde of ovale, duidelijk
afgebakende radiolucenties. De begrenzing kan bestaan uit een dunne
cortex. Ze kunnen overal in de kaak
voorkomen. Het gaat hier meestal
om odontogene tumoren of andere
goedaardige tumoren. Zelden zijn
ze gerelateerd aan een kwaadaardige tumor. In sommige gevallen
gaat het om een echte cyste (een
met vocht gevulde holte omgeven
door een corticale begrenzing).
Soms bestaat de afwijking uit meerdere bij elkaar liggende laesies in
het bot. Dit wordt multiloculair
genoemd. Afhankelijk van vorm en
aantal radiolucenties spreekt men
van een zeepbel- of honingraatachtig aspect.
Als een laesie minder goed of onregelmatig begrensd is, is er meestal
sprake van een maligne tumor. Radiolucente laesies kunnen ontstaan
in het bot (centraal), maar kunnen
ook uitgaan van de weke delen en
dan later infiltreren in het bot. Een
systemische factor kan eveneens
een rol spelen of een afwijking van
het botmetabolisme, zoals bij osteoporose.

[15] =>

Radiopake afwijkingen

Indien de afwijking resulteert in
een verdichting van het bot, resulteert dit in een radiopake afwijking.
De opaciteit is soms gesitueerd in
samenhang met een gebitselement,
maar veel opaciteiten hebben geen
relatie met een gebitselement.
Opaciteiten kunnen ontstaan door
verschillende oorzaken. Als reactie
op een irritatie of een chronische
ontstekingsprikkel kan het bot verdichten (osteosclerose). Soms is er
een anatomische variant, zoals bij
tori en exostosen. Ook ontwikkelingsstoornissen kunnen een oorzaak zijn, zoals bij het odontoom
en overtallige elementen.
De radiopaciteiten kunnen voorkomen als een enkele laesie, zoals bij
het odontoom of bij idiopathische
osteosclerose. Soms is een kenmerk
juist dat er meerdere opaciteiten optreden, zoals bij periapicale osseuze
dysplasie, scleroserende osteomyelitis of een later stadium van de ziekte
van Paget. Ook bij radiopake afwijkingen kunnen systemische factoren een rol spelen, zoals bij osteopetrose of osteogenesis imperfecta.

Afb. 5: De drie stadia van periapicale osseuze dysplasie.
In het beginstadium is sprake van een circumscripte radiolucentie rond een of meer wortelpunten. De vitaliteit
van de gebitselementen blijft intact. Daarmee onderscheidt de afwijking zich van een periapicaal granuloom. In een later stadium treedt verkalking op, hetgeen
tot een meer opaak röntgenbeeld leidt. De afwijking
geeft geen pijnklachten en wordt bijna altijd bij toeval
op een röntgenfoto ontdekt.
Afb. 6: Geïmpacteerde gebitselementen
(FOTO: K. SYRIOPOULOS).
Afb. 7: Het karakteristieke beeld van een dens-in-dente.
Palatinaal, bij het foramen coecum, is het glazuur van
de incisieven naar binnen gevouwen.
Afb. 8: De radiopake structuur bij de rechter oogkas is
het restant van een kogel uit een buksgeweer.
Afb. 9: Bij de endodontische behandeling is vulmateriaal
doorgeperst in de canalis mandibulae. De radiopake
structuur bij de rechter oogkas is het restant van een
kogel uit een buksgeweer.
Afb. 10: Verkalkte plaque aan de binnenzijde van de
arteria carotis interna.

Gemengde afwijkingen

Er bestaan ook afwijkingen met zowel radiolucente als radiopake kenmerken. Vaak gaat het om benigne
tumoren, waarbij er eerst afbraak
van bot en ingroei van tumorweefsel plaatsvinden, gevolgd door de
calcificatie van het tumorweefsel.
Voorbeelden hiervan zijn de adenomatoïde odontogene tumor en
de verkalkende epitheliale odontogene tumor.
Fibreuze dysplasie en een cemento-osseus fibroom beginnen als
een radiolucente afwijking, maar
gaan later over in een verkalkte afwijking. In het tussenstadium komen beide aspecten voor. Sommige
afwijkingen met een gemengde
structuur zijn kenmerkend voor
maligne laesies, zoals osteogeen
sarcoom, chondrosarcoom en metastasen. Vrijwel altijd is de begrenzing van dit soort laesies slecht.

Ontwikkelingsstoornissen

De radiodiagnostiek is onmisbaar
voor het opsporen en beoordelen

van groei- en ontwikkelingsstoornissen. Een gestoorde gebitsontwikkeling gaat vaak samen met
boventallige of niet-aangelegde of
geïmpacteerde elementen, of met
gebitselementen die een afwijkende vorm of afmeting hebben. Agenesie is een vorm van hypodontie
waarbij een klein aantal gebitselementen niet is aangelegd. Wanneer
er meer dan zes elementen ontbreken, spreekt men van oligodontie
en als alle elementen ontbreken
van anodontie. Hyperdontie is
juist het tegenovergestelde: hierbij
heeft iemand boventallige gebits
elementen of zijn onderdelen van
de gebitselementen (wortels, knobbels) vermeerderd of anders van
vorm. Als de grootte van individuele
gebitselementen afwijkend is, spre-

ken we van macro- of microdontie.
Soms zijn twee buurelementen
versmolten tot één structuur. Bij
de dens-in-dente is de glazuurlaag
als het ware naar binnen gevouwen,
zodat het lijkt alsof er een klein gebitselement in de pulpa aanwezig
is. Soms zitten er kleine verkalkingen in de pulpaholte: pulpastenen.

Artefacten

Op röntgenopnamen kan men
structuren aantreffen die iatrogeen
van aard zijn of door trauma in het
weefsel zijn binnengedrongen.
Voorbeelden hiervan zijn achtergebleven vulmaterialen, vulmateriaal
dat bij een wortelkanaalbehandeling is doorgeperst, restanten
van een kogel of andere metalen
voorwerpen. Het herkennen van

deze structuren is belangrijk bij
klachten met een onbepaalde oorzaak of bij herbehandeling van een
element. Het is ook belangrijk deze
structuren te onderscheiden van de
normale anatomie en van de meer
alledaagse pathologie.
Toevalsbevindingen
Soms treft men structuren aan op
een röntgenopname waarvan de
aanwezigheid niet voorzien was.
Men spreekt dan van toevalsbevindingen. Soms wijzen deze bevindingen op afwijkingen die (nog)
geen klachten veroorzaken. Soms
zijn het anatomische varianten of
afwijkingen die geen, of juist wel
behandeling behoeven en die door
de tandarts dan ook als zodanig
herkend moeten worden. Voorbeel-

den hiervan zijn diverse verkalkingen in het hoofd-halsgebied. Een
verkalking van de arteria carotis
interna kan een indicatie zijn van
vaatafwijkingen. Als de verkalking
loslaat, veroorzaakt deze een verstopping in een van de hersenarteriën met alle gevolgen van dien.
Andere verkalkingen kunnen voor
kennisgeving worden aangenomen,
zoals verkalking van de tonsillen
of de lymfeklieren. De processus
styloideus van het slaapbeen kan
verlengd zijn. Het ligamentum
stylomandibulare, dat loopt van de
processus styloideus naar de kaakhoek, is soms gedeeltelijk of over
zijn gehele lengte verkalkt. Dit is op
een panoramische röntgenopname
goed waarneembaar, en kan oor- of
kaakgewrichtsklachten verklaren.
ADVERTENTIE

t
c
a
d
i
D
Accre

T
TANDAR

SEN | 2

| 2 018

outen

kelijke
on af han iteerde
ge accred g
n
n ascholi

Tandheelkundige radiologie

i ge
d
n
u
k
l
e
e
h
Tand adiologie
r

van auteur: Paul van der Stelt
• Vier nascholingspunten (Q-Keurmerk)
• Met moderne opnametechnieken, zoals bitewingopnamen, periapicale
opnamen, bissectrice-regeltechniek & panoramische opnamen
• Moeilijke opnamen, beoordelingscriteria en stralingsbescherming
• Interpretatie van röntgenologische afwijkingen

635 50 54
635 50 64
idact.nl
@accred

w.ac credid

excerpt 15

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

ac t.nl

Ac cr eD

Nieuw !
n
e
n
e
h
c
vers

Bekijk ook de introductievideo van
Paul van der Stelt op www.accredidact.nl!

i da ct Ta
nd ar tse

www.accredidact.nl

n 2018
– 2 Ta nd
he elk un

21-05-18

dig e rad
iol og ie

erk
Naslagw

10:46

[16] =>

DE ANT STAAT VOOR DE TANDARTS!

16 excerpt

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

WORD NU LID VAN DE ANT

WWW.ANT-TANDARTSEN.NL ÓF APP

E-MAILADRES NAAR 06 83 77 07 24

[17] =>

interview 17

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

“Zwangere vrouwen zelden geïnformeerd
over belang van goede mondgezondheid”
TEKST: KASPER MUSSCHE, DTI

is wanneer iemands bloedsuikerwaarden onder controle zijn. Omgekeerd is het zo dat parodontale
aandoeningen een negatief effect
hebben op diabetes. Daarom is het
überhaupt van belang dat vrouwen
met diabetes goed voor hun mond
zorgen, zowel voor als tijdens hun
zwangerschap.

Als nieuwbakken moeder ligt het onderwerp zwangerschapsgingivitis dr.
Anja Carina Borer na aan het hart. Borer zette een gezamenlijke campagne
op van Oral-B en de European Federation of Periodontology (EFP), die
mondgezondheid gedurende de zwangerschap bevordert, en zorgprofessionals en het grote publiek meer over het onderwerp leert. Opgeleid als
tandarts in Mainz, Duitsland, werkt Borer nu als Professional and Scientific
Relations Manager Europe bij Proctor & Gamble in Genève, Zwitserland,
waar Dental Tribune International met haar sprak over het onderwerp.
Geheel in stijl nam ze haar vier maanden oude dochter mee, die gedurende
het interview vredig kirrend in haar kinderwagen lag.

Oral-B en de EFP halen een
interessant en persoonlijk
onderwerp aan, in die zin dat
parodontale aandoeningen
invloed kunnen hebben op de
ontwikkeling van een baby.

Ja. Gingivitis is een bekend neveneffect gedurende zwangerschap en de
laatste data tonen aan dat praktisch
iedere zwangere vrouw eraan lijdt.
Het aantal bloedende gebieden ligt
ongeveer drie keer hoger bij een
zwangere vrouw in vergelijking
met een gemiddelde volwassene.
Zelfs ik, een tandarts uitgerust met
meer dan genoeg wetenschappelijk
verantwoorde producten, heb voor
het eerst in mijn leven last gehad
van gingivale bloedingen.
Zoals bekend kan onbehandelde
gingivitis leiden tot parodontitis,
de vervelende ontsteking die een
negatieve invloed kan hebben op
zwangerschap. Hoewel meer consistent diepgaand onderzoek nodig
is, zijn er reeds verbanden gevonden
tussen zwangerschapsparodontitis
en vroeggeboorte, laag geboortegewicht en zwangerschapsvergiftiging. Dit onderwerp is van belang
omdat de meeste zwangere vrouwen zich niet bewust zijn van dit
probleem, en daarom de waarschuwingssignalen van tandvleesproblemen, zoals bloedingen of gevoelig
tandvlees, niet herkennen. Met onze
campagne willen we vrouwen informeren en ervoor zorgen dat zij hun
mond goed verzorgen. Bovendien
willen we dat ze naar een mondzorgprofessional gaan om mogelijke mondproblemen en zwangerschapscomplicaties te voorkomen.

Hoe kan parodontitis tot deze
complicaties leiden?

Klinische studies tonen aan dat
bacteriën uit de mondholte – in
het bijzonder micro-organismen
die gelinkt zijn aan parodontitis –
de foetus en de placenta koloniseren, waarbij bloed het meest waarschijnlijke overdrachtsmiddel is. Als
gevolg daarvan kan de aanwezigheid van parodontale bacteriën in
de foeto-placentale eenheid een lokale immuun- of ontstekingsreactie activeren, die de zwangerschap
mogelijk negatief kan beïnvloeden.

Vanuit biologisch aspect klinkt
dat heel logisch, maar hoe breed
geaccepteerd is deze visie?

Hoewel klinisch onderzoek op dit
gebied al jaren bestaat, is het nog
steeds een redelijk verwaarloosd
onderwerp. Niet alleen krijgt het
onvoldoende aandacht van mondzorgprofessionals, ook zorgprofessionals zoals gynaecologen en verloskundigen zien het regelmatig over
het hoofd. Toen ik zelf zwanger was,

werd ik voor allerlei potentiële gevaren gewaarschuwd: van reizen
met het vliegtuig tot het eten van
sushi en het verven van mijn haar!
Ik heb echter genoeg onderzoek gedaan naar deze ‘risico’s’ en er blijkt
geen enkel wetenschappelijk bewijs
voor. Maar niemand, ook niet mijn
gynaecoloog, adviseerde me naar
een mondzorgprofessional te gaan
of goed voor mijn mondgezondheid
te zorgen.
Voor mij is deze kwestie heel persoonlijk, omdat ik zwanger werd
toen ik bezig was met het oprichten
van de samenwerking met de EFP
op het vlak van zwangerschapsgingivitis. Ik vind het zorgwekkend dat
zwangere vrouwen nauwelijks worden geïnformeerd over het belang
van goede mondgezondheid tijdens
een zwangerschap. Daarom was ik
enthousiast over het starten van de
samenwerking en het leiden van
de gezamenlijke campagne. Ons
doel is om mondzorgprofessionals,
maar ook andere medische professionals en het grote publiek, beter
voor te lichten over het belang van
een goede mondgezondheid tijdens
de zwangerschap.

Kunt u uitleggen welke veranderingen in het lichaam van
zwangere vrouwen zorgen voor
gingivitis?

De grootste hormonale veranderingen in het leven van een vrouw
vinden plaats tijdens de zwangerschap. Het is een periode van grote
verandering en vanzelfsprekend is
de mond een van de belangrijkste
delen die door deze veranderingen
geraakt kan worden, hetgeen op
zich kan leiden tot gingivitis. De
uitdrukking ‘elk kind kost je een
tand’ bestaat niet voor niets. Tijdens een zwangerschap neemt je
oestrogeen 150 maal toe in vergelijking met de normale menstruele
cyclus. Dit, samen met de toename
van progesteron en andere hormonen, leidt tot een hogere permeabiliteit van gingivale weefsels, dat
zorgt voor gingivale inflammatie in
de nabijheid van tandplaque. Voor
vrouwen die al parodontitis hebben,
verergert de situatie meestal als gevolg van de veranderde hormonale
situatie.

Parodontitis is een bekende
complicatie bij cardiovasculaire
ziekten, maar ook bij diabetes.
Welk risico lopen zwangere
vrouwen met diabetes die
parodontitis krijgen?

Voor vrouwen die reeds diabetes
hebben, geldt het onder controle
houden van hun bloedsuikerwaarden als grootste uitdaging.
Daarnaast ontwikkelt een klein

Hoe integreert u al uw bevindingen in de Oral-B seminars?

Met een gezamenlijke campagne van Oral-B en de European Federation of Perio
dontology (EFP) wil dr. Borer bewustzijn creëren over zwangerschapsgingivitis,
een onderwerp dat nog vaak over het hoofd wordt gezien door zorgprofessionals.
(FOTO: DTI)

percentage vrouwen tijdens hun
zwangerschap diabetes. Hoewel dit
type diabetes na de zwangerschap
weer verdwijnt, hebben deze vrouwen behandeling nodig om ernsti-

ge complicaties te voorkomen. Beide groepen hebben een groter risico
op het ontwikkelen van parodontale aandoeningen. Belangrijk daarbij
is dat behandeling vaker succesvol

De missie van Oral-B is mondgezondheid te bevorderen en nauw
samen te werken met mondzorgprofessionals om te zorgen voor
optimale mondverzorging thuis.
De samenwerking met de EFP
maakt het mogelijk om bewustzijn
te creëren over alle onderwerpen
die te maken hebben met mondgezondheid tijdens de zwangerschap.
Onze educatieve activiteiten zoals
de ‘up-to-date events’ zijn een ma-

Lees verder op pagina 20
ADVERTENTIE

[18] =>

ADVERTORIAL

18 interview

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

VINDT Ú ALLE
FACETTEN VAN UW
VAK EVEN LEUK?
De mensen achter Signadens
“We geloven in de kracht van het eigen bedrijf, maar realiseren ons dat samenwerking nodig is om de
continuïteit en kwaliteit van individuele tandzorgbedrijven te borgen.”
Signadens is in 2016 opgericht door een ervaren groep zelfstandig ondernemers in de tandzorg. Het kon zoveel efficiënter. Dus
staken we er onze nek voor uit met een coöperatieve formule
voor en door tandzorgbedrijven. Signadens zal - samen met haar
deelnemers - elke stap blijven zetten die nodig is voor een
gezonde toekomst van alle bedrijven afzonderlijk.

“Samen hebben we alle antwoorden en we weten waar we het
voor doen. De efficiency in processen levert deelnemers niet
alleen winst op in verwerkingstijd en procesgang, het betekent
ook inkoopvoordeel, We werken met A-merk producten en de
beste denkbare leveringscondities. Uzelf verzekeren van een
gezonde toekomst is dus voortaan een keuze.”

Een van de kroonjuwelen binnen de formule is een functionele
en veilige ICT-omgeving. Een onafhankelijk online platform dat
processen optimaliseert, inspeelt op alle AVG-eisen en samenwerking achter de schermen faciliteert. Dit zonder het eigen
gezicht naar de klant of patiënt te verliezen.
Met de missie ‘synergie in de tandzorg’ werd Jeroen van Asten
door zijn collega-ondernemers voor Signadens vrijgemaakt. Het
enthousiasme in de markt bleek groot: “Al tijdens de pilot werd
de applicatie uitgebreid met een ‘webshop materialen’ voor
laboratoria en een ‘webshop voorzieningen’ voor tandartsen.
Bij een volgende update krijgen tandartsen ook nuttige
bestelsuggesties voor verbruiksmaterialen. Op het terrein van
efficiency is nog zoveel te winnen”, vertelt Jeroen.

v.l.n.r. Eddy Miedema, Jeroen van Asten, Judith Plantinga en Koen Siemonsma

Daarom doen wij mee

Hayo Hoek (links) en Frans Zwagers (rechts) met Jeroen van Asten

Hayo Hoek en Frans Zwagers van het Zoetermeers Tandtechnisch Laboratorium hebben zich recent aangesloten bij Signadens: “Wij zien deze samenwerkingsformule als dé ideale
combinatie. Enerzijds bundelen we de krachten voor zaken die
nodig en nuttig zijn, terwijl we anderzijds wel ons eigen karakter
en serviceniveau blijven behouden. Het heeft weinig zin om in je
eentje oplossingen te bedenken voor vraagstukken die in elk lab
hetzelfde zijn. Dat we met collega-bedrijven op een plezierige
wijze kennis delen en processen stroomlijnen, is fijn. Maar
vooral de wetenschap dat we tijd terug gaan winnen en weer
jaren vooruit kunnen, was doorslaggevend! Met elkaar onze
zelfstandige bedrijven weer op de kaart zetten door samen te
werken, daar gaat het om. Wij hopen dan ook dat de komende
maanden veel collega’s zich aan gaan melden bij Signadens.”

[19] =>

ADVERTORIAL

interview 19

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

ONTDEK DE KRACHT
VAN SAMENWERKENDE
ZELFSTANDIGE
TANDZORGBEDRIJVEN

Gevalideerde processen
en materialen voor een
optimaal resultaat
Nieuwe materialen in het tandtechnische bedrijf en in de tandartsenpraktijk
resulteren in oneindig veel keuzes en combinaties. Om over nieuwe afdruk- en
productiemethoden nog maar te zwijgen. Binnen tandheelkundige ketens
worden deze centraal gesorteerd, zodat de aangesloten bedrijven niet alles
zelf hoeven uit te zoeken.
Voor zelfstandige tandzorgbedrijven is dat lastiger. Er gaat onnodig veel tijd
verloren aan allerlei uitzoekwerk. Tijd die beter besteed kan worden aan zorgen dienstverlening. Ook daar reikt Signadens de oplossing aan. Zo zorgen we
voor centrale validatie van productiemethoden en materialen. Productieapparatuur kan efficiënter worden ingezet en werkprocessen worden geoptimaliseerd. Alles voor een resultaat op maat.

Concurreren vanuit een
sterke samenwerkingsformule
Door kennisdeling en een centrale aanpak op het gebied van productiemethoden en materialen of investeringsvraagstukken kan elk bedrijf zich weer
focussen op zijn kerntaken. Voor tijdrovende onderwerpen als personeelszaken, privacywetgeving, leasecontracten of marketing kunnen collectieve
oplossingen worden bedacht. Terwijl we door de bundeling van inkoopvolumes betere kortingen en condities bedingen. Hierdoor blijven ook de kleinere
tandtechnische bedrijven en tandartspraktijken concurreren.
De vele productcodes en tarieven in tandzorg leiden vaak tot onnodige discussies tussen verzekeraars, behandelaars en patiënten. Niet bij Signadens. Naar
buiten toe gebruiken alle deelnemers dezelfde tariefopbouw voor techniekwerk. Met heldere recepturen en uniforme nummering wordt de basis gelegd
voor verdere professionalisering van onze branche. Intelligente conversiesoftware zorgt ervoor dat dit geen monnikenwerk wordt. Integendeel. Onze
gebundelde kennis brengt u individueel direct verder.

Efficiency in bedrijfsvoering door een online
platform
Speciaal voor tandzorgbedrijven ontwikkelden we een applicatie met persoonlijke toegang tot inkoop- en verkoopfuncties. Handige filters en zoekfuncties
op het platform vereenvoudigen de benodigde tijd voor administratieve
handelingen. Ook biedt de cloudoplossing volop ruimte voor kennisuitwisseling, een chatfunctie en financiële support. Door benchmarks bewaken we ons
rendement.
Op diverse gebieden verhoogt het Signadens-platform de efficiency en professionaliteit van de bedrijven afzonderlijk. Het is gebouwd volgens de strengste
eisen op het gebied van privacywetgeving. De uitgangspunten zijn eenvoudig.
Waar mogelijk hoeven gegevens maar eenmaal te worden ingevoerd en zijn de
eigendomsrechten van individuele databases beschermd. Alle Signadens
deelnemers - leveranciers, laboratoria en zorgverleners hebben elk hun eigen
‘kluis’ binnen het platform. Vanuit die plek stellen ze informatie beschikbaar
aan de partij waar ze mee samenwerken. Toeleveranciers zijn strategische
partners van Signadens. Vanwege de centrale validatie en efficiency in bestelmethodiek zijn zij graag bereid om (volume)voordeel te bieden. Dat levert u als
lid dus direct voordeel op.

