DT Belgium (Flemish) No. 4, 2018

Interview: "Ik geloof dat innovatie de motor van een bedrijf is" / Dr. Bram Bonne: de toekomst is begonnen / Vezelversterkte stiften en tandversteviging: overtuigende gegevens in de vakliteratuur / Producten / Acupunctuur: de eerste stappen in de tandheelkunde - deel I

Open PDF View E-paper Edit Epaper Edit Epaper ads save

Table of contents

Open Link

Dental Tribune
The World’s Dental Newspaper . Belgische editie

Tweemaandelijks, 5de jaargang, 2018 – P919141 - afgiftekantoor Brussel X - verschijnt niet in juli. – Verantwoordelijke uitgever: P.C. Maters, Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel

September 2018

www.dental-tribune.com
Vezelversterkte stiften
en tandversteviging:
overtuigende gegevens in de
vakliteratuur

... pagina 4

5de jaargang - nr 18

Acupunctuur: de
eerste stappen in de
tandheelkunde - deel I

... pagina 14

Dit nummer wordt u aangeboden
in samenwerking met de volgende bedrijven:

Carestream, Coltène, DENTEX, EMS,
Ivoclar, J&J, Prothetica, Tri Hawk,
Ultradent, W&H, XO-care

Dr. Bram Bonne:
de toekomst is begonnen

Interview: "Ik geloof dat innovatie de motor
van een bedrijf is"

De tandartspraktijk van Dr. Bonne bevindt zich in
Gent (België), in een rustige en onopvallende wijk
van de stad. Niemand kan echter vermoeden dat achter de grote witte poort van de praktijk de toekomst
is begonnen.

W&H werd opgericht in 1890 en is vandaag de dag
wereldwijd actief als een toonaangevende fabrikant
van tandheelkundige instrumenten en apparaten.
Het bedrijf heeft wereldwijd meer dan 1200 werknemers en exporteert zijn producten naar meer dan 110
landen.

In de laatste 7 jaar heeft Dr. Bonne een methode ontwikkeld die even
uniek als onconventioneel is.
Nieuwe patiënten merken vaak dat ik
niet in hun mond kijk. Ik moet hen dan
uitleggen dat ik dat wel degelijk doe, maar
in plaats van mijn ogen gebruik ik een camera.
Het begon toen Dr. Bonne, na twaalf
jaar van actieve praktijk als tandarts,
ernstig last begon te krijgen van rug-

pijn. Dat is een vaak voorkomend letsel
bij tandartsen, maar bij hem werd het
zo erg dat hij voor de keuze werd gesteld - stoppen met zijn tandartspraktijk of de rest van zijn leven ondraaglijke pijn lijden.
Gelukkig ontdekte hij tijdens een
bezoek aan de International Dental
Show in Keulen een intra-orale camera
waarvan hij hoopte dat die de oplossing zou zijn voor zijn problemen. Het
oorspronkelijke product was
p9»

L A B O R A T O I R E
D E N T A I R E

D E N T A L

T A N D

Het familiebedrijf heeft twee productiesites: één in Bürmoos en één in
Brusaporto in Italië, en 19 filialen in
Europa, Azië en Noord-Amerika. Onlangs stond Peter Malata, president van
W&H, een interview toe aan Dental
Tribune, waarin hij het blijvende succes en de bedrijfsfilosofie besprak.
Wereldwijd zijn er slechts een paar
tandheelkundige bedrijven die kunnen

OKT 2018
BRUSSELS
EXPO

D E N T A L

T A N D

L A B

L A B O

terugblikken op een geschiedenis van 125
jaar. Wat zijn volgens u de belangrijkste
redenen voor het langdurige succes van
W&H?

by Philippe
Vandecandelaere

Er zijn verschillende factoren waaraan ik onze succesvolle aanwezigheid
op de markt van de tandheelkunde zou
willen toeschrijven. In de eerste plaats
innovatie: De geschiedenis van W&H
is een verhaal van talrijke techp2»

