DT Netherlands No. 4, 2011

Binnenlands nieuws / Interview: “Ik mis bij veel tandartsen de ambitie” - Peter van der Schoor - implantoloog en ondernemer / Implantologie: de juiste behandeling kiezen / Driekwart menselijk lichaam vervangbaar / Botextractie - snel en eenvoudig / Buitenlands nieuws / “Als marktleider leunen wij niet achterover” - Interview met Eva Povel - directeur ACTA Dental Education / Industrie / Feuilleton/Kalender / Opleiding/Media

Open PDF View E-paper Edit Epaper Edit Epaper ads save

Table of contents

DENTAL TRIBUNE
The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition

juni 2011

www.dental-tribune.nl
Special implantologie
Interview, nieuws en klinische artikelen

Pagina 4-13

jaargang 1 | nummer 4

Nieuw nascholingsprogramma
Gesprek met Eva Povel,
directeur ACTA Dental
Education
Pagina 17-18

Dentale publiciteitsstunt
Implantaatbehandeling
voor een dumpprijs

Pagina 23

Implantologie: een bloeiende discipline
de implantologen aan het werk
te houden. Voldoende reden voor
een special over dit deelgebied
van de tandheelkunde.
Van der Schoor is in het interview kritisch over de wisselwerking tussen politiek en zorgverzekeringen, in het bijzonder als
het om preventieve tandwortelimplantaten in de bovenkaak.

“

beide mogelijkheden blijken goede argumenten voorhanden.
Op pagina 9-10 leest u over de
diverse behandelmogelijkheden
als sprake is van verlies van gebitselementen, toegespitst op de
algemeen practicus.
Op pagina 11 komt naar voren
dat de implantologie naadloos
past binnen de algemeen-medi-

”

Donorbot is net zo veilig als lichaamseigen bot

“Als er meer preventief wordt ingegrepen, dan moet op korte termijn de premie omhoog. En dat is
politiek niet te verkopen.”
Daarnaast pleit Van der Schoor
voor het gebruik van donorbot: “Dat is net zo veilig als lichaamseigen bot.” Auteurs dr.
Steffen Hohl en dr. Anne Sophie
Brand Petersen pleiten in een klinisch artikel (pagina 13) juist voor
lichaamseigen botcellen. Voor

sche ontwikkeling waarbij steeds
meer onderdelen van het menselijk lichaam vervangbaar zijn.
En wat dacht u ten slotte van de
nieuwe mogelijkheden om uw
praktijk onder de aandacht van
het grote publiek te brengen? Op
onze mediapagina leest u over
een opmerkelijke publiciteitsstunt van een Amsterdamse implantoloog. ■

Ingebrachte implantaten in de regio’s 31 en 41. Zie pagina 13 voor het complete artikel (foto eigendom van dr. Steffen Hohl en
dr. Anne Sophie Brand Petersen)
VAN DE REDACTIE
AMSTERDAM – Onderzoek wijst

uit dat Nederlanders steeds vaker
hun natuurlijke dentitie behouden. Toch wordt de implantologie door velen beschouwd als het
snelst groeiende onderdeel van

de tandheelkunde. Wat omzet
betreft zou dat laatste best waar
kunnen zijn, meent Peter van der
Schoor. In dit nummer een uitgebreid interview met deze bevlogen ondernemer, die behalve zijn
werk als tandarts-implantoloog
onder meer implantaten levert

Inspired by:

en nascholingscursussen organiseert. “Eigenlijk zou de implantologie zichzelf moeten opheffen,”
vindt hij. “Je moet beginnen met
gebitsbehoud, pas dan komen wij
erbij.” Er blijven desondanks genoeg behandelindicaties over om
de 450 bij het NVOI geregistreer-

Jongen trekt eigen tanden met nijptang

Emerald lakes, New Zealand

EASTON, VS – Een 14-jarige Ame-

V3-Ring Sectioneel Matrix Systeem

rikaanse jongen met kiespijn
mocht van zijn vader niet naar de
tandarts. De jongen uit Easton,
Pennsylvania leed echter zo veel
pijn dat hij - letterlijk - het heft

Rectificatie
In onze berichtgeving over
tandartsenpraktijk De Verbetering in nummer 3 is een ernstige fout geslopen. Vermeld werd
dat deze praktijk als gevolg van
de inspectie door de IGZ is gesloten. Dit is niet het geval: de
praktijk is door de Inspectie
‘slechts’ onder verscherpt toezicht geplaatst. Onze woordkeuze in de kop, waarin werd

in eigen hand nam. Met een nijptang trok hij een aantal van zijn
tanden uit.
Een getuige van het bizarre incident alarmeerde direct de politie. Zelfs toen deze de jongen he-

gesteld dat de IGZ heeft ‘ingegrepen’, is daarom ook enigszins overdreven.
Op pagina 2 van deze editie
reageert de heer D.J. Boef, eigenaar van tandartsenpraktijk De
Verbetering, met een ingezonden brief op het inspectierapport van de IGZ. Hij zet ernstige
vraagtekens bij het inspectiebeleid van de IGZ en betreurt
het dat deze zijn reputatie “zomaar te grabbel gooit”. ■

vig bloedend aantrof, weigerde
zijn vader hem naar de tandarts
te brengen. De politie benaderde
hierop het departement jeugdzorg en bracht de jongen naar het
ziekenhuis. De resterende stukken tand moesten operatief verwijderd worden om ernstige infecties te voorkomen.
De vader van de jongen verklaarde later dat hij zijn kind wel
naar de tandarts wilde brengen,
maar dit niet kon doen omdat zijn
autoverzekering verlopen was.
Controle door de politie wees
echter uit dat de verzekering en
de rest van de autopapieren perfect in orde waren. De man werd
opgepakt voor ernstige nalatigheid en het in gevaar brengen van
het leven van zijn kind. (bron:
hln.be) ■

Klasse II restauratie eenvoudig gemaakt!
Met behulp van de V-Ring/V3-ring is het creëren van een goed approximaal
contactpunt bij bijv. Klasse II restauraties, weer een stuk eenvoudiger én het resultaat
nog beter. De V3-Ring is er in twee maten: Universal, voor gebruik bij molaren en
premolaren, Narrow voor gebruik bij premolaren en het kindergebit. Zowel de V-Ring als
de V3-Ring zijn van nikkeltitanium, een superelastisch
metaal dat zijn oorspronkelijke vorm weer aanneemt.
De ring dient verschillende doeleinden:
- hij houdt de wig op zijn plaats,
- klemt krachtig tegen de matrixband,
V3-RING
V3-RING N
V-RING
- en scheidt de gebitselementen
met als resultaat: perfecte contactpunten!

V3-MATRIX
WEDGES
Nu bij
aankoop
van 4 V-3 ringen
1 gratis V-3 ring extra!

www.matrix-dental.com

WEDGEGUARD

Kijk voor de voorwaarden op de website

Matrix-Dental klanten service | info@matrix-dental.com | +31 10 4163193

MD adv 102x148 mei11.indd 1

26-05-11 14:37

[2] => untitled

Binnenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

Kaak en kiezen prehistorisch reuzenhert
gevonden op Texel

Bovenkaak en kiezen van het prehistorische reuzenhert
DEN BURG – Op het strand van

Texel is een zwart stuk kaak met
kiezen gevonden van een prehistorisch reuzenhert.
“Het lag op de bodem van een
gebied dat bij hoogwater onder
water staat,” aldus Pam Lindeboom, medewerkster van natuurcentrum en zeehonden- en vogelopvang Ecomare, die de vondst
deed. “Het was voor mij direct
duidelijk dat het niet zomaar om
een stuk steen ging. Ik let tijdens mijn wandelingen langs het
strand van Texel altijd goed op.
Zo vond ik nog geen week geleden
een stuk bot van een mammoet.”

“

Reuzenherten leefden tot 10.000
jaar geleden in de Noordzee, tijdens de laatste ijstijd. De dieren
hadden van de grond tot het begin
van hun nek een lengte van ongeveer twee meter. Hun gewei werd
drieënhalf tot vier meter breed.
Tijdens de laatste ijstijd bevolkten de reuzenherten grote delen
van Nederland, samen met allerlei andere reusachtige, inmiddels
uitgestorven dieren, zoals wolharige neushoorns, wolharige mammoeten en steppewisenten.
Hoewel de kaak en eerder het
stuk mammoetbot op Texel werden gevonden, hebben het reu-

Als het zwart is, is het oud, dus ik wist direct
dat ik iets bijzonders in handen had

“De conservator van Ecomare
naar wie ik de kaak bracht, leerde mij ooit: als het zwart is, is
het oud, dus ik wist direct dat ik
iets bijzonders in handen had,”
vervolgt Lindeboom. “Omdat de
conservator niet precies kon afleiden van welk dier de kaak afkomstig was, stuurden we foto’s
naar landelijke experts. Die stelden al snel vast dat het om de bovenkaak en kiezen van een reuzenhert (megaloceros giganteus,
red.) ging dat 30.000 tot 40.000
jaar geleden leefde. Een bijzondere vondst: we haalden er zelfs het
tienuurjournaal en verschillende
buitenlandse media mee.”

”

zenhert en de mammoet niet op
het eiland geleefd. Lindeboom:
“Omdat de kust van Texel erodeert, wordt geregeld zand opgespoten dat van elders in de Noordzee wordt gehaald. Vroeger kwam
dit zand direct op het strand terecht. Tegenwoordig spuiten ze
het op voor de kust. Het is daarom goed mogelijk dat de kaak uit
dit opgespoten zand afkomstig is,
en op de kust van Texel is aangespoeld.” De kaak bevindt zich nu
in een zoetwaterbak bij Ecomare.
“Eerst moet het zout water van de
kaak verdwijnen, om te voorkomen dat mijn bijzondere vondst
afbrokkelt,” lacht Lindeboom. ■

Colofon
Dental Tribune verschijnt tienmaal per
jaar en is een uitgave van Albion Press
BV, onder licentie van Dental Tribune
International
Hoofdredacteur/uitgever
drs. Ben Adriaanse
Redactie
Willianne Kamerbeek
drs. Jan Franke
drs. Emily van Someren
Redactieadres
Redactie Dental Tribune
Postbus 545, 3990 GH Houten
E-mail: redactie@dental-tribune.nl.
De Nederlandse editie van Dental
Tribune kent een onafhankelijke redactie
en richt zich op professionals in de
volle breedte van het tandheelkundige
vakgebied.

Aanmelden
De doelgroep van Dental Tribune
(bestaande uit tandartsen-algemeenpractici, tandartsen-specialisten, mondhygiënisten, orthodontisten, kaakchirurgen, tandtechnici, tandprothetici
en diegenen die werkzaam zijn in de
dentale industrie) komt in aanmerking
voor een kosteloos abonnement.
Behoort u tot de doelgroep en ontvangt
u het maandblad nog niet? Meld u dan
aan via het inschrijfformulier op
www.albionpress.nl.
Advertentieverkoop
Harry Velthuis, accountmanager.
Postbus 545, 3990 GH Houten.
Telefoon: 06-531 55 262.
E-mail: velthuis@dental-tribune.nl.
Linda Schriekenberg, medewerker
mediaorder. Telefoon: 030-63 55 070.
Fax: 030-63 55 069.
E-mail: adverteren@dental-tribune.nl

© 2011 Albion Press BV. Redactioneel materiaal van Dental Tribune International, Duitsland,
dat is vertaald en in dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk beschermd door Dental
Tribune International GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd met toestemming
van Dental Tribune International GmbH, Holbeinstr 29, 04229 Leipzig, Duitsland. Reproductie op welke manier en in welke taal dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de voorafgaande
schriftelijke toestemming van Dental Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk verboden.
Dental Tribune is een handelsmerk van Dental Tribune International GmbH.

Ingezonden brief
Geachte redactie,
Enige tijd geleden is mijn tandartsenpraktijk De Verbetering
door de IGZ onder verscherpt
toezicht gesteld, met veel negatieve media-aandacht als gevolg.
Graag maak ik u deelgenoot van
onze ervaringen met de uitgevoerde inspecties. Ter lering van
alle collega-tandartsen, maar
ook om de discussie over de wijze van inspectie te openen.
Laat ik voorop stellen dat ik
voorstander ben van visitatie
en inspectie om de Nederlandse tandheelkundige kwaliteitsstandaard op hoog niveau te
brengen of te houden. Echter, de
wijze van inspectie zoals die bij
ons is geschied, laat naar mijn
mening veel ruimte voor verbetering. Het betreft hier de benaderingswijze, communicatie,
onderwerpen van toetsing, objectiviteit en professionaliteit
van de inspectie, in ons geval
inspecteur Vermeulen en tandarts van Wijk.
In 2007 zijn wij eerder bezocht en begrepen wij na (voornamelijk administratieve) aanpassingen dat de inspectie
akkoord was. In 2010 werden
wij echter wederom onverwacht
gevisiteerd. Onverwachte visitatie is uiteraard de enige manier
om een zo natuurlijk mogelijk
beeld te krijgen van de praktijkvoering. Het veroorzaakt
echter ﬂinke chaos in je behandelagenda. “U kunt gewoon
doorwerken, wij kijken rustig
rond” is makkelijk gezegd als je
personeel opgeëist wordt voor
begeleiding. De werkdruk loopt
zo alleen maar op. Rustig alle
vragen beantwoorden die op je
afgevuurd worden, is dan ook
amper mogelijk. Hier gaf de inspecteur mij sowieso geen kans
toe.

De houding van de heren
voelde voor het gehele team erg
intimiderend en bedreigend.
Daaraan droeg bij het herhaaldelijk dreigen met een boete
van 33.000 euro en het mogelijk sluiten van de praktijk. Als
reden werd aangevoerd dat we
niet jaarlijks ons kwaliteitsjaarverslag hadden opgestuurd naar
de IGZ en niet wisten welk type
ﬁlters in het pas nieuwe aircosysteem zitten. Deden we iets
niet goed genoeg, dan kregen
we dit ﬂink ingewreven. Maar
dachten we iets juist ontzettend goed te doen, dan maakten
ze dat óók met de grond gelijk.
Kortom, wat we ook deden, het
was niet goed en dat werd elke
minuut van het vijf uur durende
bezoek duidelijk gemaakt.
Na de inspectie hebben we
allerlei aanpassingen doorgevoerd. Wij dachten aardig op de
goede weg te zijn, maar toen we
enkele maanden later weer gevisiteerd werden, bleek dit verre
van voldoende.
Natuurlijk hadden alle hepatitis B-titers direct inzichtelijk
moeten zijn, evenals mijn stralingsdeskundigheidscertificaat
5a. Dat alle tandartsen die na
1990 zijn afgestudeerd, dit certiﬁcaat hebben ontvangen, mocht
niet baten. Daarnaast bleek de
NMT-klachtenregeling
ineens
niet voldoende, ons protocol infectiepreventie niet voldoende
toegespitst en voldeden onderhoudsrapporten niet. We hadden
de onderhoudscontracten moeten kunnen overleggen. Verder
staan we onder toezicht omdat
het team ‘geen duidelijk bewustzijn van infectiepreventie’ zou
hebben, ondanks onder andere
een recente infectiepreventiecursus. Ook zouden onze kranen
niet ergonomisch uitnodigend
zijn voor juiste bediening.

juni 2011

Mijn kritiek is dat de Inspectie altijd wel iets zal vinden,
hoe goed je het ook voor elkaar
denkt te hebben. Moeten alle
kranen met de elleboog bediend
kunnen worden, ook die buiten
de sterilisatiekeuken? Moet je
na elke patiënt je handen wassen en desinfecteren, terwijl we
ook handschoenen dragen? Ondanks crêmes en vet zien mijn
handen er niet meer uit. Ik vraag
me dan weleens af of dit niet
allemaal te ver gaat. Zal de Inspectie ooit een praktijk treffen
die volledig voldoet aan het ideaal, waar alle denkbare behandelsituaties in protocollen beschreven zijn en er de waarborg
is dat nooit van deze protocollen
afgeweken wordt, maar er wel
patiënten behandeld worden?
De inspecteur zag zich genoodzaakt onze praktijk onder
verscherpt toezicht te plaatsen.
Waarom moest dit met een publicatie? Na twintig jaar hard
werken om een goede naam op
te bouwen, kan een inspecteur
deze zomaar te grabbel gooien. Twee maanden geleden heb
ik wegens de houding van de heren Vermeulen en van Wijk een
klacht ingediend bij de IGZ. Tot
op heden heb ik geen reactie gekregen.
We willen allemaal goede
tandheelkunde leveren, maar
controle op protocollen of zelfs
aircoﬁlters is mijns inziens niet
doelmatig. Het gaat uiteindelijk om de tandheelkunde zelf:
wanneer komt dáár eens een
kwaliteitscontrole op?
D.J. Boef
Eigenaar tandartsenpraktijk
De Verbetering

Reageren? Stuur een e-mail naar
redactie@dental-tribune.nl

Machtsstrijd bij pensioenfonds tandartsen
AMSTERDAM – De

machtsstrijd
tussen de beroepsvereniging en
het bestuur van de Stichting Pensioenfonds Tandartsen en Tandarts-specialisten bereikt een
voorlopige climax na het ontslag
van het bestuur en de aanstelling
van een bewindvoerder door de
Ondernemingskamer. Dat meldt
De Nederlandsche Bank (DNB) in
het Financieele Dagblad.
De eerste berichten over de
problemen bij het pensioenfonds,
dat 1,5 miljard euro voor 8200
tandartsen en kaakchirurgen beheert, verschenen begin april.
Eind maart stuurde de beroepsvereniging het bestuur van het
fonds weg. De aanleiding tot dit
ontslag was een bestuursvoorstel
tot wijziging van de bestuurlijke
structuur van het fonds, waarmee de beroepsvereniging niet
akkoord wilde gaan.
Door de voorgestelde wijziging
zouden deelnemers niet langer
invloed hebben via de beroepsvereniging, maar via een deelnemersorgaan. Het probleem van
dit orgaan is, zo stelt Peter Czaikowsky van de beroepsvereniging, dat het door het bestuur

wordt benoemd en ontslagen.
“Daardoor is het orgaan niet onafhankelijk. Het is een farce.”
Het bestuur ziet dit anders. Zij
stelt dat het nieuwe deelnemersorgaan volgens de voorgestelde
structuur inderdaad door het bestuur zal worden gekozen, maar
dit pas gebeurt na een stemming

“

van de Ondernemingskamer in
Amsterdam. Daarbij was, naast
de strijdende partijen, ook toezichthouder DNB aanwezig. DNB
noemt ‘wanbeleid’ bij het fonds
en het ontslag van het bestuur als
hoofdredenen om een bewindvoerder aan te stellen. Over dit
‘wanbeleid’ bij het fonds repten

Het orgaan is niet onafhankelijk.
Het is een farce

onder de deelnemers. Het democratische gehalte van de wijziging staat daarom niet ter discussie. Daarnaast is de wijziging
voorgesteld om het fonds te moderniseren. Sinds de sluiting van
het fonds in 1997 hoeven tandartsen niet langer verplicht deel
te nemen. De rol van de beroepsvereniging kan daarom worden
ingeperkt, “ook omdat de beroepsvereniging heel veel geld
kost,” aldus een woordvoerder
van het bestuur.
Het conﬂict werd op 14 april
jl. behandeld tijdens een zitting

”

de strijdende partijen zelf overigens niet.
Het ontslagen bestuur hoopt
door de inzet van de bewindvoerder de beroepsvereniging buitenspel te zetten en zo alsnog haar
wijziging door te voeren. DNB
probeerde zich tijdens de zitting
zo weinig mogelijk te bemoeien
met de conﬂicten in het ‘wespennest’. Wel bleek dat de eisen van
de toezichthouder een stuk minder ver gingen dan de wijziging
die het bestuur voorstelt. (bron:
het Financieele Dagblad) ■

[3] => untitled

Binnenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

juni 2011

ACTA ontwikkelt Simodont
voor virtuele simulatie
AMSTERDAM – Studenten tandheelkunde oefenen veel vaardigheden op fantoomhoofden in de
prekliniek. Het boren in plastic
tanden en kiezen is echter, mede
vanwege het ontbreken van pathologie, verre van realistisch.
Bovendien wil ACTA juist van
ziekte naar behandeling werken.
Daarom werkt het opleidingsinstituut al enkele jaren aan de Simodont, een virtuele simulator
die de mogelijkheden om studenten voor te bereiden op de
patiëntbehandeling moet uitbreiden en verbeteren. ACTA werkt
daarbij samen met Moog FCS,
een expert in de ontwikkeling
van vliegtuigsimulatoren.
De Simodont bestaat uit een
klein projectiescherm op de plek
waar normaliter de patiënt ligt.