Hoe u zich verzekert van een gezonde toekomst?
Ontdek het op signadens.nl
Meer weten? Mail ons op info@signadens.nl of bel 033 234 04 00 voor een kennismaking.

[20] =>

20 reportage
Vervolg van pagina 17
nier om dit te communiceren en
om mondzorgprofessionals te ondersteunen in hun doelstelling om
mondgezondheid te verbeteren.
Wij geloven dat een gezonde mond
onderdeel is van een gezond lichaam en het promoten van goede
mondgezondheid tijdens de zwangerschap is een van de manieren
om dit te bereiken.

Hoe kunnen algemeen practici,
tandarts-parodontologen en
mondhygiënisten deze laatste
gedachte integreren in hun
dagelijkse werkzaamheden?

Het is van belang dat zij het verband
tussen mondgezondheid en algemene gezondheid begrijpen; of het
nu gaat om de link van parodontitis
met diabetes, cardiovasculaire ziekten of zwangerschapscomplicaties.
Ook gynaecologen, cardiologen en
endocrinologen moeten zich bewust zijn van dit verband. Dat gezegd hebbende, zijn er veel vrouwen
die tijdens hun zwangerschap professionele mondzorg vermijden en
anderzijds zijn veel mondzorgprofessionals onzeker over het behandelen van zwangere vrouwen. Toch
moeten vrouwelijke patiënten die
de leeftijd hebben om kinderen te
krijgen, worden geïnformeerd over
het belang van mondgezondheid
tijdens de zwangerschap. Dit is
vooral belangrijk voor vrouwen die
parodontitis hebben. Mondzorgprofessionals moeten deze patiënten
motiveren om voor hun zwangerschap te worden behandeld. Tijdens
de zwangerschap wordt non-chirurgische behandeling veilig geacht
in het tweede trimester.

Tot slot, welke tips heeft u
voor zwangere vrouwen?

Vrouwen met parodontitis moeten
voordat ze zwanger raken, behandeld worden. Vrouwen met een
goede mondgezondheid moeten
in het tweede trimester naar de
mondhygiënist voor gebitsreiniging. Vanzelfsprekend moeten ze
tweemaal daags poetsen met fluoridetandpasta – nog beter is een
antibacteriële tandpasta die tinfluoride bevat – en interdentaal
reinigen. Het is wetenschappelijk
bewezen dat elektrisch poetsen in
het bijzonder goed is voor het verminderen van plaque en gingivale
bloedingen. Bovendien vormen ze
een praktische oplossing voor vrouwen die weinig tijd hebben voor het
poetsen van hun tanden. Het lijdt
geen twijfel dat alle moeders met
een baby precies zullen weten waar
ik het over heb.

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

“Paropreventie? Vergoed mondzorg
voor jongvolwassenen”
TEKST: TESSA VOGELAAR

Het strookje doet een beetje denken aan een zwangerschapstest. Het gaat
echter om een speekseltest waarmee je in ongeveer vijf minuten al een
voorstadium van parodontitis (pre-clinical periodontis) kunt aantonen.
De resultaten ervan in zijn eigen praktijk deden tandarts-implantoloog
Peter van der Schoor zo versteld staan, dat hij de test nu zelf op de markt
brengt. Eerder pleitte hij al voor een bevolkingsonderzoek naar parodontitis. Maar dat is niet genoeg. Om parodontitis tijdig tegen te gaan moet
mondzorg voor 18- t/m 35-jarigen vanuit het basispakket worden vergoed,
vindt Van der Schoor. “Van de 18-jarigen zit een op de vijf in categorie B
van de DPSI-index.”
del ontwikkeld en heb ik het op de
Op bezoek in zijn praktijk in Garderen toont
Nederlandse markt gebracht.
Peter van der Schoor zich een geestdriftig
U staat onder vakgenoten
vooral bekend als vooraanverteller. Over de tandheelkunde in het al
staand tandarts-implantoloog.
gemeen en over PerioSafe, de preventietest
Waarom bent u een parodonwaarvoor de tandarts-implantoloog sinds
tale test gaan aanbieden?
twee jaar zijn nek uitsteekt.
De test die Van der Schoor in zijn praktijk
Nadat ik via een collega-implangebruikt en ook aanbiedt, controleert het af
toloog steeds meer gevallen van
genomen speeksel op een actief ontstekings
peri-implantitis van dichtbij had
proces in de mond. Als er sprake is van een
gezien, ben ik me gaan verdiepen
ontsteking met een actief weefselafbraak
in de ontwikkeling en behandeling
proces in de mond, komt het enzym Matrix
van deze aandoening. Voor het KenMetalloproteinase-8 vrij als Actief- MMPnisinstituut Mondzorg (KiMo) heb
8 (a-MPP8). De Finse hoogleraar en tand
ik als tandarts-implantoloog meearts-parodontoloog Timo Sorsa ontdekte
gewerkt aan de richtlijn peri-imeind vorige eeuw dat het enzym als biomar
plantitis. De basale kenmerken van
ker kan worden gebruikt voor het vroegtijdig
peri-implantitis vind je ook terug
opsporen van parodontale ontstekingen. Een
bij parodontitis. Een conventioneel
Duitse fabrikant die er patent op aanvroeg,
middel als sonderen is echter minbracht het product vervolgens onder de
der effectief bij peri-implantitis dan
naam PerioSafe op de markt.
bij parodontitis.
Interessant aan de nieuwe test vond
Hoe bent u in aanraking gekoik daarnaast dat deze kan worden
men met de PerioSafe speekgebruikt in de creviculaire vloeiseltest?
stof; het geeft binnen enkele miProf. dr. Frank Abbas was degene
nuten resultaat. Voordat de uitslag
die mij vier jaar geleden benaderde
terug is uit het lab, ben je normaal
met de vraag wat ik van de speekgesproken een week verder. De
seltest vond. Het concept biomarker was mij daarvoor nog compleet
Mogelijk hebben
onbekend. In het begin zag ik de
twintigers en
test ook totaal niet zitten. Vond
het flauwekul, want ik wist als
dertigers al
tandarts-implantoloog toch zeker
problemen die onder
zelf wel of iemand parodontitis of
gingivitis had? Tegelijkertijd vond
de radar blijven
ik het interessant om vast te kunnen stellen wat de schade van de
patiënt in de mond is en om bij te
speekseltest heeft daarmee ook een
houden in welke richting die zich
praktisch voordeel.
ontwikkelt. Bovendien kun je met
de test het effect van behandeling
Hoe bent u de test vervolgens
in uw eigen praktijk gaan
monitoren. Uiteindelijk heeft Abbas
gebruiken?
mij er op de Zwitserse skipiste, waar
we toevalligerwijs beiden al jaren
We selecteerden 260 patiënten, bokomen, van weten te overtuigen
ven de 35 jaar, die niet naar onze
dat het interessant genoeg was om
mondhygiënist of preventieassisiets mee te doen. Samen met mijn
tent gingen. Hen boden we aan
broer heb ik toen een businessmoom, voorafgaand aan een afspraak,

Peter van der Schoor, tandarts-implantoloog en ondernemer.

de speekseltest af te nemen. Daarbij zeiden we te testen op eventuele sporen van een ontsteking, die
destructief kan zijn voor tanden en
kiezen. Om een zo hoog mogelijke
concordance te creëren, boden we
de test gratis aan: we wilden geen
drempels opwerpen. Het geld interesseerde me op dat moment ook
niet, ik was vooral benieuwd naar
de resultaten.
Die 260 patiënten waren jarenlang
door onze tandartsen en mondhygiënisten gezien en met de conventionele methode, het gebruik van de
pocketsonde, getest. Zij mankeerden volgens ons niets.
Tot onze verbazing scoorden tachtig patiënten, 40% dus, positief. In
eerste instantie dacht ik dat het aan
de test lag; die kon niet beter zijn
dan mijn beoordeling als tandarts.
ADVERTENTIE

Complete solution for every patient
Facebook “f ” Logo

Take a look at:

REGENERATION

S I N C E

CMYK / .eps

Facebook “f ” Logo

CMYK / .eps

bredent medical international

IMPLANT-THERAPY

SMART
ATTACHMENTS

New copaSKY: www.copasky.info

BIONIC
FRAMEWORK MATERIALS

PHYSIOLOGICAL
VENEERING

1 9 7 4

bredent medical GmbH & Co. KG · Weissenhorner Str. 2 · 89250 Senden · Germany · T: +49 7309 872-600 · F: +49 7309 872-635 · www.bredent-medical.com · @: info-medical@bredent.com

Inmiddels heb ik moeten constateren dat die test een stuk meer
discriminatoir is dan ikzelf, of alle
andere tandartsen hier.
Opvallend genoeg wilden die tachtig personen allemaal in het preventiepakket. Opeens hadden we geen
enkele moeite meer om mensen
ervan te overtuigen naar de mondhygiënist of de preventieassistent te
gaan. De compliance van patiënten
ging bijna naar 100%. Het leidde
zelfs tot een capaciteitsgebrek. Dat
streepje op die strook is blijkbaar
heel overtuigend. Bovendien ben je
niet langer aan het overbehandelen.
De groep die negatief scoort, heeft
geen extra preventie of behandeling
nodig. Je kunt dus veel selectiever
zijn met je patiënten.

Heeft de speekseltest PerioSafe
een sterke wetenschappelijke
onderbouwing?

De test is in veel onderzoek gevalideerd, onder meer door Borujeni in
2015 en Johnson et al. in 2016. De
betrouwbaarheid van de test blijkt
steeds hoog. In twee onderzoeken
uit 2016 bleek de sensitiviteit (het
percentage terecht positieve uitslagen van
de ‘zieke’ mensen, red.) op respectievelijk 77% en 90% te liggen en de specificiteit (het percentage terecht negatieve
testuitslagen onder de ‘niet-zieke’ mensen,
red.) op 84% en 97%. Het onderzoek
dat wij hebben gedaan in onze
praktijk, is herhaald in een keten
in Finland. Daar werd hetzelfde resultaat gevonden. Verder onderzoek
door Frank Abbas loopt momenteel.
De afgelopen jaren is gekeken naar
manieren om de sensitiviteit en
specificiteit van de test te verbe-

[21] =>

reportage/varia 21

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

teren. Inmiddels is de test zo afgesteld dat de specificiteit en de sensitiviteit zo hoog mogelijk is. Die
verbeterde versie van de test werd
gebruikt bij een groep van honderd
patiënten die een jaar lang was behandeld voor parodontitis en vervolgens door de tandarts gezond
was verklaard. Toch scoorden uit die
groep nog tien patiënten positief op
de test. De test is in dit geval om het
resultaat te monitoren.

Roept dat bij u geen twijfels op
over de test?

Nee, geen moment. Als de specificiteit zo hoog is, hoef je er niet aan te
twijfelen. Enig idee wat de specificiteit is van een bitewingfoto op basis waarvan wel of niet approximale
cariës wordt gedetecteerd? Daar ligt
de specificiteit rond de 50 tot 60%!
Veel lager dan bij onze test. Ook als
je ‘bleeding on probing’ hanteert als
criterium, ligt de specificiteit veel
lager dan bij de speekseltest.

Kan het actieve MMP-8 nog
ergens anders op wijzen dan
parodontitis alleen?

Het vinden van dit enzym in actieve
vorm toont afbraak van bindweefsel
aan. Bindweefsel is een substantieel onderdeel van al je organen. Bij
reumatoïde artritis bijvoorbeeld
speelt a-MMP-8 een essentiële rol.
Maar actief MMP-8 kan ook wijzen
op ontsteking van bijvoorbeeld de
alvleesklier, van de darmen of op
een vaginale schimmel. Het enzym kan dus met de speekseltest
worden gevonden, ook al is het niet
in het parodontium geproduceerd.
Heeft een positief scorende patiënt
echter een biofilm van bijna nul en
gaat deze elke drie maanden naar
de mondhygiënist? Dan verwijzen
we niet door naar een preventietraject, maar naar de huisarts. Als
iemand de achtergrond van de test
niet kent, kan de verkeerde conclu-

sie worden getrokken. Daarom is
bewustwording en educatie rond
dit thema heel belangrijk.

Hoeveel tandartsen in
Nederland gebruiken de
speekseltest al?

Zo’n zestig tandartsen gebruiken
de test nu in de eigen praktijk. Wij
gebruiken de testen in onze praktijk in Garderen met name voor de
diagnostiek van peri-implantitis. Ik
wil benadrukken dat daar een grote noodzaak ligt. Met patiënten die
om implantaten vragen en positief
scoren, springen we voorzichtig
om. Implantologen die de test weigeren te gebruiken, willen in mijn
optiek simpelweg te graag implanteren. ‘Zolang ik maar mag boren in
het bot’, is hun gedachte. Alles dat
mislukt, lossen ze op met een implantaat. Zo heb ik het zelf ook de
eerste twintig jaar gedaan; ik wist
niet beter. Een groot deel van de
problemen bij geïmplanteerde patiënten heb ik zelf gecreëerd. Dus in
de nadagen van mijn carrière hoop
ik deze problemen ook weer zelf op
te kunnen lossen. Met name door
te screenen op peri-micositis bij de
0-meting.

U vindt dat ook buiten de tandheelkunde de speekseltest
gebruikt zou moeten worden.
Mogelijk zelfs in een bevolkingsonderzoek, zei u eerder
in De Telegraaf. Waarom?

Een pocketsonde is een prima manier om patiënten te screenen op
parodontitis. Maar daarbij ga je eraan voorbij dat je ruim een derde
van de Nederlandse bevolking nooit
in de tandartsstoel zult aantreffen.
Je kunt je bereik enorm vergroten
als ook andere zorgprofessionals de
test gebruiken.
Bovendien is Nederland een voorloper in het aantonen van de relatie
tussen parodontitis, hart- en vaat-

Vraagje van DHIN: ‘adopteert’
u ook een school?

ziekten en diabetes. Daarom zouden
ook de huisarts, diabetesconsulent
en cardioloog de test af moeten nemen. Dat kunnen zij doen zonder te
sonderen! Als de speekseltest breed
wordt ingezet, zullen een aantal
ziektebeelden zich minder snel ontwikkelen. Diabetes mellitus type 2,
maar ook artritis en cholesterolproblematiek.
Verder denk ik aan gynaecologen.
Bekend is dat bij vrouwen die voor
de conceptie parodontitis hebben,
de kans op zwangerschapscomplicaties of een miskraam stijgt.
Gynaecologen zouden eerst een
speekseltest moeten afnemen bij
vrouwen die komen voor fertiliteits
onderzoek. Mensen klagen pas als
er symptomen zijn. Voor diabetes,
artritis en hartziekten is dit gemiddeld vanaf het 40e tot 50e levensjaar.
Maar wat is daaraan vooraf gegaan?

De groep 18- tot
35-jarigen heeft
meer geld over voor
partydrugs (XTC) en
social-media-gadgets
dan voor de tandarts

Onderzoek wijst uit dat het proces
van een matige gingivitis tot een
ernstige parodontitis, de incubatietijd, gemiddeld tien jaar beslaat.
Dat vind ik interessant. Mogelijk
hebben twintigers en dertigers dus
al problemen die onder de radar
blijven. Vanaf het 18e jaar wordt de
tandarts echter niet meer vanuit
het basispakket vergoed. Terwijl uit
ons eigen onderzoek blijkt dat 20%
van de 18-jarigen DPSI-categorie B
heeft!

Wat is ervoor nodig dat ook
de huisarts, gynaecoloog en
cardioloog overtuigd raken van
het gebruik van de speeksteltest?

Vergoeding door de zorgverzekeraar speelt een belangrijke rol. Er is
één grote zorgverzekeraar die mij
heeft gecontacteerd om hierover te
spreken. Daarover lopen de gesprekken nu. Het zou baanbrekend zijn
als de PerioSafe in het basispakket
komt. Een stap in de goede richting
is alvast dat sinds 1 januari van dit
jaar declaratie van de speekseltest
mogelijk is, met code M32. Die code
hanteerde de Nederlandse Zorgautoriteit in eerste instantie voor
bacteriologische tests, maar wij
hebben succesvol beargumenteerd
dat de speekseltest eigenlijk hetzelfde doet. Feitelijk toont het een
geactiveerd immuunsysteem aan.

Wie moet ervoor zorgen dat de
speekseltest zo wijdverspreid
gebruikt gaat worden als u
voor ogen hebt?

De totale professie. Mondzorg wordt
nog te veel als opzichzelfstaand gezien. Maar zodra je het gaat zien
als integraal onderdeel van de algemene gezondheid, dan weet je dat
de gezondheid van de patiënt al te
meten is in de mond. Prof. dr. Bruno
Loos zegt niet voor niks dat de mond
de spiegel is van de gezondheid.
Daarom ben ik voorstander van
mondzorg in het basispakket, zeker
tussen de 18 en 35 jaar. Erna is het
te laat! Als je mensen gezond wilt
houden, moet je tijdig ingrijpen.
Een DPSI-categorie B kan makkelijk
terug naar een A. Dat de politiek de
groep 18- tot 35-jarigen zorg laat
dragen voor hun eigen mondzorg,
is ontzettend dom. Jongeren hebben
meer geld over voor XTC en cocaïne
dan voor de tandarts. En dat bevolkingsonderzoek moet er komen. Te
beginnen bij de groep jongvolwassenen. Natuurlijk is dat praktisch
vast lastig uitvoerbaar, maar als je
bij alle vrouwen vanaf 50 jaar een
borstonderzoek kunt doen door
met een bus het hele land door te
gaan, dan moet voor een landelijke
tandvleesscreening toch ook iets te
bedenken zijn.

ADVERTENTIE

Kom op 4, 5 en 6 oktober
een frisse adem halen bij
stand 5610 op Dentex

TEKST: DHIN
‘Leren schrijven door tanden te
poetsen’: dat was de boodschap uit
de advertentie waarmee DHIN werd
genomineerd voor de NRC Charity
Awards 2018. Handen wassen en
tweemaal daags gestructureerd
tandenpoetsen met fluoridetandpasta zorgt immers voor de helft
minder schoolverzuim in lagelonenlanden, blijkt uit onderzoek.
DHIN viel weliswaar niet in de prijzen, maar kon zo deze boodschap
wél mooi bij een groot publiek onder de aandacht brengen.
DHIN zet actie voort
Ook nu de wedstrijd is afgelopen,
zet DHIN haar actie voort. Zogenoemde ‘pioniers ’ reizen naar een
lagelonenland af om daar gedurende een aantal weken kinderen aan
te leren dat ze geregeld hun tanden
moeten poetsen en handen wassen.

Dat doen ze via plaatselijke lagere
scholen. Die pioniers gaan ook weer
naar huis. Voor de continuïteit van
de projecten heeft DHIN nu het
Preventie Adoptie Plan ontwikkeld:
mondzorgpraktijken die een school
in een lagelonenland ‘adopteren’ en
er van afstand voor zorgen dat de
kinderen van ‘hun’ schooltje hun
tanden blijven poetsen en hun handen wassen.
DHIN zoekt mondzorgpraktijken
die willen meedoen aan het Preventie Adoptie Plan. Daarvoor is het wel
belangrijk dat ze affiniteit hebben
met de problematiek in lagelonenlanden en graag maatschappelijk
verantwoord ondernemen. Verder
is het handig als ze weten hoe via
WhatsApp te communiceren.
Is dit iets voor uw praktijk? Stuur
voor meer informatie een e-mail
naar bwsdhin@gmail.com of kijk op
www.brushwashsmile-dhin.com. U
kunt zich hier ook aanmelden.
Ad FreshBreathbar dentex A5 NL.indd 1

6-9-2018 15:38:25

[22] =>

22 reportage

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

NVvE-voorzitter Ellemieke Hin over de nieuwe richtlijn endodontische diagnostiek en behandeling

“Endo’s zijn voor mij een soort zen-activiteit”
TEKST: TESSA VOGELAAR

Sinds maart 2018 mag Ellemieke
Hin zich voorzitter noemen van de
Nederlandse Vereniging voor Endodontologie (NVvE). Een nieuwkomer was de tandarts-endodontoloog met eigen verwijspraktijk
in Heemstede echter niet. Al sinds
2014 is ze er bestuurslid. Bovendien was ze als richtlijncommissievoorzitter betrokken bij de recent
gelanceerde Richtlijn endodontische diagnostiek en behandeling,
die op 9 november 2018 tevens
centraal staat tijdens het NVvE-
najaarscongres.

Hoe bent u ertoe gekomen
om specifiek tandarts-
endodontoloog te worden?

Endodontologie was voor mij als
student een groot mysterie, ik vond
het heel lastig en was er onzeker
over. Tijdens mijn studie Tandheelkunde heb ik daarom geprobeerd zo
veel mogelijk endo’s te doen. Hoe
meer ik er ging doen, hoe leuker
ik het vond. Mijn onderzoek heb ik
ook gedaan richting endodontologie, aan een universiteit in Rome.
Toen ik als algemeen practicus aan
de slag ging, miste ik verdieping en
de endodontologie had toen nog
steeds mijn interesse. Daarom besloot ik de opleiding aan ACTA te
gaan doen.
Wortelkanaalbehandelingen zijn
voor mij een soort ‘zen-activiteit’.
Ik vind het heel rustgevend om
zo’n behandeling heel rustig tot
een goed eind te brengen. Toen ik
dat vertelde tijdens mijn sollicitatie voor de opleiding, werd er wel

Het huidige bestuur van de NVvE. Tweede van rechts de nieuwe voorzitter, Ellemieke Hin.

even vreemd gekeken (lacht). In
2012 heb ik de opleiding afgerond
en sindsdien ben ik werkzaam als
NVvE-geregistreerd tandarts-endodontoloog en actief bij de NVvE.

Veel algemeen practici vinden
de endodontologie lastig, u
hebt zich erin gespecialiseerd.
ADVERTENTIE

®
Distributed by ICX Implants B.V.