02.512.00.62
3iHallestraat
1190iVorst
prothetica.com
AD

DENTALTRIBUNE
op www.dentex.be
*Niet-geregistreerde bezoekers betalen € 15 voor de beurs
by EASYFAIRS

Dentex-2018-adv-nl.indd 18

L A B O

Registreer u nu
gratis* met de code:

CTURNE

4 OKT: 10-18U
5 OKT: 10-22U 3 NOCTURNE
6 OKT: 10-18U

L A B

L A B O R A T O I R E
D E N T A I R E

AD
6/09/18 08:17

Van patiënt naar fan:

Samen maken
we het waar!
wh.com

#patient2fan

[2] =>

Dental Tribune Belgische editie

Interview: "Ik geloof dat innovatie
de motor van een bedrijf is"
nologische ontwikkelingen en
vernieuwingen, zoals de Roto Quick
koppeling; het eerste houdersysteem
met een drukknop voor turbines; het
eerste hoge-snelheid hoekstuk voor
preparaties tot 200.000 rpm; Assistina, 's werelds eerste reinigings- en onderhoudssysteem; Lisa, de eerste sterilisator van klasse B die op de markt
is verschenen; Synea Vision, de eerste
turbine met 5× ring-LED+; en onze
nieuwste innovatie, de Primea Advanced Air turbine. We hebben voortdurend producten en diensten geleverd
— klantgerichte oplossingen, op maat
gemaakt in Oostenrijk — die niet enkel op dagelijkse basis ondersteuning
bieden aan tandartsen en hun teams,
maar die ook hun dagelijkse werk gemakkelijker maken. Onze producten
worden gebruikt in tandartspraktijken,
tandheelkundige klinieken en laboratoria, en orale en maxillofaciale poliklinieken in meer dan 110 landen over
de hele wereld.
p1»

Ten tweede heeft ons intern stageprogramma een bijzondere prioriteit.
Wij beschouwen dit als een investering
in de toekomst. Met ons uitgebreid
trainingsprogramma focussen we niet
enkel op de beroepsopleiding van jongeren, maar we ondersteunen bovendien hun persoonlijke ontwikkeling.
Ten derde vertrouwen we op continuïteit: we hebben enorm veel vertrouwen in onze medewerkers. Teamspirit
is van het grootste belang voor ons.
Het opleidingsniveau van onze medewerkers is zeer hoog en expertise wordt
van collega aan collega doorgegeven.
Bovendien vertrouwen we op een generatiemix binnen onze teams en een
langdurige getrouwheid van ons personeel, zodat een optimale continuïteit
en bijgevolg ook een hoge productiviteit gegarandeerd zijn.
Als lid van de Malata-familie heeft u
het bedrijf meer dan 20 jaar geleid. Als u
terugkijkt, wat zijn dan volgens u de belangrijkste ontwikkelingen of verwezenlijkingen in die tijd?
Ik nam de firma over van mijn vader,
consul DI Peter Malata, in 1996. Mijn
doel was om het bedrijf niet enkel te laten groeien, maar ook om onze processen gestroomlijnd te houden. Daarom
besloot ik in 1998 om een teamgeoriënteerde structuur in te voeren. Dat
was één van vele belangrijke maatregelen. Vandaag de dag zijn de ongeveer
700 medewerkers op ons hoofdkantoor
in Bürmoos ondergebracht in meer dan
100 teams.
Een andere mijlpaal was de internationalisering van W&H. Nu hebben
we drie productielocaties — twee in
Bürmoos en één in Brusaporto — en
19 dochterondernemingen over de hele
wereld.
Wat betekent innovatie voor W&H?
De basis voor onze gestage groei is
het consistente gebruik van state-ofthe-art technologieën en een speciale
focus op onderzoek en ontwikkeling.
Ik geloof dat innovatie de motor van
een bedrijf is, en mijn persoonlijke doel
is om daar meer ruimte voor te creëren. De voortdurende uitbreiding van
onze R&D-afdeling betekent niet enkel het aanwerven van extra personeel,
maar ook het creëren van werkruimtes
die een creatieve samenwerking en
communicatie mogelijk maken en sti-