“

krijgt een probleem aangeboden,
stelt een behandelplan op, kiest
virtueel zijn instrumenten en
gaat dan pas achter de simulator
zitten.
Tijdens het boren communiceert de courseware constant met
de simulator. Wanneer de student met zijn boor bijvoorbeeld
door de glazuurlaag gaat en in het
dentine komt, kan de simulator
dit herkennen en met de course-

Als de virtuele boor een virtueel element
raakt, voelt de student ook echt de tand

Hierop wordt een beeld van de
mond en het gebit geprojecteerd.
Omdat de gebruiker een 3D-bril
draagt, krijgen de beelden diepte.
Onder het scherm zit het handvat van een boor, die overgaat in
een virtuele boor waarmee in het
geprojecteerde gebit kan worden
geboord. Als de virtuele boor een
virtueel element raakt, voelt de
student ook echt ‘een tand’. Als
glazuur wordt aangeraakt, voelt
dit harder aan dan bijvoorbeeld
carieus weefsel. De vertaling
van virtuele handelingen naar
real-life bewegingen en reacties
wordt al langer toegepast in bijvoorbeeld spelcomputers zoals de
Nintendo Wii en vele vliegsimulatoren.
Het Simodont-project gaat om
meer dan een simulator. Het
wordt tevens toegepast in een
volledig leersysteem, de courseware. Studenten moeten de problemen oplossen die in de simulator worden aangeboden en
daarbij rekening houden met de
patiëntgeschiedenis. De student
begint eerst met de courseware,

”

ware communiceren. Als het voor
het leren van een bepaalde casus
nuttig is, kan de simulator pauzeren en verschijnt een relevante
vraag op het coursewarescherm.
Op deze manier ontstaat een
koppeling tussen praktijk en theorie die in de huidige prekliniek
niet goed mogelijk is.
Diverse
medewerkers
van
ACTA zijn bij het Simodont-project betrokken. “Simodont is
echt baanbrekend. Het is ontzettend leuk en spannend om
alle soft ware, 3D-modellen en
de hardware te combineren tot
een realistische simulatie,” vindt
Bassam Hassam, die zich bezighoudt met de ontwikkeling van
3D-modellen voor het project.
Simodont biedt docenten nieuwe mogelijkheden om studenten
feedback te geven op hun oefeningen en vaardigheden. Omdat
de input van tandartsdocenten
van groot belang is voor de ontwikkeling van de methodiek,
worden zij nauw betrokken bij
het proces. (bron: ACTA) ■

Expositie 50 jaar tandheelkunde in het UMC Radboud
NIJMEGEN – Van 20 mei tot en

met 1 juli is in het tandheelkundegebouw van het UMC St. Radboud een overzichtstentoonstelling van de tekeningen van
kunstenaar Willem Muijs te zien.
Te midden van deze grote werken
realiseert Muijs een bijzonder
kunstwerk waarin het 50-jarig
jubileum van de opleiding tandheelkunde in Nijmegen centraal
staat. Mevr. M.M.M. Hovens, docent ﬁlosoﬁe en beeldhouwer, zal
de expositie openen.
Patiënten, studenten, medewerkers en tandartspraktijken
kunnen richting geven aan de
totstandkoming van het kunstwerk. De kunstenaar verwerkt
de ideeën en suggesties in een
tekening van vier bij zes meter.
Laag over laag maakt Muijs een

Biologisch tandpoeder als
alternatief voor tandpasta
AMSTERDAM – Recent werd het

Virtueel behandelen met de Simodont

Tekening van Willem Muijs

cross-over tussen wetenschap en
kunst.
Tijdens de expositieperiode zal
Muijs elke werkdag van 11.00 tot
15.00 uur in het tandheelkundegebouw aanwezig zijn om te tekenen, naar adviezen te luisteren en
te discussiëren. De voortgang is
online te volgen op www.umcn.
nl/expositietandheelkunde. ■

gepresenteerd als een biologisch
en milieuvriendelijk alternatief
voor tandpasta: PerBlan tandpoeder. “Geschikt voor iedereen, en
speciaal aanbevolen voor diabetici, mensen met een kunstgebit
en rokers.“
PerBlan bestaat volgens de producent uit 100% actieve stoffen
(85% kalkpoeder, 5% xylitol, 3%
Saccharosemonopalmitaat, 3%
zeezout en diverse plantenextracten), ten opzichte van 40 tot 60%
in traditionele tandpasta’s. Ook
vanuit ecologisch oogpunt zou
PerBlan beter zijn dan tandpasta.
Door de hoge concentratie is minder verpakkingsmateriaal nodig,
het transportgewicht is kleiner
en men heeft er minder van nodig. Van tandpasta wordt gemiddeld 2,16 gram per poetsbeurt gebruikt, van PerBlan 0,6 gram. “Er
hoeven dus minder vrachtwagens
te rijden voor hetzelfde aantal
poetsbeurten,” aldus Miriam van
den Bergh van Biocosmetica, een
webwinkel voor biologische verzorgingsproducten.

Een opvallende afwezige in het
tandpoeder is ﬂuoride. Volgens
Van den Bergh hebben volwassenen dat niet meer zo nodig en is
het bovendien slecht te veel ﬂuoride binnen te krijgen. “Tandartsen zien er geen gevaar in, maar
er zijn mensen die liever het zekere voor het onzekere nemen.”
In plaats van ﬂuoride zit er xylitol in het poeder. “Bacteriën kunnen normale suikers omzetten in
zuur, dat het glazuur aantast”,
vertelt Van den Bergh. “Xylitol
voorkomt juist een zuuraanval op
de tanden.”
Cor van Loveren, hoogleraar
preventieve tandheelkunde aan
het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (Acta), is
niet te spreken over het tandpoeder. Juist omdat er geen ﬂuoride
in zit, vindt hij het zinloos om
het poeder te gebruiken. “Fluoride is de enige stof die je tanden
opbouwt. Xylitol vermindert de
aanval van bacteriën in de mond,
maar het bouwt de tanden niet
op. Je verbetert niets in je mond
met dit spul.” Dat volwassenen

Biologisch tandpoeder van PerBlan

geen ﬂuoride meer nodig hebben
is volgens de hoogleraar onzin.
Op een hogere leeftijd worden de
tanden juist kwetsbaar en is ﬂuoride hard nodig om het gebit te
beschermen.
PerBlan bevat kalkdeeltjes om
aanslag van de tanden te slijpen.
“In alle pasta’s zit een slijpmiddel,” vertelt Van Loveren. “Omdat kalk niet goed samengaat met
ﬂuoride, is het in moderne tandpasta’s vervangen door glasachtige deeltjes.”
Wellicht een nuttiger alternatief voor wie minder milieubelastend wil poetsen: minder tandpasta gebruiken. (bron: Trouw/
Biocosmetica) ■

Uitgaven gezondheidszorg
groeien minder snel
Met een toename van 3,6% groeiden de zorguitgaven in 2010 minder snel dan in de afgelopen jaren. Met name de groei van de
ziekenhuis- en gehandicaptenzorg zakt iets in. Daar staat een
bovengemiddelde groei van de
uitgaven aan paramedische zorg
en ouderenzorg tegenover.
Dit blijkt uit voorlopige cijfers
die het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS) onlangs heeft bekendgemaakt.
De uitgaven aan tandartspraktijken stegen in 2010 met 3,2%; in
2009 was dat nog bijna 13,4%. De
lagere groei komt volgens het CBS
vooral door forse tariefdalingen
bij medisch specialisten in reactie
op aanzienlijke budgetoverschrijdingen in eerdere jaren.

Bron: CBS.

In totaal gaf Nederland in 2010
87,6 miljard euro uit aan gezondheidszorg en welzijnszorg. Dit is
3,6% meer dan in 2009. In de periode van 2004 tot en met 2008

stegen de zorguitgaven steeds
sneller, tot 7% in 2008. Daarna
volgde in 2009 een omslag met
een groei van slechts 5,7%. (bron:
CBS) ■

Hygiëne in tandartspraktijk vaak onvoldoende

[4] => untitled

Interview

dental tribune - netherlands edition

juni 2011

“Ik mis bij veel tandartsen de ambitie”
Peter van der Schoor, implantoloog en ondernemer
en nascholen kun je overal. Tegenwoordig wil men nog wel leren, maar er is zo veel aanbod
dat men geen keuze meer kan
maken.
Jonge tandartsen hebben vaak
een groot sociaal leven en veel
geld. Bovendien merk je dat weinigen nog een eigen praktijk beginnen. Waarom daar de last van
dragen? Er is dan niet altijd de
tijd en interesse voor een cursus.
Als ik zelf een cursus volg, dan
doe ik dat als ondernemer: draagt
deze investering bij aan mijn ontwikkeling en kan ik die daardoor
terugverdienen? Tandartsen in
loondienst staan daar misschien

“

Ik denk dat er in Nederland veel
tandartsen zijn – ook jongeren –
die gewoon hun tijd willen uitzitten. Als je ambitieus bent, kun
je dat heel goed in het ondernemerschap van een eigen praktijk
stoppen, maar je ziet het ook bij
de medewerker in loondienst die
af en toe vrij neemt, oftewel omzet laat lopen, om een cursus te
doen die ook nog geld kost.
De tandartsen die voor Implacademy (het nascholingsinstituut
waarvan Van der Schoor eigenaar
is, red.) kiezen, kunnen we individueel begeleiden. We stellen
dan in overleg een persoonlijk
ontwikkelingsplan op. Overigens

Toen ik begon, werd niemand in de implantologie
gehinderd door enige vorm van kennis

Peter van der Schoor: implantoloog en succesvol ondernemer.

TEKST EN FOTO’S: BEN ADRIAANSE

In 1981 begon Peter van der Schoor
een tandartspraktijk in Garderen.
Nu, dertig jaar later, heeft hij zich
gespecialiseerd als implantoloog en
is hij behalve praktijkhouder ook
leverancier van implantaten, organisator van nascholingscursussen en
eigenaar van een dentaal automatiseringsbedrijf. Met zichtbaar enthousiasme leidt Van der Schoor ons
rond in zijn steeds verder uitgebreide
pand aan de Paleisweg 5. Intussen
vragen we hem naar zijn visie op een
aantal actuele kwesties. Een levendig gesprek met een bevlogen tandarts én een geboren ondernemer.
Er wordt geclaimd dat de implantologie het snelst groeiende onderdeel van de tandheelkunde is.
Deelt u deze mening?
“Als je het aan de omzet zou afmeten, aan de materialen die verbruikt worden, dan zou dat best
kunnen kloppen. Er worden jaarlijks 160.000 tot 200.000 implantaten geplaatst. Iets meer dan één
per honderd mensen. Met de 450
bij de NVOI geregistreerde implantologen, moeten we dat goed
kunnen behappen.
Eigenlijk zou het mooi zijn als
het vakgebied zichzelf kon opheffen. Je moet beginnen met gebitsbehoud, pas als dat misgaat
komen wij erbij. Helaas zien wij
– pas was het nog in het nieuws
– steeds meer verrotte kindergebitten. En wat dacht je van
16-25-jarigen, met hun bruisende
nachtleven waarin de mondhygiene ‘ietwat’ naar de achtergrond
verdwijnt? Red Bull en Cola doet
het glazuur oplossen als sneeuw
voor de zon, terwijl weekenddrugs als XTC leiden tot extreme
vormen van tandenknarsen. Dat
alles juist in de periode waarin
ze het meest kwetsbaar zijn én
op het moment dat de overheid
de vergoeding van mondzorg voor
18-21-jarigen uit het basispakket

gooit! Jongeren die zich zo gedragen, krijgen vroeg of laat met de
implantoloog te maken.”
Halverwege de jaren tachtig besloot u zich te specialiseren als
implantoloog. Ging zo’n specialisatie destijds anders dan nu?
“Toen ik begon, werd niemand
in de implantologie gehinderd
door enige vorm van kennis. Als
je een cursus implantologie deed,
duurde die een ochtend. Er was

geen internet, internationale bladen waren er niet. We hadden het
NTvT en het NT en daar moest je
het uithalen. Had je een vraag,
dan kon je een brief naar het buitenland sturen en moest je lang
wachten op antwoord.
Hoe anders gaat het er nu aan
toe. Ik ontvang een groot aantal internationale tijdschriften
waar ik nieuwe kennis uit haal.
Je hebt beurzen en congressen,
waar ik ook zelf lezingen houd,

anders in. Die voelen zo’n investering direct in de portemonnee
en zijn daarom terughoudender.
En dat terwijl er een overvloed is
aan studiemateriaal.
Tandartsen zouden ook meer
in het buitenland moeten kijken.
Ga eens naar zo’n congres als het
onderwerp je interesseert. Dat
is de manier om de sprekers te
ontmoeten die ook in alle grote
bladen publiceren. Als je alleen
maar naar het jaarcongres van je
eigen vereniging gaat en alleen
hun blad leest, dan blijf je met
oogkleppen op lopen.

”

is juist voor de jonge tandartsen
in loondienst e-learning interessant. Met Implacademy ben ik samen met andere aanbieders bezig
om deze nieuwe nascholingsvorm op te starten; we hebben
daar de studiofaciliteiten voor.
Als je gewoon vanuit huis achter
je computer kunt nascholen, is er
toch geen reden meer om weg te
blijven?”

> lees verder op pag 6

THINK EASY, THINK BIOCOMP
s¬¬%EN¬VEILIG¬EN¬BETROUWBAAR¬
implantaatsysteem,
toepasbaar bij alle indicaties.
s¬¬.ANOTECHNOLOGISCHE¬(!6$¬
oppervlakte structuur.
s¬¬%ENVOUDIG¬PROTHETISCH¬
opbouwsysteem met één
schroevendraaier.
s¬¬"IO#OMP¬IS¬OOK¬DISTRIBUTEUR¬
¬ VAN¬#ERASORB®¬- ¬#ERASORB®
Paro, Poresorb® 4#0 ¬
OssaBase® (!¬EN¬/SBONE®,
¬ DÏ¬SYNTHETISCHE¬BOTREGENE
ratiematerialen van nu.

NIEUWSGIERIG?
Bel dan naar het nummer 073-684 7202
of kijk op onze website www.biocomp.eu voor meer informatie.

[5] => untitled

Interview

dental tribune - netherlands edition

5

SIMPLY BETTER
®
STRAUMANN SLActive
De nieuwe generatie in oppervlakte-technologie:
Meer zekerheid en snellere osseointegratie bij iedere indicatie1,2
naar 3–4 weken3

Kortere inheeltijd van 6–8 weken

Verhoogde voorspelbaarheid bij kritische casussen1

Meer informatie op www.straumann.nl

n
... m eer da

Stra

uma

nn ® S

1

m

LAct

ive

er
ko
cht!

juni 2011

iljo
e

en
n im plantat

1
2
3

v

Ganeles et al. Clin. Oral Impl. Res. 2008;19:1119-1128
Bornstein et al. J Periodontol. 2010 Jun;81(6):809-819
Oates et al. The International Journal of Oral & Maxillofacial
Implants. 2007;22(5):755-760

For more details see summary SLActive ® Scientific Studies.

[6] => untitled

Interview

dental tribune - netherlands edition

Peter van der Schoor voor zijn praktijk, opleidings- en distributiecentrum in Garderen.

> vervolg van pagina 4
Anders dan in de jaren dat u begon zijn implantologische ingrepen niet meer voorbehouden aan
een kleine groep behandelaars.
Ook algemeen tandartsen betreden het terrein van de implantologie.
“Er zijn op dit moment 450 bij de
NVOI geregistreerde implantologen in Nederland. Helaas neemt
het aantal mislukkingen toe. Je
ziet dat er steeds meer wordt afgeklungeld. Dat is niet direct vanwege de algemeen practici die het
doen. Sommigen van hen doen
maar een paar implantaatoperaties per jaar, maar leveren uitstekend werk, soms beter dan een
geregistreerde implantoloog.
In het geval van een (aanstaand) ontbreken van elementen
dient de patiënt altijd voorgelicht
te worden over de mogelijkheid
van implantologie. De primaire indicatiestelling is het herstel
van functie en dat vindt plaats
op het occlusievlak. Van daaruit
zou je ‘top down’ moeten werken: vanaf de occlusie komt een
kroon en die staat op een wortel,
zit vast aan een brug of staat op
een implantaat. Eerst moet je dus
vaststellen wat er gemaakt moet
worden om herstel van functie te
realiseren.
Als er wordt doorverwezen,
pleit ik ervoor dat naar een tandarts-implantoloog te doen. In de
praktijk wordt echter vaak ook
verwezen naar een bij de NVOI
geregistreerde kaakchirurg. Een
kaakchirurg komt amper boven
het zachte weefsel uit: hij zorgt
voor het implantaat en een ander
mag de kroon erop zetten. Deze
vorm van down-up werken is onlogisch. Dan kun je een patiënt in
de stoel krijgen met een vers geplaatst implantaat waarmee je
niets kunt.
De kwaliteit van kaakchirurgen in Nederland is prima, daar
niet van, maar er zit vaak een
probleem in de aansturing. Ik zie
voor hen primair een belangrijke
rol in de pre-implantologische
chirurgie. Het is ook vreemd dat
een dubbel gekwaliﬁceerde kaakchirurg met tien jaar opleiding
zich bezighoudt met het plaatsen
van implantaten, met name in de
onderkaak. Het voordeel van een
als implantoloog geregistreerde
tandarts, is dat hij met een heli-

kopterview het hele traject zelf
kan doorlopen. Hij is zodoende
verantwoordelijk voor het eindresultaat.”
Welke ontwikkelingen in de implantologie constateert u de laatste tijd?
“Ik ben erg enthousiast over trabecular metal. Een nieuw implantaatmateriaal met een speciale
structuur, waarbij het bot en het
bloedstolsel niet tegen het implantaat, maar ín het implantaat
kruipt. De structuur van trabecular metal lijkt ook op de botstructuur. Het wordt allang toegepast
in orthopedische constructies.
Nu heeft de ontwikkelaar besloten dat hij dezelfde techniek ook
wil gaan toepassen in tandheelkundige implantaten.
Ik voer momenteel een prospectief onderzoek uit voor Zimmer (de leverancier waarvan Implacom, eigendom van Van der
Schoor, de producten exclusief
distribueert, red.), om voldoende
bewijs te leveren voor goedkeuring door de FDA. Voor het on-

“

Vanwege zijn verdiensten voor de tandheelkunde werd Van der Schoor in 2010 geridderd
in de Orde van Oranje Nassau. (foto eigendom van Peter van der Schoor)

die wel zichtbaar zijn met een
CBCT-opname! Zo kun je bijvoorbeeld óók, zonder pocketmetingen, constateren in welke mate
een patiënt parodontaal verval
heeft. Een interessante innovatie
dus, maar ook lastig. Als je betaald wordt voor het maken van
een CBCT, dan moet je die ook
kunnen beoordelen. Sommigen
vinden het al moeilijk een OPG te
analyseren, laat staan een driedimensionaal beeld. Een training
is daarom geen overbodige luxe.
Zelf ben ik redelijk autodidact,
maar ik merk dat veel vakgenoten
eerlijk toegeven er niet wijs uit te
worden.
Verder speelt momenteel de
kwestie of wij alle patiënten nog
wel open moeten maken om bot
te oogsten. In Nederland leeft
nog te veel de gedachte dat bot
van iemand zelf afkomstig moet
zijn. Het gevolg is dat eigen bot
uit de mond van de patient geoogst moet worden of, nog vervelender: uit de heup. De patiënten
worden door kaakchirurgen geclaimd, omdat zij het van die bot-

Ik moet me telkens realiseren dat wat ik
zeg, op een schaaltje gewogen wordt

derzoek moet ik dingen doen die
ik nog nooit gedaan heb, maar tot
nu toe bevalt het uitstekend. Het
mooie is dat ik er steeds binnen
24 uur een kroon op moet zetten en dat dat tot nu toe telkens
goed gaat. Op dit moment wordt
het materiaal alleen gemaakt
door Zimmer, dat er een patent
op heeft. Ik vind het leuk om zo
nauw bij een belangrijke innovatie als deze betrokken te zijn: ik
geef er regelmatig voordrachten
over.
Een andere belangrijke ontwikkeling is die van de Cone Beam
CT. Daar hebben we in onze praktijk sinds drie jaar de beschikking
over. Natuurlijk hebben voor die
tijd de tweedimensionale beelden
prima voldaan. Maar de driedimensionale röntgenologie is een
pre voor de implantologie, zeker
voor nieuwkomers, omdat dit bij
uitstek 3D-tandheelkunde is. Op
een orthopantomogram wordt
40% van de afwijkingen gemist

juni 2011

”

transplantaties moeten hebben.
Ik durf te beweren dat je net zo
goed met donorbot kunt werken.
Het is net zo veilig als lichaamseigen bot: je kunt de voorwaarden
daarvoor creëren. Dat blijkt ook
uit wetenschappelijk onderzoek.
Gek genoeg vindt men het goed
om een koeienderivaat of -extract
voor een patiënt te gebruiken,
maar bot van je buurman kan
niet.
Discussies over botvervangers
kunnen wat mij betreft naar de
achtergrond verdwijnen, omdat
donorbot ruimschoots voorradig
is. Bovendien is de kans op afstoting nihil, zeker als de speciﬁeke donor-prionen verwijderd
zijn op basis van een gevalideerd
Zodoende
Tutoplast®-proces.
blijven alle eigenschappen van
bot qua samenstelling, collageen
en hydroxyl-apathiet aanwezig.
Het donorbot komt van donoren
met een donorcodicil. Het wordt
voor en na de verwerking in vivo

op proefdieren getest. Je kunt ervan uitgaan dat ons donorbot veilig is: de IGZ heeft meerdere controles gedaan en Implacom is nu
een officieel goedgekeurde weefselinstelling.”
Hoe kan het dan dat er nog nauwelijks met donorbot wordt gewerkt?
“Dat is inderdaad merkwaardig.
We hebben het op de website
staan, maar er is nauwelijks interesse, behalve van patiënten. Zelf
gebruik ik het sinds acht jaar,
vanaf toen het net beschikbaar
kwam, omdat het me veel beter
leek voor de patiënten. Ik kan nu
zelfs hele blokken krijgen van dat
materiaal, die ik zo op de kaak
kan schroeven. Uiteraard vereist
het gebruik ervan wel een training.
Blijkbaar zijn collega’s niet zeker van hun zaak. Ze betwijfelen of het wel veilig is. Als je daar
twijfels over hebt, zul je de kennis en kunde moeten hebben om
relevante onderzoeken te beoordelen. Als anderen maar hard genoeg schreeuwen ‘het beste bot is
het bot van de patiënt zelf’, dan
raakt men toch overtuigd. Ik zit
in het kamp dat betwijfelt of lichaamseigen bot wel de eerste
keuze zou moeten zijn, vanwege
de onvermijdelijke donoroperatie. Ik had een patiënt die wel kon
dansen, maar niet goed kon eten.
Nu is het omgekeerd: eten kan
zij weer, maar dansen lukt niet
meer. Je ruilt een kunstgebit dan
in voor een rollator.”
U propageert nu enkele producten waarvan u zelf distributeur
bent. Daarnaast bent u praktiserend implantoloog én actief betrokken bij de NVOI. Het woord
‘belangenverstrengeling’ zal af en
toe vallen.
“Voor mezelf kan ik dat imago
uitsluiten, maar naar de buitenwereld toe zal me dat niet lukken.
Wel probeer ik altijd uit te leggen
dat ik het moeilijker heb dan de
gewone distributeur. Ik heb namelijk de eed als arts afgelegd
en wil alle patiënten een zo goed
mogelijk resultaat leveren. Dat
geldt ook voor patiënten die door
vakgenoten met onze producten
worden behandeld. Of je je ambities waarmaakt of niet, dat blijft
het hoofddoel en altijd belangrijker dan het commerciële doel.