Het FAIRE Premium Implantaat

Hoe zit dat?

Het is misschien verleidelijk om
endo’s te vermijden als je ze lastig
vindt. Maar als je je erin verdiept en
er steeds meer doet, krijg je meer
vertrouwen en sta je steviger in je
schoenen. Patiënten vragen weleens waarom andere tandartsen
geen wortelkanaalbehandeling willen doen en ik juist wel. Dan maak
ik de vergelijking met hardlooptraining: tandartsen lopen elke zaterdag misschien één rondje hard,
maar wij tandarts-endodontologen
trainen iedere dag. Bij ons komen
bovendien de wat moeilijkere gevallen, dus heb je een steile leercurve.

MAXIMALE KWALITEIT,
FAIRE PRIJZEN,
TRANSPARANTIE!

We wilden
vraagstukken heel
klinisch toepasbaar
maken via de
EBRO-methode

U heeft een eigen verwijs
praktijk voor endodontologie.
Wat ziet u vaak misgaan bij
algemeen practici?

WIJ OVERTUIGEN AL 14 JAAR MET STABIELE PRIJZEN VOOR EEN
PREMIUM DUITS/ZWITSERS IMPLANTAATSYSTEEM!
Boodtlaan 10 · 1796 BE De Koog · Tel.: 0222 - 76 90 11
E-mail: info@icx-implants.nl · Web: www.icx-implants.nl

Ik krijg soms verwijsbrieven die best
kort zijn. Dan staat er alleen ‘endo’
en moet je samen met de patiënt
uitvogelen om welk element het
gaat. Terwijl het voor de behandeling heel handig is om te weten wat
de historie is en welke testen er zijn
gedaan. Het helpt mij om te weten
wat de diagnose van de tandarts is,
ook al is dat niet de juiste. Gelukkig krijg ik ook met regelmaat heel
goede verwijsbrieven. Helemaal als
ik wat vaker contact heb met verwijzers.

Ik kan me trouwens wel voorstellen dat het erbij inschiet, als je in
een spoeddienst een patiënt krijgt
die een endo nodig heeft, terwijl je
nog twintig andere patiënten moet
zien. Maar met een iets uitgebreidere verwijsbrief ga ik het gesprek
met de patiënt heel anders aan, en
hoef ik die veel minder informatie
te ontfutselen.

gen. Ook probeer ik veel contact te
hebben met de universiteiten om te
zorgen dat Tandheelkundestudenten meer vertrouwen krijgen in het
uitvoeren van een wortelkanaalbehandeling en weten hoe ze moeten
verwijzen.

U bent al enkele jaren actief
voor de NVvE. Waarom wilde u
voorzitter worden?

Ik hoor van studenten op congressen dat ze weinig over endodontologie leren tijdens hun studie en dat
vooral klinische ervaring ontbreekt.
Ze vinden het onderwijs heel basaal en willen meer verdieping.
Het curriculum is ook sterk veranderd, denk ik. In mijn tijd deden
we nog heel veel zelf. We maakten
bijvoorbeeld nog een heel kunstgebit. De huidige studenten hebben
daar geen tijd meer voor. Daarvoor
zijn in het curriculum zeker goede
dingen teruggekomen, zoals het
wetenschappelijk denken, maar
klinisch handelen moet je echt veel
doen om er vertrouwd mee te raken.
Universiteiten zouden bijvoorbeeld
met wetenschappelijke verenigingen om tafel kunnen om daarover
te overleggen.

In vier jaar tijd heb ik onder meer
het voorzitterschap van de richtlijncommissie op me genomen. Omdat
de NVvE een maximale periode van
zes jaar kent voor bestuursleden,
zat de tijd voor onze vorige voorzitter Daniëlle Boonzaaijer er nu op.
Omdat ik de mensen uit bijna alle
commissies persoonlijk ken en bijna
alle vergaderingen bijwoon, was het
voor Daniëlle een logische keuze om
mij te benaderen. Ik vind het geen
makkelijke rol, maar zie het als een
mooie uitdaging die op mijn pad is
gekomen en die ik zeker niet uit de
weg ga.

Wat zijn uw ambities als
voorzitter?

Mijn ambitie is in ieder geval om
iedereen in het mondzorgveld
verbonden te houden. In deze tijd
waaien er veel onrustige winden in
de tandheelkundige wereld. Daarbij
vind ik het van belang gezamenlijk
het patiëntbelang voorop te stellen. Verder vind ik het belangrijk
de tandarts zo goed mogelijk te informeren over de laatste stand van
zaken in de endodontologie om zo
het niveau van de endodontische
behandelingen omhoog te brengen. Met de NVvE wil ik positief in
de mondzorgwereld staan en op het
gebied van endodontologie wetenschap en kliniek met elkaar vereni-

Wat kan er beter in de curricula van de opleidingen Tandheelkunde als het aan u ligt?

Tijdens de laatste ALV van
de NVvE is de Richtlijn
endodontische diagnostiek
en behandeling goedgekeurd
en aangenomen. Waarom
moest deze er komen?

De NVvE heeft het initiatief genomen om te starten met deze richtlijn, nadat de Gezondheidsraad in
2012 aanstuurde op het ontwikkelen van klinische praktijkrichtlijnen
voor de mondzorg op basis van wetenschappelijk bewijs. De richtlijn
is gebaseerd op een Zweeds rapport
uit 2012 van het Swedish Council
on Health Technology Assessment,
getiteld ‘Methods of Diagnosis and

[23] =>

reportage 23

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Treatment in Endodontics’. Wij
vonden dat een heel goede opzet.
Daarom is besloten dit als uitgangspunt te gebruiken en te vertalen
naar de Nederlandse tandheelkundepopulatie, en daarbij de meest
actuele literatuur te zoeken. Het
meest praktische hoofdstuk in de
richtlijn gaat over het voorkómen
van procedurefouten. Daarover is
weinig wetenschappelijke literatuur en daarom is het vooral gebaseerd op case reports en boeken voor
onderwijs. We vonden het vooral belangrijk dat tandartsen in de praktijk ook echt iets kunnen met een
richtlijn. Als een richtlijn weinig
toevoegt voor jouw dagelijkse werk
en in een la belandt, dan heb je er
weinig aan. We hebben geprobeerd
om volgens de EBRO-methode (Evi
dence Based Richtlijn Ontwikkeling, red.)
alle vraagstukken heel klinisch toepasbaar te maken.

Waarom is diagnostiek zo belangrijk voor een goede endo?

Daar begint het allemaal mee. Iedereen heeft de neiging om meteen iets te gaan doen. Als ik iemand voor een consult zie, zegt
een patiënt weleens “maar u heeft
niks gedaan.” Dan wijs ik erop dat
onderzoek is gedaan, een foto is
gemaakt en een plan van aanpak is
gemaakt. Daar hoort een diagnose
bij. Het bepalen van een DETI-score
(Dutch Endodontic Treatment Index, red.)
kan je helpen bij de diagnose en het
bepalen van de moeilijkheidsgraad.
Daarvoor moet je jezelf dingen afvragen als: zie ik de wortelkanalen
wel of niet, is er sprake van een
kroon met gegoten opbouw of gaat
het om een bovenmolaar? Het werken met de DETI moet het makkelijker maken om te beslissen wat de
moeilijkheden zijn en om te bepalen of je capabel bent om te gaan behandelen. Of algemeen practici de
DETI daadwerkelijk altijd gebruiken
weten we niet, het wordt in ieder
geval wel van ze verwacht.

digd die gaat spreken over pijnbestrijding en antibioticumgebruik,
om ook een beetje ‘out-of-the-box’
te denken. Het zijn allemaal korte
lezingen, die als overzicht een goed
beeld moeten geven van wat de
richtlijn allemaal omvat.

Hoe hoopt u dat de NVvE zich
de komende jaren onder uw
leiding ontwikkelt?

Ten eerste hoop ik dat onze richtlijn
goed wordt opgepakt in de praktijk.
Daarnaast vind ik het heel belang-

rijk dat we als vereniging toegankelijk zijn voor vragen. Momenteel
zijn we met het bestuur hard aan
het nadenken over het opzetten en
vormgeven van een platform voor
endodontische vragen. Nu komen
vragen van tandartsen vaak via het
secretariaat van de NVvE binnen,
waarna ze worden uitgezet in het
veld. Wij denken dat deze vragen en
antwoorden voor een grotere doelgroep interessant kunnen zijn, al
heeft dit met alle privacywetgeving
veel voeten in de aarde.

ADVERTENTIE

BEZWAREN
TEGEN
ADMIRA FUSION
KUNNEN ALLEEN
VAN U KOMEN.

Hoe verhoudt deze richtlijn
zich tot de richtlijnen van het
Kennisinstituut Mondzorg
(KiMo)?

Deze richtlijn is compleet door de
NVvE ontwikkeld en gefinancierd,
omdat het KiMo bij de aanvang nog
in oprichting was. Sinds de oprichting is er voor het KiMo een grote
rol weggelegd om aan richtlijnontwikkeling te doen op alle fronten in
de tandheelkunde. Daar hoort een
door Den Haag opgelegde agenda
bij, waarbij geen ruimte is voor andere richtlijnen, bijvoorbeeld voor
de endodontologie. Ons bestuur
voert wel gesprekken met het KiMo
over mogelijke zijinstroomrichtlijnen die erin moeten resulteren dat
onze richtlijn wordt opgenomen in
de database van KiMo. Dat is nu nog
in ontwikkeling, maar op die manier hopen we een groter draagvlak
te creëren.

De nieuwe richtlijn staat ook
centraal op het NVvE-najaarscongres in november. Wat
staat er zoal op de planning
voor die dag?

We beginnen de dag met een introductie van dr. Dirk Mettes over
richtlijnontwikkeling in de mondzorg. Daarna volgen lezingen van de
leden van de richtlijnwerkgroep, die
telkens een onderwerp uit de richtlijn lichten en vertellen hoe dit toepasbaar is in de praktijk. Daarnaast
hebben we een internist uitgeno-

Verder proberen we op internationaal niveau mee te blijven praten.
Vanaf volgend jaar zijn we lid van
de International Federation of Endodontic Associations (IFEA), een
internationale overkoepelende organisatie van endodontische verenigingen, waar 36 landen bij aangesloten zijn. Op die manier willen
we ervoor zorgen dat we als eerste
op de hoogte te zijn van internationale ontwikkelingen, zodat we onze
leden zo goed mogelijk kunnen informeren.

Nieuw: puur keramiek voor directe restauraties.
Alleen maar indrukwekkende voordelen:
1) Geen klassieke monomeren, geen restmonomeren!
2) Ongeëvenaard lage krimpspanning!
3) Veelzijdig toepasbaar en bekende verwerkbaarheid!
Misschien kunt u ons vertellen welk argument
tegenspreekt – als u er al een kunt vinden.

VOCO GmbH · Duitsland · www.admira-fusion.dental

[24] =>

ADVERTORIAL

24 reportage

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Parodontitis komt vaker voor dan men denkt
Aanbeveling voor versterkte preventieve maatregelen en nut van 3-voudige profylaxe
In een consensus uitgewerkt door 70 wereldwijd toonaangevende parodontologen
en medische wetenschappers wordt gesteld:
‘Bij de preventie van parodontitis speelt de
verwijdering en controle van plaque door
een regelmatige en effectieve mondhygiëne
een beslissende rol.1 Een deskundig advies
van de tandarts kan een belangrijke aanzet
zijn voor een betere mondhygiëne: de dagelijkse 3-voudige profylaxe bestaande uit
tandenpoetsen, reiniging van de interdentale ruimte en aangevuld met het gebruik van
een mondspoeling (bv. Listerine®) verbetert
de mondgezondheid van de patiënten. Twee
recente meta-analysen bevestigen dit positieve effect.2,3

Actuele aanbevelingen voor de preventie
van parodontale aandoeningen
In biofilms georganiseerde bacteriën zijn
verantwoordelijk voor cariës en parodontitis. De belangrijkste maatregel voor de
preventie van tandvleesproblemen is dan
ook een consequente beheersing van de
biofilm.2,4 Het meest effectief is tandplaque
te verwijderen met een tandenborstel en interdentale borstel. Aanvullend gebruik van
mondspoelingen biedt nog extra voordelen.5,6 Dit is de conclusie van een consensus
uitgewerkt meer dan 70 wereldwijd toonaangevende parodontologen en medische
wetenschappers. Onder leiding van de European Federation of Periodontology (EFP) en
met de financiële ondersteuning van Johnson & Johnson en Procter & Gamble hebben
de experts in het kader van de 11e European
Workshop of Periodontology in november
2014 in vier werkgroepen de recente gegevens voor de preventie van parodontale en
peri-implantaire aandoeningen bestudeerd.
De verworven kennis werd gepubliceerd in
de Journal of Clinical Periodontology. Intussen staan ze ook ter beschikking in een
richtlijn voor tandartsen, zorgverstrekkers
en patiënten voor het gebruik in de praktijk.

Het ontstaan en de rijping van tandplak kan risico‘s met zich meebrengen

tandenpoetsen

0 min.

Gladde tanden,
frisse adem

Vorming van een
laagje glyco
proteïnen op de
tanden

30 min.

6 uur

12 uur

Bacteriën
Initiatie van de Vorming van bac
teriële koloniën organiseren zich
microbiële
aanslag
en van een extra tot een biofilm
cellulaire matrix

Voordeel wetenschappelijk bewezen:
mechanische tandreiniging aangevuld
met mondspoeling met etherische oliën
In het ideale geval kunnen tandartsen hun patiënten ertoe brengen mee te werken aan de
eigen mondgezondheid en ze overtuigen van
het nut van de dagelijkse 3-voudige profylaxe.
Het positieve effect hiervan is bevestigd in
een recente meta-analyse3, die gegevens van
meer dan 5.000 proefpersonen omvat. Daaruit bleek dat de aanvullende mondspoeling
met etherische oliën (bv. Listerine) naast de
reiniging met een tandenborstel en interdentale borstel of tandzijde na 6 maanden bijna 5
maal meer plaquevrije tandvlakken opleverde dan de mechanische reiniging alleen.3
In het kader van een verdere meta-analyse2
werd het effect van mondspoeloplossingen,
tandpasta of tandgel met plaquereducerende werking als aanvulling op de mechanische
mondhygiëne bij patiënten in de leeftijd van
10 tot 50 jaar met tandvleesproblemen getest.
Deze studie wijst erop dat mondspoelingen
met chemische stoffen werkzaam tegen plaque een significant aanvullend gunstig effect
hebben op de controle over tandvleesontsteking en plaque. Bovendien zijn er aanwijzingen dat chemische stoffen werkzaam tegen
plaque een sterker effect vertonen op tand-

24 uur

Rijping van de
biofilm

Volledig
ontwikkelde
biofilm

vleesontstekingen en plaquecontrole als ze
gebruikt worden in de vorm van mondspoeloplossingen, dan als tandpasta.2

Profylaxe met etherische oliën
De studieresultaten1,2,3 benadrukken het extra nut van het gebruik van mondspoelingen
met etherische oliën (bv. Listerine). Lipofiele etherische oliën zoals thymol, menthol,
eucalyptol en methylsalicylaat kunnen diep
in de biofilm doordringen. De structuur van
de biofilms wordt verbroken, doordat de
etherische oliën de celwanden van ziektekiemen in de biofilm verstoren.7 De biofilm
wordt op deze wijze opengebroken en opgelost, en dit ook op plekken die onbereikbaar
zijn voor tandenborstel en tandzijde. Bovendien wordt aggregatie van bacteriën om een
nieuwe film te vormen bemoeilijkt door de
hydrofobe eigenschappen van de oliën. Zo
vertragen ze de bacteriële vermenigvuldiging en verminderen ze de accumulatie van
plaque.
In het kader van de 3-voudige profylaxe als
aanvulling op de mechanische tand- en tussentandreiniging, kunnen mondspoelingen
dus een gunstig effect hebben op de beheersing van tandplaque en de gezondheid van
het tandvlees.

1 Chapple ILC et al.: Primary prevention of periodontitis: managing gingivitis. J Clin Periodontol 2015; 42 (Suppl. 16): S71-76. 2 Serrano J et al.: Efficacy of adjunctive anti-plaque chemical agents in managing gingivitis: a systematic
review and meta-analysis. J Clin Periodontol 2015; 42 (Suppl. 16): S106-138. 3 Araujo MWB, Charles C et al. Meta-analysis of the effect of an essential oil-containing mouthrinse on gingivitis and plaque. JADA 2015; 146(8): 610-622.
4 Díaz PI, Kolenbrander PE: Subgingival Biofilm Communities in Health and Disease. Rev. Clin. Periodoncia Implantol. Rehabil. Oral Vol. 2(3); 187-192, 2009. 5 Sharma N et al.: Adjunctive benefit of an essential oil containing mouthrinse
in reducing plaque and gingivitis in patients who brush and floss regularly. A six-month study. J Am Dent Assoc2004; 135: 496–504. 6 European Federation of Periodontology (EFP): Guidelines for effective prevention of periodontal
diseases, http://prevention.efp.org/prevention-workshop/ 6 Fine DH et al. Effect of rinsing with an essential oil-containing mouthrinse on subgingival periodontopathogens. J Periodont 2007; 78: 1935–1942.

[25] =>

wetenschap 25

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Succesvolle gezichtstransplantatie bij jonge vrouw
CLEVELAND, VS Een 21-jarige vrouw is de jongste vrouw in de Verenigde
Staten die een gezichtstransplantatie heeft ondergaan. Katie Stubblefield,
die zwaargewond raakte nadat ze zichzelf op haar achttiende in het gezicht schoot, onderging de transplantatie in een 31 uur durende operatie
in de Amerikaanse Cleveland Clinic.
In maart 2014 schoot Stubblefield
zichzelf thuis in Mississippi in de
badkamer neer. De kogel, die haar
mond en neusholte doorboorde,
zorgde voor onherstelbare beschadigingen aan meerdere botten in
haar gezicht en kaak, en beschadigde haar ogen ernstig. Voor aanvang
van de volledige gezichtstransplantatie onderging ze 22 operaties die
gericht waren op functieherstel.
Toch had ze nog steeds regelmatig
moeite met simpele dingen zoals
eten.
Snel na Stubblefields ongeluk stelde een chirurg haar familie voor om
een gezichtstransplantatie te overwegen – een procedure waar zij nog
nooit van gehoord hadden. “Ik had
geen idee wat een gezichtstransplantatie was”, zei Stubblefield in
een interview met de Amerikaanse zender CNN. “Toen mijn ouders
me uitlegden wat het inhield, was
ik erg verheugd dat ik weer een gezicht zou krijgen en beter zou kunnen functioneren.”
Nadat ze in november 2015 de instemmingsformulieren voor de gezichtstransplantatie had ondertekend, duurde het nog 18 maanden
voordat Stubblefield de operatie
onderging. Tijdens de operatie verving een team van 11 chirurgen al
haar gezichtsweefsel met dat van de
donor. Daarnaast zijn Stubblefields
bovenkaak en twee derde van haar
onderkaak vervangen met bot van
de donor.
Meer dan een jaar is inmiddels verstreken na de operatie en Stubblefields lichaam heeft geen tekenen
van afwijzing vertoond, zegt Dr.
Frank Papay, voorzitter van het Der-

matologie en Plastische Chirurgie
Instituut van de Cleveland Clinic.
Ze kan nu effectiever ademen, kau-

wen en slikken, en kan makkelijker
emoties tonen. Aanvullende operaties om onder meer haar spraakvermogen nog verder te verbeteren, zijn succesvol, en ze heeft geen
bijwerkingen ondervonden van de
immunosuppressieve medicijnen.
“Ik ben voor eeuwig dankbaar voor
de zorg die dit ziekenhuis me ge-

Stubblefields operatie was de de
derde gezichtstransplantatie die
werd uitgevoerd in de Cleveland
Clinic, en de veertigste in de wereld.
De eerste succesvolle gezichtstransplantatie vond plaats in 2010, in het
Vall d’Hebron Universiteitsziekenhuis in het Spaanse Barcelona.
ADVERTENTIE

Najaarssymposium
13 OKTOBER 2018

Mijn patiënt neemt medicatie,
wat nu?
Prof. Dr. Em. J. Vanobbergen (UGent)
Prof. Dr. T. Christiaens (UGent)
La Réserve Knokke
Accreditering DG 1 AE 20

PROGRAMMA
8:30-9:00: ontvangst en inschrijving
9:00-10:30:
• Voorschrijfprofiel van de Vlaamse tandarts
Het voorschrijfprofiel van de Vlaamse tandarts in de
recente jaren wordt doorgelicht (prof. dr. J. Vanobbergen)
• Wat zijn mogelijke nevenwerkingen en interacties
wanneer wij als tandarts NSAID’s of antibiotica voorschrijven?
Soms wordt te weinig stilgestaan bij de nevenwerking en de interactie van geneesmiddelen die toch veel gebruikt worden in de tandheelkundige praktijk. Daarnaast zal worden stilgestaan bij relevante
aandachtspunten voor tandartsen bij specifieke patiëntengroepen. (prof.
Dr. Christiaens)
10:30-11:00: koffiepauze
11:00-12:30:
• Wat zijn de evidence based richtlijnen voor tandheelkundige
behandelingen bij patiënten die anti-co medicatie nemen,
bisfosfonaten, denosumab, ...
Enerzijds is er de vergrijzing van onze maatschappij en anderzijds zijn
er de laatste jaren betere inzichten verworven die geleid hebben tot
evidence based richtlijnen inzake tandheelkundig handelen bij patiënten
die onder chronische medicatie staan. Vandaar het belang van een goede
medische anamnese en een onderbouwd behandelplan dat rekening
houdt met deze patiëntenkenmerken. Binnen deze lezing zal worden
stilgestaan bij de deze aspecten van zorgverlening.
In diezelfde context is er heel wat evolutie in de benadering van
wortelcariës. Wat met fluoride gebruik als medicatie? (prof. dr. J.
Vanobbergen)
• Kan de BCFI website ons leven vergemakkelijken?
Het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie
heeft een zeer goed uitgebouwde website: www.bcfi.be.
Daarenboven is er ook voor tablet/smartphone een versie
voorzien en is er ook een gratis App voor Android en IOS
(Apple).Deze digitale middelen kunnen uitstekende
hulpmiddelen zijn in het dagelijks werk van de
tandarts (prof. dr. Christiaens)

Katie Stubblefield in 2015, voor haar
gezichtstransplantatie, en in 2018,
na de operatie.
(FOTO’S: CLEVELAND CLINIC)

geven heeft en mij blijft geven in
mijn tocht naar herstel en genezing”, laat Stubblefield weten. “En
aan mijn donor en haar familie –
woorden kunnen mijn waardering
voor dit ongelooflijke geschenk niet
uitdrukken. Met een dankbaar hart
dank ik iedereen die dit mogelijk
heeft gemaakt voor mij.”