muleren. Daarnaast richten we ons op
de samenwerking met universiteiten
en onderzoekscentra, en op een permanente feedback van gebruikers over
hun ervaringen.
Momenteel is ongeveer 13 procent
van onze medewerkers actief in de
R&D-afdeling op onze hoofdzetel.
Hun activiteiten zijn voornamelijk
gericht op innovatieve en kwalitatief
hoogwaardige medische apparaten
en intelligente oplossingen voor onze
klanten en partners. Het doel is een
optimale ondersteuning te bieden voor
tandartsen in hun dagelijkse werk, met
behulp van geavanceerde hardware- en
software-oplossingen. Dankzij de nauwe samenwerking tussen de R&D- en
de productieafdelingen kan W&H snel
inspelen op veranderingen in de markt
en de wensen van klanten integreren in
nieuwe, duurzame oplossingen.
"Mensen hebben prioriteit" bij W&H.
Kunt u de filosofie achter deze slogan even
verduidelijken?

September 2018

producten voor voldoende licht zorgen.
Wanneer de handen van de tandarts
pijn doen na een lange dag werken, is
het aan ons om lichtere, meer ergonomische instrumenten te ontwikkelen.
Daarnaast moet met onze producten uiteraard intuïtief, betrouwbaar
en vooral nauwkeurig gewerkt kunnen
worden.
Onze producten worden niet enkel
gekenmerkt door innovatieve oplossingen, maar ook door de vele kleine details die een echt verschil maken in het
dagelijks werk van onze klanten.
Onlangs kondigde u de overname van
het Zweedse bedrijf Osstell aan. Wat betekent dit voor het aanbod van uw bedrijf?
Osstell en W&H hebben al sinds
2016 succesvol samengewerkt. Het
eerste resultaat van deze samenwerking
was de nieuwe Implantmed met de geïntegreerde Osstell ISQ-module.
Osstell staat bekend om zijn implantaat stabiliteitsmeters en osseointegratie bewakingssystemen. De overname

W&H productielocatie. (copyright: W&H)

Als bedrijf dat wereldwijd actief is in
de tandheelkundige sector, ondersteunen wij alle mensen in het behoud en
de verbetering van de tandheelkundige gezondheid. Wij zijn al meer dan
60 jaar een familiebedrijf. We streven
naar langdurige vertrouwensrelaties
met patiënten, klanten, partners en
werknemers. Relaties waarop we kunnen bouwen. Onze bedrijfswaarden —
betrouwbaarheid, expertise, openheid
en duurzaamheid — staan daarom niet
enkel op papier, maar worden ook in de
praktijk omgezet.

was een onderdeel van onze strategie
om het chirurgische segment uit te
breiden. Ons doel is om onze competentie in de breedte te vergroten en
onze positie als marktleider op het gebied van implantologie te versterken.
Naast uw productiesites in Oostenrijk
en Italië heeft u momenteel dochterondernemingen in 19 landen over de hele wereld. Wat zijn de belangrijkste markten
voor u, en waar ziet u het meeste potentieel voor groei in de toekomst?

W&H President Peter Malata. (copyright: Gregor Sams/PunktFormStrich)

W&H is wereldwijd actief en wij
leveren inspanningen op alle markten. Natuurlijk hebben we specifieke
doelstellingen voor de verschillende
markten, in overeenstemming met hun
eigen behoeften. Om die te kunnen
identificeren, hebben we 19 dochterondernemingen, 16 regiomanagers en een
groot aantal uitstekende en betrouwbare partners, die W&H in staat stellen snelle leveringen en een naadloze
technische service overal in de wereld
te garanderen.
In de afgelopen jaren hebben we ook
dochterondernemingen in China en
India gevestigd en onze commerciële activiteiten in de regio Azië-Pacific
versterkt. Dat zijn de markten waar wij
op dit moment het grootste potentieel
zien.
De tandheelkundige sector evolueert
sneller dan ooit tevoren. Wat zijn uw
strategieën om de concurrentie voor te blijven in deze uitdagende omgeving?
Ons belangrijkste doel is om onze
klanten met onze producten en diensten een echte toegevoegde waarde te
geven. Zoals al eerder vermeld, ligt
onze focus voornamelijk op R&D en
ik ben er persoonlijk erg trots op te
kunnen zeggen dat we dat met veel