Het kan natuurlijk zijn dat je
een keer een bevoordeling krijgt.
Als Zimmer mij in het buitenland
een voordracht wil laten houden,
dan vergoeden ze de gemiste omzet, en er zitten allerlei extra’s bij.
Ik zie ook dat tandartsen worden
uitgenodigd om in het buitenland
te komen kijken hoe tandarts X
op een bepaalde manier implantaten plaatst, zodat zij het daarna
ook op die manier kunnen. Uiteraard worden ook de echtgenotes
uitgenodigd en zien zij vervolgens
nooit een rekening. Laten we elkaar geen mietjes noemen, zo
werkt het nu eenmaal. De apothekerswereld en ook de artsenwereld zijn ons daarin voorgegaan.
Er zou in mijn geval echt sprake zijn van belangenverstrengeling als ik in mijn functie als
secretaris van het Consilium Implantologicum (één van de NVOIcommissies, red.) ideeën zou ontwikkelen waarmee ik mijn bedrijf
bevoordeel. Uiteraard probeer ik
dat niet te doen. Nogmaals: mijn
afwegingen zijn vaak veel moeilijker dan een gemiddelde collega. Die kan vanuit zijn eigen visie werken. Ik moet me telkens
realiseren dat wat ik zeg, op een
schaaltje gewogen wordt. En mijn
criticasters zullen er altijd een
bevestiging in zien.”
Merken uw patiënten ook voordelen van uw sterke banden met de
industrie?
“Absoluut. Ik werk alleen met
producten van Zimmer. Daarom
ontstaan bij mij nooit problemen
rond verschillende merken van
gebruikte implantaten. Alles wat
ik gebruik is bekend en leverbaar.
Bovendien heb ik hier mijn eigen
voorraad, waardoor ik nooit misgrijp en alles in huis heb. Voor
mijn patiënten is dat heel prettig.
Ik kan me voorstellen dat anderen mij verwijten dat ik geen
producten van andere merken
gebruik. Maar ik vraag me dan
af: in welk opzicht zou mijn product minder goed zijn? Uiteindelijk gaat het er toch om dat het
lichaam van de patiënt het implantaat accepteert.
Wat ik wel een probleem vind,
is het ontbreken van kennis onder tandartsen over de producten
die ze gebruiken. Veel tandartsen
nemen nauwelijks de moeite naar
de vertegenwoordiger te luisteren

[7] => untitled

juni 2011

Interview

dental tribune - netherlands edition

die zijn producten onder de aandacht brengt. Zo’n gesprek moet
dan in de lunchpauze en zo krijg
je een vertegenwoordiger die in
korte tijd zo veel mogelijk moet
vertellen, terwijl de tandarts alleen maar op zijn horloge kijkt.
Dat werkt niet. En als het wel
werkt, dan praten ze alleen maar
die vertegenwoordiger na. Is het
in mijn geval dan een nadeel dat
ik nauw met een leverancier samenwerk en zijn producten tot in
de ﬁnesses ken?”
Wat gaat er, in uw eigen ervaring
en die van collega’s, vaak mis bij
een implantologische ingreep?
“Het gaat soms al mis bij de anamnese. Prof. dr. Hakman heeft
dat eens mooi verwoord: ‘geen
prognose zonder diagnose, en
geen diagnose zonder anamnese’.
Je moet eerst te weten komen wat
de patiënt wenst en dan nagaan
of je wel aan dat verwachtingspatroon kunt voldoen. De diagnose
wordt nogal eens verkeerd gesteld: sommige patiënten moet je
niet willen implanteren. Er kunnen psychische klachten zijn die
je op waarde moet schatten. Stel:
je hebt een patiënt die zijn hele
leven zijn problemen verbijt en
zijn tanden kapot knarst. Als je
hem implantaten geeft, dan begint hij weer van voren af aan.
Zulke mensen moet je niet altijd
willen behandelen, ook al heeft
hun gebit objectief gezien een implantaat nodig. Toch wordt het
vaak wel gedaan en dan is het
wachten op mislukkingen.”
Met het oog op kaakbotslijtage
worden al regelmatig tandwortelimplantaten in de onderkaak
geplaatst. Implantoloog prof. dr.
Gert Meijer heeft er onlangs voor
gepleit dit ook tijdig in de bovenkaak te doen, om een latere herstelreparatie te voorkomen. Sluit
u zich bij Meijer aan?
“Volledig. Het kostbare is dat er
pas wordt geïmplanteerd als er
bijna geen kaak meer is. En dan
moet je allerlei toeters en bellen inzetten om eerst kaakbot te
maken en daar implantaten in te
zetten. Ook voor patiënten is dat
een vervelende periode. Niet iedereen krijgt te maken met botverlies, het zou kunnen dat er een
gen voor verantwoordelijk is. Het
zou geweldig zijn als je kunt zeggen: dat is een risicopatiënt, die
moeten we aanpakken.
Helaas wordt er te weinig preventief ingegrepen. De reden is
dat het, op dat moment, veel geld
kost en het beleid net zo vaak verandert als de politieke samenstelling van het kabinet. De behandeling wordt wel vergoed, maar een
zorgverzekeraar zit er niet op te
wachten. Als de ingreep die Gert
Meijer voorstelt op grote schaal
preventief wordt toegepast, dan
betekent dat een enorme kostenpost op de korte termijn. Verder
wordt niet gekeken.
De kwaliteit van leven verbetert
inderdaad, hoewel pas in de toekomst. Een verzekering is alleen
maar bezig met een zo laag mogelijke premie zijn tent draaiende
te houden. Dat klinkt nogal cru,
maar ik ben echt van mening dat
het zo gaat. Als er meer preventief
wordt ingegrepen, dan moet op
korte termijn de premie omhoog.
En dat is politiek niet te verkopen.
Daar gaat het juist om het reduce-

ren van de behandelvraag.
Wat je ook ziet, is dat alles gemachtigd moet worden. Ik heb
hier anderhalve fte in huis die alleen bezig is met machtigingen
aanvragen, veelal per post. Er

“

Met die vertragingstechnieken
wordt dus veel geld bespaard.
De zorgverzekeringen zullen daar wel over vallen, maar
ik neem geen blad meer voor de
mond. Ik durf ze wel uit te dagen.

Is het een nadeel dat ik nauw met een leverancier
samenwerk en zijn producten tot in de ﬁnesses ken?

is blijkbaar geen enkel vertrouwen in de tandheelkunde, anders
zou de verzekering zeggen: ga je
gang maar. Nu kan de procedure
maanden duren. ‘Gelukkig’ voor
de verzekering hebben we hier al
twee mensen gehad op de administratieve wachtlijst die op “natuurlijke wijze” zijn afgevallen.

”

En daar is alle reden toe. De verzekeringen hebben te veel macht
gekregen, omdat zíj over het geld
beschikken. Er wordt dan gesproken over maximale transparantie
in de zorg, maar wegens onkunde zijn zij veelal niet in staat om
die transparantie te beoordelen.
In de praktijk betekent transpa-

rantie voor de zorgverlener vaak
transpiratie en voor de zorgverzekeraar maximale dominantie. Ik
trek wat deze situatie betreft weleens de vergelijking met het boek
Animal Farm.”
Hoe kijkt u als tandarts-ondernemer aan tegen de invoering van
vrije tarieven in de mondzorg?
“Dat hangt ervan af wat de gevolgen zijn. Ik kan het me misschien
wel permitteren om de hoogste
kwaliteit tegen de hoogste prijs
aan te bieden, zodat de omzet
verder stijgt. Maar waar moeten
die andere patiënten dan naartoe? Moeten die dan naar een kliniek die gerund wordt door een
verzekeraar, met tandartsen die
alleen maar in loondienst willen
werken? Als het systeem van vrije
prijzen zo uitkristalliseert, haal

je de solidariteit uit de samenleving. In ons oorspronkelijke verzekeringsstelsel kan iedereen tot
zijn recht komen, ongeacht inkomen. Het risico is dat je dat loslaat.
In principe ben ik niet tegen
vrije tarieven. Ik word nu soms
gehinderd in mijn praktijkvoering. Zo wil ik een laser gebruiken, maar ze weigeren daar een
code voor af te geven. Ik mag hem
dus wel inzetten, maar niet in rekening brengen. Dat is absurd.
De huidige situatie staat de kwaliteit soms in de weg en in die zin
kan ik vrije tarieven alleen maar
toejuichen.” ■

Reageren? Stuur een e-mail naar
redactie@dental-tribune.nl

Postbus 381, 1700 AJ Heerhugowaard
Dorpsstraat 72, 1713 HK Obdam
Tel. 0226 - 360 150
Fax 0226 - 360 151
info@dent-medmaterials.nl
www.dent-medmaterials.nl

Bewezen, betrouwbaar en veilig

publications
years experience

LEADING REGENERATION

[8] => untitled

Excerpt

dental tribune - netherlands edition

juni 2011

Implantologie: de juiste
behandeling kiezen
Dit is een hoofdstuk uit het boek Implantologie: Een introductie voor de
algemeen practicus (Prelum, 2006). Auteurs: L.J. Searson, M. Gough,
K. Hemmings. Nederlandse redactie: M.S. Cune, G.J. Meijer.

DOEL

In dit hoofdstuk wordt ingegaan
op de oorzaken van het verlies
van gebitselementen en hoe dit
de te kiezen vervangingsmethode
kan beïnvloeden. We kijken naar
de noodzaak van vervanging van
ontbrekende gebitselementen en
geven een overzicht van de vooren nadelen van elke vervangingsmethode.
RESULTAAT

Na bestudering van dit hoofdstuk
heeft de lezer inzicht in de wijze
waarop de oorzaak van tandverlies invloed heeft op het behandelplan en de beschikbare opties
voor vervanging van de gebitselementen.
INLEIDING

In de hedendaagse tandheelkunde zouden dentale implantaten
beschouwd kunnen worden als
de methode bij uitstek voor vervanging van gebitselementen.
Toch mag niet worden voorbijgegaan aan de alternatieve methoden ter vervanging van een verloren gegaan gebitselement.

OORZAKEN VAN VERLIES VAN
GEBITSELEMENTEN

Eerst dient de oorzaak van het
verlies van gebitselementen te
worden vastgesteld, aangezien dit
vaak van invloed kan zijn op het
behandelplan. De prognose van
de dentitie in zijn geheel dient te
worden bepaald, alsmede die van
de directe buurelementen van het
te vervangen gebitselement c.q.
de te verwachten gebitselementen. Indien verlies van nog meer
gebitselementen wordt verwacht,
moet daarmee in het behandelplan te allen tijde rekening worden gehouden. Als de prognose
van de restdentitie ongunstig is,
kan een patiënt op langere termijn meer baat hebben bij een radicaal behandelplan. Afhankelijk
van de aard van de gebitsaandoening en de moeilijkheidsgraad
van de extractie zal na verwijdering van het gebitselement een
zekere mate van verlies van harde
en zachte weefsels optreden. Bij
implantaten zou het weefselverlies minimaal moeten zijn. Door
ernstig weefselverlies kan het
eindresultaat evenwel tegenvallen, tenzij een vorm van augmentatie van harde of zachte weefsels
wordt overwogen.

De belangrijkste oorzaken van
verlies of ontbreken van gebitselementen zijn:
• paradontale aandoeningen;
• cariës;
• endodontisch falen;
• trauma;
• hypodontie.

behandeling mogelijk noodzakelijk wordt. In een later stadium
is dan extra steun van (parapulpaire) stiften soms nodig. Zwaar
gerestaureerde gebitselementen
compliceren de behandelplanning.
ENDODONTISCH FALEN

PARODONTALE AANDOENINGEN

Als bij een patiënt sprake is van
een vergevorderde, progressieve
vorm van parodontitis, dient er
zorg te bestaan voor de prognose
van de dentitie in zijn totaliteit.
De patiënt in afb. 2-1 vertoont
kenmerken van een instabiele
dentitie, met esthetische tekortkomingen. Voortschrijding van
de parodontitis leidt tot recessie
en verlies van weke delen. Dit resulteert weer in verlengde klinische kronen en het optreden van
interdentale ‘zwarte driehoeken’.
Gevolg is een ongunstig esthetisch resultaat. Bij dentale implantaten is meestal een zekere
mate van wekedelen- of botaugmentatie vereist.
CARIËS

Cariës verzwakt de gebitsstructuur. Behandeling van cariës door
middel van plastische of gegoten
restauraties resulteert in verder
verlies van de gebitsstructuur.
Door de restauratiecyclus van
herstel en vervanging verzwakt
de gebitsstructuur nog meer, zodat uiteindelijk endodontische

Endodontische
behandelingen
zijn meestal succesvol; er worden succespercentages van 95 na
tien jaar gemeld. Door het ontbreken van voldoende tandmateriaal kan het echter noodzakelijk worden het gebitselement te
voorzien van een kroon met stiftopbouw. Hoewel de endodontische behandeling doorgaans
voorspoedig verloopt, kan verlies
van tandstructuur uiteindelijk
tot verlies van het gebitselement
leiden (afb. 2-2). Indien een operatieve endodontische procedure
moet worden uitgevoerd op een
zwaar gerestaureerd gebitselement, is het nuttig de kosten en
baten van zo’n behandeling goed
af te wegen. Vaak is het beter om
het gebitselement te verwijderen
dan te investeren in vervangende
restauraties.
TRAUMA

Ernstig trauma kan verlies van
harde en zachte weefsels tot gevolg hebben. Soms is er sprake
van avulsie of fractuur van gebitselementen. Het voorspellen
van de prognose van getrauma-

Bot zonder biologische historie…
Synthe
Osbone®
- Veilig
- Spongieus
- BioCompatible

Nieuwsgierig?
Kijk voor meer informatie over Osbone® en/of andere
botregeneratiematerialen op www.biocomp.eu
of bel naar 073-684 72 02.

tisch

tiseerde gebitselementen is vaak
problematisch. Een signiﬁcant
percentage van dergelijke gebitselementen verliest zijn vitaliteit
binnen vijf à tien jaar na het trauma. Daardoor zijn ze als potentiele pijler voor een brug of andere
prothetische voorziening minder
geschikt. Getraumatiseerde gebitselementen kunnen aan inwendige en uitwendige resorptie
onderhevig zijn.
HYPODONTIE

Hypodontie komt voor bij circa zes procent van de bevolking.
Hieronder vallen ook patiënten
met palatoschisis of andere craniofaciale afwijkingen. Vaak lijden deze patiënten tevens aan
microdontie en is er sprake van
een malocclusie. Wanneer gebitselementen niet zijn aangelegd, is het beschikbare alveolaire bot veelal smal of geatroﬁeerd.
Dit bemoeilijkt de orthodontische behandeling en de daaropvolgende gebitsvervanging. Een
voorbeeld wordt getoond in afb.
2-3, waarin een frameprothese te
zien is bij een patiënt met hypodontie. Een conventionele brug
was hier geen haalbare oplossing en de patiënt wilde geen bottransplantatie ondergaan.
Waarom is vervanging van ontbrekende gebitselementen noodzakelijk?
Patiënten kunnen de meest uiteenlopende verwachtingen van
een tandheelkundige behandeling hebben. Meestal gaan zij ervan uit dat frontelementen uit esthetische overwegingen moeten
worden vervangen. Een beslissing over het vervangen van premolaren en molaren wordt vaak
al lastiger. Van oudsher gelden de
volgende motieven voor vervanging van gebitselementen:
• uiterlijk;
• functie;
• in stand houden van mondgezondheid.
Na extractie kan niet worden
voorspeld of het gebitselement
zich op ongewenste wijze zal
verplaatsen. Er bestaat altijd het
risico van scheefstand of migratie van een gebitselement in
de richting van het edentate gebied binnen dezelfde gebitsboog.
Evenzo kan bij instabiele occlusie eruptie van de antagonist
naar het edentate gebied optreden. Accumulatie van voedselresten, cariës, occlusieafwijkingen en temporomandibular joint
dysfunction (tmj), maar ook andere dentale aandoeningen kunnen optreden ten gevolge van ongewenste tandverplaatsing. Als
tandverplaatsing zich vijf jaar na
extractie niet voordoet, zal die
ook hoogstwaarschijnlijk later
niet optreden. Wordt besloten
verloren gegane gebitselementen
niet onmiddellijk te vervangen,
dan is het raadzaam om de situ-

[9] => untitled

juni 2011

Excerpt

dental tribune - netherlands edition

Afb. 2-1 (a) Instabiele, parodontaal
gecompromitteerde dentitie, met te
verwachten toekomstig tandverlies.
(b) Op het orthopantomogram is ernstig,
onregelmatig botverlies te zien.

Afb. 2-2 Verticale wortelfractuur van met kroon en stiftopbouw gerestaureerde centrale
incisief, wat extractie noodzakelijk maakte.

atie ten minste vijf jaar lang periodiek te beoordelen voordat de
edentate ruimte als stabiel kan
worden beschouwd en met vertrouwen onbehandeld kan worden gelaten.

• conventionele brug;
• adhesiefbrug;
• vaste en uitneembare oplossingen;
• implantaten.

Iedere patiënt heeft zijn eigen,
persoonlijke glimlach. Meestal worden daarbij alle frontelementen getoond, maar in extreme gevallen ook de molaren. Bij
veel lipelevatie, waarbij de gingiva overmatig zichtbaar is, zullen tandartsen uiteraard meer geneigd zijn tot vervanging van de
ontbrekende gebitselementen.
Voor een adequate voedselopname is de aanwezigheid van gebitselementen niet per se noodzakelijk. Het ontbreken van
verscheidene
gebitselementen
doet afbreuk aan de kauwfunctie. Of een patiënt over voldoende
gebitselementen beschikt om van
een maaltijd te genieten, is een
afweging die hij of zij zelf moet
maken. De laatste jaren wint
het ‘verkorte tandboog’-concept
steeds meer aan populariteit. Het
is goed te beseffen dat de bedenkers van dit concept van mening
waren dat een beperkt aantal occlusale eenheden acceptabel was,
op voorwaarde dat bij die patiënten geen sprake was van een progressieve gebitsaandoening. De
nadruk lag daarbij op tekenen
van tmj, ernstige gebitsslijtage of
parodontale migratie. Onderzoeken naar kauwefficiëntie hebben
aangetoond dat de functie bij patiënten met uitneembare partiële
prothesen ver achterblijft bij die
van het natuurlijke gebit, van vast
brugwerk of van implantaatgedragen prothesen.
Voordat de behandelopties ter
sprake kunnen komen, dienen
tandarts en patiënt beiden overtuigd te zijn van de noodzaak van
vervanging.
OPTIES VOOR VERVANGING VAN
GEBITSELEMENTEN

Wanneer gebitselementen ontbreken, dienen de volgende opties
te worden overwogen:
• de diastemen handhaven;
• orthodontische behandeling
om de ruimte op te vullen;
• partiële prothese;
• volledige prothese;
• overkappingsprothese;

De beslissing om gebitselementen niet te vervangen wordt vrijwel uitsluitend genomen als het
posterieure gebitselementen betreft.
ORTHODONTISCHE BEHANDELING

Uiteraard is het belangrijk om
vervanging door middel van restauraties of prothesen te vermijden als een orthodontische
behandeling het probleem kan
oplossen. De keuze voor een orthodontische behandeling bij
het opvullen van een ruimte beperkt zich vooral tot de jongere
patiënt, aangezien volwassenen
doorgaans minder bereid zijn
een langdurige behandeling met
vaste apparatuur te ondergaan.
Voordat de ruimte wordt gesloten
door middel van een orthodontische behandeling, dient aandacht
te worden besteed aan de volgende factoren:
• Technische haalbaarheid; gebruik van een proefopstelling
biedt enig inzicht in het te behalen eindresultaat.
• Mondhygiëne; slechte mondhygiëne is een contra-indicatie
voor een orthodontische behandeling.
• Betrokkenheid van de patiënt;
de bereidheid en motivatie om
een langdurige behandeling te
ondergaan en langere tijd apparatuur te dragen.
• Stabiel resultaat; na behandeling moeten verplaatste elementen in retentie worden
gehouden om een recidief te
voorkomen.
UITNEEMBARE PROTHESEN

Met uitneembare prothesen kan
elk gewe nst aantal gebitselementen vervangen worden, desnoods het volledige gebit. Ze
vormen de goedkoopste vervangingsoplossing en zijn voor veel
patiënten nog steeds een acceptabele optie. Meestal ontstaan er
voor de patiënt meer problemen
naarmate de prothese uitgebreider wordt. In gevallen waar hooguit twee of drie gebitselementen
resteren, dienen algehele extractie en een volledige boven- en onderprothese te worden overwo-

gen. Indien het echter mogelijk
is sommige wortels te behouden,
kan als alternatief aan een overkappingsprothese worden gedacht. Het belangrijkste voordeel
van een overkappingsprothese is
dat de resterende wortels het alveolaire bot vasthouden, wat de
kans van slagen voor een volledige of partiële prothese vergroot. Afhankelijk van de mate
van slijtage van de kunstharsen
gebitselementen en van eventueel bruxisme duurt het bij een
prothese naar verwachting drie
tot vijf jaar voordat onderhoud of
vervanging noodzakelijk is. Een
zorgvuldig vervaardigde, goed
passende frameprothese van kobaltchroom heeft een verwachte levensduur van meer dan tien
jaar. Het is echter lastig om voor
de kleine verbindingen en ankers
een duurzame constructie met de
juiste metaaldikte te ontwerpen.
In vergelijking met vaste vervangingsmethoden zijn de kosten
niettemin betrekkelijk laag. Patiënten dienen bekend te zijn met
de zorg die ze thuis in acht moeten nemen om parodontale aandoeningen en cariës te voorkomen.