VWVT_SEPT_A4.indd 1

INSCHRIJVEN
Leden in orde met lidgeld: gratis
Niet-leden: €220
Lidgeld 2018: € 170
verplicht in te schrijven via website.
Betaling gebeurt op dit adres:
VWVT - Izegemstraat 2/4 - 8770 Ingelmunster
o.v.v.: uw naam en uw RIZIVnummer
Uiterste datum inschrijving: 3 oktober 2018
IBAN: BE52 2200 0188 8809 BIC: GEBABEBB
INSCHRIJVING IS PAS DEFINITIEF
NA REGISTRATIE EN BETALING!
Accreditering goedgekeurd DG 1 AE: 20

30/08/18 15:02

[26] =>

26 reportage

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

“Zes op tien mondzorgpraktijken
niet volledig AVG-proof”
TEKST: TESSA VOGELAAR

Op 25 mei trad de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in
werking. Inmiddels zijn we zo’n vier maanden verder. Hebben de meeste
tandartspraktijken hun privacygevoelige gegevens op orde? Of heeft de
Autoriteit Persoonsgegevens al fikse boetes uit moeten delen? Dental
Tribune vroeg het experts Guus Vreeswijk (Dental Plek) en Maarten van
der Hoek (W.T. Privacy).
Het percentage mondzorgpraktijken dat zaken nog niet op orde
heeft, is volgens Vreeswijk en Van
der Hoek opvallend hoog. De twee
schatten dat het om zo’n zestig
procent gaat. “Daarbij gaat het om
dingen die onbewust nog niet voldoen aan de nieuwe regelgeving.
De groep praktijken die er echt niks
aan heeft gedaan, is gelukkig heel
klein,” aldus Van der Hoek.

Zelfde gebruikersnaam

Wat de twee ondernemers nog veel
fout zien gaan, is het inloggen op
computers door praktijkmedewerkers, zonder eigen gebruikersnaam
en wachtwoord. Terwijl de AVG voorschrijft dat je moet weten wie welke
informatie kan opvragen. “Heel veel
tandartsen hebben van oudsher een
generieke inlognaam, bijvoorbeeld
‘balie’ of ‘behandelkamer1’, waarmee
iedereen inlogt. Daarmee is niet duidelijk wie bij welke data kan,” legt
Van der Hoek uit.
Ook loggen tandartsen graag vanuit
huis in op de database van de praktijk. Vaak gebeurt dat nog op een
manier die niet strookt met de AVG.
Verder verbaast het Van der Hoek en
Vreeswijk hoe weinig tandartsen af
weten van hun back-up. De AVG

Biografie
Guus Vreeswijk is directeur
en eigenaar van Dental Plek,
een online platform voor
mondzorgpraktijken
dat
zorgt voor een makkelijke en
veilige manier voor in- en
externe communicatie- en
documentatiestromen naar
andere professionals en patiënten. Maarten van der Hoek
is directeur en eigenaar van
W.T. Privacy (onderdeel van
de W.T. Group). Met deze firma biedt hij een IT-scan aan
alsmede een webtool voor
AVG-support en persoonlijke
ondersteuning. Vreeswijk en
Van der Hoek zijn per 1 mei
2018 een samenwerking aangegaan om de mondzorgprofessional volledig volgens de
AVG te laten werken. De twee
ondernemers leerden elkaar
kennen via een gezamenlijke
klant: een tandartspraktijk.

schrijft namelijk voor dat je moet
zorgen dat gegevens niet verloren
kunnen gaan. Van der Hoek: “Tandartsen zijn uiteraard geen IT-speci-

alisten, maar het is wel noodzakelijk dat een praktijkeigenaar op de
hoogte is van de procedures om te
zorgen dat de gegevens veilig zijn.
Helemaal in het geval van een calamiteit. De tandarts is uiteindelijk
verantwoordelijk, niet de IT’er.”

Gratis 2 weken proefzitten!
vraag aan op score-dental.com
www.score-dental.com

Advertentie Dental Tribune September.indd 1

8/30/2018 12:00:27 PM

ACUUT EN ALERT

Als mondzorgprofessional hoef je je niet in de vreemdste bochten te
wringen om patiënten te behandelen. Score Dental biedt jou
de beste keuzes om lekker en gezond je werk te kunnen doen.

FARMOCOPEE

sit healthy, work comfortable

Slinks
Ransomware (software waarmee cy
bercriminelen gegevens versleutelen en
vragen om losgeld, red.) kan op eenzelfde manier binnen worden gehaald.
“Het gaat ontzettend slinks,” weet
Vreeswijk. “Ik ken een voorbeeld
van een praktijk waar een vacature
openstond. Vervolgens kwam per
mail een reactie op die vacature,
met in de bijlage een CV als Pdf-bestand. Bij het openen bleek het om
een geïnfecteerd bestand te gaan.”
Vreeswijk en Van der Hoek kennen
meerdere tandartspraktijken die

Medischtandheelkundig
kompas

OROFACIAAL

In aanloop naar 25 mei 2018 gaven Vreeswijk en Van der Hoek,
met elk hun eigen onderneming,
AVG-workshops bij praktijken.
Deze waren met name gericht op
het creëren van bewustzijn rond
het onderwerp. Veel aanwezigen
schrokken van de digitale gevaren.
“Tijdens werktijd wordt bijvoorbeeld nog vaak privémail geopend.
Via Hotmail of Gmail komt een bericht binnen dat ze een auto hebben
gewonnen. Wordt daarop geklikt
vanaf een computer in de praktijk,
dan is het kwaad al geschied,” zegt
Vreeswijk. Dat soort zaken moet je
niet verbieden, vindt hij. “Maak het
bespreekbaar in je praktijk en leg
de gemaakte afspraken vast in een
protocol.”

Dr. H.H. Bruins

MEDISCH

ADVERTENTIE

Maarten van der Hoek (links) en Guus Vreeswijk.

Medisch-
tandheelkundig
kompas
Auteur: dr. H.H. Bruins
Omvang: 540 pagina’s
Prijs: € 74,50

In deze volledig herziene en geactualiseerde versie van
het eerder gepubliceerde Vademecum mondarts staan de
medische implicaties en beïnvloedende factoren van
mondgezondheid centraal. Het boek vertrekt vanuit de
veiligheid van de zorgverlening en beoogt via adequaat
risicomanagement risico’s te vermijden of onder controle te krijgen. Vanuit die gedachte ondersteunt het
de mondarts om klinische valkuilen te ontwijken, maar
ook om adequaat en alert te reageren in noodsituaties.
Het Medisch-tandheelkundig kompas is een essentieel
en praktisch hulpmiddel dat waardevolle handvatten
geeft bij de transitie van tandarts naar mondarts. Daarom verdient het een plaats in elke mondzorgpraktijk.

Bestel deze en andere tandheelkundige titels op
www.geneeskundeboek.nl
Geen verzendkosten en levering binnen 24 uur.

[27] =>

reportage/wetenschap 27

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

slachtoffer werden van ransomware, al vond dit plaats voor 25 mei.
Vreeswijk: “Het risico op een ransomware-aanval kun je nooit 100%
uitsluiten. Belangrijk is dat je de
basisbeveiliging op orde hebt. Maar
in 90% van de gevallen gaat het om
een menselijke fout.” Overigens
hoeft een ransomware-aanval volgens Van der Hoek helemaal niet
tot een groot probleem te leiden nu
de AVG geldt. “Als je zorgt dat alle
gegevens veilig bewaard worden en
je daarnaast technische maatregelen treft om na te gaan of gegevens
zijn gelekt of verloren zijn gegaan,
dan kom je al een heel eind. Combineer het met de patiënten die op de
dag van de aanval behandeld zijn,
en je kunt netjes iedereen informeren. Ik denk dat geen enkele patiënt
daar bezwaar tegen heeft.”

Functionaris Gegevens
bescherming

Een punt waarover na 25 mei nog
bij veel mensen onduidelijkheid bestond, was de verplichting tot het
aanstellen van een Functionaris
Gegevensbescherming (FG), iemand
die binnen de organisatie toezicht
houdt op toepassing en naleving
van de AVG. Kunnen Vreeswijk
en Van der Hoek, die deze dienst
ook aanbieden, uitsluitsel geven?
“Tandartspraktijken vallen in de basis onder ‘grootschalige gegevensverwerkers’ en zouden daarmee
altijd een Functionaris Gegevensbescherming moeten aanstellen. In de
praktijk wordt echter gekeken naar
het aantal patiënten,” legt Van der
Hoek uit. “Als er meer dan 10.000
staan ingeschreven bij een praktijk
of er worden behandeld én de gegevens van al die patiënten staan
in hetzelfde systeem, dan is zo’n
functionaris verplicht.”
Van der Hoek moest al eens in actie komen als FG’er namens een
tandartspraktijk. Daar waren
e-mails met financiële gegevens
en BSN-nummer naar de verkeerde mensen gestuurd. Zoals de AVG
voorschrijft, meldde hij dit in zijn
rol van functionaris aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Ook
werden betrokkenen op de hoogte
gesteld en ontvangers gevraagd de
gegevens te verwijderen. “De melding bij de AP is geregistreerd en
daarmee is de kous af,” zegt Van der
Hoek. Geen boetes van 20 miljoen
euro dus, waarover in aanloop naar
de AVG in de media dreigend werd
gesproken.
Zijn er überhaupt al AVG-boetes
uitgedeeld in mondzorgland sinds
de inwerkingtreding? “Niet in de
dentale wereld,” weet Van der Hoek.
“De eerste Nederlandse boete vanwege het overtreden van de AVG
is in augustus uitgedeeld, aan een
bank. Die had geen gehoor gegeven
aan een verzoek van een klant tot
inzage van persoonsgegevens. Dat
is de bank op een boete komen te
staan van 48.000 euro.”
Doel van de AVG is onder meer de
versterking en uitbreiding van privacyrechten. Maar staat de enorme
administratieve last die het voor
heel veel bedrijven meebrengt nog
wel in verhouding met het beoogde doel? “Die berg aan administratie vind ik enorm meevallen,”
werpt Vreeswijk tegen. “Mensen
weten vaak niet waar ze moeten
beginnen. Dan is het handig om een
externe partij in te schakelen die in
kaart brengt wat er al goed gaat in
de praktijk – vaak al een heel groot
deel dat alleen nog op papier hoeft

te worden gezet – en wat nog beter
kan. In veel gevallen is dat op heel
korte termijn inzichtelijk te maken
en vervolgens te implementeren in
de praktijk.”

Betrek het team

Tandartsen willen van Vreeswijk
en Van der Hoek uiteindelijk vooral
weten of ze het goed doen. “Ons advies is een onafhankelijke IT-scan te
laten uitvoeren. De tandarts krijgt
dan een rapport waarin staat hoe
het is gesteld met bijvoorbeeld je

back-ups of je virusscanner. Met
zo’n verslag is de tandarts of praktijkeigenaar voldoende geïnfor-

De 'berg' aan
administratie valt
enorm mee

meerd,” aldus Van der Hoek. “Helemaal aan te raden voor tandartsen
die geen IT’er in de hand hebben
genomen, maar bijvoorbeeld een
kennis die handig is met computers,” vult Vreeswijk aan.
Voor de tandartsen die gedurende
het lezen van dit artikel steeds meer
beseffen dat ze zeer waarschijnlijk
behoren tot de 60% waarvoor nog
werk aan de winkel is op AVG-vlak,
hebben Vreeswijk en Van der Hoek
enkele tips. Van der Hoek: “Ga eens
na waar in je praktijk persoonsge-

gevens gebruikt worden, of het logisch is om dit op die plek te doen
en wie daar toegang toe heeft. Dat
is eigenlijk de basis en dat kun je bij
wijze van spreken in een weekend
op een A4’tje uitschrijven.” “Zorg er
bovendien voor dat niet alleen de
praktijkeigenaar of -manager op de
hoogte is, maar betrek je hele team
erbij. Het zou zonde zijn als net de
assistente die niet op de hoogte is,
een verkeerde mail opent,” voegt
Vreeswijk toe.

ADVERTENTIE

Aquasil® Ultra+
Smart Wetting® afdrukmateriaal

ELKE AFDRUK IS UNIEK.

REKEN OP DE BESTE AFDRUK, TOT IN DETAIL.
Wij introduceren Aquasil Ultra+ afdrukmateriaal in een compleet nieuwe versie. Uitmuntende intraorale
hydrofiliciteit en trekkracht leveren de beste resultaten ooit dankzij geoptimaliseerde prestaties op alle
gebieden. Het plusteken verwijst naar een ideale formule zodat u nooit meer hoeft te kiezen tussen
hydrofiliciteit, trekkracht, snelheid en afgiftemogelijkheden.
Voor meer informatie of het aanvragen van een sample neemt u contact op met uw Dentsply Sirona
area manager of met onze afdeling Customer Services via: tel.: +31 88 024 52 00 (NL) /
tel.: +32 3 232 81 50 (BE) of per e-mail: benelux-pre-info@dentsplysirona.com

7660_DS-PRE_Adv_AU_NL.indd 1

17-04-18 09:30

[28] =>

28 wetenschap

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Langzame koolhydraten beter
voor mondgezondheid
Voor een goede mondgezondheid kun je beter kiezen voor langzame koolhydraten in bijvoorbeeld volkorenproducten. Snelle koolhydraten kunnen beter vermeden worden, vooral als het om suikers gaat. Dat blijkt uit een
systematische review van onderzoek naar zetmeel en mondgezondheid, uitgevoerd door Britse onderzoekers in
opdracht van de World Health Organization (WHO).
Voedsel bevat allerlei soorten zetmeelrijke koolhydraten, die in
verschillende mate bewerkt zijn.

Hoewel de onderzoekers geen verband vonden tussen de totale hoeveelheid geconsumeerd zetmeel en

tandbederf, werd wel ontdekt dat
meer bewerkte vormen van zetmeel
het risico op caviteiten verhogen.
ADVERTENTIE

Uit de review blijken
allerlei voordelen
van langzame
koolhydraten voor de
mondgezondheid

United expertise
from a name you trust.

Dat komt doordat dit type zetmeel
in de mond al wordt omgezet naar
suikers, dankzij het enzym amylase
dat in het speeksel aanwezig is.
Verder wordt in het onderzoek gesuggereerd dat het consumeren van
langzame koolhydraten ook de kans
op mond- en keelkanker verlaagt,
en dat het mogelijk bescherming
biedt tegen tandvleesaandoeningen. Deze effecten werden echter in
een beperkt aantal studies gevonden en op basis van data van lagere
kwaliteit.
“De bevindingen suggereren dat
een dieet rijk aan langzame koolhydraten een kleinere kans geeft
op het beschadigen van je mondgezondheid dan een dieet dat geraffineerd zetmeel bevat,” aldus Paula
Moynihan, hoogleraar Nutrition
and Oral Health aan Newcastle
University.
De systematische review bestond
uit 33 onderzoeken naar voeding.
Daarin werd onderscheid gemaakt
tussen snel verteerbaar zetmeel,
zoals witbrood, crackers, koekjes
en taart, en langzaam verteerbaar
zetmeel, zoals volkorenproducten
en groenten. Vervolgens werd de
relatie met cariës, mond- en keelkanker en parodontale aandoeningen bekeken.

De WHO maakt
een update van
de richtlijn over
koolhydraatinname

United competencies in one name:
KaVo Imaging.
Gendex, Instrumentarium, Soredex and i-CAT are now uniting
under one strong global brand: KaVo. With over 350 years of
combined experience, several million products installed and
the expertise of thousands of specialists, KaVo offers a
comprehensive portfolio of extraoral imaging solutions
for all your needs — from a single source.

Voor meer informatie, contacteer An Bruynooghe

OP 2D

OP 3D

OP 3D Pro

OP 3D Vision

Tel: +32 493 40 48 11
Email : an.bruynooghe@kavokerr.com

KaVo Kerr Benelux | Rue d’Artagnan 28/2 | 4600 Visé | Belgium
www.kavo.com

KV_18_18_0026_REV0_Ad-Brand Merge_210x297mm_BNLX-EN.indd 1

15/01/18 15:20

De WHO is momenteel bezig met
een update van de richtlijn over
koolhydraatinname. Daarin wordt
ook de beoordeling van voedingsvezels en kwaliteit van zetmeel meegenomen. De gezondheidsorganisatie wil daarna nog aanvullend
onderzoek doen naar de effecten
van koolhydraatkwaliteit op onder
meer hart- en vaatziekten en diabetes mellitus type 2.
Het onderzoek getiteld ‘Effects of
Starch on Oral Health: Systematic
Review to Inform WHO Guideline’
is op 3 augustus 2018 gepubliceerd
in het wetenschappelijke tijdschrift
Journal of Dental Research.
(bron: News Medical/ Journal of
Dental Research)

[29] =>

wetenschap/industrie 29

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Ivoclar Vivadent kondigt
leiderschapstransitie aan
HOOFDDORP Diego Gabathuler is benoemd tot de nieuwe CEO van Ivoclar
Vivadent AG en volgt hiermee Robert Ganley op, die het bedrijf sinds
2003 leidt. Mr. Ganley blijft actief als lid van de Raad van Commissarissen.

het familiebedrijf als een van de
toonaangevende spelers in de tandheelkundige industrie. In juni 2018
werd Ganley benoemd als lid van
de Raad van Commissarissen van
Ivoclar Vivadent en zet deze functie
voort na zijn aftreding als CEO.
Christina Zeller is ook afgelopen
juni toegetreden tot de Raad van
Commissarissen. De belangrijkste
focus van Zeller is het vertegenwoordigen van de belangen van
de familie Zeller in de Raad en het
voortzetten van de bedrijfssociale
verantwoordelijkheden van Ivoclar
Vivadent.

Christoph Zeller draagt het
voorzitterschap over aan
Helmut Schuster
Diego Gabathuler (links) wordt de nieuwe CEO van Ivoclar Vivadent AG. Zijn voorganger Robert Ganley blijft lid van de Raad van Bestuur van Ivoclar Vivadent.

Ivoclar Vivadent heeft een verandering aangekondigd in het topmanagement van het bedrijf: met
ingang van 1 juli 2019 is Diego Gabathuler, Hoofd Sales EMEA & Latin
America, benoemd tot CEO van de
Ivoclar Vivadent Group, gevestigd
in Schaan, Liechtenstein. De marketing- en sales expert afkomstig
uit Zwitserland is reeds in verschillende functies werkzaam geweest bij het bedrijf. Voordat hij bij

Ivoclar Vivadent kwam, bekleedde
Gabathuler verschillende managementfuncties bij o.a. Logitech, Activision en Electronic Arts in Europa
en de VS.

Robert Ganley en Christina
Zeller nieuwe leden van de Raad

Gedurende zijn 15-jarige loopbaan
als CEO heeft Robert Ganley, van
origine Amerikaan, aanzienlijk bijgedragen aan de ontwikkeling van

Link tussen vitamine D,
parodontitis en diabetes type 2
TORONTO, CANADA Vitamine D3 is
om meerdere redenen een essentiële vitamine. In een nieuw onderzoek
wordt daar nog een reden aan toegevoegd. Onderzoekers van de Universiteit van Toronto hebben ontdekt
hoe de vitamine en parodontitis
samen invloed hebben op diabetes
type 2. Nu prediabetes en diabetes
type 2 steeds vaker voorkomen, kan
het onderzoek meehelpen aan de rol
die parodontitis hierin heeft.
Hoofdauteur Aleksandra Zuk vond
dat de kans om diabetes type 2 te
ontwikkelen groter was bij mensen
met parodontitis die ook een gebrek
aan vitamine D3 hebben.
“We weten dat vitamine D niet alleen meehelpt om botten gezond te
houden, maar dat deze ook antibacteriële- en anti-ontstekingseffecten
heeft. Een goed vitamine D-niveau
kan in potentie ontstekingen verminderen en invloed hebben op
orale bacteriën die gelinkt zijn aan
tandvleesproblemen”, zegt Zuk, een
promovenda in epidemiologie aan
de Canadese Dalla Lana School of
Public Health en student aan het
Population Health Analytics Laboratory.
Volgens het onderzoek lijdt de helft
van de Amerikanen aan een vorm
van parodontitis en vitamine D-
tekort. Zuk hoopt dat beter begrip
van het voorkomen hiervan bij kan
dragen aan het gerichter behandelen van diabetes. Het verhogen van
het vitamine D-niveau bij mensen
met parodontitis, zou bijvoorbeeld
van invloed kunnen zijn op de
glucoseniveaus van mensen met
diabetes type 2.

Zuk gelooft dat het ontdekken van
nieuwe factoren die geassocieerd
worden met het risico op het krijgen van diabetes, cruciaal is voor
een verdere verduidelijking van de
rol van parodontitis bij type 2 diabetes – een rol die nog steeds niet
geheel duidelijk is. “Omdat dit het
eerste onderzoek is, moeten we
deze zaken zeker verder onderzoeken. Het kan van invloed zijn op
verder diabetesonderzoek”, aldus
Zuk.
Het onderzoek, getiteld ‘Joint effects of serum vitamin D insufficiency and periodontitis on insulin
resistance, pre-diabetes, and Type 2
diabetes: Results from the National
Health and Nutrition Examination
Survey (NHANES) 2009–2010’, is op
23 juli 2018 gepubliceerd in BMJ Open
Diabetes Research and Care.