succes doen. De Primea Advanced Air
bijvoorbeeld ontving onlangs de Staatspreis Innovation [nationale innovatieprijs] van het Oostenrijkse Ministerie
van Economie.
Met de Primea Advanced Air turbine kan de rotatiesnelheid van de frees
nu nauwkeurig worden ingesteld en
als gevolg van de elektronische regeling blijft de snelheid constant, zelfs
wanneer de contactdruk tijdens de behandeling stijgt. Naast de innovatieve
aandrijftechniek biedt de turbine alle
voordelen van een W&H Synea Vision
turbine.
Tot slot speelt ook de interconnectiviteit van onze producten en diensten
een steeds grotere rol, bijvoorbeeld de
optie om onze instrumenten te besturen via een smartphone of tablet, en
een geautomatiseerd voorraadbeheer
en serviceplanning.
Waar ziet u W&H in de komende 10
tot 20 jaar?
W&H heeft zijn positie op de mondiale tandheelkundige markt verder uitgebreid — gewaardeerd door klanten en
gerespecteerd door concurrenten.
Hartelijk dank voor dit interview.

In maart 2018 startte u een nieuwe
imagocampagne, "From a patient to a
fan". Hoe heeft dit de perceptie van uw
bedrijf bij partners en klanten beïnvloed?
Wij hebben zeer positieve feedback
ontvangen over onze nieuwe imagocampagne, zowel rechtstreeks van
klanten en partners, als via onze sociale mediakanalen. Wij willen tandartsen en hun teams duidelijk maken dat
W&H er voor hen is als een aanbieder
van oplossingen, en dat wij ons uiterste best doen om hen te ondersteunen
bij het overwinnen van hun dagelijkse
uitdagingen.
In de praktijk betekent dit dat onze
producten een toegevoegde waarde zijn voor het behandelingsproces.
Door de workflow te optimaliseren en
te stroomlijnen, willen we tandartsen
en hun teams in staat stellen om hun
onverdeelde aandacht tijdens het volledige behandelingsproces aan hun patiënten te kunnen schenken. Aangezien
de lichtomstandigheden in de mond
meestal slecht zijn, is het bijvoorbeeld
onze taak om ervoor te zorgen dat onze

W&H president Peter Malata en het hele team waren blij met het winnen van de Staatspreis Innovation [nationale innovatieprijs].
(Van links naar rechts:) Dr. Margarete Schramböck (Federaal Minister van Digitale en Economische zaken van Oostenrijk), Peter Malata, Dr. Wilhelm Brugger (hoofd
van de R&D-afdeling van W&H), Michael Rothenwänder (R&D-afdeling, W&H), Johann Eibl (Vicepresident productinnovatie, W&H) en Thomas Irran (R&Dafdeling, W&H) aanvaardden de award. (copyright: W&H)

[3] =>

September 2018

DISCOVER XO FLEX
In lijn met de legendarische Flex Integral unit, presenteren we
u de XO FLEX. Deze unit is gebaseerd op meer dan 65 jaar
ervaring, constante verbetering en oog voor detail.
Neem contact op met onze distributeur Henry Schein Belgium
(DENTEX - HALL 5, STAND 5240) of bezoek xo-care.com.