Afb. 2-3 (a) Labiaal aanzicht van een volwassen patiënt met ernstige hypodontie. Let op
het ernstige weefselverlies in de cuspidaat- en premolaarregio. (b) Palatinaal aanzicht:
onvoldoende geschikte pijlers voor een brug. (c) Tandvervanging door middel van een
frameprothese. (d) Labiaal aanzicht na afbehandeling.

CONVENTIONELE BRUGGEN

Conventionele bruggen werden
vaak als ideale oplossing beschouwd bij de behandeling van
de partieel edentate patiënt. Conventioneel brugwerk van goede
kwaliteit gaat naar verwachting
meer dan vijftien tot twintig jaar
mee (afb. 2-5). Hoe beperkter de
hoeveelheid resterende gebitsstructuur, hoe lager het succespercentage. Bekende risico’s zijn
parodontitis, endodontische behandeling, stiftretentie en te weinig gebitsstructuur. Naargelang

de omvang van de brug toeneemt,
neemt het succespercentage af.
Conventioneel brugwerk levert
soms problemen op bij het onderhoud en als er problemen optreden, is reparatie vaak niet haalbaar. In de meest teleurstellende
gevallen gaan ook de abutmentelementen verloren. Ernstige
vormen van falen zijn vaak het
gevolg van een te ambitieus behandelplan, waarbij uitvoering
en onderhoud tekortschoten. Bij
een vrij grote edentate ruimte

Implantologie
Een introductie voor de algemeen practicus

ADHESIEFBRUGGEN

Sinds de komst van de adhesieve technieken is het mogelijk allerlei kleine edentate ruimtes
op te vullen met adhesiefbruggen. Deze restauratievorm geeft
een bevredigend resultaat, en de
vereiste preparatie is minimaal.
Voor een succesvolle restauratie
door middel van een adhesiefbrug is overigens wel een aanzienlijke hoeveelheid resterende
gebitsstructuur noodzakelijk. De
levensduur van adhesiefbruggen blijkt zeven tot acht jaar te
bedragen, met kleine verschillen tussen de verschillende soorten bruggen. Dit type brugwerk is
echter als technisch veeleisend te
beschouwen. Het succes van adhesiefbruggen is afhankelijk van
precieze verwerking in het laboratorium en gedetailleerde afwerking van het metalen oppervlak,
maar ook van een zorgvuldig klinisch handelen (afb. 2-4). Adhesiefbruggen zijn geen geschikte
optie bij een zwaar gerestaureerde dentitie waar nog nauwelijks
glazuuroppervlak wordt aangetroffen.

Auteurs: L.J. Searson,
M. Gough, K. Hemmings
Nederlandse redactie:
M.S. Cune, G.J. Meijer
Afbeeldingen: vele klinische
afbeeldingen
ISBN: 978 90 8562 015 0
Omvang: 126 pagina’s
Prijs: € 69,50
Het boek Implantologie is een beknopte inleiding in de implantologie. Het stelt tandartsen algemeen practici in staat
om implantaten als behandeloptie aan de patiënt voor te
leggen. Hierbij staat centraal hoe de beste chirurgische en
restauratieve behandelingprotocollen kunnen worden gekozen, waarmee het optimale functionele en cosmetische
resultaat voor de individuele patiënt wordt bereikt.
“Dit boek schetst in slechts honderd bladzijden leesplezier
een zeer compleet beeld van alle aspecten die van belang
zijn voor indicatie, behandeling en nazorg van implantologische behandelingen.” – Nederlands Tandartsenblad
Als lezer van Dental Tribune kunt u dit boek met de
actiecode implant zonder verzendkosten bestellen!

[10] => untitled

10 Excerpt

dental tribune - netherlands edition

• bij jonge, nog niet volgroeide
patiënten.
CONCLUSIES

Afb. 2-5 Een conventionele vrij eindigende
brug ter vervanging van een premolaar in
zwaar gerestaureerde dentitie.

• De prognose voor afzonderlijke
gebitselementen en de dentitie
in zijn totaliteit vormen de leidraad bij de besluitvorming. Bij
gebitselementen met een ongunstige prognose is extractie
raadzaam of moet toekomstig
verlies worden ingecalculeerd
in een ‘faalplan’.
• Verlies van harde en zachte

weefsels doet afbreuk aan de
esthetiek, tenzij augmentatie
wordt overwogen.
• Niet alle gebitselementen behoeven vervanging; sommige
ruimtes kunnen als acceptabel
worden beschouwd en een ‘verkorte tandboog’ kan soms een
aantrekkelijke optie zijn.
• Sommige ruimtes kunnen orthodontisch worden gesloten.
Prothesen en bruggen dienen
altijd te worden overwogen als
alternatief voor vervanging van

gebitselementen. Bij de meeste edentate ruimtes zijn implantaten de eerst aangewezen
keus.
AANBEVOLEN LITERATUUR

Wise MD. Failure in the restored
dentition: Management and treatment. London: Quintessence
Publishing, 1995.
Hemmings K, Harrington Z. Replacement of missing teeth with
ﬁ xed prosthesis. Dental Update
2004;31:137-147. ■

Inhoudsopgave Implantologie.
Een introductie voor de
algemeen practicus:
1. Geschiedenis en ontwikkeling
van tandheelkundige
implantaten
2. De juiste behandeling kiezen
3. Patiëntbeoordeling en
behandelplan
4. Chirurgische technieken
5. Prothetische procedures
6. Implantaatvervanging in
complexe situaties
7. Complicaties en onderhoud
8. De toekomst

waar na verlies van een gebitselement een vrij eindigende brug is
geplaatst, is het raadzaam voor
een combinatie van kronen en
een uitneembare voorziening te
kiezen. De resterende gebitselementen kunnen worden gemodiﬁceerd door middel van het aanbrengen van occlusale steunen,
geleidevlakken en ondersnijdingen. Volledige kronen met precisieverankering of gesurveyde
kronen kunnen de retentie en
stabiliteit van de frameprothese
in hoge mate verbeteren.

Een van de belangrijkste voordelen van implantaten is dat gave
naburige gebitselementen bij de
tandvervanging worden ontzien.
Daarentegen kunnen zwaar gerestaureerde gebitselementen op
bevredigende wijze worden vervangen door kronen, maar die
zijn niet altijd geschikt als brugpijler. Implantaten verdienen de
voorkeur in de volgende situaties:
• niet-gerestaureerde dentitie;
• zwaar gerestaureerde dentitie
(als pijler ongeschikt);
• dentitie met diastemen/
‘spleetjes’;
• te korte klinische kronen (als
pijler ongeschikt) (microdontie
en te geringe gebitsstructuur);
• gebitsprotheseproblemen (ernstige atroﬁe, kokhalsreﬂex).
Zo zijn er ook situaties waarin
het problematisch of ongewenst
is om implantaten te plaatsen:
• restdentitie met een ongunstige prognose;
• te geringe mesiodistale ruimte
(onderfrontelementen);
• te geringe interocclusale ruimte;

Afb. 2-4 (a) Vrij eindigende adhesiefbrug
ter vervanging van een laterale incisief
bij een 14-jarige patiënt die nog te jong
is om voor een implantaat in aanmerking
te komen.
(b) Labiaal aanzicht van adhesiefbrug.

IMPLANTATEN

juni 2011

In 2011 vieren wij feest – samen met u!

125 jaar Dentaurum - 10 jaar Dentaurum Benelux

Dentaurum Benelux bvba.sprl · Britselei 28 · 2000 Antwerpen · België · Belgique · Tel.: + 32.(0)3 / 707.23.20 · Fax: + 32.(0)3 / 707.23.21
Internet: www.dentaurum.be / www.dentaurum.nl · E-mail: info@dentaurum.be

[11] => untitled

juni 2011

Implantologie

dental tribune - netherlands edition

Driekwart menselijk lichaam
vervangbaar
BRUSSEL – Driekwart van ons li-

chaam, inclusief het gebit, is al
vervangbaar door hoogtechnologische implantaten of protheses.
Dat zegt Richard van den Broeck
van Unamec, de koepel van 380
Belgische ontwikkelaars van dergelijke technologieën, variërend
van tandheelkundige implanta-

ten tot beenprothesen. “De wetenschap is op dat vlak zeer geevolueerd. De zenuwbanen en
hersenen, daar vinden de onderzoekers voorlopig geen alternatief
voor. Maar ook dat komt er ooit.”
Daarnaast ontbreken de maag,
darmen en nieren in het lijstje.
“Organen zijn uitermate complex,

Om succesvol te zijn in de orale

implantologie is meer nodig dan
een goed implantaatsysteem!

Implacom komt naar u toe

het antwoord op uw vraag

omdat er daar ook biologische
processen spelen. Een kunstmaag
moet bijvoorbeeld ook maagsap
kunnen produceren. Zolang daar
geen oplossingen voor zijn, doen
we een beroep op transplantaties
van overleden mensen of van donoren. Maar ook daar mogen we
vroeg of laat een medische doorbraak verwachten.”
Van den Broeck benadrukt dat
de kans dat iemand ooit voor
driekwart uit vervangstukken bestaat, zo goed als ondenkbaar is.
“Een lichaam is geen auto die je
even naar de garage brengt voor
onderhoud of voor enkele reparaties. De wetenschap doet onderzoek naar implantaten of protheses om levens te redden of om de
levenskwaliteit te verhogen, niet
om levens eindeloos te rekken.”
(bron: Nieuwsblad.be) ■

Kaakchirurgen
trekken aan de
bel over melkgebitten

opleiden en begeleiden
LEEUWARDEN – Kaakchirurgen

zien is doen

kennis is macht, delen is kracht

u kunt op ons rekenen

Implacom voor implanteren zonder zorgen
Zimmer® One-Piece

Tapered Screw-Vent®
SwissPlus®

Puros

Dentak
:
www.implacom.nl - )
0577 46 1927
:
www.implacademy.nl - )
0577 46 1981

in Noord-Nederland luiden de
noodklok. Steeds vaker moeten
ze bij kleuters het hele melkgebit trekken vanwege verregaand
tandbederf.
De kinderen komen voor het
eerst in hun leven bij de tandarts
omdat ze pijn hebben. De arts
constateert dan dat de tanden
half zijn weggerot, kiezen al gaatjes hebben voordat ze zijn uitgegroeid en het tandvlees ontstoken
is. Zelfs na een second opinion
volgt al snel de beslissing: trek
het hele melkgebit maar. En dan
maar hopen dat het met de permanente dentitie wel goed komt.
Na een overleg tussen de GGD,
de afdeling kindertandheelkunde
in het UMCG, de tandartsveren-

“

Het ligt vooral aan
de houding en kennis
van de ouders

”

ging NMT, de zorgverzekeraars
en het Zorginnovatieforum zinnen de organisaties gezamenlijk
op maatregelen. “Het gaat niet
goed. En er moet iets gebeuren”,
zegt kaakchirurg prof. dr. Ruud
Bos van het UMCG. “Het gaat om
kinderen die de hele dag doorgrazen en geen goede poetsdiscipline hebben,” weet zijn collega kindertandarts dr. Gert Stel.
“Het ligt vooral aan de houding
en kennis van de ouders. Een
kind onder de tien jaar moet je altijd helpen met poetsen.” (bron:
Leeuwarder Courant) ■

[12] => untitled

12 Implantologie

dental tribune - netherlands edition

juni 2011

Botextractie - snel en eenvoudig
regio’s 031 en 041 laten invullen.
In deze situatie is de vraag of de
implantatie en de nodige augmentatie van de crestale kaaklijn synchroon kunnen plaatsvinden. Volgens planning krijgt
de patiënt autoloog bot geplaatst
in de regio van de 031 vestibulaire. Hierbij worden het rechter
retromolaar gebied en het rechter tubergebied overwogen als
donorgebieden. De patiënt kan
preoperatief worden beloofd dat
het extractiedefect weinig klachtsymptomen zal opleveren.
De crestale incisie werd begonnen in de gebieden 031 en 041. Na
de vorming van een minimaal invasieve mucoperiostale ﬂap toonde vooral regio 031 sterke vestibulaire atroﬁe. Vervolgens vond
het pre-implantaire boren plaats
en werd de booras uitgebreid met
behulp van botcondensor, dat wil
zeggen: het peri-implantaire bot
werd gecondenseerd. Vervolgens
werden de implantaten aangebracht. Hierbij werd duidelijk dat
het implantaat voor tweederde
blootlag op de vestibulaire zijde
in regio 031. Beide implantaten
waren primair stabiel geplaatst.

Na meting van het ontbrekende
botvolume werd een steekincisie
gemaakt in het rechter retromolaar gebied. Hierna boorde een
conventionele
implantaatboor
door het tandvlees precies 9 mm
diep in het bot. Het hieruit gekomen beendermeel kon al worden
bewaard. Verder spongiosa werd
geëxtraheerd met een mini-excavator. Het transplantatiebot
kon op een ideale manier worden
geadsorbeerd in het implantaatlichaam.
Uiteindelijk werd voor volledige dekking een dun collageen
membraan toegepast. Defecten
in het zachte weefsel werden gesloten met absorbeerbare materialen. De steekincisie in de
retromolaar werd gelijmd met
cyanoacrylaat. In regio’s 031/041
werd het defect gesloten met behulp van afbreekbaar hechtmateriaal en horizontale matrassteken. Ten slotte is als voorlopige
restauratie een tijdelijke Maryland-prothese aangebracht, die
bovendien zorgt voor een goede
stabilisatie van het zachte weefsel. Er werd een digitale volume
tomograﬁe (DVT) gemaakt om

Fig. 1 & 2: Beginsituatie in de regio’s 031, 041 en na 3 maanden na het verwijderen van
de tanden 31, 41. In gebied 041 is de vestibulaire lamel geheel ingezakt.

Fig. 3: Duidelijk zichtbaar driewandig
botdefect in de regio 031 vestibulair.

Fig. 4: Na het boren van de
implantaatassen vertoonde regio 031
aanzienlijke atroﬁe.

Fig. 5: De implantaatassen worden
verwijd met behulp van condensatoren
en het peri-implantaire bot wordt
gecondenseerd.

Fig. 6: Inbrengen van het implantaat in
de regio’s 031, 041. In regio 031 is zichtbaar dat een vestibulaire augmentatie
moet plaatsvinden.

Fig. 7: Het implantaat in de regio 031
moet vestibulair worden bedekt met
autoloog bot over ca. tweederde van het
oppervlak.

Fig. 8: Retromolare steekincisie met een
11 scalpel.

Fig. 9: Een conventionele implantaatboor
wordt gebruikt om rechtstreeks in het
gebied van de linea obliqua te boren via
de steekincisie. Een tweebladige boor is
uitermate geschikt voor botextractie.

Fig. 10: Botextractie met de conventionele
tweebladige boor.

Fig. 11: Aanvullende botextractie door het
uithollen van het boorgat in de linea obliqua met de excavator.

Fig. 12: Implantaten en autologe
botaugmentatie in situ. Om tot dit
resultaat te komen was het alleen nodig
om in het retromolaar gebied te boren!

Fig. 13: De implantaten en augmentaties
worden bedekt met een eenvoudig collageen membraan.

Fig. 14 & 15: De steekincisie van het retromolaar extractiegebied is verlijmd met cyanoacrylaat. Hierbij wordt bij de patiënt slechts een microscopisch extractiedefect gemaakt.

Fig. 18: Aanbrengen van een voorlopige
Maryland-prothese, direct na de
ondersteunende implantaire ingreep.

Fig. 19: Aanbrengen van een voorlopige
Maryland-prothese, direct na de
ondersteunende implantaire ingreep.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in het tijdschrift Implants (Oemus Media AG, 2010).

TEKST EN FOTO’S: DR. STEFFEN
HOHL (DUITSLAND) EN DR. ANNE
SOPHIE BRANDT PETERSEN
(DENEMARKEN)
INLEIDING

De wens om lichaamseigen bot te
gebruiken om op een andere plek
nieuw bot te creëren is bijna net
zo oud als de mensheid zelf. We
noemen deze procedure autologe
bottransplantatie. In het geval
van een autologe bottransplantatie verwijderen we het bot uit hetzelfde organisme als waar we het
transplantaat in plaatsen.
Lichaamseigen botcellen bieden de grootste potentie voor de
wederopbouw van bot en zijn de
gouden standaard in orale chirurgie. Donorgebieden zijn: de
tuber maxillae, het retromolaar
gebied, de kinregio en de bekkenkam, de ribben en het scheenbeen. Het verkrijgen van de be-

nodigde hoeveelheid is soms
ingewikkeld (grote chirurgische
ingrepen, ziekenhuisopname van
de patiënt) en brengt speciﬁeke
problemen met zich mee, vooral
wanneer het bot niet uit het gebied rond de mondholte wordt
gehaald maar bijvoorbeeld de
bekkenkam. Patiënten kiezen vaker voor autologe bottransplantaten uit het retromolaar gebied.
Met name in implantologie zijn
laterale augmentaties in ruim
75% van de gevallen nodig. Deze
ondersteunende maatregelen vereisen meestal lage botvolumes
van minder dan 0,3 mg. Indien
intra-operatief besloten wordt dat
lichaamseigen bot van de patiënt
moet worden gebruikt, volgt in
de regel de volgende vraag: “Uit
welk gebied halen we het bot en
hoe kunnen we het snel verwijderen?” In meer dan 70% van de
gevallen wordt dan voor het retromolaar gebied gekozen. Tot
nu toe zijn uitsluitend bloktransplantaten gebruikt.
CASUSBESCHRIJVING

Een 36-jarige patiënt wil de hiaten tussen zijn elementen in de

Fig. 16 & 17: Het zachte weefsel in het implantaire gebied is gehecht met afbreekbaar
hechtmateriaal. De aangrenzende tanden 43, 42, 32, 33 zijn linguaal dichtgeschroeid.

het extractiedefect te evalueren
en het ondersteunende resultaat
te documenteren.
SAMENVATTING

Autologe bottransplantatie is de
gouden standaard in augmentatiechirurgie. Met name bij implantaatoperaties is vaak alleen
intra-operatief aangetoond dat
een kleine hoeveelheid autoloog

Fig. 20: DVT van het extractiedefect.

[13] => untitled

juni 2011

Implantologie

dental tribune - netherlands edition

bot nodig is voor augmentatie.
In een dergelijke situatie is een
snelle reactie vaak noodzakelijk.
Voor dit doel wordt meestal het
retromolaar gebied aangesproken. Aangezien de patiënt zo min
mogelijk ongemak dient te voelen als gevolg van de botextractie, kiezen we voor minimaal invasieve procedures. De hierboven
beschreven techniek is een nieuwe en indrukwekkende methode vanwege de minimaal invasieve en eenvoudige kenmerken.

De getoonde procedure is vooral ideaal voor augmentaties met
volumes tot 0,5 mg. Natuurlijk
kunnen met behulp van deze methode ook grotere hoeveelheden
bot worden geëxtraheerd. Zachte
weefsels kunnen discreet en bijna onzichtbaar worden gehecht
met behulp van lijmtechnieken.
Minimaal invasieve implantaatprocedures kunnen perfect
worden gepland en uitgevoerd
aan de hand van moderne 3-Ddiagnostiek (DVT). ■

Osteology Symposium in Cannes:
koppeling wetenschap en praktijk
CANNES - Tijdens het internati-

onale Osteology Symposium van
14 tot 16 april in Cannes bespraken internationaal erkende wetenschappers en clinici nieuwe
bevindingen in bot- en weefselregeneratie. Het symposium, een
waardevolle uitwisselingsplaats
voor kennis en ideeën, trok dit

jaar circa 3.000 deelnemers uit
70 verschillende landen.
Eén van de bevindingen die
werden besproken is de preventie
van complicaties in botregeneratie. Eén van de meest voorkomende complicaties in Guided Bone
Regeneration (GBR), een zeer succesvolle behandelmethode voor

mplant Direct heeft meer dan 27 jaar ervaring binnen de implantologie: beproefde en bewezen materialen en concepten tegen eern

Verbeter de esthetiek én ook de prijs:
met Zirconium Abutments

€95,Opties
•
•
•

Drie versies (0, 8 of 15 graden)
Twee kraaghoogte (1 of 2 mm)
Vier prothetische connecties (Spectra - systeem,
Interne Hex, Tri-Lobe, SynOcta)

All-in-One Verpakking
•
•

Goudkleurige Titanium opbouw, geen grijze
doorschemering meer!
Systeem-speciﬁeke Occlusaal Schroef

Anatomisch gevormd Zirconium deel
•

Tri-lobe

Interne Hex

Gecontoureerde outline en keuzemogelijkheden voor
de kraaghoogte

SynOcta

Direct Bone
Bonding!
Wat men ook doet met een titanium oppervlak,
het zal nooit een echt ‘actief’ oppervlak worden.
Nijmeegs onderzoek herbevestigt dat oppervlakten
met CaP superieur zijn in uitdagende omstandigheden.
Bij o.a. immediate placements, grote botopbouwen
en direct belasten wilt u toch het beste oppervlak?
Legacy is nu verkrijgbaar met een actief CaP deel.
Het implantaat is op de bovenste 3mm na, hiermee
uitgevoerd.
Het slimme ontwerp geeft het wondbed CaP waar
nodig. CaP is ver weg van de sulcus, staat in contact
met het spongieuze bot en het vertrouwde blasted
titanium zal tegen het harde corticale bot aan komen te liggen.

www.implantdirect.nu
Implant Direct heeft meer dan 27 jaar ervaring binnen de implantologie: beproefde en bewezen materialen en concepten voor een eerlijke prijs. De productie
vindt plaats in Amerika met de laatste generatie machines. Naast de innovatieve
Implant Direct implantaten kunnen Nobel Biocare, Screw-Vent en Straumann
gebruikers ook direct aan de slag met onze compatible implantaten.
Bestel eenvoudig 24 uur per dag via onze webshop, Simply Smarter!
Prijzen zijn exclusief btw.