Na 13 jaar als CEO en 29 jaar in
de functie van voorzitter van de
Raad van Commissarissen, heeft
Christoph Zeller besloten af te treden als voorzitter van de Raad van
Commissarissen. De heer Zeller
blijft de strategische richting van
het bedrijf volgen als lid van het
bestuur. “We hebben veel getalenteerde en dynamische werknemers
in ons bedrijf en we stellen hen in
staat om een frisse blik te werpen
en het succesverhaal van Ivoclar
Vivadent voort te zetten”, aldus
Christoph Zeller.
De heer Zeller wordt opgevolgd
door Helmut Schuster, een Oostenrijks-Britse zakenman, die sinds
januari 2015 lid is van de Raad van
Commissarissen van Ivoclar Vivadent. Schuster is een opgeleide econoom en brengt een schat aan internationale ervaring met zich mee
vanuit zijn carrière als wereldwijd
uitvoerend bestuurder. In de energiesector en zijn huidige en eerdere
betrokkenheid in verschillende zakelijke ondernemingen.
(bron: Ivoclar Vivadent)

Helmut Schuster treedt toe als
voorzitter van de Raad van Bestuur
van Ivoclar Vivadent in juni 2019.

“Er bestaat geen
‘gezond’ of
‘ongezond’ voedsel”
NEW YORK, VS Hoewel veel tandartsen en zorgprofessionals het erover
eens zijn dat het minder consumeren van geraffineerde suiker een
positieve stap is in het verbeteren
van mondgezondheid en algemene
gezondheid, zijn enkelen het niet
geheel eens met dat idee. Onlangs
hebben experts argumenten ingebracht voor en tegen suiker in een
discussie die ontstond naar aanleiding van een artikel.
Het artikel, getiteld ‘In defense of
sugar: A critique of diet-centrism’,
werd gepubliceerd in het mei/juni-nummer van Progress in Cardio
vascular Diseases en werd geschreven door Dr. Edward Archer, Chief
Science Officer bij EvolvingFX. Aan
Dental Tribune International verduidelijkte Archer zijn artikel. “’Gezondheid’ is een eigenschap van een individu, niet van voedsel of dranken.
Daarom is het gebruik van ‘gezond’
tegenover ‘ongezond’ bij voedsel of
dranken die veilig zijn om te consumeren (relatief pathogeenvrij) niet
valide, wetenschappelijk of logisch.
In andere woorden: er bestaat geen
‘gezond’ of ‘ongezond’ voedsel.”
Archer zei ook dat suikerpolymeren
een cruciale rol hebben gespeeld in
zowel de menselijke evolutie als in
de geschiedenis van onze voedselconsumptie. Zij waren een belangrijke voedingsstof voor het grootste
gedeelte van de bevolking in de
menselijke geschiedenis. Hij stelde
verder vast dat obesitas en diabetes
type 2 geen voeding-gerelateerde
ziektes zijn, maar metabolische
aandoeningen die veroorzaakt
worden door een positieve energie
balans (overvoeding), veroorzaakt
door fysieke inactiviteit in voorgaande en huidige generaties.
In een ingezonden brief uitten cardiovasculair onderzoeker Dr. James
J. DiNicolantonio en cardioloog Dr.
James H. O’Keefe van het Saint Luke’s Mid America’s Heart Institute
in Kansas City, sterke kritiek op
Archers stelling. Zij beargumenteerden dat voedingssuiker (glucose, sucrose, glucose-fructose) niet
noodzakelijk is om te overleven en
dat mensen gedurende het grootste deel van de evolutie geen geraffineerde suiker of glucose-fructose
consumeerden.
“De waarheid is dat je een slecht
dieet niet kunt ontlopen, vooral

geen overconsumptie van geraffineerde suiker. Hoewel het zo is dat
beweging het risico op obesitas door
overmatig gebruik van geraffineerde suiker kan verminderen, kan het
geen cariës, tandvleesproblemen of
ontstekingen in de lever, nieren of
ingewanden voorkomen, als het lichaam grote hoeveelheden suiker
moet verwerken”, legden ze in hun
brief uit.
In gesprek met Dental Tribune International, zei DiNicolantonio dat
hij enkele misvattingen en nuances
in Archers artikel wilde rechtzetten.
DiNicolantonio hekelde de misvatting “dat een calorie uit suiker
slechts een calorie is en niet schadelijker dan bijvoorbeeld een calorie
uit broccoli. Als je te veel suiker eet,
kan het schade toebrengen aan het
lichaam. Je kunt de calorieën er niet
zomaar afrennen en geen schade
achterlaten.”

'Gezondheid' is een
eigenschap van een
individu, niet van
voedsel
In zijn reactie op het commentaar
van DiNicolantonio en O’Keefe,
merkte Archer op dat obesitas en
metabolische ziektes veroorzaakt
worden door de samenloop van
fysieke inactiviteit en niet-genetische evolutionaire processen gedurende vele generaties. Hij wees
erop dat vanaf de late jaren ’40 van
de vorige eeuw, zowel de levensverwachting als de gezondheid in de
Verenigde Staten sterk is toegenomen, ondanks het feit dat de helft
van de baby’s wordt grootgebracht
met poedermelk – een compleet
kunstmatig product dat zo’n veertig
procent calorieën van toegevoegde
suikers bevat.
“Mensen zijn verward over wat ze
zouden moeten eten, omdat ‘dieet-centrische’ onderzoekers de
afgelopen vijftig jaar een hoop
ongefundeerde onzin hebben geproduceerd. Daarom is een van de
grootste problemen op het gebied
van voeding een gebrek aan fundamenteel wetenschappelijk bewijs”,
zei Archer tegen Dental Tribune
International.
ADVERTENTIE

en Paro-preventieassistenten

Opleidingen

Preventieassistenten
en Paro-preventieassistenten.
Bestel de nieuwe brochure op www.edin.nl/preventieassistenten
Advertentie preventieassistent.indd 1

28-08-17 16:20

[30] =>

30 industrie

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Cognitieve productie van kronen en bruggen

Primero: al zes jaar succesvol
TEKST: PROF. DR. IR. JEF VAN DER ZEL

Dit artikel beschrijft het Primero®-systeem voor keramische restauraties,
waarbij vanaf het begin in 2012 gebruik werd gemaakt van ’chipbestendig’
porselein, waardoor een zes jaar lopende klinische studie een volledig
bevredigend klinisch resultaat te zien gaf, zonder chippen van het opbakkeramiek.
Met de toenemende aandacht voor
esthetiek en biocompatibiliteit,
zijn volledig keramische restauraties enorm populair geworden in
de tandheelkunde. Gelijktijdig met
de introductie van zirkoonoxide als
een tandheelkundige restauratieve
basis heeft computerondersteunde
productie een nieuwe impuls gekregen, met als gevolg dat de meeste
restauraties nu op zirkoonoxide zijn
gebaseerd of anders volledig keramisch13. Het chippen van het opbakkeramiek, de meest voorkomende
complicatie van opgebakken zirkoonoxide restauraties, werd vooral toegeschreven aan het ontwerp
van de onderbouw en het afkoelen
na het bakken. Het is verrassend dat
de lage intrinsieke sterkte van porselein als mogelijke oorzaak hierbij
over het hoofd werd gezien. In het
geval van de aanwezigheid van een
kristallijne fase, bijvoorbeeld leuciet, kan het chippen van het porselein eenvoudig worden voorkomen.
Om chippen van het opbakkeramiek
uit te sluiten, zijn tandtechnische
laboratoria in een keer overgestapt
op monolithische zirkoonoxide restauraties, die echter de esthetiek en
biocompatibiliteit van gelaagde restauraties niet kunnen brengen. Met
een duurzaam opkeramiek en innovatieve technologie zijn duurzame,
esthetische restauraties mogelijk,
die goedkoop kunnen worden vervaardigd met behulp van cognitieve technologie. Primero-technologie, met ‘chipbestendig’ porselein,
beëindigt de eindeloze zoektocht
naar biomimetische esthetiek met
CAD/CAM1-3, met de focus op een
hardheid die ligt in de buurt van
natuurlijk glazuur, met verder alle
voordelen van keramiek.

Histo-anatomical structure

Een van de grote voordelen van
computergestuurde fabricage van
kronen en bruggen is het vermogen om de histo-anatomische
tandstructuur te kopiëren met
driedimensionale informatie over
de buitenkant en de binnenstructuur van natuurlijke tanden. Deze
informatie vormt de basis voor de
productie van gelaagde Primero-restauraties. Korenhof4 vond dat

er een dynamische relatie bestaat
tussen de dentin-enamel grens
(DEG) en het buitenoppervlak van
een natuurlijke tand: DEG bevat
belangrijke informatie over de geometrie van de tand. Omgekeerd
kan hiermee ook de dentin-enamel
grens uit het buitenoppervlak (fig.
1) worden bepaald. De buitenste
en binnenste geometrie zijn dynamisch verbonden. Dit betekent dat
een virtuele verandering van het
buitenoppervlak in de CAD-software automatisch leidt tot een verandering in de overeenkomstige
interne structuur. Hiervan wordt
gebruik gemaakt bij de cognitieve
productie van kronen en bruggen.

Monolithisch zirkoonoxide

Chippen10 en delaminatie11 van
porselein hebben de tandheelkundige laboratoria gedwongen over te
stappen op monolithisch zirkoonoxide, ondanks de ernstige klinische tekortkomingen, zoals de hoge
hardheid, die tweemaal zo hoog als
porselein is, en minder geschikte optische eigenschappen18. Dit
laatste wordt een probleem, vooral
als naast natuurlijke tanden een
frontkroon of -brug met een korte
overspanning wordt geplaatst. De
huidige aanpak van dit probleem
is de introductie van een optisch
isotroop cubisch zirkoonoxide-materiaal (bijvoorbeeld Zpex Smile
van Tosoh Corporation). Tweefasig
tetragonaal/kubisch zirkoonoxide is
echter zwakker en brosser in vergelijking met zijn tetragonale tegenhanger, en gevoelig voor chippen.
Door de afwijkende optische eigenschappen zijn lichtbreking, reflectie
en lichtverstrooiing bij zirkoonoxide minder natuurlijk als bij opgebakken Primero-restauraties (fig. 2).

Biocorrosie

Vanwege het contact van antagonisten met het extreem harde onbedekte zirkoonoxide, vertonen
deze na enkele jaren fijne scheurtjes in de glazuurlaag. Deze schade,
in combinatie met de zuren in de
mond, versnelt de biocorrosie van
de antagonisten. De hardheid van
Primero Enamel is, net als andere
fysische eigenschappen, vergelijk-

baar met die van natuurlijk glazuur
(tabel 1) en zal op een natuurlijke
wijze slijten, dankzij een zacht en
gehydrolyseerd oppervlak. In beproefde kauwsimulaties vertoont
Primero Enamel een slijtagegedrag
dat lijkt op tandglazuur8, in tegenstelling tot monolithisch zirkoonoxide, dat zelf niet slijt.

2Hue® kleursysteem

De kleur- en kleurgradiënten van
een Primero-restauratie komen
worden bepaald door reflectie van
de basiskleur (16 cervix-kleuren)
van de zirkoonoxidekern en de variatie in de laagdikte van het mono-kleurige translucente opbakporselein5. Dit 2Hue kleursysteem
heeft hierdoor een flexibiliteit die
niet aanwezig is bij gegradeerde,
monolithische zirkoonoxide restauraties met lagen van verschillende kleur die vastliggen in het
freesblok. Een belangrijk voordeel
van de Primero-kronen en -bruggen ten opzichte van translucente monolithische restauraties is
dat de kleur van de restauratie, als
gevolg van maskering door het tetragonaal zirkoonoxide, niet wordt
beïnvloed door de cementkleur of
een verkleurde stomp, zodat de ontwerpkleur exact overeenkomt met
de kleur in de mond. Tetragonaal
zirkoonoxide, in tegenstelling tot
cubisch zirkoonoxide, is dubbelbrekend, wat betekent dat de brekingsindex anisotroop is in verschillende
kristallografische richtingen17. Deze
eigenschap veroorzaakt reflectie
en breking aan de korrelgrenzen,
waardoor de lichttransmissie wordt
verminderd. De levendigheid van
de Primero-restauraties wordt, in
tegenstelling tot monolithische
restauraties, bereikt door de van
binnenuit gereflecteerde kleur en
de zeer translucente porseleinlaag,
die ook verantwoordelijk is voor de
natuurlijke fluorescentie en opalescentie.

Chipbestendig porselein

De gevoeligheid voor chippen van
opbakporselein op zirkoonoxide,
na enige tijd in de mond, kan in het
laboratorium worden getest door
simulatie met thermische cycli en
mechanische belastingen10. Molaren werden geplaatst om een man
dibulaire posterieure situatie met
een opening van 10 mm in de mond
te creëren (tanden 5/7). Menselijke
tanden van vergelijkbare grootte en
wortelafmetingen werden gebruikt.
Echte tanden voor een klinisch re-

Tabel 1: Vergelijking van eigenschappen van natuurlijk glazuur, Primero-glazuur en zirkoonoxide.

Fig. 1: Histo-anatomische substructuur van een Primero-kroon.

Fig. 2: De doorgang
van het licht is levendiger in Primero door
interne reflectie.

Fig. 3: Schematisch overzicht van het Primero-proces.

levante elasticiteitsmodulus van
de stompen en voor een relevante
interface tussen vaste bruggen en
tanden. Alle tanden werden geprepareerd volgens de richtlijnen voor
keramische restauraties met een
ronde schouder met een diepte van
1 mm. Acht driedelige opgebakken
bruggen werden gecementeerd met
glasionomeercement. De belastingsparameters waren: 1.200.000
mechanische belastingen van 50 N
en 6.000 thermische cycli tussen 5
en 55°C, die vijf jaar oraal simuleren.
De simulatietijd werd uitgebreid
naar 3.600.000 in een tweede en
derde run. Bij de druktest werden
de bruggen belast tot breuk met een
driepunts-buigproef. De druk werd
op de brug overgedragen middels
een stalen kogel (d = 12 mm) en een
1 mm dikke tinfolie tussen pontic en antagonist, om drukpieken
te voorkomen. Bij acht driedelige
bruggen opgebakken met Primero
Enamel (voorheen: Sakura® Interaction van Elephant Dental) trad
chippen bij de simulatietest niet
op, in tegenstelling tot bruggen die
werden opgebakken met andere in
de handel verkrijgbare porseleinsoorten, waar bij 12,5-100% van de
bruggen chippen optrad. De chipbestendigheid van Primero Enamel is
toe te schrijven aan de aanwezigheid van een hoogsmeltende leucietfase in de porseleinmatrix, die
als dispersieharding en scheurstopper werkt. Hierdoor is het porselein
bestand tegen de hoge spannin-

gen die zich na afkoeling door het
weerstand-biedende zirkoonoxide
optreden. Leuciet kristalliseert, in
tegenstelling tot bijvoorbeeld lithiumdisilikaat, zonder significante
vermindering van de transparantie omdat de brekingsindex van
leuciet (n = 1,51) zeer dicht bij die
van porselein ligt. Klinische studies
hebben aangetoond dat veldspaatkeramische restauraties op de lange
termijn zeer succesvol zijn. De overlevingskans van inlays en onlays is
bijvoorbeeld 92% na 8 jaar, facings
94% na 12 jaar, 95% kronen na 11
jaar17. De gemiddelde breuksterkte
van de Primero-bruggen na veroudering was 1440 N, in vergelijking
met 533 tot 1380 N voor de andere
opgebakken bruggen. De histo-anatomische structuur van de Primero-kronen (fig. 1) heeft bovendien
een positief effect op de belastbaarheid, omdat de relatief dunne, uniforme porseleinlaag optimaal wordt
ondersteund door de zirkoonoxide
onderstructuur16.

Primero Enamel
eigenschappen

De hechting van Primero Enamel
met zirkoonoxide werd gemeten
met de test beschreven in ISO/
CD 9693 (Schwickerath-scheurinitiatietest) en gaf een significant
hogere waarde van 45,2 ± 3,5 MPa,
vergeleken met 30,6 ± 1,49 MPa en
36,1 ± 1,28 MPa voor respectievelijk
NoritakeZR- zirkoonoxide en DegudentU-Vita combinaties. De hoge

[31] =>

industrie 31

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

hechtwaarde is toe te schrijven aan
de aanwezigheid van een laagsmeltende fase in de porseleinmatrix die
het vloeien van het porselein over
het oppervlak van zirkoonoxide bevordert.15 Over het algemeen heeft
porselein een Vickers-oppervlaktehardheid van circa HV 600. Vanwege de aanwezigheid van een laagsmeltende glascomponent, vertoont
Primero Enamel een hydrothermale
reactie met water, waarbij voornamelijk natrium-ionen in het porselein uitgewisseld worden met
water uit speeksel. Deze hydrolyse
verhoogt het watergehalte van het
compacte en gladde buitenoppervlak van het porselein van ongeveer
150 naar 650 ppm met een inherente Vickers-hardheidsvermindering
van HV 600 naar HV 470, wat zeer
dicht bij de hardheid van natuurlijk
glazuur ligt (tabel 1)19.

kleine technische complicaties waren, was de klinische prestatie van
Primerokronen en -bruggen in het
anterieure en posterieure gebied
volledig bevredigend.

Primero-proces

De Primero-procedure voor PRrothetische, Mimetische Restauraties
is een op CAD/CAM gebaseerde productiemethode voor het produceren
van duurzame, opgebakken keramische restauraties (fig. 3). De basis
voor het Primero-proces ligt in de
combinatie van een scherpkantig

freesbaar zirkoonoxide en een chipbestendig porselein. Na het frezen
en sinteren van de substructuur van
zirkoonoxide, wordt deze geplaatst
in een vuurvast overdrachtsblok,
waarin eerder het onderste deel van
het buitenoppervlak van de restauratie is uitgefreesd. Het blok wordt
dan gevuld met porseleinsuspensie
en vervolgens gecentrifugeerd om
een hoge groene dichtheid van het
porselein te bereiken. Vervolgens
wordt het vuurvaste blok opnieuw
geplaatst in de freesbank en wordt
het bovenste deel van het buitenop-

pervlak van de restauratie gefreesd.
Het blok wordt vervolgens in een
vacuümoven geplaatst en het porselein tot einddichtheid gebakken.

Productieproces

Primero-productie vindt plaats in
vier activiteitsdomeinen (fig. 4):
• Digitale klinische, patiënt- en pro
thetische gegevensverzameling: de
informatie voor een bepaalde
restauratie voor een bepaalde
patiënt van een bepaalde tandarts wordt digitaal aangeleverd,
maar kan ook vergezeld gaan

van een scanbare ’3-in-1‘-afdruk.
De verzamelde gegevens worden
gecontroleerd op volledigheid en
gemarkeerd met een productnummer bij acceptatie.
• Een transparant, uitgebreid, interactief,
beveiligd informatiesysteem: zodra de
bestelinformatie als een weborder arriveert, controleert het informatiesysteem of de bestelling
in detail overeenkomt met de eerder vastgestelde werkwijze van de
individuele tandarts (het actieve

Lees verder op pagina 32
ADVERTENTIE

Resultaten van de 6-jarige
klinische studie

De aanpak van een klinisch onderzoek, gericht op het beoordelen van
Primero-kronen en -bruggen, was
gebaseerd op een eerdere studie
met drielaagse enkele CAD/CAM
kronen aan het Academisch Centrum voor Tandheelkunde Amsterdam (ACTA)9. De medisch-ethische
commissie van het Academisch
Ziekenhuis van de Universiteit van
Amsterdam keurde het onderzoek
goed. In een 6-jarig prospectief klinisch onderzoek werden kronen
en bruggen geproduceerd met het
Primero CAD/CAM-systeem en na
plaatsing geëvalueerd. Na een jaar
vond een tweede evaluatie plaats6.
Patiënten, die een individuele vaste prothetische restauratie nodig
hadden, werden in een algemene
tandartspraktijk geselecteerd en
uitgenodigd om deel te nemen aan
deze klinische studie. Ze ontvingen
een korte beschrijving van het CAD/
CAM-systeem en een schriftelijke toestemming werd verzocht en
verkregen. Ten slotte werd aan elke
patiënt gevraagd om een vragenlijst
in te vullen met vragen over algehele tevredenheid, kleur, vorm en
comfort. Bij 155 patiënten werden
190 Primero-elementen geplaatst
op fronttanden (7), hoektanden (6),
premolaren (81), molaren (96), inclusief 4 twee-, 9 drie- en 2 vierdelige bruggen, en werden deze na zes
jaar beoordeeld aan de hand van een
aangepaste versie van de criteria
van de California Dental Association (CDA). Om de kleur te evalueren,
werd elke kroon beoordeeld in drie
onafhankelijke aanzichten: cervicaal, buccaal en occlusaal. De radiologische evaluatie was gebaseerd
op de vergelijking tussen de eerste
periapicale röntgenfoto’s in 2012 en
die na zes jaar. Twee onafhankelijke
beoordelaars vergeleken en evalueerden elke röntgenfoto. Als de beoordelingen anders waren, hebben
de taxateurs hun onenigheid opgelost door middel van gezamenlijk
testen. Er werd geen tandbederf
geregistreerd. In 91% van de gevallen beschouwden de tandartsen de
kronen als zeer esthetisch. De patiënten beoordeelden de kronen met
een uitstekende esthetiek. Tijdens
de observatieperiode vertoonden
twee Primero-kronen (1,0%) kleine
fracturen van het veneerkeramiek.
Geen van de restauraties vertoonde chippen of breuk. Volgens de
vragenlijst waren alle patiënten
tevreden of zeer tevreden met hun
volledig keramische restauraties.
Vanwege het feit dat er slechts

Brengt nascholing
in de praktijk

Programma 2018/2019

Topsprekers en -auteurs!

Een leven lang endodontie

Esthetiek in de tandheelkunde:
kunst en kunde

Moderator: Michiel de Cleen
Zaterdag 13 oktober 2018 (ACTA, Amsterdam)
Zaterdag 20 oktober 2018 (Spant!, Bussum)

Implantaten: waarom niet?
Moderator: prof. dr. Gerry Raghoebar
Zaterdag 19 januari 2019 (Spant!, Bussum)
Zaterdag 26 januari 2019 (ACTA, Amsterdam)

Weefselregeneratie:
(on)mogelijkheden en verwachtingen

Moderator: Martijn Moolenaar
Zaterdag 6 april 2019 (Spant!, Bussum)
Zaterdag 13 april 2019 (ACTA, Amsterdam)

Healthy aging: de mond and beyond …
Moderatoren: dr. Maddelon de Jong-Lenters,
dr. Hanna Willems
Zaterdag 18 mei 2019 (Spant!, Bussum)

Tandheelkunde up-to-date

Moderator: dr. Pim Schreuder
Zaterdag 23 februari 2019 (Spant!, Bussum)
Zaterdag 9 maart 2019 (ACTA, Amsterdam)

Moderator: Bart Stokvis
Zaterdag 15 juni 2019 (ACTA, Amsterdam)
Zaterdag 29 juni 2019 (ACTA, Amsterdam)

Word nu lid en ontvang een compleet
nascholingspakket voor € 1.190,-, bestaande uit:
Keuze uit 3 van de 6 themadagen

U kunt ook een abonnement op het
nascholingstijdschrift nemen (€ 265,- per jaar) of
losse themadagen volgen (€ 470,- per themadag)

6 nascholingstijdschriften
6 kennistoetsen
2 uur nascholing via webtv/e-learning
Totaal: 35 KRT-punten per jaar

Bezoek onze nieuwe website
www.qualitypractice.nl

Schrijf u in via www.qualitypractice.nl !