EXTRAORDINARY DENTISTRY

Dental Tribune Belgische editie

3

[4] =>

Dental Tribune Belgische editie

4

Vezelversterkte stiften en
tandversteviging: overtuigende
gegevens in de vakliteratuur
Drs Leendert (Len) Boksman, Gary Glassman, Gildo Coelho Santos Jr. en
Manfred Friedman, Canada
"De traditionele overtuiging dat een
stift enkel wordt geplaatst voor het verankeren van een coronaal-radiculaire
reconstructie, die meestal een inlay-core
wordt genoemd, en geen enkele andere
functie heeft, is mogelijk niet langer
geldig".1
Het behoud van het dentine tijdens
het creëren van de toegangsholte, het
vormen van het wortelkanaal, het prepareren van de wortel om de stift te
kunnen plaatsen, en het restaureren
door middel van een coronale afsluiting
(onlay-type) of van een volledige omhullende kroon, is van cruciaal belang
voor een geslaagde en duurzame definitieve restauratie.2 Het is ondertussen
algemeen bekend dat een excessieve
verwijdering van de dentale afsteuning,
niet enkel radiculair maar ook coronaal,
een wijziging met zich meebrengt in de
respons op flexie en in de breukweerstand, op dezelfde manier als een excessieve ruiming van het wortelkanaal voor
het creëren van een rechtlijnige toegang
tot het kanaal het dentale complex verzwakt.3-6 Het coronale dentine moet
behouden worden, niet enkel als ondersteuning voor de inlay-core7-8, maar
ook omdat het behoud van tanden die
endodontisch zijn behandeld en werden
gerestaureerd met stiften, rechtstreeks
in verhouding staat met de hoeveelheid
dentine die nog aanwezig is, zoals is
aangetoond in klinische studies en in
vitro tests.9,10 De voorbereiding van de
ruimte in het wortelkanaal waar de stift
moet komen, mag niet resulteren in een
overmatige verwijdering van dentine
omdat dit bijdraagt aan een vermindering van de breukweerstand (afb. 1).
Volgens Ree et al. "moet erop worden
gelet dat er niet meer dentine wordt
verwijderd dan strikt noodzakelijk is
voor de endodontische behandeling ".11
Wanneer die aanbeveling moet worden

toegepast in de klinische praktijk, is het
evident dat het gebruik van cilindrische
stiften uit het klinisch protocol moet
worden verwijderd, omdat voor dat type
stiften doorgaans het gezonde, apicaal
radiculair dentine moet worden verwijderd. Hoewel deze stiften nauwkeurigere interne vlakke hoeken (180°) creëren,
resulteren ze in een verzwakte wortel en
een verhoogd risico op radiculaire breuken (afb. 2).12 Bovendien is een cilindrische stift niet geschikt voor de conische
vorm van het geprepareerde kanaal, en
is men verplicht om overmatig veel afdichtingsmateriaal te gebruiken in het
coronale deel van het wortelkanaal,
waardoor de efficiëntie van de hechting
en de weerstand tegen dislocatie worden
verminderd (afb. 3).13 Wanneer het concept van een minimale verwijdering van
dentine uit het kanaal wordt gerespecteerd, en wanneer we ervan uitgaan dat
het grootste deel van de wortelkanalen
een ovoïde vorm heeft, is het duidelijk dat een totaal andere behandeling
aangewezen is dan die, die tot nu toe
werd toegepast. Boksman et al. pleiten
voor het gebruik van een master-stift
in kwartsvezel en met een conische
vorm (Macro-Lock Post Illusion X-RO,
RTD Saint-Égrève, Frankrijk) en van
secundaire stiften (Fibercone™, RTD,
Saint-Égrève, Frankrijk), geplaatst in
de onregelmatigheden (laterale ruimtes) van het wortelkanaal (afb. 4 en
5).14 Deze techniek is vergelijkbaar met
die van een master-stift in guttapercha
en secundaire guttapercha punten, een
techniek die zeer goed is ingeburgerd.
Deze benadering biedt verschillende
klinische voordelen,15-19 meer bepaald
een hogere antirotationele weerstand,
een vermindering van de hoeveelheid
composiet of cement rond de omtrek
van de stift, waardoor de beperkingen
als gevolg van C- en S-factoren (volumetrische retractie) verminderd wor-