Implant Direct Benelux
Jan Muschlaan 21a
3584 GV Utrecht
Tel: 030 25 998 25
Info@implantdirect.nu

dehiscenties en kaakwalreconstructies, is blootstelling van het
membraan, wat de wondgenezing
vertraagt en de kans op infecties
en botverlies verhoogt. Bij de behandeling van verse extractiesockets is preventie van de resorptie van buccaal bot niet mogelijk,
maar de contouren van de botlamel kunnen worden behouden
door het gebruik van een langzaam resorbeerbaar botsubstituut. Het moment van implanteren moet wel zorgvuldig worden
gekozen op basis van de individuele situatie.
Verder aan de orde was risicomanagement bij onder andere peri-implantitis. De belangrijkste
risicofactoren voor peri-implantitis zijn slechte mondhygiëne, een
geschiedenis van parodontitis en
roken. Maar ook implantaten die
een radiologisch defect tonen van
meer dan 1 mm hoogte hebben
een verhoogd risico. De voor- en
nadelen van de diverse behandelmogelijkheden hangen nauw samen met de aangetroffen situatie
en nauwkeurige planning. Hierbij liggen de grootste uitdagingen
in soft-tissue management, 3-D
planning en optimale stabilisatie van het transplantaat. Groeifactoren als PDGF of BMP kunnen de chirurgie in de toekomst
wellicht vergemakkelijken, het
genezingsproces versnellen en de
morbiditeit in complexe defecten verminderen. Hier zijn echter
meer studies voor nodig.
Ook werd een nieuwe collageenmatrix besproken, die een
zeer geschikt alternatief lijkt te
zijn voor bindweefseltransplantaten. Verschillende studies hebben aangetoond dat gebruik van
deze matrix resulteert in de toename van de breedte van het gekeratiniseerde weefsel en kleur
verbetering van het weefsel. Bij
recessiebedekking kan een combinatie van de collageenmatrix
met een coronally advanced ﬂap
gemakkelijk en snel worden toegepast. Deze toepassing vermindert morbiditeit in vergelijking
met een bindweefseltransplantaat.
In de Osteology Research Session werden bovendien verschillende preklinische en klinische
studieprojecten
(geﬁnancierd
door de Osteology Foundation)
gepresenteerd die antwoorden
geven op interessante en wetenschappelijke vragen in de regeneratieve tandheelkunde. De
uitgebreide postersessie maakt
duidelijk dat wereldwijd een
groot aantal onderzoeksprojecten gaande is, ondersteund door
de Osteology Foundation. (bron:
Dent-Med Materials) ■

[14] => untitled

14 Buitenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

juni 2011

Futuristisch tandenpoetsen India krijgt zelfstandige
SEOUL – De Zuid-Koreaanse fa-

brikant Medical & Human Technologies introduceerde onlangs een
nieuwe medische ‘lasertandenborstel’.
Het apparaat, dat gebruik
maakt van een lage dosering lasertherapie, is bedoeld voor het
behandelen van dentale sensitiviteit. De website van de producent
meldt dat klinische onderzoeken
en tests aantonen dat de laser-

tandenborstel problemen met hypersensitieve tanden, zoals pijn
en gebitsverwaarlozing, kan verhelpen. Daarnaast maakt de borstel de tanden witter en voorkomt
de lasertechnologie verschillende aandoeningen die door bacteriën worden veroorzaakt. De
Dental.M, de officiële naam van
het apparaat, werkt met een ingebouwde microcomputer en is waterbestendig. ■

Unilever opent nieuwe
fabriek in China
PEKING – Unilever

opent een
nieuwe fabriek in Tianjin, een
grote havenstad ten zuidoosten
van de Chinese hoofdstad Peking.
Aanleiding is de substantiële om-

“

en een managementafdeling in
Shanghai.
Unilever is sinds 1923 in China actief. Volgens experts zijn
de plannen voor de fabriek nieuw

De verkoop van tandpasta in China groeide
het afgelopen decennium jaarlijks met 5%

zetgroei die de Nederlands-Engelse fabrikant van onder meer
veel tandpastasoorten boekt in
opkomende markten. De geplande fabriek heeft een jaarlijkse
productiecapaciteit van 100.000
ton, melden woordvoerders van
het conglomeraat.
Unilever China bezit momenteel één fabriek in Hefei, waar
volgens het bedrijf jaarlijks voor
1,3 miljard euro aan goederen
wordt geproduceerd. Deze worden naar veertien landen geëxporteerd. Daarnaast heeft het
bedrijf een onderzoekscentrum

”

bewijs voor de harde concurrentiestrijd tussen multinationals
om voet aan de grond te krijgen in ’s werelds tweede economie. De mogelijkheden voor de
verkoop van tandpasta zijn zeer
aantrekkelijk in het land met de
meeste inwoners op aarde. De
verkoop van tandpasta in China groeide het afgelopen decennium jaarlijks met 5%. Unilever
concurreert met Oral B van Procter & Gamble en Sensodyne van
Colgate. Deze bedrijven lieten vorig jaar in China eveneens sterke
groeicijfers zien. ■

Belgische patiënten
wanen zich vaker dokter

BRUSSEL – Patiënten stellen vaker zelfdiagnoses en gaan daarna
pas bij een arts langs. Dat blijkt
uit een enquête van de Belgische
Federatie voor Vrije en Intellectuele Beroepen (FVIB) onder 800
zelfstandige zorgverleners.
De vertrouwensrelatie tussen
patiënt en zorgverlener staat onder druk. Zo’n 70% van de ondervraagde artsen, tandartsen, kinesitherapeuten, apothekers en
verpleegkundigen zegt dat patienten steeds vaker zelf een diagnose stellen voor ze bij hen langskomen. “Vroeger was de dokter in
het dorp de alwetende man. Nu
gaan mensen via het internet op
zoek naar meerdere meningen.

Ze worden mondiger en de helft
vraagt om een second opinion.
Al is het vreemd dat de patiënt
bij amper 16% van de dokters zijn
medisch dossier opvraagt, terwijl
daar toch de volledige persoonlijke gezondheidsgeschiedenis in
staat,” aldus Sanderijn Vanleenhove van de FVIB.
De FVIB maakt zich in principe geen zorgen, zolang de patient de arts blijft bezoeken. “Het
is gevaarlijk als zieke mensen zelf
een diagnose stellen en op eigen
houtje pillen gaan slikken. Ze
moeten beseffen dat niet alle informatie op het internet betrouwbaar is.” (bron: Nieuwsblad.be) ■

tandartsverzekering

De Taj Mahal in Agra, India
NEW DELHI – In India heeft de

federale instantie die toeziet op
de markt voor verzekeringen de
weg vrijgemaakt voor een onafhankelijk verkeringsstelsel, waarmee tandheelkundige zorg voor
patiënten in het hele land mogelijk wordt. Dat melden Indiase
media. Het stelsel, dat in juni in
werking moet treden, zal naast
reguliere tandheelkundige kos-

ten voor bijvoorbeeld controles en
vullingen ook de behandelkosten
voor orale kanker dekken.
De beursgenoteerde Nationale
Verzekerings Coöperatie van India en drie andere grote verzekeraars lieten weten aan het stelsel mee te zullen doen. Er komen
twee standaard verzekeringspakketten: voor 1.000 roepies (ongeveer 15 euro) of 2000 roepies per

jaar kunnen miljoenen Indiërs
zich verzekeren.
De nieuwe situatie is voor Indiërs een grote vooruitgang. Het
gemiddelde inkomen op basis
van een fulltime dienstverband
was in 2010 ongeveer 810 euro per
jaar, volgens een onderzoek van
de Economic Times Consulting
Group. Momenteel worden de
meeste tandheelkundige kosten
in India uit eigen zak betaald.
Verzekeringen voor tandheelkundige ingrepen worden zeer
beperkt gedekt binnen de basisverzekering. Om tandheelkundige kosten hierbinnen te kunnen
declareren, moeten de klachten
dermate ernstig zijn dat de patient in het ziekenhuis moet worden opgenomen. Eenvoudige
tandheelkundige ingrepen kosten omstreeks 8 euro, terwijl
meer gecompliceerde ingrepen
zoals een wortelkanaalbehandeling of implantaten kunnen oplopen tot 350 euro. ■

Mondwater slecht voor gebit
NEWCASTLE – Bepaalde

ingrediënten in mondwater kunnen
schadelijk zijn voor het gebit als
het product niet juist wordt gebruikt. Dat blijkt uit onderzoek
van de universiteit van Newcastle.
Volgens Robin Seymour, hoogleraar tandheelkunde, is het ingrediënt alcohol de boosdoener.
Mondwaterproducten bevatten
vaak tot 26% alcohol om de werking van essentiële ingrediënten
als menthol en eucalyptol te versterken.
”Alcohol onttrekt vocht. Dit
kan leiden tot plaquevorming,
een slechte adem en een onaangenaam prikkelend gevoel in de
mond,” legt Seymour uit. “Naast
alcohol bevat mondspoeling
chloorhexidine dat vlekken op de
tanden veroorzaakt. Chloorhexidine reageert op voedseladditieven zoals tannine in thee, koffie
en rode wijn.”
Nigel Carter, directeur van de
British Dental Health Foundation, is het niet met Seymour eens.
‘’Veel van de actieve antibacteriele ingrediënten hebben juist alcohol nodig om goed te kunnen
werken tegen plak- en tandvleesproblemen.’’

Het is niet de eerste keer dat in
de media alarmerende berichten
verschijnen over de gevaren van

“

toen mengde de British Dental
Health Foundation zich in het debat. Zij onderzocht alle mogelij-

Het is niet de eerste keer dat alarmerende berichten
over de gevaren van mondwater verschijnen

mondwater. In 2009 publiceerden
wetenschappers in Dental Journal
of Australia een artikel over kankerverwekkende stoffen in mondwater op basis van alcohol. Ook

”

ke bewijzen en concludeerde dat
er geen verband bestaat tussen
mondkanker en alcohol in mondwater. (bron: nu.nl) ■

Nierpatiënten ontwijken de tandarts
NEW YORK – Uit eerdere studies

is een verband gebleken tussen
parodontitis en chronische nierziekten. Het behoud van een goede mondgezondheid door regelmatige tandartsbezoeken is voor
nierpatiënten dus extra belangrijk. Toch blijkt uit de voorlopige
resultaten van nieuw onderzoek
van de University of California
dat Amerikaanse nierpatiënten
deze waarschuwing in de wind
slaan.
De kans dat een willekeurige
nierpatiënt in de laatste vier jaar

bij de tandarts is geweest is 58%
kleiner dan de kans dat een nietnierpatiënt dit deed. Ook was er
een duidelijk verschil tussen verschillende etnische groepen. Bij
niet-blanke nierpatiënten was de
kans op een recent tandartsbezoek ruim twee keer groter dan
bij blanke nierpatiënten. Toch
gold ook voor deze groep dat gezonde personen 50% vaker bij de
tandarts waren geweest.
Dr. Jeff rey Berns van de University of Pennsylvania vindt
het interessant dat parodontitis

een voorbeeld is van een chronische inﬂammatoire ziekte die op
de langere termijn een negatieve
invloed heeft op de nierfunctie.
Iedere chronische ontstekingsziekte, dus ook die aan het gebit,
kan een risico zijn voor de nieren doordat er ontstekingsstoffen in de bloedbaan komen. Als
nierpatiënten regelmatig naar
de tandarts gaan, kunnen ze die
chronische ontstekingsreacties
voorkomen. (bron: Medpagetoday.com) ■

[15] => untitled

juni 2011

Buitenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

Meten van speekseleiwit maakt pijnlijk tandvleesonderzoek overbodig
MADRID – Aan de hand van ei-

witconcentraties in het speeksel
kan de ernst van ontstekingen
in tandvlees of kaakbot worden
vastgesteld. De tandarts kan
hieruit aﬂeiden of een ingrijpende behandeling tegen parodontitis nodig is. Deze biomarkers

voorspellen ook het al dan niet
succesvolle resultaat van een behandeling. Dat blijkt uit onderzoek van Amerikaanse tandartsen en biochemici, gepubliceerd
in Journal of Clinical Periodontology.
De onderzoekers verdeelden 68

volwassenen met een ernstige parodontitisaandoening over een
groep die alleen een uitgebreide
mondhygiëne-instructie
kreeg
en een andere die naast de instructie ook werd behandeld door
de interdentale ruimtes grondig
schoon te krabben. Vooraf en vier

en zeven maanden later bepaalden de onderzoekers enkele ont-

“

Mogelijk is deze meetmethode van
speekseleiwitten een pijnloos alternatief voor
het beruchte meten van de pocketdiepte

”

witten die bij ontstekingen vrijkomen, zoals interleukines. De
concentratie van die eiwitten nam
duidelijk sterker af in de groep die
uitgebreid was behandeld.
Mogelijk is deze meetmethode
van speekseleiwitten een pijnloos
alternatief voor het beruchte meten van de pocketdiepte. (bron:
NRC) ■

DENTINE CARE
INNOVATION

Biodentine

stekingseiwitten in het speeksel
van de patiënten. Het gaat om ei-

™

Lifco neemt
European
Dental
Partners
over

... is het eerste alles-in-een, biocompatibel en bioactief materiaal
dat overal gebruikt kan worden waar dentine is beschadigd.

STOCKHOLM – De Zweedse Lif-

Pulpa-expositie
Pulpotomie

co Group neemt het bedrijf European Dental Partners (EDP) over
van private equity-fonds Silverﬂeet Capital. Hiermee behoort
Lifco in één klap tot de grootste
spelers op de markt van dentale
leveranciers.
Lifco levert momenteel dentale materialen, gereedschap en
technische diensten in 15 Europese landen. Het claimt met de
diverse dochterondernemingen
marktleider te zijn in Scandinavië
en de Baltische staten. Lifco ligt
al enige tijd op ramkoers: in januari van dit jaar zette het zijn eerste schreden op de Duitse markt
met de overname van NetDental GmbH, een online leveran-

Dentinecariës

Perforaties

Int./ext.
resorpties
Apexificatie
Apicale chirurgie

“

Met de aankoop van EDP
wil Lifco één van Duitslands
grootste, op import
gebaseerde tandheelkundige
laboratoria worden

SEPTODONT NV-SA ● Grondwetlaan 87 ● B-1083 Brussel ● België
Universeel GRATIS nummer 00800 2425 6037 ● Fax +32 (0)2 425 36 82 ● order@septodont.nl ● www.septodont.nl
W I T H OV E R 7 8 -Y E A R E X P E R I E N C E D E D I CAT E D TO D E V E LO P I N G A N D M A N U FAC T U R I N G I N N OVAT I V E P R O D U C T S FO R D E N TA L P R O F E S S I O N A L S . S I N C E 1 9 3 2 .

Biodentine CE 0459 - 13/01/2011

Geïndiceerd voor kroon- en wortelkanaalbehandelingen
Bevordert remineralisatie van dentine
Houdt vitaliteit van de pulpa in stand en bevordert genezing ervan
Vervangt natuurlijke dentine met dezelfde mechanische eigenschappen

”

cier van gebruiksmaterialen aan
tandartsen en tandtechnici. Met
de overname van EDP wil het bedrijf de markten van Zwitserland,
Oostenrijk, Hongarije, Tsjechie,
Slovenie en Kroatie veroveren.
De ambities reiken nog verder.
Met de aankoop van EDP wil Lifco één van Duitslands grootste,
op import gebaseerde tandheelkundige laboratoria worden. Na
de overname heeft het bedrijf een
geschatte omzet van 638 miljoen
euro, en werken er 3000 mensen.
De overname wacht nog op goedkeuring van het Directoraat-generaal Concurrentie van de Europese Commissie. ■

[16] => untitled

16 Buitenlands nieuws

dental tribune - netherlands edition

juni 2011

Oorzaak aangeboren afwijkingen onderzocht in Nepal
afgelegen
dorpje Jiri in Nepal is voor de
meeste toeristen in het Himalaya-gebergte slechts een doorgangplaats. Zo niet voor de Amerikaanse professor Richard J.
Sherwood: hij vermoedt dat de
oorzaak van veelvoorkomende
aangeboren gezichtsafwijkingen,
zoals een schisis, gevonden kan
worden bij een kleine groep inheemse bewoners van Jiri.
Sherwood, antropoloog en biomedicus van de Wright State
University in Ohio, onderzoekt
de tanden van honderden dorpelingen om de oorzaak van de
gezichtsafwijkingen te achterhalen. De keuze van Sherwood
voor de afgelegen gemeenschap
is pragmatisch. Naar de bevolNEW

YORK – Het

“

Om de datavergaring snel te laten verlopen, richtte Sherwood
in januari 2010 een tandartskliniek in waar lokale tandartsen
traditionele gebitsafdrukken maken en deze naar de VSt sturen.
Daar worden ze digitaal gescand
en verder onderzocht. Sherwood
zelf bezoekt Jiri twee tot drie
keer per jaar. Op dit moment
werken er meer dan 15 mensen in
Nepal aan het project, waaronder
een tandarts, een assistent en
een dokter. “Voordat wij de praktijk inrichtten, hadden de meeste
inwoners van Jiri nog nooit een
tandarts gezien. In het kader van
ons onderzoek reinigen we de
gebitten van de deelnemers en
doen we een algemeen oraal onderzoek. Ook plaatsen we gratis

Eerdere onderzoeken suggereerden dat parodontale
behandelingen bij ouders gerelateerd kunnen zijn aan
verschillende medische problemen bij kinderen

king van Jiri wordt al sinds 1980
biomedisch onderzoek gedaan.
Hierdoor hoeven bepaalde basisonderzoeken zoals genetische
typering door bloedonderzoek
niet meer plaats te vinden. Belangrijk is ook dat de inwoners
van Jiri een eenzijdig dieet volgen, en nooit eerder tandheelkundige zorg hebben ontvangen.
“Deze voorwaarden zijn belangrijk voor het onderzoek naar natuurlijke variaties in de craniofaciale structuur,” legt Sherwood
uit.

”

vullingen bij de mensen,” aldus
Sherwood.
Een pilotonderzoek uit 2005 leverde al 200 impressies op. Sherwood verklaarde onlangs dat hij
gebitsafdrukken van ten minste
20% van de bevolking van Jiri
wil maken. Hij heeft hiervoor tot
2012 de tijd: de ﬁnanciering van
zijn onderzoek, waaraan verschillende instituten al meer dan
twee miljoen dollar bijdroegen,
loopt in dat jaar af.
Sherwood hoopt zijn resultaten volgend jaar te presenteren.

3D-printen in tandheelkunde
KEULEN – Nu digitale toepassingen de standaard worden voor
veel tandheelkundige praktijken
en laboratoria, lijkt de integratie
van 3D-printers in dit proces niet
ver weg.
Het Israëlische bedrijf Objet Geometries liet op de IDS de
mogelijkheden van deze nieuwe
techniek zien. “Objet 3D-printing maakt een precisieniveau
mogelijk dat met dentale handwerkzaamheden niet te bereiken
is,” zegt Avi Cohen, hoofd van
de medische productlijn van Objet. “De mogelijkheid om perfect
afgewerkte, gedetailleerde dentale onderdelen rechtstreeks van
CAD-scans te reproduceren, luidt
het tijdperk van volledig digitale
tandtechniek in.”
Volgens Cohen kan de technologie van Objet de productietijd van onderdelen en modellen
substantieel verlagen en de productiecapaciteit per technische
werknemer signiﬁcant verhogen.
Een groeiend aantal bedrijven
gebruikt de techniek inmiddels
voor het maken van onder meer

Printen in 3D

unieke gipsafdrukken en orthodontische hulpstukken.
“De adaptie van digitale technologie gaat snel in de dentale
industrie en wij denken dat 3Dprinten een sleutelrol in deze ontwikkeling gaat spelen,” stelt Cohen. “De voordelen van een proces
dat orale scans integreert met
digitaal design en digitaal printen zijn helder: de productietijd
neemt sterk af en bottlenecks behoren tot de verleden tijd, omdat
meerdere unieke onderdelen in
een enkele printopdracht gemaakt
kunnen worden. De precisie van
onderdelen die met de Objet-technologie worden geprint, is niet te
overtreffen. Zelfs de ervaringen
van patiënten zullen sterk verbeteren, doordat de afhankelijkheid
van fysieke afdrukken verdwijnt.
Op de IDS toonde Objet een
uitgebreide lijn modellen voor de
dentale markt. Het materiaal dat
de printers gebruiken is extreem
sterk, stabiel in drie dimensies en
geeft details haarscherp weer. De
modellen kunnen direct na het
printen worden gebruikt. ■

Jiri, Nepal: een onwaarschijnlijke locatie voor baanbrekend dentaal onderzoek.