[32] =>

32 industrie

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Vervolg van pagina 31

KlantWensProfiel) in termen van
ontwerp (bijv. contactpunten) en
afwerking (bijv. oppervlak) en de
bestelling wordt aangepast. Het
informatiesysteem reproduceert
de menselijke manier van verwerken van informatie en maakt
daarmee de implementatie mogelijk van een intelligent besturingssysteem dat in staat is de
oorzaak-en-gevolgrelaties van
een verandering in patiënteisen
aan te passen aan veranderde bestelinformatie.
• Nieuwe patronen zichtbaar in de ge
gevens: als een wijziging in de
restauratievereisten een patroon
vertoont, wordt het KlantWensProfiel in het informatiesysteem
na overleg met de tandarts aangepast. Dit creëert een zelfoptimaliserend systeem dat de vereiste flexibiliteit heeft.
• Continue monitoring: in het kader
van de klanttevredenheidsanalyse worden de resulterende resultaten gebruikt om bepaalde
parameters aan te passen, zoals
de laagdikte van de porseleinlaag.

Cognitieve productie

Het productieproces van zeer esthetische gefineerde restauraties met
tandkleurige materialen wordt momenteel gedomineerd door handmatige, kostengevoelige productiemethoden, waarvan de resultaten
sterk afhankelijk zijn van de kennis
en vaardigheden van een tandtechnicus. De productietechnologie van
kronen en bruggen in landen met
hoge lonen staat momenteel voor
uitdagingen: klanten vragen steeds
vaker om producten die worden
gekenmerkt door een groot aantal
varianten en een hoge mate van
complexiteit. Bovendien worden de
algemene voorwaarden van de internationale markten steeds meer
gekenmerkt door toenemende ver-

is met gegradeerd monolithisch
zirkoonoxide. Het Primero-model
is geschikt voor cognitieve technologie om aantrekkelijke esthetische
resultaten te bereiken. Chippen van
het veneerkeramiek kwam niet voor
tijdens een observatieperiode van
zes jaar en de klinische prestaties
van Primero-kronen en -bruggen
in het anterieure en posterieure
gebied waren volledig bevredigend.

Over de auteur

Fig. 4: Cognitieve productie leidt tot slimmere ontwerpen, minder uitval, hogere kwaliteit, betere logistiek en lagere kosten.

andering en kostendruk door goedkope arbeidskrachten uit lagelonenlanden. Complexe producten en
processen en een toenemende diversiteit aan varianten stellen nieuwe
eisen aan moderne zogenaamde
cognitieve systemen voor productiecontrole (fig. 4). Het systeem moet
kronen en bruggen efficiënt en met
een stabiele kwaliteit kunnen produceren. Bovendien vereist het proces een hoge mate van flexibiliteit
en veelzijdigheid. Aan deze vereisten
wordt niet volledig voldaan door de
huidige tandtechniek, die resulteert
in een groot aantal herbewerkingsof zelfs afkeuringspercentages. Om
van dit potentieel te profiteren, is
nauwe samenwerking tussen de
tandarts en leverancier vereist. Een
belangrijke rol wordt gespeeld door
het KlantWensProfiel en de digitale
Weborder. Deze informatie is beschikbaar voor de systeemoperator.
De uitvalpercentages worden door
de introductie van cognitieve productie aanzienlijk verminderd of
geëlimineerd.

Discussie

De huidige bijdrage beschrijft de
productie van duurzame gelaagde
restauraties met behulp van een
innovatieve methode op basis van
de kopie van de histo-anatomische natuurlijke tandstructuur. Dit
maakt de fabricage snel en voorspelbaar en is geschikt voor cognitieve productie van gelaagde restauraties in het esthetische gebied.
De kosten van het productieproces
kunnen als zeer kosteneffectief
worden beoordeeld in vergelijking
met handmatig opbakken door een
tandtechnicus. De producten overtreffen zelfs hun natuurlijke model
in hun optisch gedrag. Bovendien
wordt de fabricage-inspanning in
vergelijking met andere bekende
productiemethoden van gelaagde
restauraties zoals perstechniek en
het aanbrengen van een digitaal
geproduceerde tandkleurige glaskeramiekkap op een zirkoonoxide
structuur, aanzienlijk vereenvoudigd7. Deze laatste techniek, wanneer er ondersnijdingen zijn in de

dentinekern, maakt het onmogelijk
om het buitenste deel aan te passen aan de zirkonoxide kap. In het
Primero-proces wordt het porselein
met centrifugaalkracht in de negatieve vorm geperst en bereikt daardoor alle ondergesneden gebieden
op de juiste manier (fig. 3).

Overzicht

De histo-anatomie van de tand
impliceert dat de dentinekern de
sleutel is tot de digitaal gegenereerde esthetiek. Het genereren
van de individuele 3D-tandstructuur, inclusief de dentine-enamel
grens (DEG), wordt bepaald door
een cognitief model van de lokale
laagdikte van het porselein. Variatie in de lokale laagdikte bepaalt
of de kleur moet worden verdonkerd (dunner) of opgelicht (dikker).
Daarom is monolithische zirkoonoxide met een vaste kleurlaag in het
freesblok niet flexibel genoeg voor
cognitieve productie. De bilaminaire techniek simuleert de kleurgradiënten natuurlijker dan mogelijk
ADVERTENTIE

Prof. dr. ir. Jef van der Zel was van
1977 tot 2007 werkzaam in het onderzoek van legeringen en metaal-,
pers- en oxidekeramiek bij Elephant
Dental in Hoorn. CAD/CAM-onderzoek sinds 1987: CAD/CAM-software
(1990-2015), laboratoriumscanner
(1990), drielaagse CAD/CAM-kroon
(1993), virtuele articulatie (1996),
sjabloongeleide implantplanning
(2000), 6-jarige gecontroleerde
klinische studie met Primero-kronen en -bruggen (2012-2018). Vanaf 2007 technisch directeur Cyrtina
Dental Group BV. Van 2004 tot 2014
hoogleraar met een speciale leerstoel voor computerondersteunde
tandheelkunde aan het Academisch
Centrum voor Tandheelkunde Amsterdam (ACTA).

Referenties
1.
Van der Zel JM. Ceramic-fused-to-metal
restorations with a new CAD/CAM system. Quintessence International 24.11
(1993):769-778.
2. Bazos P, Magne P. Bio-emulation: biomimetically emulating nature utilizing a histo-anatomic approach structural analysis.
European Journal of Esthetic Dentistry 6.1
(2011):8-19.
3. Van der Zel JM. Zahnformen mit binärer
Innenstruktur. Die Quintessenz der Zahntechnik 39.7 (2013):934-936.
4. Korenhof, CAW. The enamel-dentine border: a new morphological factor in the
study of the (human) molar pattern.
Proc. Koninkl., Nederl. Acad. Wetensch.
1961;64B:639-664.
5. Dozić A, et al. The influence of porcelain
layer thickness on the final shade of ceramic restorations. Journal of Prosthetic
Dentistry 90.6 (2003):563-570.
6.
Dekker JWJM., et al. Klinische evaluatie
van CAD/CAM-kronen met een natuurlijke
laagopbouw. Nederlands Tijdschrift voor
Tandheelkunde 121 (2014):101-105.
7. Beuer F, et al. High-strength CAD/CAM-fabricated veneering material sintered to
zirkoonoxide copings - a new fabrication
mode for allceramic restorations. Dental
Materials 25.1 (2009):121-128.
8. Van der Zel JM. Digital histo-anatomic ceramic restorations. EC Dental Science 15.5
(2017):164-167.
9. Begazo CMC. Clinical and laboratory evaluation of CAD/CAM all-ceramic crowns
(2004). PhD thesis. University of Amsterdam:76-84.
10. Rosentritt ME. A focus on zirkoonoxide : an
in-vitro lifetime prediction of zirkoonoxide
dental restorations (2008). PhD thesis Universiteit Amsterdam:64-77.
11. Schmitter M, Mussotter K, Rammelsberg
P, et al. Clinical performance of longspan
zirkoonoxide frameworks for fixed dental
prostheses: 5-year results. J Oral Re-habil
2012;39(7):552–7.
12. Pang Z, Chughtai A, Sailer I, et al. A fractographic study of clinically retrieved
zirkoonoxide-ceramic and metal-ceramic fixed dental prostheses. Dent Mater
2015;31(10):1198–206.
13.
Zhang Y, Kelly JR. Dental Ceramics for
Restoration and Metal Veneering. Dental
clinics of North America 61(4):797.
14. Ardu S. Aesthetic analysis of natural teeth
and their restoration with resin composites 2010). PhD thesis University of Amsterdam:173.
15. Nakamura et al, Bondstrength evaluation
of porcelain to zirkoonoxide after Schwickerath, IADR 2005:Abstract #2031.
16. Vlaar ST. Validation procedures in computerized dentistry (2012). PhD thesis University of Amsterdam:115-128.
17.
Fradeani M, Redemagni M. An 11-year
clinical evaluation of leucite-reinforced
glass-ceramic crowns: a retrospective study. Quintessence Int 2002;33(7):503–10.
18. Klimke J, Trunec M, Krell A. Transparent
tetragonal yttria-stabilized zirkoonoxide
ceramics: influence of scattering caused
by birefringence. J Am Ceram Soc 2011;
94(6):1850–8.
19. Onderzoek naar hydrothermale reacties in
glaskeramieken. Instituut voor Technisch
Natuurkundig Onderzoek. TNO Report
HAM-RPT-96-239.

[33] =>

industrie 33

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Solflex 3D-printer – additieve Planmeca Emerald:
het kroonjuweel van
digitale tandheelkunde
In toenemende mate werken tandtechnische laboratoria en tandartspraktijken met gedigitaliseerde arbeidsprocessen. De SolFlex 3D-printer van VOCO maakt het mogelijk om eenvoudig over te stappen op de additieve
productietechnologie. Door een combinatie van scannen, ontwerpen en 3D-printen worden onder meer modellen
en spalken voor de kaakorthopedische tandheelkunde snel en exact gerealiseerd. De SolFlex-printer is verkrijgbaar in drie maten die geschikt zijn voor zowel tandtechnische laboratoria als tandartspraktijken.

intra-oraal scannen

De Planmeca Emerald intra-orale scanner heeft de lat voor het vastleggen
van digitale afdrukken hoog gelegd. Met een nog niet eerder vertoonde
snelheid en nauwkeurigheid staat deze scanner voor het hoogste niveau
van scannen ter wereld dat vandaag de dag beschikbaar is.

keuze met of zonder sensortechniek
(Sensor Monitored Production) verkrijgbaar. De speciale lichtmeetsensor garandeert de constante belichtingsintensiteit (SolFlex 350/650).
Dit waarborgt een gelijkblijvende
hoge kwaliteit van de productie van
het element. Anderzijds bewaakt
een ander lasersensorsysteem het
productieproces en waarborgt dit
bij gelijktijdige maximalisering van
de productiesnelheid.
Met een gewicht van 15 tot 20 kilogram zijn alle SolFlex-printers zeer
licht. Ze hebben in het laboratorium niet veel meer ruimte nodig dan
een standaard pc-printer. Het grote volume van de opvangbak maakt
het mogelijk de printers ook zonder
toezicht, bijvoorbeeld ‘s nachts, te
laten draaien.

De SolFlex 3D-printer gebruikt beproefde DLP-belichtingseenheden
(Digital Light Processing). In combinatie met een nieuw type uv-led
is de printer in staat om met de
hoogste nauwkeurigheid laag voor
laag te printen. Deze nieuwe Solid
Sate uv-led lichtbron heeft bovendien een hoog vermogen, laag energieverbruik en lange levensduur.
De constante performance van de
lichtbron resulteert in een hoogwaardig reproduceerbaar print-

proces. Door het gebruik van een
gepatenteerde flexibele opvangbak
(Flex-Vat) ontstaan slechts geringe
trekkrachten. Daardoor is het mogelijk dunnere en fijnere elementen te genereren waardoor weinig
ondersteunend materiaal nodig is.
Dankzij de revolutionaire ‘Pixel
Stitch Technology’ (PST) heeft de
printer met betrekking tot resolutie en constructievolume een uitstekend prestatievermogen.
De SolFlex 3D-printers zijn naar
ADVERTENTIE

PRAKTIJKBEGELEIDING

TRAINING

INTERIM MANAGEMENT

COACHING

Cursussen voor tandartsen:
De Tandarts aan de Leiding
Selectie van personeel
Effectieve gespreksvoering
Klachtenbehandeling en conﬂicthantering

Cursussen voor assistenten:
Patiëntgerichte Communicatie
Timemanagement en Agendabeheer
De Coördinerende Assistente

Teamtrainingen
Samenwerken
Teambuilding

Protocollen
RooDent™ - Hygiëneprotocol
RooTocol™ - Personeelsprotocollen

www.roovos.nl
info@roovos.nl
020 - 3306184

Afdrukmateriaal
V-Print ortho is een lichtuithardende kunststof voor driedimensionale
additieve afdrukken van kaakorthopedische basisonderdelen, dentale
spalken en sjablonen. De hoogwaardige kunststof op basis van (meth)
acrylaat is geschikt voor DLP-printers met een uv-ledspectrum van
378-388 mm.
V-Print ortho is leverbaar in de
kleur Clear en biedt zo bijvoorbeeld
tijdens de kaakorthopedische behandelingen naast kleurstabiliteit
en een hoge breukvastheid ook een
esthetisch voordeel. V-Print ortho is
smaakneutraal en biocompatibel.
V-Print model beige en V-Print SG –
twee nieuwe printmaterialen
Het printmateriaal V-Print model beige is een lichtuithardende
kunststof op basis van (meth)acrylaat en geschikt voor een additieve
vervaardiging van precisieonderdelen uit het totale modelspectrum binnen de tandtechniek. Het
materiaal biedt een optimale zichtbaarheid van preparatiegrenzen en
voorkomt doorschijnendheid bij
het kleuren van restauraties, in het
bijzonder bij stompen. V-Print model beige overtuigt door het gladde,
krasbestendige oppervlak. Het materiaal is geschikt voor DLP-printers met een uv-ledspectrum van
385 nm.
Het 3D-printmateriaal V-Print SG
is een medisch product van klasse
IIa, dat is ontwikkeld voor de additieve vervaardiging van boorsjablonen. Door de hoge precisie kan de
implantatie nauwkeuriger en meer
planmatig worden uitgevoerd. Voor
een optimale klinische toepassing
kan V-Print SG maximaal 5 minuten
bij 134 graden Celsius met stoom
worden gesteriliseerd zonder dat
de exacte pasvorm wordt aangetast.
V-Print SG is biocompatibel, heeft
een neutrale smaak en overtuigt
bij toepassing door zijn hoge buigsterkte. De hoogwaardige kunststof op basis van (meth)acrylaat is
geschikt voor DLP-printers met een
uv-ledspectrum van 385 nm.
Meer informatie?
Kijk op www.voco.com.

Planmeca Emerald is ontworpen
met het idee van een hoge mate van
gebruiksvriendelijkheid. De scanner biedt een superieure nauwkeurigheid en opmerkelijke snelheid
in alle situaties. Dankzij het kleine
formaat en het lage gewicht is de
scanner soepel in gebruik en ook
comfortabel voor patiënten.
Met de naadloze, autoclaveerbare
en verwisselbare uiteinden wordt
infectiebestrijding eenvoudig en
efficiënt. Met de twee knoppen van
de scanner kunt u deze ook bedienen zonder muis of toetsenbord en,
wanneer deze verbonden is met een
tandheelkundig apparaat, zelfs via
een voetpedaal. Met de functionaliteit plug-and-play kunt u de scanner
moeiteloos delen met verschillende
ruimten en laptops.
De Planmeca Emerald heeft de flexi-

biliteit om verschillende werkstromen te ondersteunen. De scanner
ondersteunt een breed scala aan
behandelmogelijkheden en biedt
voordelen voor verschillende specialisaties en differentiaties, zoals
implantologie, orthodontie, tandprothetiek en kaak- en aangezichtschirurgie. Met open export- en
importopties, regelmatige updates
en voortdurende beschikbaarheid
van nieuwe functies blijft de scanner zich ontwikkelen en nog verder
verbeteren.
Planmeca Emerald is onderdeel van
het Planmeca FIT CAD/CAM-systeem voor tandartspraktijken dat
het gehele proces van restauratieve werkzaamheden integreert, van
scannen tot ontwerpen en frezen.
Meer informatie is te vinden op
www.planmeca.com.

Gratis e-book over
het On1 concept
Tissue-level implantaten bieden
restauratief gebruiksgemak, maar
weinig prothetische flexibiliteit.
Bone-level implantaten bieden
duidelijke chirurgische voordelen, maar kunnen prothetisch een
uitdaging vormen. Het unieke
On1™-concept combineert het beste van twee werelden. Het is het
eerste concept waarbij de natuurlijke aanhechting van het zachte
weefsel onverstoord blijft, zonder
te raken aan de restauratieve en
chirurgische flexibiliteit.

Leer meer over dit concept in het interactieve e-book. Het e-book bevat:
• Wetenschappelijke artikelen
en interviews
• Clinische cassussen
• Downloadbare content
• Kennistesten
• Een introductie tot het On1
concept
• En nog veel meer.
Meer informatie over het
On1-concept is te vinden op
www.nobelbiocare.com.

[34] =>

34 industrie

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Listerine Nightly Reset
versterkt ’s nachts tandglazuur
De meest effectieve
bescherming tegen cariës en
parodontitis is
een regelmatige mondhygiëne, vooral
vóór het slapengaan. Door
de verminderde speekselproductie in
de nacht – en
daarmee een
verminderde
bescherming
– kunnen bacteriën zich in
de mondholte nog meer vermenigvuldigen en
het tandglazuur aantasten. Om te
voorkomen dat bacteriën meer gaan
groeien en biofilms vormen, is een
geschikte avondroutine voor tandverzorging belangrijk. De basis voor
een optimale preventie is een effectieve controle over de biofilm, zoals
door de drievoudige profylaxe van
tandenpoetsen, flossen en mondspoeling. Listerine® introduceert
Nightly Reset™, met innoverende
formule. De Rapid-FusionTM-technologie remineraliseert het tandglazuur. Een aanpassing van het
fluorgehalte in Listerine Nightly
Reset tot 450 ppm fluor verbetert
de bescherming tegen cariës voor
sterkere tanden.
Sterker tandglazuur helpt om
te beschermen tegen cariës en
tandsteen.. Hoewel tandglazuur de
hardste substantie is in het menselijk lichaam, is tandglazuur niet
onaantastbaar en kan het dagelijks
door suikerzuren gedemineraliseerd worden. De nieuwe Listerine
Nightly Reset bestrijdt ‘s nachts de

sporen van de dag. Daarbij worden
de tanden – zonder tussentijdse
aantasting door eten en drinken
– ‘s nachts geremineraliseerd. Laboratoriumonderzoeken bewijzen
dat Listerine Nightly Reset de tanden 6,3 maal sterker remineraliseert
dan tandenpoetsen met een fluorhoudende tandpasta alleen.
De Rapid-FusionTM-technologie
in Listerine Nightly Reset zorgt dat
fluor zich tijdens het spoelen snel
met mineralen in de mondholte
tot miljoenen mineraaldepots op
het tandoppervlak verbindt. Tijdens
het slapen lossen deze afzettingen
op. Het vrijgekomen fluor vult de
verzwakte, gedemineraliseerde
tandglazuurvoorraden aan. Hierdoor ontstaat een nieuw sterk en
zuurresistent beschermend schild
op het tandoppervlak. Op deze wijze
remineraliseert en versterkt Listerine Nightly Reset het tandglazuur
tijdens de nacht.
Fluor heeft een bekend gunstig
effect op het tandglazuur. Om na
het tandenpoetsen het verhoogde
fluorgehalte te behouden, helpen
fluorhoudende mondspoelingen.
In verschillende studies kon aangetoond worden dat de pH de opname
van fluor in het email beïnvloedt
en dat er bij een lage pH meer fluor wordt opgenomen. Door de lage
pH (4,2) in deze Listerine-bereiding
neemt de tand meer fluor op dan
bij bereidingen met een hogere pH
en deze is dan ook bijzonder effectief. Spoelen met een gefluoreerde
mondspoeling is dus een belangrijke maatregel om de sterkte van het
tandoppervlak ‘s nachts te herstellen en de bescherming tegen cariës
te ondersteunen.
Meer weten?
Ga naar www.listerine.nl.

Probleemloos kronen verwijderen
met de WAMkey
Hebt u wel eens moeite om een
kroon of brug te verwijderen? De
WAMkey is speciaal ontworpen
om dit op de meest efficiënte manier te doen. Het is een snel (circa 2 minuten per kroon), efficiënt,
pijnloos en trauma-vrij alternatief
voor de conventionele kroonverwijderaars. Daarnaast kan de verwijderde kroon in 80% van de gevallen (tijdelijk) worden hergebruikt.
Het belangrijkste verschil met andere methoden is dat de WAMkey
de kroon verticaal verwijdert door
druk uit te oefenen tussen het occlusale vlak van de preparatie en de
binnenzijde van de kroon. Hierdoor
wordt de kroon verticaal losgekoppeld van de preparatie (er komt
dus geen kracht op de aanliggende
elementen te staan). Er hoeft nauwelijks kracht uitgeoefend te wor-

den, waardoor er minimale druk
ontstaat op de ondersteunende
tanden (geen tractie, geen schommelbeweging). Doordat er vanuit
het midden wordt gewerkt, kan de
kroon veel verschillende kanten op
en ‘kiest‘ deze de weg van de minste weerstand: hierdoor bestaat

er geen risico voor een breuk van
het preparaat of de wortel. De patiënt merkt er nauwelijks iets van.
Over het algemeen duurt de volledige procedure ongeveer 2 minuten
en is daarmee sneller dan de conventionele methoden (met een veel
lager risico). De WAMkey wordt ook
aangeraden voor het verwijderen
van kronen voor een wortelkanaalbehandeling en hij kan ook gebruikt
worden voor bruggen. Straight Dental heeft een pakket samengesteld
van de WAMkey inclusief bijpassend
roterend instrumentarium om de
procedure perfect te laten verlopen.
Kijk voor meer informatie op
www.straightdental.com/wamkey.