Door de normale varianties in de
bevolking van Jiri te onderzoeken hoopt hij onder meer de delen
van het menselijk chromosoom
te vinden die inzicht kunnen geven in de verschillende manieren waarop een hazenlip zich kan
ontwikkelen. Volgens cijfers van
de American-Speech-LanguageHearing Association wordt één
op de 700 kinderen met een hazenlip en/of een gespleten gehemelte geboren, hetgeen neerkomt
op 6000 kinderen per jaar. In
minder ontwikkelde landen zoals
China suggereren onderzoeken
dat jaarlijks tienduizenden kin-

deren met de afwijking worden
geboren. De meeste van deze kinderen worden niet behandeld. Dit
kan leiden tot ernstige stoornissen of, in het ergste geval, overlijden.
Naast genetische oorzaken
worden de afwijkingen in verband
gebracht met ongezonde leefpatronen zoals roken en omgevingsfactoren als het blootstaan
van de foetus aan medicijnen,
ongediertebestrijdingsmiddelen
of radioactiviteit. Na de ramp met
de kerncentrale in Tsjernobyl in
1986 nam het aantal gevallen van
schisis onder pasgeboren kinde-

ren met een factor vijf toe.
“Gezichtsafwijkingen kun je
zien als de extreme uitschieters
in de normale distributie van gelaatstrekken,” meldt Sherwood.
“Maar zelfs relatief kleine geboorteafwijkingen zoals malocclusies kunnen een signiﬁcante
invloed hebben op de gemoedstoestand van individuen, als zij
zich sterk bewust zijn van hun
uiterlijk. Als het ons lukt de genetische invloed op de normale
variatie in kaart te brengen, kunnen we het onderzoeksveld van
aangeboren gezichtsafwijkingen
sterk beïnvloeden.” ■

Parodontale behandeling niet
gevaarlijk voor ongeboren kind

vrouwen met een aandoening aan
het tandvlees kunnen zonder risico’s voor hun ongeboren kind
niet-chirurgische
parodontale
behandelingen ondergaan. Dat
concluderen Amerikaanse wetenschappers van de universiteiten van Minnesota, Kentucky,
Mississippi en New York. Zij onderzochten meer dan 400 kinderen van twee tot drie jaar oud
en vonden geen gevolgen voor de
cognitieve, motorieke of taalvaardigheden.
De onderzoekers vergeleken
gegevens over de ontwikkeling
van kinderen van wie de moeders
voor en na de zwangerschap werden behandeld voor tandvleesaandoeningen. De resultaten van

NEW

YORK – Zwangere

de interventie- en controlegroep
verschilden nauwelijks. Kinderen
van moeders van wie de parodontale gezondheid was verbeterd na
een behandeling scoorden zelfs

“

wicht, vroeggeboorte en een achterblijvende ontwikkeling. Een
bacterie die vrijkomt bij deze behandeling zou via de vader in de
bloedbaan van de moeder kunnen komen en zo de embryo beschadigen.
De resultaten van dit onderzoek zijn van belang, omdat eerder onderzoek aantoonde dat
zwangere vrouwen vaker last
hebben van gingivale bloedingen
als gevolg van door de hormoonhuishouding gestimuleerde groei
van orale bacteriën. Zodra de
nieuwe onderzoeksresultaten geveriﬁeerd worden, kunnen zwangere vrouwen in de VS gingivale
aandoeningen laten behandelen
zonder dat zij zich zorgen hoeven
te maken over de gevolgen hiervan voor de gezondheid van hun
kind.
Een woordvoerder van de Ame-

Eerdere onderzoeken suggereerden dat parodontale
behandelingen bij ouders gerelateerd kunnen zijn aan
verschillende medische problemen bij kinderen

beter op cognitief en motoriek gebied.
Eerdere onderzoeken suggereerden dat parodontale behandelingen bij ouders gerelateerd
kunnen zijn aan verschillende
medische problemen bij kinderen, zoals een laag geboortege-

”

rican Academy of Periodontology verklaarde dat, hoewel de
data onvolledig zijn, zijn organisatie vrouwen aanraadt tijdens
de zwangerschap de parodontale
gezondheid goed te onderhouden. ■

[17] => untitled

juni 2011

Reportage

dental tribune - netherlands edition

“Als marktleider leunen
wij niet achterover”
Interview met Eva Povel,
directeur ACTA Dental Education
TEKST EN FOTO’S: BEN ADRIAANSE

Het zijn drukke tijden voor Eva Povel, voorheen manager en sinds vorig jaar directeur van ACTA Dental
Education, het nascholingsbureau
van ACTA. Het nieuwe academisch
jaar is in zicht en zojuist is de laatste
hand gelegd aan een nieuw postacademisch onderwijsprogramma voor
tandartsen, mondhygiënisten en assistenten. Behalve een rijk aanbod
aan symposia, leergangen en ‘losse’
cursusdagen biedt ze ook Quality
Practice (QP) aan, het nascholingsprogramma van ACTA Dental Education waarvan men lid kan worden.
Wat kunnen we het komende jaar
op nascholingsgebied verwachten?
Dental Tribune bezocht Povel, ooit
afgestudeerd als organisatiepsycholoog, in het fraaie nieuwe ACTA-gebouw.
Eva Povel raakte al in een vroeg
stadium betrokken bij ACTA
Dental Education (ADE). De onderneming werd in 2003 opgericht, waarna eind 2005 de eerste
QP-nascholingen plaatsvonden.
In dat jaar begon zij als manager
bij ADE.
Quality Practice is vanaf de
start een gemeenschappelijk project geweest. “Ik vind het erg inspirerend dit samen met een
professionele partner te doen
(Prelum Uitgevers, red.). Je houdt
elkaar bij de les en er is sprake
van kruisbestuiving, zeker omdat
we elk onze eigen expertise hebben. Ieder doet waar hij goed in

is. Prelum doet de schriftelijke,
wij de mondelinge nascholing. In
de praktijk loopt dat natuurlijk in
elkaar over, maar het is een goede taakverdeling.”
VAN 2005 TOT NU

Is er in de loop der jaren veel veranderd aan de nascholingen van
ADE? “Ja en nee,” zegt Povel.
“Het basisconcept dat aanvankelijk voor QP is bedacht, staat nog
steeds overeind: de combinatie
tussen mondelinge en schriftelijke nascholing. Binnen de mondelinge nascholing is er dan weer de
combinatie tussen plenair in de
zaal zitten en ’s middags in kleine groepen workshops doen. Dat
alles met het doel zo veel mogelijk praktische handvatten mee te
geven. We kijken elk jaar kritisch
of het tijd is voor een aanpassing,
maar uit ledenonderzoek blijkt
telkens weer dat het succes juist
in ons concept zit. Dus denken
wij: waarom veranderen om het
veranderen?”
Uiteraard is niet alles hetzelfde gebleven. “Uit de reacties van
onze leden halen we elk jaar weer
pareltjes van tips, die we direct
proberen door te voeren. De aanpassingen zitten in het actueel
houden van de werkvormen en
het soort sprekers dat je uitnodigt. De evaluatieformulieren op
de themadagen zelf, die we direct
na de themadag doornemen, bevatten vaak kleine praktische verbeterpunten: volgorde, catering,

locatie, enzovoort. Zo krijgen we
veel enthousiaste reacties op ons
nieuwe pand, maar misten sommige deelnemers voldoende zitruimte in de hal. Dit terwijl een
staande lunch ons een goede afwisseling leek naast het voornamelijk ‘zittende’ programma. Je
kunt het niet iedereen naar de zin
maken, maar wij gaan wel voor
iedereen op zoek naar een oplossing.
“Ook de sprekers tijdens de
themadag worden geëvalueerd.
Als de beoordeling een keer wat
minder is, dan overleggen wij
met de spreker wat de volgende
keer misschien anders kan.”
HET NIEUWE QP-PROGRAMMA

Voor 2011-2012 heeft Eva Povel
een aantal nieuwigheden te melden. Speciﬁek gaat ze in op de
themadagen van QP. “Tandartsen
en mondhygiënisten werken in
de praktijk immers vaak samen.
Daarom organiseren wij komend
jaar voor het eerst een gemeenschappelijke thema dag voor
onze beide doelgroepen. ‘Preventie’ leek ons bij uitstek een onderwerp waarbij je als behandelaars afhankelijk van elkaar bent.
Wie weet wordt dit interdisciplinaire contact als erg verfrissend
ervaren.
“Met een thema als ‘Infectiepreventie en praktijkhygiëne’ haken we in op de actualiteit. Er is
op dit moment veel vraag naar,
dus is het logisch dat we er plaats
voor maken. We houden in onze

SYMPOSIA EN CURSUSSEN ACTA DENTAL EDUCATION 2011-2012

Symposia
vrijdag 30 september 2011
vrijdag 28 oktober 2011

vrijdag 4 november 2011
vrijdag 16 maart 2012

Assistenten Symposium
Prijsbepaling &
Ondernemerschap in de
Tandheelkunde
ACTA North Sea Symposium
Het paro-protocol anno 2012

ACTA Amsterdam
Schouwburg Leiden

Dyonne Broers
Teun Rietmeijer

ACTA Amsterdam
ACTA Amsterdam

Prof. dr. Bruno Loos
Prof. dr. Bruno Loos

Restauratieve behandelplan

ACTA Amsterdam

Marthijn Moolenaar

Kiespijn in de praktijk soms een
verwarrend dilemma
Basiscursus Orale implantologie

ACTA Amsterdam

Prof. dr. Paul Wesselink

ACTA Amsterdam

Erik Blom

Adhesieve tandheelkunde A

Wolfheze

Hein de Kloet

Oncologie voor de
tandheelkundige professie

ACTA Amsterdam

Prof. dr. Isaac van
der Waal

Cursussen (selectie)
Donderdag en vrijdag
28 en 29 september
Vrijdag 7 oktober
Donderdag en vrijdag
13 en 14 oktober
Vrijdag en zaterdag
21 en 22 oktober
Vrijdag 25 november 2011

Kijk voor het complete cursusaanbod van ADE op www.acta-de.nl

selectie altijd rekening met onderwerpen die momenteel extra
op de agenda staan.”
Voor een nascholingsaanbieder
is het verleidelijk om elk jaar weer
de ‘populaire’ onderwerpen te
programmeren, maar die strategie is in het QP-programma niet
direct zichtbaar. “Het moet geen
herhaalcircus worden,” meent
Povel. “Dit jaar hebben we een
themadag over endodontologie,

“

KRT-REGISTER

Dat steeds meer tandartsen zich
aansluiten bij het KRT-register,
zou voor hen een extra stimulans
kunnen zijn om aan het geaccrediteerde programma deel te nemen. “Relatief veel leden van QP
zijn ook lid van het KRT,” zegt
Povel. “Dat zou kunnen betekenen dat het ‘serieuze’ nascholers
zijn.
“Het is interessant om te kij-

Uit ledenonderzoek blijkt telkens weer dat
het succes juist in ons concept zit

typisch een onderwerp dat volle
zalen trekt. Maar dat heeft bij ons
een aantal jaren niet op het programma gestaan. Wij zijn er juist
voor de tandheelkundige breedte en willen alle aspecten aan de
orde laten komen. Soms word je
dan positief verrast. Voor het thema ‘Regeneratie van weefsels’
dachten we dat één dag voldoende zou zijn, terwijl we er meestal twee organiseren. Die dag was
drie keer overschreven. Op zulke verrassingen moet je logistiek
voorbereid zijn: we hebben die
dag de beelden met een satellietverbinding naar de andere zaal
doorgeseind.”
Het programma komt tot stand
met de hulp van een Raad van
Advies, die elk jaar geconsulteerd wordt. “De Raad bestaat uit
mensen die ook congressen van
concullega’s bezoeken en die als
geen ander voelsprieten hebben
in de tandheelkundige praktijk.
Een andere inspiratiebron is het
jaarlijkse ledenonderzoek, waarin wij veel goede suggesties vinden. Verder is er de wetenschappelijke invalshoek, die door onze
locatie bij de faculteit nadrukkelijk aanwezig is. Ontwikkelingen
op academisch gebied kunnen
wij snel oppikken.”

”

ken hoe ons ledenbestand zich
zou ontwikkelen als het KRT-register verplicht wordt. Wat ik wel
merk, is dat veel tandartsen hun
deelname aan onze themadagen
niet van de accreditatie laten afhangen. Het gaat hen in eerste
instantie om de inhoud, niet om
de punten. Bovendien zijn er veel
tandartsen die weinig heil zien
in het register, maar desondanks
veel belang hechten aan hun eigen nascholing.
“Het zou kunnen dat de QP-leden geen representatieve afspiegeling zijn van mondzorgprofessionals in Nederland. Ik heb het
gevoel dat we met het QP-concept
juist de ‘kritische’, leergierige
tandarts aantrekken, die verder
wil kijken dan telkens dezelfde
onderwerpen.
“Een aantal leden in het onderzoek opperde dat het handig
zou zijn als het gehele benodigde aantal KRT-punten binnen het
QP-programma te behalen is. Dat
leek ons een goed idee en we zijn
aan de slag gegaan om dat mogelijk te maken. We nemen nu bijvoorbeeld alle themadagen op,
zodat leden die verhinderd waren
of hun quotum aan themadagen
al verbruikt hebben, de nascholing alsnog online kunnen volgen
en de punten kunnen behalen.”

[18] => untitled

18 Reportage
Van een nascholingsinstantie als ADE zou men verwachten dat zij voor verplichtstelling
van KRT-registratie is. Inderdaad pleit Povel hiervoor. “In het
huidige systeem is het voor een
tandarts helaas mogelijk om in
het geheel niet na te scholen. Een
merkwaardige situatie, die in verwante beroepsgroepen niet denkbaar is. Ik twijfel er dan ook niet
aan dat die verplichting er gaat
komen.” Toch ziet Povel ook nadelen aan verplichte nascholing.
“Aan de ene kant denk je: maak
het maar verplicht, dan weet de
patiënt zeker dat de tandarts nascholingen volgt. Aan de andere kant krijg je daarmee niet de
meest gemotiveerde cursisten in
de collegebanken. Je krijgt dan situaties als op sommige congressen in België of de VS, waarin
tandartsen alleen een handtekening komen halen om de punten
te krijgen en vervolgens weer vertrekken.
“Zelf vind ik het een prettig
idee dat mensen hier bijvoorbeeld
op zaterdag geheel vrijwillig komen. Blijkbaar willen de deelnemers écht iets komen leren”.
Wat de ledenaantallen betreft
constateert Povel nog steeds een
gestage groei: QP-Tandheelkunde telt momenteel 950 leden. Ook
het losse aanbod kan geleidelijk
op meer inschrijvingen rekenen.
Dat geldt in het bijzonder voor de
cursussen op locatie, waarbij een
spreker het land in gaat om een
praktijk te bezoeken. Op een totaal aantal tandartsen in Nederland van meer dan 8.000 is er dus
nog ruimte voor groei. “Ik heb
niet de illusie dat iedereen zich
aangetrokken voelt tot een lidmaatschapsconcept. Behalve ons
ledenbestand hebben we een bestand van ‘losse’ cursisten. Daar
zit weinig overlap tussen. De
één wil per keer zijn cursus kiezen, de ander vindt het juist prettig om lid te worden en in onze
‘fruitmand’ iets van zijn gading
te vinden. Het is niet dat de ene
groep meer nascholingsgezind is
dan de andere. Het is een andere
benadering.”
DOORSNEE THEMADAG

Een themadag – voor zowel tandartsen als mondhygiënisten –
begint altijd plenair, met lezingen in de grote zaal. Na de lunch
gaat men uiteen in groepjes en
volgt dan een parallelprogramma
van zelf te kiezen workshops. “Je
volgt twee middagactiviteiten en
ziet op zo’n dag vijf sprekers: drie
in de ochtend, twee in de middag.
Dat is het standaardconcept.”
Behandelingen en simulaties
kunnen onderdeel zijn van de
workshops. “Waar mogelijk is
sprake van preklinische workshops, waarbij geoefend wordt
op fantoomhoofden of geëxtraheerde elementen. Heel soms is
er een klinische workshop, waarbij in kleine groepen een patient behandeld wordt. Daarnaast
hebben wij onderdelen die zich
meer lenen voor discussie. Zo
kan er casuïstiek besproken worden in een zaal.”
Een innovatie die deelnemers
na het komende collegejaar kunnen verwachten is de Simodont,
een prachtige nieuwe simulatietechniek die soft ware uit de
vliegtuigindustrie gebruikt (zie
het artikel op pagina 2). De Si-

dental tribune - netherlands edition

modont leent zich bij uitstek voor
nascholing: je kunt heel complexe casuïstiek in de soft ware
inbouwen. Dit jaar is men ermee
begonnen in het academische
onderwijs. Wij staan te trappelen om deze nieuwe werkvorm bij
onze cursussen te introduceren,
maar we wachten even tot de kinderziekten zijn overwonnen en de
techniek goed werkt.”
QP-MONDHYGIËNE

Drie jaar geleden startte ACTA
Dental Education met een QPprogramma voor mondhygiënisten. Hetzelfde concept, maar
voor een heel andere doelgroep.
“Onze verwachtingen hiervoor
zijn overtroffen,” zegt Eva Povel.
“We zijn voorzichtig begonnen,
omdat we minder bekend waren
met nascholing voor mondhygiënisten dan voor tandartsen. Maar
juist bij mondhygiënisten blijkt

“We zijn markleider op het gebied
van tandheelkundige nascholing. Dat is een gevaarlijke positie: het is verleidelijk om achterover te leunen. Dat doen we niet,
integendeel. We zijn voortdurend

“

op dat gebied nog ruimte in de
markt.”
TOEKOMST

Is het organiseren van fysieke
themadagen, met al die nieuwe

Ons brede aanbod blijft iets wat ons
van anderen onderscheidt

bezig ons door evaluatie en overleg te blijven verbeteren. Als je
zegt: het gaat wel goed, we rollen hetzelfde concept nog twintig
jaar uit, dan gaat het vroeg of laat
mis.”
Van een toenemend aanbod
aan nascholing vanuit het bui-

”

werkvormen als e-learning en video’s die tegenwoordig mogelijk
zijn, niet wat ouderwets? Povel:
“Die conclusie zouden wij ook
trekken als wij onze ledenaantallen zagen teruglopen. Dat is niet
het geval, dus er is blijkbaar onverminderd vraag naar. Wel vind

juni 2011

rendement van een mondelinge
nascholingsdag nog steeds groter dan thuis in je eentje achter de
computer?”
“We willen de online werkvormen in de toekomst zeker gaan
exploreren. Je kunt bijvoorbeeld
een combinatie bedenken waarbij
deelnemers thuis al iets gedaan
hebben en daar actief mee verder gaan tijdens de themadag. De
website kan dan de plek worden
waar we casuïstiek presenteren
met beeldmateriaal, zodat mensen zich kunnen voorbereiden of
casus kunnen uploaden.”
Hoe ziet het aanbod van ADE
er over een jaar of tien uit? “Ik
denk dat er dan veel meer diversiteit is, meer keuze in mediavormen waarbij online een belangrijke plaats in zal nemen. Maar ik
denk dat er ook dan nog behoefte
is aan ‘klassieke’ nascholing in
een zaal met een docent.” ■

OVERZICHT THEMADAGEN
QP-TANDHEELKUNDE 2011-2012

Themadag 1
Infectiepreventie en
praktijkhygiëne, haalbare
doelen voor uw praktijk
Moderator: Wilfred Moorer
Themadag 2
Extractie: de eerste stap op weg
naar een implantaat
Moderator: Jacques Baart
Themadag 3
Preventie: onderkennen en
ondervangen van risico
Moderator: Herman Wiegman
Themadag 4
Bijzondere Tandheelkunde in de
dagelijkse praktijk
Moderator: Dyonne Broers
Eva Povel.

ons concept in de smaak te vallen. Het ledenaantal stijgt nog
jaarlijks en nadert de driehonderd. Wat ons opvalt is dat het
tijdschrift door hen heel goed gelezen wordt. Het is een heel serieuze en betrokken doelgroep, die
goed meedoet tijdens de themadagen en heel gemotiveerd is om
het geleerde direct in de praktijk
toe te passen. Dat is erg prettig
voor ons als organisatie.
“Net als tandartsen kijken
mondhygiënisten heel kritisch
waar ze hun nascholing volgen,
mede omdat het budget voor hen
minder vanzelfsprekend is. Het is
natuurlijk ook zo dat er minder
nascholingsmogelijkheden zijn
voor mondhygiënisten. Bij ons
is het niet dat ze ‘meedoen’ met
datgene wat voor tandartsen is
bedacht. Dit programma is speciﬁek op hen gericht.”
CONCURRENTIE

“Er zijn nu honderd aanbieders
van nascholing voor tandartsen.
Dat is waanzinnig veel, als je kijkt
naar de grootte van de doelgroep.
Lidmaatschapsconcepten zijn er
veel minder. Eén van de weinigen is het tandheelkundig alumniprogramma van het UMCN in
Nijmegen. Nijmegen en Amsterdam hebben het voordeel gelieerd
te zijn aan een academische opleiding, waarvan we op verschillende manieren voordeel hebben.

tenland merkt Povel weinig. “Net
als met e-learning is er een selectief deel van de doelgroep dat
graag naar het buitenland gaat
om nageschoold te worden. Een
deel daarvan wil speciﬁeke buitenlandse sprekers horen, een
deel daarvan wil naar een mooie
locatie. Het is nog niet zo dat buitenlandse aanbieders hier met
hun virtuele nascholingen voet
aan de grond hebben, al is er

ik – en daarin vinden we een goede partner in Prelum Uitgevers
– dat je moet blijven kijken waar
ontwikkeling mogelijk is. Achter
de schermen zijn we druk bezig
met nieuwe werkvormen, maar
tegelijkertijd constateer ik in
ons ledenonderzoek niet of nauwelijks een roep om virtuele nascholing. Ik vraag me weleens af
waar dat nu echt aan ligt. Is het
puur het sociale aspect, of is het

Themadag 5
Grenzen aan de tandheelkunde:
waar het onmogelijke mogelijk
blijkt…
Moderator: prof. dr. Paul van der
Stelt
Themadag 6
Endodontologie: van duivels
complex tot verbluffend
eenvoudig
Moderator: prof. dr. Paul
Wesselink

OVERZICHT THEMADAGEN
QP-MONDHYGIËNE 2011-2012

Themadag 1
Infectiepreventie &
Praktijkhygiëne, haalbare
doelen voor de praktijk
Moderator: Wilfred Moorer
Themadag 2
Preventie: onderkennen en
ondervangen van risico
Moderator: Herman Wiegman
Themadag 3
Gebitsslijtage: preventie,
diagnostiek en behandeling
Moderator: prof. dr. Frank
Lobbezoo
Themadag 4
Implantologie: mondzorg, voor,
tijdens en na implanteren
Moderator: dr. Erik Blom

[19] => untitled

juni 2011

Industrie

dental tribune - netherlands edition

Quick Up – betrouwbare
bevestiging voor prothesen
met kunststof basis

De complete Quick Up-set

In veel gevallen blijft een prothese niet naar tevredenheid op
de plaats zitten. De belangrijkste
oorzaken hiervoor zijn botatroﬁe,
resorptieprocessen en verandering
aan de prothesebasis die bestaat
uit zowel harde als weke delen.
Implantaten worden vandaag
de dag in veel gevallen gebruikt
voor het bevestigen van prothesen. Een geringere implantaatdoorsnede en minder tijdrovende chirurgische procedures
maken deze optie interessant. In
de meeste gevallen kan de bestaande prothese opnieuw gebruikt worden. Deze dient slechts
voorzien te worden van attachments of secundaire voorzieningen voor de afneembare verbinding met implantaten of primaire
voorzieningen.