Bluephase Style Black Edition:
999 uithardingslampen met
OptiBond
innovatief design
De populaire Bluephase Style-uithardingslampen zijn nu beschikbaar in een stijlvolle en prestigieuze matzwarte afwerking. De oplage
van deze stijlvolle ‘Black Edition’
van het innovatieve en bekroonde
ontwerp is beperkt tot 999 stuks,

wat de exclusiviteit van deze speciale editie onderstreept.
Online bestellingen kunnen via de
website www.bluephaseallblack.com
worden geplaatst, afhankelijk van
beschikbaarheid. De speciale edities worden verdeeld door exclusieve distributiepartners in diverse
landen. In de Benelux vindt verkoop en levering plaats via Henry
Schein en Dental Union. Leveringen starten in september.

Het nieuwe iconische design van
Bluephase Style Black Edition.

Bluephase® is een geregistreerd han
delsmerk van Ivoclar Vivadent AG.

ADVERTENTIE

N e w To m
GiANO HR
PERFECTIE
TOT IN DETAIL

Ravelijn 15 - 3905 NT - Veenendaal - T. 0318 - 509060 - F. 0318 - 507035 - E. info@alldent.nl - www.alldent.nl

Universal
combineert
effectiviteit
met eenvoud
Kerr Dental, wereldwijd fabrikant
van toonaangevende tandheelkundige producten, heeft onlangs
de lancering van
OptiBond™ Universal aangekondigd. Dit is een
éénstaps Universal-bondingmiddel
in één fles met zelfetsende, selectief
etsende en totaaletsende indicaties.
De oplossing biedt uitstekende bondingkracht met alle oppervlakken
en substraten, zowel voor indirecte
als directe restauraties.
Hoe werkt het? OptiBond Universal
combineert de betrouwbaarheid
van de gepatenteerde OptiBond
GPDM-technologie met het gebruiksgemak van een Universal-oplossing. De bewezen OptiBond
GPDM-monomeer zorgt voor een
effectieve en betrouwbare hechting
op zowel de tandstructuur als het
harsmateriaal, dankzij de aanwezigheid van een zuurfosfaatgroep
en meer functionele metacrylaatgroepen. Bovendien zorgt het exclusieve ternaire oplosmiddelsysteem dat bestaat uit water, aceton
en ethanol voor een uitstekende
penetratie van de tandbeenbuisjes,
waardoor een buitengewone bondingkracht en bescherming tegen
microlekkage en postoperatieve gevoeligheid ontstaat, terwijl het aanbrengen slechts 30 seconden duurt.
De unieke nano-etsende functie
etst effectiever dan andere eencomponent-bondingsoorten en zorgt
voor een dieper geëtst oppervlak
voor hogere mechanische retentie
en dus ook hogere bondingkracht.
Meer informatie?
Zie www.kerrdental.com.

[35] =>

industrie 35

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

“Innovatie is de motor van een bedrijf”
TEKST: DENTAL TRIBUNE INTERNATIONAL

W&H werd in 1890 opgericht. Vandaag de dag is het een van de toonaangevende bedrijven in de wereld in de
productie van tandheelkundige instrumenten en apparaten. Het bedrijf heeft wereldwijd zo’n 1200 werknemers
en exporteert producten naar meer dan 110 landen. Naast Bürmoos en Brusaporto (Italië) heeft het familiebedrijf nog 19 andere kleinere productielocaties in Europa, Azië en Noord-Amerika. Peter Malata, directeur van
W&H, nam de tijd om met Dental Tribune het voortdurende succes en de filosofie van het bedrijf te bespreken.
tandheelkundige wereld. We zijn
een familiebedrijf en staan al meer
dan 60 jaar bekend als een familiebedrijf. We streven ernaar een vertrouwensband op te bouwen met
patiënten, klanten, partners en
werknemers op de lange termijn.
Onze normen en waarden, betrouwbaarheid, expertise, openheid
en duurzaamheid worden daadwerkelijk in de praktijk gebracht.

In maart dit jaar lanceerde
W&H de nieuwe campagne
‘Van patiënt tot fan’. Hoe heeft
dit het Imago van uw bedrijf
naar buiten toe beïnvloed?

W&H President Peter Malata. (FOTO: GREGOR SAMS/PUNKTFORMSTRICH)

Er zijn maar weinig tandheelkundige bedrijven die al 125
jaar in de markt actief zijn.
Wat zijn volgens u de belangrijkste redenen voor het langdurige succes van W&H?

Op de eerste plaats: innovatie. De
geschiedenis van W&H bestaat uit
vele technologische ontwikkelingen en innovaties, zoals de Roto
Quick koppeling; een eenvoudig
chuck-systeem voor turbines; het
eerste hoge snelheid contra-hoek
handmodel voor preparatie tot
200.000 rpm; Assistina, ’s werelds
eerste schoonmaak- en onderhoudsunit; Lisa, de eerste Klasse-B-sterilisator verkrijgbaar op
de markt; Synea Vision, de eerste
turbine met 5x ring LED+; en onze
meest recente innovatie, de Prima
Advanced Air turbine. We proberen
altijd om onze klanten van producten en diensten te voorzien die niet
alleen tandartsen in hun dagelijkse
gang van zaken faciliteren, maar
ook hun werk makkelijker maken.
Onze producten worden gebruikt
in tandartspraktijken, -klinieken,
-laboratoria en kaak- en aangezichtschirurgiekamers in meer dan
110 landen.
Op de tweede plaats is het interne
stageprogramma van enorm belang
voor ons. Wij zien dit als een investering in onze toekomst. Met ons
uitgebreide trainingsprogramma
focussen we niet alleen op de professionele opleiding van jonge mensen, maar ondersteunen we ze ook
in hun persoonlijke ontwikkeling.
Ten derde is continuïteit een belangrijke bouwsteen. We stellen een
groot vertrouwen in onze werknemers. Het onderlinge eenheidsgevoel is belangrijk. Elke werknemer
heeft een hoog opleidingsniveau
en de expertise wordt overgedragen aan andere collega’s. Hiernaast
bestaan de teams uit gemengde en
diverse samenstellingen en onderhouden we een langdurige relatie

met ons personeel. De continuïteit
en productie is hierdoor zeer hoog.

Hoe geeft u vorm aan innovatie
bij W&H?

De reden waarom W&H zo blijft
groeien, is omdat we consequent
de nieuwste technologie nastreven
en ons toegewijd richten op onderzoek en ontwikkeling. Ik geloof dat
innovatie de motor is van het bedrijf en mijn persoonlijke doel is om
hiervoor meer ruimte te creëren. De
uitbreiding van onze R&D-afdeling
vraagt niet alleen een uitbreiding
van het aantal werknemers, maar
ook het creëren van werkruimtes die creatieve samenwerking
en communicatie bevorderen. We
richten ons daarnaast op het samenwerken met universiteiten en
onderzoekscentra en het verzamelen en verwerken van de terugkoppeling van de gebruikers van onze
producten.

Wat is de filosofie achter de
slogan van W&H, ‘People have
Priority’?

Wij staan als tandheelkundig bedrijf in dienst van iedereen in de

Tot nu toe hebben we veel positieve reacties van klanten en partners
ontvangen op onze nieuwe campagne, ook via onze social media kanalen. We hopen duidelijk te maken
dat we oplossingen willen bieden
voor tandartsen en hun teams en
zo veel mogelijk ons best doen hen
te ondersteunen in het omgaan met
dagelijkse uitdagingen.
In de praktijk betekent dit dat onze
producten echt toegevoegde waarde
bieden. Door het optimaliseren en
stroomlijnen van workflows willen
we ervoor zorgen dat tandartsen en
hun teams hun volledige aandacht

W&H’s productielocatie. (FOTO: W&H)

kunnen wijden aan patiënten tijdens
behandelingen. In de mond bijvoorbeeld is de lichtinval zeer beperkt en
daarom is aan ons de taak om onze
producten van voldoende licht te
voorzien. Hierbij is natuurlijk ook van
belang dat de producten intuïtief, betrouwbaar en nauwkeurig zijn.
Onze producten worden niet alleen gekenmerkt door innovatieve
oplossingen, maar ook door de vele
kleine details die het verschil maken in de dagelijkse praktijk van
onze klanten.

tuurlijk wel specifieke doelen voor
verschillende markten. Om hierin
een onderscheid te maken, hebben
we 19 kleinere productielocaties, 16
plaatselijke managers en een groot
aantal betrouwbare partners die
gezamenlijk een snelle bezorging
en technische service garanderen
overal ter wereld.

Naast uw productielocaties
in Oostenrijk en Italië heeft
W&H ook kleinere productielocaties in 19 andere landen
over de hele wereld. Wat zijn
de belangrijkste markten en
waar hoopt u op groei in de
toekomst?

De grootste focus ligt op daadwerkelijk toegevoegde waarde van
onze producten en diensten te bieden aan onze klanten. Wij zijn erg
succesvol geweest in R&D. Dat is
iets waar ik zeker trots op ben. Zo
heeft de Primea Advanced Air bijvoorbeeld recentelijk de Staatspreis
Innovation (een nationale innovatie-onderscheiding, red.) ontvangen
van het Oostenrijkse ministerie van
economie. Met de Primea Advanced
Air turbine kan de rotatiesnelheid
nauwkeuriger worden afgesteld.
Hierdoor blijft de elektronische regulatie constant, ook als de druk op
het product tijdens de behandeling
groter wordt. Naast de innovatieve
drive technologie levert de turbine ook allerlei voordelen op van de
W&H Synea Vision turbine. Uiteindelijk wordt ook de verbinding
tussen onze producten en diensten
steeds belangrijker. Denk aan de optie om onze tools via de smartphone
of tablet te bedienen, automatisch
voorraadmanagement en het plannen van servicegerichte diensten.

W&H is wereldwijd actief en in alle
markten werkzaam. We hebben na-

W&H President Peter Malata en het team zijn verheugd dat ze de Staatspreis
Innovation hebben gewonnen. Van links naar rechts: Dr. Margarete Schramböck
(Federael Minister van Digitale en Economische Zaken in Oostenrijk), Peter
Malata, Dr Wilhelm Brugger (hoofd van W&H onderzoek en ontwikkeling),
Michael Rothenwänder (W&H onderzoek en ontwikkeling), Johann Eibl (W&H
Vice-President van Product Innovatie) en Thomas Irran (W&H onderzoek en
ontwikkeling). (FOTO: W&H)

De tandheelkundige markt
verandert sneller dan nooit.
Wat is uw strategie om in
zo’n uitdagende omgeving te
blijven innoveren?

Hoe ziet u de toekomst van
W&H over 10 tot 20 jaar?

W&H zal zijn positie in de wereldwijde tandheelkundige markt dan
verder hebben uitgebreid en zal een
belangrijke speler zijn voor zowel
klanten als concurrenten.
ADVERTENTIE

8e editie van het Nobel Biocare
Najaarssymposium

Vrijdag 9 november 2018
In de nieuwe Cinemec van Utrecht

Sprekers:
- Dr. Wadhwani BDS, MSD
- Mw. Edith Groenendijk MSc, Implantoloog
- Dhr. Mic Demanet, Parodontoloog
Moderatoren:
- Dr. Wouter Kalk, MKA chirurg, Implantoloog
- Dhr. Frank Andriessen, Implantoloog

Inschrijven via
marketing.netherlands@nobelbiocare.com
of 030/635 49 49.

9:00 - Ontvangst
17:30 - Afsluiting met borrel
Highlights 2018 - A6 (210 x 73) - NL-NL.indd 1

Surf naar onze website nobelbiocare.com/courses
voor het volledige programma en aanmelding!
30-05-18 11:09:25

[36] =>

36 industrie

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Aanvullend gebruik van mondspoeling:
bewezen effectief en geen geldverspilling
TEKST: JOHNSON & JOHNSON
Is het gebruik van mondspoeling
een bewezen effectieve aanvulling
op het reguliere tandenpoetsen, of
kunnen we ook prima zonder? Prof.
dr. Nicole Arweiler, directrice van
de afdeling Parodontologie aan de
Philipps-universiteit in Marburg,
deelde haar bevindingen op verzoek van Johnson & Johnson op het
EuroPerio-congres dat van 20 tot en
met 23 juni plaatsvond in de RAI te
Amsterdam.
De biofilm is de oorzaak van veel
tandziekten zoals cariës, gingivitis,
parodontitis, peri-implantitis en
endodontische complicaties. Het
onder controle houden en inactiveren van deze biofilm is een dagelijks
terugkerende taak voor de patiënt
thuis, aldus Arweiler. Maar wat
adviseren tandartsen en mondhygiënisten hun patiënten? Er is een
overvloed aan mondhygiëne-producten voor thuisgebruik op de
markt en het is soms ingewikkeld
voor tandheelkundige professionals

om te beoordelen of deze producten
nuttig zijn, of een verspilling van
geld.

Veel consumenten poetsen
te kort

Om de biofilm onder controle te
houden, adviseert Arweiler het
poetsen van de tanden met fluorhoudende tandpasta, interdentale
reiniging aangevuld met mondspoeling. Deze strategie is bij de
meeste mensen wel bekend. Maar
als we kijken naar onderzoek naar
de effectiviteit van tandenpoetsen
voor plaqueverwijdering in relatie tot de poetstijd,1 zien we dat de
meeste mensen veel te kort poetsen.
Gemiddeld poetsen we ongeveer 60
seconden. Bij 60 seconden poetsen
met een handmatige tandenborstel
verwijder je slechts 50 procent van
de plaque. Bij elektrisch poetsen is
dat 74 procent. Willen we tot 90
procent van de tandplaque verwijderen, dienen we minstens 120 seconden elektrisch te poetsen. Daar
komt nog bij, constateert Arwei-

ler, dat veel mensen onregelmatig
poetsen en een onjuiste poetstechniek gebruiken.
We moeten voortdurend gemotiveerd worden. Prof. dr. Nicole
Arweiler stelt dat je zou kunnen
beargumenteren dat biofilmcontrole simpelweg niet belangrijk genoeg voor ons is en dat we te weinig gemotiveerd zijn om de juiste
strategie vol te houden. Stewart &
Wolfe deden hier in 1989 onderzoek naar.2 Zij brachten mensen de

Combinatie van
tandenpoetsen,
interdentale reiniging
en mondspoelmiddel
zou gouden standaard
moeten zijn

Vraag

Tetric CAD
®

Het esthetische composietblok

Natuurgetrouwe

esthetiek,
efficiënt vervaardigd

We zetten meer dan onze
tanden op het spel

Patiënten willen een mooi en gezond gebit, maar de werkelijkheid
steekt hier schril bij af: wereldwijd
heeft 80 procent van de mensen
een parodontale aandoening. In
West-Europa ligt dat percentage
weliswaar aanzienlijk lager, maar
ook hier heeft bijvoorbeeld bijna
10 procent van de mensen last van
ernstige parodontitis.3

Een nieuwe ‘gouden standaard’
ADVERTENTIE

NIEUW

juiste strategie van tandverzorging
bij en kwamen erachter dat in de
eerste vijf weken een significante verlaging van het plaqueniveau
zichtbaar was, maar dat de hoeveelheid plaque na een jaar weer terug
was op het oorspronkelijke niveau.
Dit kan er volgens Dr. Arweiler op
duiden dat mensen voortdurend
gemotiveerd moeten worden om
hun mond op de juiste manier te
verzorgen.

nu on

line u

OP = ratis sample
OP
aan !

Kan mondspoeling helpen bij het
voorkomen van parodontale ziektes? Arweiler stelt dat we er verstandig aan doen om middelen aan
ons dagelijks regime van mondverzorging toe te voegen. De meeste
mensen hebben het simpelweg
nodig om hun tanden en tandvlees
gezond te houden. Hoewel tandenpoetsen (mechanische verzorging)
wel degelijk de noodzakelijke basis
blijft, pleit zij ervoor om ook een
chemisch aspect aan onze dagelijkse verzorging toe te voegen in de
vorm van een mondspoelmiddel.
De combinatie van tandenpoetsen, interdentale reiniging en het
gebruik van een mondspoelmiddel
zou de nieuwe ‘gouden standaard’
van mondverzorging moeten zijn,
aldus Arweiler.

Twijfels over mondspoeling

Toch zijn er nog veel twijfels bij zowel professionals als patiënten over
het nut van mondwater. Sommige
specialisten stellen dat zij bang zijn
dat patiënten niet meer poetsen, als
zij mondspoeling adviseren. Patiënten hebben vaak geen behoefte aan
de additionele chemicaliën. Hier
haalt Arweiler de centrale vraag van
haar symposium aan: is mondspoeling effectief of verspilling van geld?

Het is effectief!

Scan de QR Code en vraag uw gratis Tetric® CAD sample aan!
Of bezoek: http://www.ivoclarvivadent.nl/nl/tetriccad

Dé efficiënte manier voor vervaardiging van
enkelvoudige restauraties
• Uniek kameleon effect
• Uitstekende polijstbaarheid en intraorale repareerbaarheid
• Duurzame adhesieve bonding, dankzij gecoördineerd cementatiesysteem

Volg ons via

Facebook

www.ivoclarvivadent.com

www.ivoclarvivadent.nl

Manufacturer, Sales & Distribution:
Ivoclar Vivadent AG
Bendererstr. 2 | 9494 Schaan | Liechtenstein
Tel. +423 235 35 35 | Fax +423 235 33 60

Representative Office Benelux:
Ivoclar Vivadent B.V.
De Fruittuinen 32 | 2132 NZ Hoofddorp | The Netherlands
Tel. +31 23 529 37 91 | Fax +31 23 555 45 04

Uit onderzoek4 blijkt dat wanneer
chemische anti-plaquemiddelen
als aanvulling op conventioneel
tandenpoetsen worden gebruikt,
er duidelijke en significante verbeteringen zijn in het beheersen van
tandvleesontsteking en het voorkomen van plaquevorming. Wanneer
chemische anti-plaque ingrediënten in de vorm van mondspoeling
werden gebruikt, in combinatie met
tandpasta, dan was de reductie van
tandvleesontsteking en plaque groter dan wanneer alleen tandpasta
werd gebruikt.

Chloorhexidine en essentiële
oliën het meest effectief

Wat is de indicatie voor het gebruik
van chemische anti-plaquemiddelen? Volgens Arweiler is iedereen

die zijn mechanische plaqueverwijdering wil verbeteren gebaat
bij chemische mondspoeling, maar
we dienen wel een onderscheid te
maken tussen verschillende soorten mondspoelingen op de markt:
chloorhexidine en mondspoelingen gebaseerd op essentiële oliën.
Arweiler is van mening dat chloorhexidine vooral nuttig is voor gebruik op de kortere termijn, bij extreme indicaties als acute gingivitis
of acute mondinfecties, waar het
gaat om de reductie van specifieke
bacteriën in de mondholte. Hierbij
adviseert zij een oplossing van 0,1%0,2% of 1%. In sommige gevallen is
chloorhexidine ook geïndiceerd
voor langetermijngebruik, bijvoorbeeld bij ouderen die niet meer goed
in staat zijn om hun tanden mechanisch te reinigen of bij een geestelijke handicap. Chloorhexidine kent
echter een aantal bijwerkingen zoals het verkleuren van de tanden,
mucosale erosie en tandsteenvorming. Veel patiënten vinden de metalige smaak bovendien vervelend.
Mondspoeling gebaseerd op essentiële oliën, zoals Listerine, kennen
deze bijwerkingen niet5 en kunnen
dan ook zonder problemen dagelijks
worden gebruikt, aldus Arweiler.
De verandering ten opzichte van de
referentiewaarde in tandverkleuring was bij chloorhexidine 1,34,
waar dat bij een mondspoeling van
essentiële oliën slechts 0,06 was (en
bij een placebo 0,02).
Er is uitgebreid vergelijkend onderzoek gedaan naar chloorhexidine
versus essentiële oliën (Listerine).
Hier komt uit naar voren dat chloorhexidine zorgt voor meer plaquereductie (50,3% versus 36,1%), maar
dat essentiële oliën effectiever zijn
voor gingivitisreductie (35,9% versus
30,5%). Daarnaast zorgt chloorhexidine voor verkleuring van de tanden
en voor meer calculusvorming. Deze
bijwerking was bij essentiële oliën
niet aanwezig. Er is weliswaar veel
bewijs voor het klinisch effect van
mondspoelingen met essentiële oliën, maar voor sommige mensen zijn
de sterke smaak en het hoge alcoholgehalte een nadeel, stelt Arweiler.
Arweiler concludeert dat het poetsen van de tanden van het grootste
belang blijft voor het bestrijden van
plaque en gingivitis, maar gecombineerd moet worden met interdentale reiniging. Mondspoelingen zijn
een bruikbaar en aanbevelenswaardig supplement voor veel indicaties
en effectiever dan alleen tandpasta. Op de korte termijn kunnen ze
helpen bij het terugdringen van
acute gingivitis en voor de langere
termijn zijn ze bewezen effectief in
het helpen voorkomen van gingivitis en plaquevorming.
1 Van der Weijden et al., J Clin
Periodontol 1993; 20: 476-481.
2 Stewart & Wolfe, J Clin Periodontol
1989.
3 Kassebaum et al., J Dent Res
93(11):1045-1053, 2014.
4 Serrano J et al., J Clin Periodontol
2015; 42 (Suppl. 16); S106-138.
5 Overholser CD et al., J Clin
Periodontol.,1990; 17:575-579.

[37] =>

industrie 37

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Lokale anesthesie
zonder naald, gemakkelijk en snel

Financieel kwetsbare
ouderen mijden tandarts

In tegenstelling tot conventionele
lokale injectiemethoden, brengt infiltratie-anesthesie met INJEX het
lokale anestheticum submuceus
langs het periosteum naar beneden.
Dit leidt tot een snellere diffusie en
resorptie en een snellere stijging tot
effectieve concentraties.
De afgelopen decennia heeft veel
onderzoek en ontwikkeling plaatsgevonden in samenwerking met
tandartsen, om een oplossing voor
lokale anesthesie te ontwikkelen
zonder gebruik van naalden. De oplossing is het toepassen van een lokaal anestheticum in het slijmvlies,
waar het zich verspreidt in de diepere lagen van het tandvlees. Hierdoor worden bevredigende effecten
gecreëerd op een veel snellere wijze
dan met een anesthesienaald.
Injex Pharma biedt patiënten nu
vrijwel pijnloze en veilige lokale anesthesie, terwijl de huid wordt beschermd via het naaldvrije systeem
Injex. Elke injector kan minimaal
5000 keer worden hergebruikt. De
ampullen voor eenmalig gebruik
(gemaakt door Makrolon van Bayer)
kunnen als huishoudelijk afval
worden afgevoerd en zijn volledig
recyclebaar. Meer informatie op is
te vinden op www.meddent.nl.

Ouderen met een kleine portemonnee die besparen op zorgkosten,
laten als eerste de tandarts links
liggen. Dat blijkt uit onderzoek van
seniorenorganisatie KBO-PCOB naar
de koopkracht van ouderen. In 2018
waren er meer financiële zorgen onder senioren dan het jaar daarvoor.
Ouderen stonden weer meer rood en

Injex biedt vrijwel pijnloze en veilige
lokale anesthesie.

Een gebits
beschermer: houd
hem schoon!
Bij verschillende sporten wordt
bescherming gedragen, zoals een
helm, beenkappen, bodyguard
of handschoenen, maar ook een
goed passende gebitsbeschermer.
Als sporters worden gevraagd hoe
en waar zij hun gebitsbeschermer
bewaren is het antwoord meestal
‘in de sporttas’. Een enkeling maakt
deze thuis schoon.
Het is belangrijk te realiseren in
welke mate bacteriën zich ontwikkelen wanneer een gebitsbeschermer niet goed wordt schoongehouden. Als gevolg hiervan kunnen
gevoelige tanden, een slechte adem
of zelfs ontstoken tandvlees ontstaan.
Door de gebitsbeschermer na
het dragen goed te poetsen met
een zachte borstel en Mey® Prothese Cleaner blijft deze hygiënisch schoon, fris en glad. Bewaar
het vervolgens in een daarvoor
bestemd schoon bewaarbakje
en dus niet los in een sporttas.
Zo blijft een gebitsbeschermer fris
voor de volgende sportprestatie!

lagen vaker wakker van hun financiële situatie. 23 procent van de ondervraagden gaf aan een stijging van
de maandelijkse zorgpremie met
tien euro niet aan te kunnen. Een
onverwachte belastingaanslag van
vierhonderd euro brengt 20 procent
van de senioren in de problemen. 16
procent zegt het afgelopen jaar afge-

zien te hebben van zorg. Het vaakst
werd besloten om niet naar de tandarts te gaan: dit bleek bij 69 procent
om financiële redenen het geval te
zijn. De fysiotherapeut en apotheek
volgden op enige afstand. Uit het
onderzoek blijkt verder dat ook veel
jonge senioren, de vijftigers en zestigers, kwetsbaar zijn. Ze dreigen nog
voor hun pensioen in de problemen
te komen, aangezien zij relatief weinig vermogen hebben opgebouwd
en een lager inkomen hebben. 1.200
senioren, met een gemiddelde leef-

tijd van 74 jaar, deden mee aan het
onderzoek.

Prinsjesdag

De KBO-PCOB vraagt op Prinsjesdag
aandacht voor de kwetsbare positie
van deze ouderen. „Ik ben geschrokken van de verhalen van deze senioren”, zegt Manon Vanderkaa, directeur van de ouderenorganisatie. Ze
noemt de situatie van veel ouderen
„onacceptabel” en vraagt om compensatie voor deze groep.
(bron: KBO-PCOB)
ADVERTENTIE

Biodentine

™

Het eerste
biologische
bulk-fill
materiaal
Pediatrie

Restauratie

Endodontie

Gebruik Biodentine™ voor het behoud van een vitale pulpa bij diepe
caviteiten en maak uw behandeling beter, gemakkelijker en sneller:
• Bevordert de remineralisatie van de pulpa: bewezen biocompatibiliteit
en bioactiviteit
• Minder risico op falen: sterke afdichtingseigenschappen
• Slechts één materiaal nodig om de caviteit te vullen van de pulpa
tot bovenaan
• Gelijkaardige mechanische eigenschappen als natuurlijk dentine:
ideaal als bulk-fill
De definitieve glazuurrestauratie zal binnen de 6 maanden worden
geplaatst.

Van nature innovatief
Voor meer informatie:

www.septodont.nl

BIODENTINE_ad 2018.indd 3

6/07/18 14:50

[38] =>

38 varia

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

De leukste manier van nascholen ooit

Antwoorden quiz pagina 4
1. Het juiste antwoord is a.
Het Dahlconcept berust op het zich kunnen verplaatsen van gebits
elementen en niet op het tegengaan van verplaatsingen. De verplaatsingen
(intrusie van het boven- en onderfront respectievelijk uitgroei van de
zijdelingse delen) moeten ertoe leiden dat de interocclusale ruimte
toeneemt, waardoor het mogelijk wordt de gesleten gebitselementen
weer in hun oorspronkelijke vorm te herstellen.
2. Het antwoord is onjuist.
Het vergt gemiddeld drie tot negen maanden (en soms nog langer),
voordat er voldoende ruimte is gecreëerd om de gesleten gebitselementen weer te kunnen opbouwen. Om aan de restauratieve fase te kunnen
beginnen moeten tandarts en patiënt dus geduld hebben.
Deze quizvragen zijn afkomstig uit het naslagwerk Het Dahlconcept
(AccreDidact, 2014).

ADVERTENTIE

De KNMT kon zich zeer goed vinden in deze combinatie van kennisoverdracht met een aansprekend
evenement, en is daarom de trotse hoofdsponsor van de Nationale
Tandheelkunde Quiz. Voor kaarten
en meer informatie kunt u terecht
op www.nationaletandheelkundequiz.nl.

De Quiz: hoe werkt dat?

Philip Freriks die een quiz over
tandheelkunde leidt. Wat kunnen
we daarvan verwachten? De deelnemers kunnen zich aansluiten

Vraag 2
De meest geschikte eenheid om de
stralingsdosis uit te drukken in het
kader van stralingshygiëne is de
a. Röntgen
b. Kerma
c. Gray
d. Sievert

Colofon
Dental Tribune verschijnt tienmaal per jaar en is
een uitgave van Albion Press BV, onder licentie
van Dental Tribune International
Hoofdredacteur/uitgever
Ben Adriaanse, MSc

Dental Tribune International
Publisher/President/Chief Executive Officer
Torsten R. Oemus
Chief Financial Officer
Dan Wunderlich

Redactie
Tessa Vogelaar, MSc
Nicolette van Dijk

Director Content Creation
Claudia Duschek

Vaste medewerkers
Anne Doeleman, Reinier van de Vrie

Senior Editor
Yvonne Bachmann

Redactieadres
Redactie Dental Tribune
Postbus 545, 3990 GH Houten
E-mail: redactie@dental-tribune.nl.
De Nederlandse editie van Dental T
ribune kent
een onafhankelijke redactie en richt zich op
professionals in de volle breedte van het mondzorgvak.
Aanmelden
De doelgroep van Dental T
ribune ( bestaande uit
tandartsen-algemeen-practici, MKA-chirurgen,
orthodontisten, gedifferentieerde tandartsen,
mondhygiënisten, tandtechnici, tandprothetici,
assisterenden en diegenen die werkzaam zijn in
de dentale industrie) komt in aanmerking voor
een kosteloos abonnement. Behoort u tot de
doelgroep en ontvangt u het maandblad nog
niet? Meld u dan aan via het inschrijfformulier
op w ww.albionpress.nl.
Advertentieverkoop
Harry Velthuis, accountmanager. Postbus 545,
3990 GH Houten. T
elefoon: 06-531 55 262.
E-mail: velthuis@dental-tribune.nl.
Erik de Klein, medewerker m ediaorder.
Telefoon: 030-63 55 070.
Fax: 030-63 55 069.
E-mail: adverteren@dental-tribune.nl

Clinical Editors
Nathalie Schüller, Magda Wojtkiewicz
Editor & Social Media Manager
Monique Mehler
Editors
Kasper Mussche, Brendan Day
Junior Editors
Franziska Beier, Luke Gribble
Copy Editors
Ann-Katrin Paulick, Sabrina Raaff
Junior Business Development & Marketing
Manager
Alyson Buchenau
Digital Production Manager
Tom Carvalho
Junior Digital Production Manager
Hannes Kuschick
Project Manager Online
Chao Tong

IT & Development
Serban Veres
Graphic Designer
Maria Macedo
E-Learning Manager
Lars Hoffmann
Product Manager CME
Sarah Schubert
Product Manager Surgical Tribune & DDS.WORLD
Joachim Tabler
Sales & Production Support
Nicole Andrä, Puja Daya
Accounting
Karen Hamatschek, Manuela Hunger
Database Management & CRM
Annachiara Sorbo
Media Sales Managers
Antje Kahnt (International), Melissa Brown
(International), Hélène Carpentier (Western
Europe), Matthias Diessner (Key Accounts),
Weridiana Mageswki (Latin America),
Barbora Solarova (Eastern Europe),
Peter Witteczek (Asia Pacific)
Executive Producer
Gernot Meyer
Advertising Disposition
Marius Mezger
Dental Tribune International GmbH
Holbeinstr. 29, 04229 Leipzig, Germany
Tel.: +49 341 48 474 302
Fax: +49 341 48 474 173
info@dental-tribune.com
www.dental-tribune.com

©2018, Dental Tribune International GmbH.
All rights reserved. Dental Tribune International makes every effort to report clinical information and manufacturer’s
product news accurately, but cannot assume responsibility for the validity of product claims, or for typographical
errors. The publishers also do not assume responsibility for product names, claims, or statements made by advertisers.
Opinions expressed by authors are their own and may not reflect those of Dental Tribune International.

Antwoorden Quizvragen

Antwoorden

in de inhoud en de sprekers, maar
niet wil deelnemen aan het spel
zelf, kan het evenement als toeschouwer bij te wonen en verdient
daarbij evengoed de 3 KRT-punten.
Ondertussen krijgt het programma steeds meer vorm en is ook de
jury bekend. Casper Bots is voorzitter en onder zijn leiding zorgen
Jack Plooij (tandarts-implantoloog),
Tijmen Hiep (tandarts algemeen
practicus) en Marjolijn Oomens
(MKA-chirurg) op deskundige en
soms ludieke wijze voor toelichting
bij de antwoorden op de vragen.

Vraag 1
De eerste gemeente die schooltandverzorging invoerde, was
a. Dordrecht
b. Amersfoort
c. ’s-Hertogenbosch
d. Amsterdam

Vraag 1
Het juiste antwoord is: a. In 1921 voerde Dordrecht als eerste Nederlandse gemeente schooltandverzorging in. Een
werkwijze zoals die eerder in Duitsland werd toegepast, diende als voorbeeld. Men startte destijds met 6-jarige
leerlingen uit de eerste klas van de toenmalige lagere school. Het volgend jaar bleven deze kinderen onder behandeling en werd de zorg uitgebreid met de volgende groep kinderen uit de eerste klas. Zo elk jaar verder, zodat na
zes jaar alle kinderen van de school werden verzorgd.

Quiz

bij het vak van de stad waar ze zijn
opgeleid: Amsterdam, Nijmegen,
Groningen of Utrecht. De Quiz telt
drie rondes over verleden, heden en
toekomst. Elke vraag wordt ingeleid
door een vragensteller, een video,
een foto of een attribuut, waarbij
veel gebruikt wordt gemaakt van de
hi-tech mogelijkheden van Studio21.
Deelnemers kunnen vervolgens met
hun smartphone een antwoord kiezen op de vraag. De gemiddeld best
scorende faculteit wint de Beste
Faculteit Award. De best scorende
deelnemers strijden in de spectaculaire finaleronde tegen elkaar om de
Beste Tandarts Award.
Hier vindt u alvast twee voorbeeldvragen van de Quiz. Het juiste antwoord vindt u onder aan deze pagina.

en Joerd van der Meer verzorgen
elk een DentTalk. De thema’s zijn
verleden, heden en de toekomst
van de mondzorg. Bots: “De Nationale Tandheelkunde Quiz is er
voor iedereen binnen de mondzorg, van specialist tot assistent.”
Aan het begin van de avond zal duidelijk zijn welke deelnemer eeuwige roem verdient en zich ‘De Slimste Tandarts van Nederland’ mag
noemen. Deelnemen aan de quiz is
echter niet verplicht. De organisatie
hoopt op een spannende quiz, maar
ook dat de aanwezigen er nieuwe
kennis opdoen. Wie interesse heeft

Vraag 2
Het juiste antwoord is: d. Röntgen is een verouderde eenheid en is geen eenheid van dosis. Kerma is de hoeveelheid
stralingsenergie in lucht. Gray is de dosis (hoeveelheid energie) overgedragen aan een materiaal in het algemeen.
Sievert is specifiek voor de dosis in levend weefsel, en dus voor stralingsbeschermingsdoeleinden. In de Sievert is
de gevoeligheidsfactor van weefsels verdisconteerd.

Het NTvT organiseert met de Nationale Tandheelkunde Quiz (2 november in Studio21 te Hilversum)
niet alleen een bijzonder jubileumevenement. Het is ook een compleet
nieuwe manier van nascholen. Niet
voor niets kent het KRT drie nascholingspunten toe voor het bijwonen
van de Quiz, al dan niet als deelnemer. Dat is niet zonder reden. “De
Nationale Tandheelkunde Quiz is
een unieke vorm van leren,” vertelt
NTvT-hoofdredacteur Casper Bots.
De quizrondes worden afgewisseld door drie interessante sprekers: Reina de Raat, Paul de Kok

[39] =>

media 39

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

Nieuwsflits
Rebelse tandarts
De satirische rubriek De Speld deed
recent zijn humoristische, maar ook
treffende licht schijnen over tandpastareclames en vakinhoudelijke
minderheidsmeningen. “Aquacol
Tandpasta wordt aangeraden door
negen op de tien tandartsen. Wie is
die tiende tandarts en wat bezielt
deze idioot? We gingen verhaal
halen.” De Speld ging ’s nachts op
bezoek bij de rebelse tandarts en
confronteerde hem op agressieve
toon met zijn onwilligheid. Waarom
hij het fictieve Aquacol niet wil
adviseren? Wil hij zo nodig de
aandacht op zichzelf vestigen?
Het wordt uit het ‘interview’ niet
helemaal duidelijk.

BOEK
VAN DE
MAAND

Toptitel over orofaciale
pijnklachten
Orofacial pain
Zesde editie

Pijnklachten bij patiënten
bezorgen veel tandartsen
hoofdbrekens. Waar komt
de pijn vandaan en hoe is
deze het beste weg te nemen? Deze tandheelkundige
bestseller, waarvan recent
de zesde en sterk herziene editie verscheen, biedt
de meest actuele inzichten
over orofaciale pijn. Een
groot aantal aandoeningen
en pijnklachten komt aan

de orde, met aandacht voor
de symptomen, comorbiditeit, differentiaaldiagnosen
en behandelopties. Een belangrijk hulpmiddel voor de
behandelaar die met pijnklachten te maken krijgt.

ISBN 9780867157680 |
Paperback | 336 pagina’s

Esther Kessler, Boekver
koper tandheelkunde bij
Geneeskundeboek.nl
Auteur: Reny de Leeuw,
Gary D. Klasser |

In 24 uur leverbaar |
Geen verzendkosten
binnen Nederland

U kunt dit boek voordelig bestellen
via Geneeskundeboek.nl. Gebruik
actiecode DT201807 en ontvang 5%
extra korting op de huidige actieprijs!

ADVERTENTIE

WWW.SPELD.NL, 21-10-2017

Gezocht: mannen met stevig gebit
Het Genkse cultuurcentrum C-mine
zoekt 38 mannen die twintig
minuten lang een tafel tussen hun
tanden willen klemmen. Dat hoort
bij het kunstwerk van de Antwerpse
kunstenaar Ruben Bellinkx, die voor
de vierde keer zijn piramide van
tafels en mannen wil tentoonstellen. Enige voorwaarden om deel te
nemen aan het kunstwerk: fit zijn
én geen last hebben van hoogtevrees. Het kunstwerk, dat ‘Stasis’
heet, wordt gebouwd op zondag
23 september in C-mine, op voorwaarde dat er genoeg mannen
gevonden worden.

Nascholing specifiek
voor mondhygiënisten

WWW.STANDAARD.BE, 29-08-2018

Tandarts gaat op zwart
Een grote stroomstoring in Brabant
raakte ook het dagelijks leven in
Boxtel. Bij de tandartsenpraktijk
van Reinier Eekelaar aan de Dukaat
in Boxtel lagen vier klanten in de
stoel voor een behandeling toen de
stroom uitviel. Aan de balie van de
praktijk vertelt Esra: “We konden
niet anders dan stoppen. Gelukkig
waren er geen bijzondere behandelingen bij. Deze klanten kwamen voor
een controle of een schoonmaakbeurt voor de tanden. We hebben
met hen de afspraken verzet naar
een later tijdstip. Want je weet niet
hoe lang de storing duurt.”

Programma 2018/2019

Topsprekers en -auteurs!

WWW.BD.NL, 22-08-2018

Functie & parafunctie

Elke dag kroon vastplakken
Een Amerikaanse vrouw die zeven
jaar lang een bloeiende tandarts
praktijk uitbaatte, is in de problemen
gekomen na klachten van een
aantal patiënten. De ‘tandarts’ bleek
de vereiste diploma’s in het geheel
niet te hebben. De vrouw werd deze
zomer aangehouden en in staat van
beschuldiging gesteld voor maar
liefst 48 aantijgingen. Zo beweert
een patiënt dat ze twee tanden bij
hem trok en hij daarna een infectie
kreeg van een tennisbal groot, waardoor hij in het ziekenhuis belandde.
“We hebben ook een klacht van
een patiënt die vertelde hoe hij
zijn kroon elke ochtend opnieuw
vast moest plakken”, aldus Dick
Donovan, de openbare aanklager
van Paulding Judical Circuit. Sinds
de aanklacht publiek werd, kwamen
er nog 15 nieuwe meldingen van onregelmatigheden binnen. De vrouw
werd in 2013 al eens beschuldigd
dat ze zich onterecht voordeed als
tandarts, maar kwam er toen vanaf
met een waarschuwing. Ze werd
niet vervolgd. Haar echtgenoot
was destijds de rechterhand van
de sheriff in Paulding County, waar
alles zich afspeelde.

Moderator: dr. Peter Wetselaar
Vrijdag 9 november 2018 (Spant!, Bussum)

Relatie mondgezondheid en
algemene gezondheid

WWW.HLN.BE, 31-08-2018

Patiënt met droge mond

Moderator: Willem Rademacher
Vrijdag 12 april 2019 (Spant!, Bussum)

Moderatoren: prof. dr. Marja Laine en Floris Bikker
Zaterdag 9 februari 2019 (ACTA, Amsterdam)

Healthy aging: de mond and beyond …

Word nu lid en ontvang een compleet
nascholingspakket voor € 550,-,
bestaande uit:

Je kunt ook een abonnement op het
nascholingstijdschrift nemen (€ 150,- per jaar) of
losse themadagen volgen (€ 270,- per themadag)

Moderatoren: dr. Maddelon de Jong-Lenters,
dr. Hanna Willems
Zaterdag 18 mei 2019 (Spant!, Bussum)

Keuze uit 2 van de 4 themadagen
4 nascholingstijdschriften
4 kennistoetsen
2 uur nascholing via webtv/e-learning
Totaal: 20 KRM-punten per jaar

Bezoek onze nieuwe website
www.qualitypractice.nl

Schrijf u in via www.qualitypractice.nl !

[40] =>

40 media

DENTAL TRIBUNE NETHERLANDS EDITION SEPTEMBER 2018

WIN EEN REIS

an

. co

m

NAAR SALZBURG.

Van patiënt naar fan.
Met voortreffelijke tandheelkundige oplossingen
van W&H voor elke uitdaging.

Me
er

info over p

t2
n
e
a ti

f

#patient2fan
Samen maken we het waar!

wh.com

) [page_count] => 40 [pdf_ping_data] => Array ( [page_count] => 40 [format] => PDF [width] => 842 [height] => 1191 [colorspace] => COLORSPACE_UNDEFINED ) [linked_companies] => Array ( [ids] => Array ( ) ) [cover_url] => [cover_three] =>

[cover] => DT Netherlands No. 7, 2018

[toc] => Array ( [0] => Array ( [title] => Binnenlands nieuws [page] => 01 ) [1] => Array ( [title] => Interview: “Bespreek voors en tegens met de patiënt” [page] => 06 ) [2] => Array ( [title] => Een succesvolle praktijkoverdracht [page] => 10 ) [3] => Array ( [title] => “Röntgen nog vaak veronachtzaamd in tandartspraktijk” [page] => 12 ) [4] => Array ( [title] => Interpretatie van röntgenologische afwijkingen [page] => 14 ) [5] => Array ( [title] => Interview: “Zwangere vrouwen zelden geïnformeerd over belang van goede mondgezondheid” [page] => 17 ) [6] => Array ( [title] => “Paropreventie? Vergoed mondzorg voor jongvolwassenen” [page] => 20 ) [7] => Array ( [title] => “Endo’s zijn voor mij een soort zen-activiteit” [page] => 22 ) [8] => Array ( [title] => Wetenshap [page] => 25 ) [9] => Array ( [title] => “Zes op tien mondzorgpraktijken niet volledig AVG-proof” [page] => 26 ) [10] => Array ( [title] => Wetenschap/ Industrie [page] => 29 ) [11] => Array ( [title] => Industrie [page] => 30 ) [12] => Array ( [title] => De leukste manier van nascholen ooit [page] => 38 ) ) [toc_html] =>

Table of contents

[toc_titles] =>

[cached] => true )