Voco biedt met Quick Up een
zelfhardend, gingivakleurig composiet aan voor het bevestigen
van attachments of secundaire
voorzieningen of herbevestiging
in prothesen met kunststof basis. Quick Up maakt het mogelijk
deze procedures snel en gemakkelijk aan de stoel uit te voeren.
Hiermee worden onnauwkeurigheden door het gebruik van een
model in een laboratorium uitgesloten.
Quick up zorgt voor een sterke hechting van de attachments
of secundaire voorzieningen in
de prothesebasis en heeft hoge
hechtwaarden. In plaats van alleen het gebruik van zachte siliconen ter ondersteuning van de
prothese biedt het gebruik van
(metalen) attachments en se-

cundaire voorzieningen bevestigd met Quick Up niet alleen een
stabielere hechting en een hoger
comfortniveau. Het is ook een
economisch alternatief voor het
bevestigen van prothesen met
siliconen. Weekblijvende silicone verkleuren en veranderen als
ze langer gedragen worden. De
noodzakelijke nieuw aan te brengen rebasings dienen weer op
zachte basis te zijn en verhogen
de frequentie van praktijkbezoek
en daarmee de kosten voor de patiënt.
Quick Up is los leverbaar en
onderdeel van een complete set.
Deze bevat naast het zelfhardende bevestigingscomposiet Quick
Up in het praktische Quick-Mix
spuitje, het Quick Up-adhesief
als hechtmiddel voor de intensieve verbinding tussen de prothesebasis en bevestigingscomposiet. De andere componenten
in de set zijn Quick Up LC, een
lichthardend bevestigingscomposiet voor het aanbrengen van
correcties en opvullen van ondersnijdingen, en Fit Test C&B, een
speciaal controle- en afdekmateriaal op siliconenbasis voor het
passen en uitblokken van de primaire delen of implantaten voor
de deﬁnitieve bevestiging. De
complete set maakt het mogelijk
attachments en secundaire voorzieningen eenvoudig en tijdsbesparend te bevestigen in weinig
stappen.
Ga voor meer informatie naar
www.voco.de. ■

Straumann biedt levenslange
garantie op implantaatlijnen

Het succes van een implantologische behandeling is afhankelijk van een goede osseointegratie. Een andere factor die voor
een groot deel bepalend is, zeker op het gebied van esthetiek,
duurzaamheid en patiënttevredenheid, is het prothetisch restauratieve deel. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat een
goede implantaat-abutmentconnectie essentieel is voor de stabiliteit van de implantaatgedragen
restauratie op lange termijn. Een
goede implantaat-abutmentconnectie kan immers van directe
invloed zijn op de mate van botverlies (minimale inﬁltratie van
bacteriën, optimale krachtenverdeling).
Straumann is een wereldwijde leider op het gebied van tand-

heelkundige implantaten, restauratieve tandheelkunde en
weefsel- en botregeneratie en
doet veel aan onderzoek en ontwikkeling. In dit traject worden
al tijdens de ontwerpfase van het
Straumann-implantaat de betreffende restauratieve componenten
van Straumann ontworpen, om
zo de best mogelijke implantaatabutmentconnectie te bereiken
voor gegarandeerde stabiliteit op
lange termijn.
Echter, mixing and matching
met “compatibele” componenten
op een Straumann-implantaat
is een fenomeen van de laatste
tijd. Er worden steeds meer CADCAM-vervaardigde abutments in
de markt gezet, die toepasbaar
zijn op ieder implantaatmerk.
Hierbij wordt voorbijgegaan aan
het speciﬁeke ontwerp van het
implantaatconnectiedeel.
Deze “compatibele” componenten hebben niet bewezen hetzelfde ontwerp als de originele componenten. Immers, de originele
Straumann-componenten
zijn
gepatenteerd.
Niet voor niets biedt Straumann met haar SynOcta® ontwerp voor de Soft Tissue-implan-

taten en de CrossFit® connectie
voor haar Bone Level-implantaten een zeer speciﬁek ontworpen
abutmentconnectie. Dit geldt
voor zowel de standaard abutments als voor de Straumann
CADCAM-vervaardigde
abutments.
Straumann heeft vorige maand
wereldwijd bekendgemaakt dat
zij een levenslange garantie op
al haar implantaatlijnen biedt.
Voorheen was deze garantieperiode tien jaar. De nieuwe levenslange garantie toont het vertrouwen in de betrouwbaarheid van
het Straumann® Dental Implant
System.
Straumann zal onder de levenslange garantie de implantaten vervangen, mits er originele prothetische oplossingen van
Straumann op het implantaat
zijn gebruikt. Het gebruik van
componenten van derden met authentieke Straumann-producten
leidt immers tot een minder goede voorspelbaarheid van de levensduur van zowel het implantaat als het abutment en daarmee
vervalt de Straumann-garantie.
Zie voor meer informatie
www.straumann.nl. ■

Zirconium
abutments

“

De producten van
Implant Direct
maken een einde aan dure,
grijs doorschemerende
abutments

Implant Direct introduceert beslijpbare Zirconium abutments
voor esthetische restauraties. De
abutments zijn innovatief door
het goudkleurige titanium en 50
tot 70% meer prijsefficiënt. De
abutments hebben een gecontoureerde, anatomische outline, zijn
leverbaar in drie versies (0, 8, 15
graden) en twee kraaghoogtes (1
of 2 mm) en beschikbaar voor vier
prothetische connecties (Spectra,

”

Tri-Lobe, Interne Hex en binnenkort SynOcta). De producten van
Implant Direct maken een einde
aan dure, grijs doorschemerende
abutments.
Het all-in-one packaging concept is nu ook beschikbaar voor
tandartsen die het Locatorsysteem gebruiken. Implant Direct
levert een compatibel GPS abutment beschikbaar in vijf hoogten
(1, 2, 3, 4 en 5 mm) ,en inclusief
metalen housing en nylon liner.
Op de website www.implantaatblog.nl, verbonden aan Implant Direct, schrijft tandartsimplantoloog J.W. Vaartjes over
de laatste ontwikkelingen op implantologisch gebied en worden
interessante zaken voor u verzameld.
Zie voor meer informatie www.
implantdirect.nu. ■

Implacom start verkoop
van Puros®, humane
botproducten van Zimmer
Implacom, pionier in orale implantologie, startte in 1982 in
Nederland met de verkoop van
dentale implantaten. Daarnaast
verzorgt het bedrijf al geruime
tijd cursussen, workshops en
praktische toepassingen en bege-

“

Eisenbesluit lichaamsmateriaal
2006. Op 12 januari 2011 ontving
Implacom de officiële erkenning
als Weefselinstelling. De Inspectie voor de Gezondheidszorg
(IGZ) heeft Implacom deze registratie verleend omdat de Puros®

Op 12 januari 2011 ontving
Implacom de officiële erkenning
als weefselinstelling

leiding in de implantologie voor
algemeen practici. Veel Nederlandse implantologen deden hier
hun eerste ervaring op.
Implacom haakt nu in op de
nieuwste ontwikkelingen. Implanteren en regenereren worden tegenwoordig in één adem
genoemd en autoloog bot is de
standaard. Daarom richt het bedrijf zich zowel op dentale implantaten als op humane regeneratieve Puros® botproducten van
Zimmer®.
Om humane donorproducten
op de Nederlandse markt te mogen brengen eist de Nederlandse
wetgeving een officiële registratie als weefselinstelling op grond
van de Wet veiligheid en kwaliteit
lichaamsmateriaal (Wvkl) en het

”

humane bot- en huidmaterialen
en de opslag en distributie hiervan aan alle gestelde eisen voldoen. Implacom werkt volgens
een kwaliteitsmanagementsysteem, dat de basis vormt tot certiﬁcering volgens ISO-NEN- 9001.
Implacom staat voor kwaliteit
en conformeert zich aan de missie van Zimmer: de kwaliteit van
leven van de mens verbeteren
met behulp van (dentale) implantaten. Het team bestaat uit ervaren medewerkers. Zij zorgen ervoor dat u tijdig voorzien wordt
van de producten die nodig zijn
om uw implantologische behandelingen naar volle tevredenheid
te kunnen uitvoeren. Zie voor
meer informatie www.implacom.
nl. ■

[20] => untitled

20 Industrie

dental tribune - netherlands edition

juni 2011

EQUIA van GC: de economische oplossing voor esthetische posterieure restauraties
EQUIA van GC is een nieuwe
standaard in restauratietechnologie met extra mogelijkheden
om te voldoen aan alle verwachtingen van de patiënt. Het unieke
restauratiesysteem combineert
een nieuwe generatie glaspartikels (EQUIA Fil Capsules) met
een hooggevulde kunststofcoating (EQUIA Coat). EQUIA biedt
niet alleen een snelle en gemakkelijke verwerking, maar ook fysisch perfecte en esthetisch on-

vergelijkbare eigenschappen.
Dankzij een hoge vochttolerantie, een minieme krimpspanning
en geen gerapporteerde postoperatieve gevoeligheid kunt u met
EQUIA in één keer het vulmateriaal in bulk aanbrengen in grote
caviteiten. En dit zonder tijdrovende en ingewikkelde bondingsen etsprocedures.
EQUIA kan worden gebruikt bij
de volgende indicaties: restaureren van belaste klasse I, klasse

II van beperkte omvang, klasse
V en melktanden; wortelcariës,
voor het herstellen van oude restauraties en voor stompopbouw.
E Easy – Equia Fil is vochttolerant; het aanbrengen van cofferdam is niet nodig. Ook hoeft
er geen adhesief te worden gebruikt, daar het materiaal zelfstandig chemisch aan glazuur en
dentine hecht.
Q Quick – In bulk aan te
brengen, makkelijk te modelle-

ren, korte uitharding en snel af te
werken.
U Unique – EQUIA Coat verbetert de fysische eigenschappen
zoals duurzaamheid en breukresistentie in belangrijke mate. Tevens voorkomt het gevoeligheid,
micro-lekkage en verkleuring.
I Intelligent – Het kent, gelijk aan een natuurlijk element,
een maturatieproces, waardoor
het uiteindelijk net zo hard wordt
als modern composiet. Tezamen

met een hoge ﬂuorideafgifte zorgt
dit voor een lange levensduur.
A Aesthetic – Met natuurlijke optische kenmerken is het een
perfect materiaal voor posterieure restauraties.
EQUIA FIL-verpakkingen met
50 capsules zijn leverbaar in de
kleuren A1, A2, A3, A3.5, B1, B2,
B3, C4. Zie voor meer informatie
www.benelux.gceurope.com. ■

Cerasorb: synthetisch materiaal
voor natuurlijke
botregeneratie
Al meer dan 30 jaar zorgt Cerasorb® voor klinische successen in
de implantologie. Onderzoeken
tonen aan dat de synthetische
materialen Cerasorb® M en Cerasorb® Paro voor natuurlijk botherstel zorgen. Deze producten
kunnen ook uitstekend gebruikt
worden voor parodontale defecten en na extracties.
Cerasorb M bestaat uit een
synthetisch β-tricalciumfosfaat
dat voor 99% fasezuiver is. Doordat het niet uit DBM of bovine
materialen bestaat, is de kans
op infecties of afstoting van het
product nihil. Dankzij de fysiologische concentratie wordt het
materiaal door lichaamseigen
botvormende cellen vóór de mineralisatie opgenomen en simultaan geresorbeerd en vervangen door nieuw aangemaakt
lichaamseigen bot. Cerasorb is
eenvoudig in gebruik, ideaal bij
sinuslift procedures,
geschikt
voor zowel routinebehandelingen als bij ingewikkelde interventies, volledig resorbeerbaar en
patiënt vriendelijk. Speciaal voor
parodontologische toepassingen
is er Cerasorb Paro.
Cerasorb M en Cerasorb Paro
hebben een polygonale gebroken granulaatstructuur. Dankzij
de gereduceerde poreusheid van
Cerasorb Paro verdwijnt het granulaat simultaan aan de ingroei
van het bot. Een te snelle resorptie wordt vermeden, waardoor het
eigen bot voldoende tijd krijgt om
terug te groeien naar zijn oorspronkelijke volume. Fabrikant
Biocomp spreekt bij Cerasorb
Paro dan ook van volledig herstel
in plaats van reparatie.
Voor een goed beschermd botregeneratieproces adviseert Biocomp het defect gebied af te
schermen met Epiguide®, het
eerste en volledige resorbeerbare membraan met een unieke 3-laagse technologie. De gewaarborgde stevigheid maakt het
product uitermate geschikt voor
parodontale chirurgie en GTR.
Epiguide zorgt voor voldoende
ruimte voor de ontwikkeling van
bot en ondersteunt het parodontale weefsel. De barrièrefunctie
blijft twee tot drie maanden intact. Na zes tot twaalf maanden
is het membaan volledig geresorbeerd. Werken met deze techniek bespaart arts en patiënt een
tweede ingreep.
Zie voor meer informatie www.
biocomp.eu. ■

ADHESIEF STOMPOPBOUW SYSTEEM
Complete set voor 15 stift opbouw behandelingen
• Effectief vijf stappen systeem
• Monoblok samenstelling van tand, stift en opbouw
• Futurabond DC en Ceramic bond voor hoge stabiliteit

0,65 mm

0,80 mm

1,00 mm

1,2 mm

1,5 mm

2,0 mm

• Esthetische opbouw voor prothetische restauraties

VOCO GmbH · Anton-Flettner-Straße 1-3 · 27472 Cuxhaven · Duitsland · Tel. +49 (0)4721 719-0 · www.voco.com

[21] => untitled

juni 2011

Industrie

dental tribune - netherlands edition

Grandio®SO Flow: het nieuwe universeel visceuze composiet
Grandio®SO Flow is het nieuwe
visceuze universeel composiet
voor restauraties in het anterior
en posterior bereik. Hiermee presenteert Voco naast de hoog-visceuze Grandio®SO Heavy Flow
een extra, medium-visceuze variant in de Grandio®SO-productlijn.
Voco biedt als enige fabrikant
twee universeel inzetbare ﬂowable composieten aan met verschillende viscositeiten. Dankzij

hun goede fysische eigenschappen zijn deze composieten vergelijkbaar of soms zelfs beter met
stopbare vulmaterialen.
Grandio®SO Flow is door zijn
materiaaleigenschappen geschikt
voor alle caviteitsklassen (I-V) en
daarmee ook voor alle kauwbelaste restauraties. Het materiaal
is voor vele andere toepassingen
geschikt. Te denken valt aan uitgebreide ﬁssuurverzegeling, als

onderlaag, repareren van vullingen en het repareren van veneers,
maar ook voor het bevestigen van
lichtdoorlatende restauraties zoals volkeramische kronen.
Grandio®SO Flow heeft een
hoge vulgraad (81 gew. %) en
overtreft met zijn fysische eigenschappen zoals hardheid, weerstand tegen abrasie zelfs diverse
stopbare composieten. Hierdoor
zeer duurzame restauraties mo-

gelijk. Grandio®SO Flow is zeer
kleurstabiel. Het materiaal is in
twaalf kleuren beschikbaar en
dekt hiermee het dentaal benodigde aantal kleuren af. De kleur
wit-opaak (WO) heeft een extreem hoge radiopaciteit (500%
AL). De gemakkelijke polijstbaarheid van Grandio®SO Flow zorgt
voor een duurzame glans van de
restauratie en daarmee voor een
langdurig, esthetisch mooi voor-

komen. Grandio®SO Flow heeft
uitstekende vloei-eigenschappen,
hetgeen resulteert in een volledig
bedekking van de caviteitswand.
Het materiaal is zowel in het naloopvrije en niet-druppelende
NDT-spuitje als in de buigzame
metaalcanule beschikbaar en is
daardoor betrouwbaar, nauwkeurig en bijzonder hygiënisch
toe te passen. Zie voor meer informatie www.voco.de. ■

Syneron
presenteert:
lasers 2.0

Tandheelkunde

Topklinische nascholing voor
de kritische professional
Programma 2011/2012
Infectiepreventie en praktijkhygiëne,
haalbare doelen voor uw praktijk
Moderator: drs. Wilfred Moorer

Word nu lid en behaal
33 geaccrediteerde
KRT-punten…

Data: zaterdag 24 september 2011 & zaterdag 8 oktober 2011

‘Extractie: de eerste stap op weg naar
een implantaat’
Moderator: drs. Jacques Baart

Data: zaterdag 19 november 2011 & zaterdag 3 december 2011

Preventie: onderkennen en ondervangen van risico
Moderator: Herman Wiegman

Data: zaterdag 28 januari 2012 & zaterdag 11 februari 2012

Bijzondere tandheelkunde in de dagelijkse praktijk
Moderator: Dyonne Broers

Data: zaterdag 17 maart 2012 & zaterdag 31 maart 2012

Grenzen aan de tandheelkunde:
waar het onmogelijke mogelijk blijkt…
Moderator: prof. dr. Paul van der Stelt

Data: zaterdag 12 mei 2012 & zaterdag 26 mei 2012

Endodontologie: van duivels complex
tot verbluffend eenvoudig
Moderator: prof. dr. Paul Wesselink

Data: zaterdag 30 juni 2012 & zaterdag 7 juli 2012

www.qualitypractice.nl

Voor meer informatie of aanmelden.
Kijk op www.qualitypractice.
Of neem contact op met
mw. Reina Evendik op
telefoonnummer:
020-5980 645.
Mailen kan uiteraard ook:
r.evendik@acta.nl.
Quality Practice is onderdeel van
ACTA Dental Education B.V.,
Gustav Mahlerlaan 3004,
1081 LA Amsterdam.
Telefoon: 020-5980 645.
De algemene voorwaarden staan
vermeld op www.qualitypractice.nl.
Data onder voorbehoud.

Ira Prigat (rechts), directeur van Syneron
Dental, op de persconferentie tijdens de IDS
2011 (Foto: Georg Isbaner, Oemus Media).

KEULEN – Tijdens de IDS presenteerde de Israëlische laserfabrikant Syneron een toepassing waarmee de technische en
economische begrenzingen van
lasertechnologie in de tandheelkunde overwonnen kunnen
worden. De huidige systemen
werken met kostbare maar ﬁjngevoelige vezeltechnologie die de
bewegingsvrijheid van de handen
beperkt. “De truc van onze technologie is dat alle elektronica van
de lasers in het handapparaat zijn
verwerkt,” aldus Ira Prigat, directeur van Syneron Dental.
“Dit is het equivalent van een
technologische reuzensprong, en
kan verstrekkende consequenties hebben voor het gebruik van
lasertechnologie in de tandheelkundige praktijk. De vezelvrije
technologie maakt bijna constante stroomoverdracht zonder energieverlies mogelijk. De
kwetsbaarheid is verminderd
tot een minimum, en het gewicht is slechts een derde van
dat van conventionele toepassingen. Daarnaast is de omslachtige,
door zeven spiegels geleide arm
die de bewegingsvrijheid beperkt
verdwenen,” stelt Prigat.
De uiteinden van het handapparaat zijn robuust, schappelijk geprijsd en divers, meldt de
producent. De buis is ﬂexibel en
lang genoeg om comfortabel mee
te werken. Omdat de elektronica
zich in de handvaten bevindt, is
de buis alleen nodig om water,
stroom en lucht over te brengen.
De laser is eenvoudig te transporteren en kan daarom door verschillende praktijken gebruikt
worden. Door de driejarige garantie en het robuuste design zijn er
weinig bijkomende kosten.
De laser heeft een breed therapeutisch spectrum: de behandeling van zacht en hard weefsel,
implantologie en begeleide botregeneratie (GBR) behoren allen
tot de mogelijkheden. Omdat er
in veel gevallen geen anesthesie
nodig is, is de laserbehandeling
voor patiënten een aantrekkelijke
optie. ■

[22] => untitled

22 Feuilleton/Kalender

dental tribune - netherlands edition

De geschiedenis van mijn tanden
De beroemde auteur Franz Kafka gaf als ervaringsdeskundige een unieke en stijlvolle inkijk in de belevingswereld
van mensen die aan depressies lijden. Vele jaren later doet
schrijfster Trees Roose hetzelfde voor de tandheelkundige
patiënt. Het komische en soms schokkende relaas over de
geschiedenis van haar dramatisch slechte gebit verschijnt
als feuilleton in Dental Tribune. In deze aﬂevering brengt
onze vertelster een vermoedelijk laatste bezoek aan de
schooltandarts.

Trees Roose

Geen Gele Briefjes meer

ls de schooltandarts begon
met boren, dacht ik meestal eerst: het valt mee, het
valt mee, godzijdank, het valt
mee. De eerste laag waardoorheen werd geboord, voelde je namelijk niet. Maar dan, als de boor
zich door de buitenste rand van
de kies had gekraakt, wist ik het
weer. Een verscheurende pijn trok
door mijn hele kaak, mijn hoofd,
mijn lichaam. Ik voelde geen pijn,
ik wás de zenuw waar de boor
zich middenin draaide, en er leek
geen einde aan te komen. Voor
ze met haar eigenaardige accent
zei: ‘Het is klaar, jai mag sjpoelen,’ was ik al duizend doden gestorven. Dan begon het gehannes
met een klem om de kies, het ge-

“

goed. Mijn moeder zei er niets
van.
De gele briefjes heb ik vanaf
die dag vertrapt in de smeuïge
klei van de dijk langs het NoordHollands kanaal. Niemand die
mij nog eens in het bezit van zo’n
geel stuk papier zou aantreffen.
Mijn arme vader, ach, ik herinner me niet veel, behalve dat hij
doodging. In onze nauwe gang
stond een groot zwart herenrijwiel, met op de bagagedrager een
krant en een metalen broodtrommel. En als ik ‘s ochtends nog in
mijn bed in het kleine kamertje
naast de keuken lag hoorde ik
hem gorgelen met mondwater,
van poeder uit een wit blikje met

Ik wist het wel op dat moment:
dit komt nooit meer goed

prop met de bitter smakende vulling en eindeloos schaven en vijlen tot de kies weer glad, maar
zwart van de vulling, weer even
meekon.
Doodsbang was ik voor het
Gele Briefje dat op school werd
uitgereikt.
De laatste keer dat ik in haar
stoel zat bekeek ze weer met veel
tss-geluiden mijn gebit, en ging
toen druk aan het werk. Ik merkte wel dat ze aan mijn voortanden bezig was, maar vroeg me
alleen af wanneer ze de verlossende woorden zou spreken dat
ik spoelen mocht. Toen dat eindelijk gebeurde voelde ik met
mijn tong een enorm gat tussen
mijn voortanden. Ze zei: ‘Sja, dat
moest wel. Zij tastten elkaar ja
aan. Nu is het rustig. Later vullen
wai dat wieder. Wai wachten nu
even.’ Toen ik mijn mond spoelde
met ijskoud water uit een blikken
kroesje, voelde ik een snerpende pijn. Mijn voortanden bleken
middendoor geboord en de zenuwen lagen geheel bloot.
Ik keek in de spiegel en zag een
gat dat zo groot was, dat het leek
alsof ik een hele voortand miste
uit mijn bovenkaak. De binnenkant van de doorgeboorde tanden was bruin. Een gezicht van
een blond meisje met scheefgeknipt haar en gaten in haar mond
keek me aan. Ik wist het wel op
dat moment: dit komt nooit meer

”

rode letters. Agregola. Nog jaren
later kwam er een bittere geur
uit het doosje, dat mijn moeder
toen voor knopen en spelden inzette. Ik haalde het af en toe uit
de naaimand, alleen om de geur
op te kunnen snuiven. Waarom
spoelde hij elke ochtend? Wat
had hij in zijn mond of aan zijn
gebit? Mijn moeder kon het mij
niet vertellen.
Ik mocht niet mee naar de begrafenis maar moest twee weken
logeren bij familie totdat ‘het ergste voorbij was’. Dat betekende
dat ik drie weken lang naar een
andere school moest, in een andere stad. ‘Kind, kind, wat kun
jij netjes zitten,’ zei de juff rouw
van de keurige kakschool met de
frisgewassen kinderen steeds.
Dat had ik wel geleerd op de nonnenschool thuis. Alle zesendertig kinderen moesten ‘s ochtends
met de armen stijf naar voren,
over elkaar en zo hoog mogelijk,
gaan zitten om het privilege te
verdienen van het bord schoonmaken met een natte spons. Die
grote spons over dat wit uitgeslagen bord halen, dat dan weer zo
lekker natglanzend zwart werd,
ja, dat wilden we allemaal wel.
Toen het allerzieligste er kennelijk wel weer af was voor de andere kinderen van de nieuwe kleuterschool, zei een van hen hard
door de klas: ‘Waarom heeft ze
van die vieze tanden, juf?’

juni 2011

Mondzorgkalender
Symposium “Esthetiek rondom de tandheelkunde”
Het doel van deze masterclass is het opdoen en verbeteren van kennis, technieken
en vaardigheden op het gebied
van vormgeving en volumeherstel van gezichtskenmerken
met ﬁllers. Een theoretisch en
praktisch deel wordt gegeven
door Tom van Eijk, Peter van
der Schoor en Margaux van
der Kuil. Deelnemers mogen
uw eigen model meenemen om
een behandeling op uit te voeren. Ter voorbereiding dienen
zij hiervan een goed belichte
foto en indicatiestelling op te
sturen, om de trainer te informeren over de indicaties. Het
model dient geschikt te zijn
voor het opvullen van lippen,
neuslippenplooien of mondhoeken/marionettelijnen. Er
zijn 6Q-Keurmerk geaccrediteerde KRT-punten te behalen.

Geaccrediteerde
nascholingscursus “Tandheelkunde up-to-date”
Nazomeren, culinair genieten
en tandheelkundig nascholen
in Maastricht. De cursus bestaat uit vijf dagdelen scholing
(donderdagochtend tot en met
zaterdagmiddag) in een sfeervolle ambiance. Sprekers zijn
onder meer de Master Dental
Technician en Ceramist Michel Magne, Georgia Trimpou
over implantologie, Michiel
de Cleen, Bert Beekmans over
restauratief werken en Luzi
Abraham-Inpijn over medische calamiteiten. Het gezellige en bijna ingetogen congres
telt maximaal 100 deelnemers.
Tijdig inschrijven wordt aanbevolen. De cursus levert 16 QKRT punten op.

Juni

Juli

Symposium “Esthetiek rondom
de tandheelkunde”
18 juni, Bilderberg hotel
’t Speulderbos, Garderen
www.implacademie.nl <

Workshop “Het schrijven van
een kwaliteitsjaar verslag”
1 juli, Bussum
www.dentalcare
professionals.nl

ACTA Avondlezing Dr. Aviad
Tamse: “The vertical root
fracture”
22 juni, ACTA, grote collegezaal,
Amsterdam
www.dental-education.nl

Educa-lezing
“FullZir®, eindelijk een
alternatief voor goud”
23 juni, Educa Center, Leeuwarden
www.excent.eu/educa-club

Cursus “Botregeneratie in de
implantologie”
24 juni, Implacademy, Garderen
www.implacademy.nl

Studiedag
“Calamiteiten in de praktijk”
28 juni, Benecke, Amsterdam
inschrijven.benecke.nl

Klinische Avond: “Evidence
Based Oral Hygiene”
28 Juni, Novotel Brainpark,
Rotterdam
www.congresscare.com

September
ITI Thema-avond:
Implantologie:
in ’t kort en klein
7 september 2011, Rijnland
Ziekenhuis, Leiderdorp
www.straumann.nl

Geaccrediteerde
nascholingscursus
“Tandheelkunde up-to-date”
8-10 september, Crowne Plaza
Hotel, Maastricht
www.dental-education.nl <

Collegeserie Current Concepts
in American Dentistry:
“Esthetics and Implant
Dentistry; Innovations &
Controversies”
24 september, Edin Academy,
Maarn
www.cursussen
encongressen.nl

Masterclass Tandheelkunde
2011: 1e blok
20-23 september,
De Hamermolen, Ugchelen
www.catan.biz <

De winstgevende tandartspraktijk
Praktische strategieën voor de tandarts-ondernemer

Masterclass Tandheelkunde
2011: “Businessplan”
Tandartsen zijn opgeleid als
professionals en niet zozeer
als ondernemers met bedrijfskundige kennis en vaardigheden, terwijl de markt daar tegenwoordig wel om vraagt.
Deze masterclass gaat in op de
vraag die leeft in elke praktijk:
hoe verander ik mijn bestaande bedrijf in een schitterend
verzorgde en professionele onderneming? De trainers, Bezuur en Van Mierlo, zijn al
ruim 25 jaar als ondernemer
werkzaam in hun kliniek en
halen daar vele inzichten uit.
Hun kennis is gebaseerd op
een rijke ervaring als adviseur,
maar ook als cursusleider op
het gebied van ondernemen
in de tandheelkunde. De cursus duurt vijf blokken van ieder drie dagen en omvat ook
persoonlijke begeleiding in de
eigen praktijk. De cursist ontvangt in totaal 118 geaccrediteerde Q-KRT punten.

Auteurs: R. van Mierlo, N. Bezuur
Uitgever: Prelum Uitgevers
ISBN: 978 90 8562 041 9
Omvang: 174 pagina’s
Prijs: € 49,50
De winstgevende tandartspraktijk biedt een praktische leidraad voor tandartsen bij het opzetten, leiden of veranderen van hun praktijk. Het boek helpt bij het samenstellen
van een ondernemingsplan, leert dat tandheelkundige zorg
een mooi maar complex product is, legt uit waarom marketing en imago belangrijk zijn en biedt handvatten voor een
gezonde ﬁnanciële huishouding.
“De auteurs verdienen alle lof dat ze dit voor velen gevoelige onderwerp duidelijk en krachtig over het voetlicht hebben gebracht.”
- Tandartspraktijk
“Dit unieke boek is zowel een informatie- als een inspiratiebron.” Nederlands Tandartsenblad
Als lezer van Dental Tribune kunt u dit boek met de
actiecode praktijk zonder verzendkosten bestellen!

[23] => untitled

juni 2011

Opleiding/Media

dental tribune - netherlands edition

Nieuwsﬂits
“Een Scandinavisch ontwerpbureau en een Japans tandheelkundig bedrijf bieden onder de
naam Yumaki een tandenborstelabonnement aan. Consumenten
hebben de mogelijkheid elke één,
twee of drie maanden een nieuwe tandenborstel thuisbezorgd
te krijgen. De jaarlijkse collectie bestaat uit 18 verschillende
designs van tien dollar per stuk;
een abonnement kost 35 dollar
per kwartaal. Yumaki verzendt
de tandenborstels wereldwijd.”

Implantaatbehandelingen
Dental Union:
voor een dumpprijs
groot in eDUcatie
Een Amsterdamse tandarts verkocht onlangs via Groupon 83
implantaatbehandelingen
tegen een sterk gereduceerd tarief.
Als eerste tandarts in Nederland
heeft hij voor zijn implantologische ingrepen voor deze vorm
van marketing gekozen.

“

SPITSNIEUWS.NL, 23-05-2011

“Een 42-jarige drugsverslaafde uit Vlaardingen die onlangs
werd gearresteerd wegens diefstal, hoopte de gestolen potten oploskoffie te verkopen om
een afspraak bij de tandarts te
kunnen maken. “Ik had geen
beltegoed meer en koffie kun je
makkelijk verkopen. Doordat ik
tegen de kiespijn een wijntje en
een pilletje had genomen, liep
het helemaal fout,” verklaarde
de verslaafde tegen de rechter.”
DEWEEKKRANT.NL, 04-05-2011

“Röntgenfoto’s van de gebitten van enkele leden van het
Britse koningshuis worden toch
niet geveild, nadat de koninklijke familie hiertegen bezwaar
maakte. De beelden van de tanden van koningin Elizabeth en
haar ouders stammen uit de jaren veertig en werden onlangs
ontdekt in een woning in Londen. Britse experts verklaarden
dat de foto’s niet bewijzen dat
het gebit van George VI de oorzaak van zijn spraakgebrek (onderwerp van de ﬁlm The King’s
Speech) kan zijn geweest.”
TELEGRAPH.CO.UK, 02-04-2011

“Een Amerikaanse vrouw uit
Oregon sprak na een tandheelkundige operatie plotseling met
een klassiek Brits accent. Experts stelden vast dat zij aan het
‘foreign accent syndrome’ lijdt,
een zeer zeldzame neurologische
aandoening die kan optreden
bij een hersenbeschadiging of
na een beroerte. De vrouw verklaarde in een interview: ‘Van
jonge meisjes hoor ik nu regelmatig dat ik zo prachtig praat.
Dan zeg ik: ga naar mijn tandarts, de behandeling kost maar
7000 dollar!’”

er uiteindelijk per implantaatbehandeling betaald moest worden. Dit deed collega-tandartsen
de wenkbrauwen fronsen. De implantaatbehandeling kostte, inclusief kroon en exclusief GBR,
1.199 euro. Omdat de website van
aanbieders een minimale kor-

De aanbieder ontvangt in de regel
slechts 25% van zijn originele prijs

ONDERNEMEN.BLOG.NL,
10-05-2011

“Actrice Jennifer Aniston speelt
in haar nieuwste ﬁlm een nymfomane tandarts. In de ﬁlm
Horrible Bosses is de inmiddels
42-jarige Aniston te zien in pikante lingerie, terwijl ze op suggestieve wijze een banaan eet,
aan een ijslolly likt en een hotdog naar binnen werkt. Of een
echte naaktscène de ﬁlm haalt,
is nog niet bekend.”

Gevarieerde nascholing in het eDUcatieprogramma.

Dental Union is, na ACTA Dental
Education, één van de grootste
aanbieders van nascholing voor
mondzorgprofessionals.
Sinds
2,5 jaar is het eDUcatieprogramma grotendeels opgedeeld in een
aantal Academy’s: deelgebieden
in de mondzorg waarbinnen cursussen worden aangeboden. “Het
portfolio van onze Academy’s is
de laatste jaren steeds verder uitgebreid,” vertelt Renka Vermaas,
coördinator van het eDUcatieprogramma. “Het bevat nu een breed
spectrum aan onderwerpen.”
De Academy’s worden door
Dental Union als een groot succes beschouwd. Vermaas: “De
ontwikkeling van de belangstelling voor de Academy’s houdt gelijke tred met de uitbreiding van
het aanbod. Na de lancering van
een Academy is het maximale
aantal deelnemers binnen afzienbare tijd bereikt, zodat we
moeten werken met wachtlijsten. Helaas voor de klanten op
de wachtlijst is de agenda van de
meeste docenten te vol om snel
extra cursussen in te plannen.”
Naast de Academy’s biedt Dental
Union een klein regulier educatieprogramma aan, met cursussen over diverse onderwerpen.
Wegens succes worden in het
aanstaande eDUcatiejaar de
reeds bestaande Academy’s gecontinueerd: Endo, Cerec, Prothese, Cosmetic en Ceramic. Tot
de docenten behoren gevestigde
namen als Marga Ree, Rien van

Waas en Pieter Ghysens. Bovendien komen er drie Academy’s
bij: Implantologie, Ergonomie en
Management.
“Behalve de toevoeging van
de drie nieuwe Academy’s blijft
de opzet van de reeds bestaande
programma’s ongewijzigd,” verzekert Renka Vermaas. “Door de
vele enthousiaste reacties van
cursisten en de ontvangen evaluaties is besloten geen wezenlijke
wijzigingen door te voeren.”
Op welke manier(en) onderscheidt DU zich van andere aanbieders van nascholing in de
mondzorg? “Dental Union organiseert cursussen met een nonproﬁt-instelling. Dat spreekt zowel cursisten als docenten aan.
Wel beschikt Dental Union over
de kennis en faciliteiten om de
Academy’s tot een zeer leerzaam
eDUcatieprogramma voor de cursisten te maken.”
Zal het ook bij de nascholingen
van Dental Union geleidelijk de
kant van e-learning op gaan? Vermaas houdt voorlopig vast aan de
fysieke vorm. “Wij zijn ons aan
het oriënteren op de wijze waarop
e-learning ingepast kan worden
in onze eDUcatie. Omdat onze
programma’s voor een belangrijk
deel bestaan uit hands-on trainingen, zal e-learning het fysieke
contact nooit helemaal kunnen
overnemen.”
Kijk voor het volledige cursusaanbod op www.dentalunion.
nl. ■

Groupon is een Amerikaanse
marketingonderneming die via
een internationaal opererende
website dagelijks een unieke deal
in de regio aanbiedt. De site biedt,
als tussenpersoon, minimaal
50% korting voor consumenten.
Aanvankelijk werden vooral etentjes in (nieuwe) restaurants en
daguitjes aangeboden. Het eerste
succes van Groupon in de mondzorg kwam met bleekhandelingen, die met groepskorting gretig
aftrek vonden.
Het openbare karakter van
Groupon verschaft inzicht in wat

De bewuste Groupondeal

Vampier promoot tandartsbezoek
LONDEN – Een opmerkelijk voor-

lichtingsﬁlmpje moet jonge Britse mannen overtuigen meer naar
de tandarts te gaan. In het spotje wijst een exotische schone een
sexy vampier af, omdat hij een
slechte adem en rotte tanden
heeft.

MEDICALNEWSTODAY.COM,
06-05-2011
Fragment uit het spraakmakende ﬁlmpje

De Britse Nationale Gezondheidsdienst NHS lanceerde het
ﬁlmpje aanvankelijk alleen in het
graafschap Northamptonshire.
Wegens succes wordt het nu ook
in andere delen van het land uitgebracht. Het ﬁlmpje speelt in
op het (schijnbaar) aansprekende
vampierthema.
De in lingerie gehulde dame
wijst de vampier met de volgende woorden krachtig af: “Je adem
stinkt. Heb je je eigen tanden
weleens gezien? Het kost toch
niet zoveel om naar een tandarts
te gaan? Het lijkt alsof daar iets
gestorven is.”
Volgens Simon Bryant van de
NHS was het nodig een bizar en

”

ting van 50% op de reguliere
prijs eist, betekent dit dat diezelfde behandeling normaalgesproken wel erg duur is. Groupon
verdient geld door een percentage
van de originele prijs als commissie te rekenen. Hierdoor ontvangt
de aanbieder in de regel slechts
25% van zijn originele prijs. Veel
aanbieders zien hun deelname
daarom als een eenmalige publiciteitsstunt, en hopen daarmee
toekomstige bezoeken of behandelingen te genereren.
(bron: http://www.implantaat
blog.nl) ■

choquerend ﬁlmpje te gebruiken.
“Mannen gaan over het algemeen
minder graag naar de tandarts.
Traditionele beelden werken voor
hen niet meer. Er moet een beetje
geprovoceerd worden. Daarnaast
weten we dat jonge mannen gevoelig zijn voor alles wat met
hun (mogelijke) partner te maken
heeft.”
Onderzoek van de NHS wees
uit dat jonge mannen tussen 16
en 35 jaar pas naar de tandarts
gaan als hun moeder of vriendin hen ertoe aanzet. Een mooie
glimlach vinden ze belangrijker
dan preventie. ■

Ontvangt u Dental Tribune
nog niet?
Meld u geheel kosteloos bij ons aan
door het online inschrijfformulier op
www.albionpress.nl in te vullen.
Een adres afmelden, bijvoorbeeld
omdat u de krant zowel thuis als op
uw praktijkadres ontvangt, is eveneens
mogelijk op www.albionpress.nl.
Voor adreswijzigingen en andere
vragen kunt u e-mailen naar
klantenservice@dental-tribune.nl.
Of bel ons op 030-63 55 070.

Volg het laatste nieuws
Wilt u op de hoogte blijven van het
laatste nationale en internationale
nieuws in de mondzorg? Meld u
kosteloos aan voor onze mailservice op
www.albionpress.nl. U ontvangt dan
wekelijks een overzichtelijke selectie
van actuele ontwikkelingen in uw
vakgebied.

[24] => untitled

24 Opleiding/Media

advertentie 1/1
dental tribune - netherlands edition

juni 2011

) [page_count] => 24 [pdf_ping_data] => Array ( [page_count] => 24 [format] => PDF [width] => 899 [height] => 1247 [colorspace] => COLORSPACE_UNDEFINED ) [linked_companies] => Array ( [ids] => Array ( ) ) [cover_url] => [cover_three] =>

[cover] => DT Netherlands No. 4, 2011

[toc] => Array ( [0] => Array ( [title] => Binnenlands nieuws [page] => 01 ) [1] => Array ( [title] => Interview: “Ik mis bij veel tandartsen de ambitie” - Peter van der Schoor - implantoloog en ondernemer [page] => 04 ) [2] => Array ( [title] => Implantologie: de juiste behandeling kiezen [page] => 08 ) [3] => Array ( [title] => Driekwart menselijk lichaam vervangbaar [page] => 11 ) [4] => Array ( [title] => Botextractie - snel en eenvoudig [page] => 12 ) [5] => Array ( [title] => Buitenlands nieuws [page] => 14 ) [6] => Array ( [title] => “Als marktleider leunen wij niet achterover” - Interview met Eva Povel - directeur ACTA Dental Education [page] => 17 ) [7] => Array ( [title] => Industrie [page] => 19 ) [8] => Array ( [title] => Feuilleton/Kalender [page] => 22 ) [9] => Array ( [title] => Opleiding/Media [page] => 23 ) ) [toc_html] =>

Table of contents

[toc_titles] =>

[cached] => true )