1

Afb. 1 : Vooral in ovoïde kanalen (die de grootste meerderheid vormen) kan de preparatie
van de stift leiden tot het onnodig verwijderen van dentine, met een verzwakking van de
resterende dentale structuur tot gevolg, waarbij de guttapercha in het laterale gedeelte
achterblijft, wat een nadelige invloed heeft op de hechting/afdichting. |
Afb. 2 : Voor het plaatsen van een cilindrische stift in het conische kanaal zou nog meer
essentiële apicale tandstructuur verwijderd moeten worden, wat de wortel onnodig zou
verzwakken en tegelijkertijd een apicale spanningzone zou creëren. |
Afb. 3 : Dankzij de conische vorm van de Macro-Lock stift blijft het dentine intact en kan
een minimale hoeveelheid composietmateriaal rond de stift worden geplaatst, die bovendien
homogener is. Hierdoor worden de spanningen door de polymerisatiekrimp verminderd. |
Afb. 4 : In onregelmatige of ovoïde kanalen biedt het lateraal plaatsen van Fibercone
stiften ten opzichte van de Macro-Lock X veel klinische voordelen, met name een langere
levensduur. |
Afb. 5 : Klinische foto van de laterale plaatsing van Fibercone stiften ten opzichte van
de primaire Macro-Lock stift, waardoor de vereiste hoeveelheid composietmateriaal
kleiner wordt, antirotationele elementen worden toegevoegd en de micropercolatie wordt
gereduceerd.

den, een betere adhesie aan de wanden
van de radiculaire kanalen, waardoor de
kans op micropercolaties wordt gereduceerd en de weerstand tegen loskomen
wordt verhoogd, evenals een kleinere
kans op laterale perforaties. De combinatie van één of meerdere stiften, die
het licht op efficiënte manier doorlaten,
met een voldoende hoog polymerisatievermogen/-duur maakt een efficiëntere
uitharding van het composiet mogelijk.
De inlay-core in goud/metaal/zirkonium, geproduceerd in indirecte techniek, is grotendeels vervangen door
de directe inlay-core, geplaatst tijdens
één enkele consultatie. Vezelversterkte
stiften zoals UniCore Ultradent (Ultradent), kwartsvezel stiften van de
firma RTD, Frankrijk (Saint-Égrève,
Frankrijk), Macro-Lock X-RO (RTD,
Saint-Égrève, Frankrijk) en DT LightPost (RTD, Saint-Égrève, Frankrijk)
bieden talloze fysieke eigenschappen
waardoor ze op klinisch vlak veel beter
geschikt zijn dan stiften in metaal of
zirkonium :
Youngs modulus, of de elasticiteitsmodulus (stijfheid van een materiaal)
van vezelversterkte stiften benadert
die van dentine (18,6 gigapascal GPa) veel meer, wat een lichte flexie
in werking toelaat en de spanningen
en de kans op een radiculaire laesie
aanzienlijk vermindert. 20, 21 Roestvrij
staal heeft een elasticiteitsmodulus van
ongeveer 200 GPa, titaniumlegeringen 110 GPa en zirkonium 300 GPa. 22
De stijfheid van stiften in metaal en
in zirkonium zorgt voor meer interne
spanningen, meer spanningszones en
meer zones met schuifspanning tijdens
werking en bij parafuncties, 23 wat kan
leiden tot catastrofale radiculaire fracturen die niet meer gerestaureerd kunnen worden.



September 2018

Vezelversterkte
stiften
hebben
een hoge weerstand tegen flexie, en
in een studie die is uitgevoerd door
Stewardson bleek de weerstand tegen flexie van endodontische stiften
in vezelversterkt composietmateriaal
(FRC) hoger dan de elasticiteitsgrens
van goud en roestvrij staal, en twee
FRC-stiften waren vergelijkbaar met
de elasticiteitsgrens van titanium. 24 We
moeten hierbij wel opmerken dat niet
alle vezelversterkte stiften dezelfde eigenschappen hebben. Er zijn verschillen op het gebied van de weerstand
tegen breuken en tegen flexie, de diameter van de vezels, de verhouding vezels/matrix, het type vezels (stiften van
kwartsvezel hebben een hogere breukvastheid), de lichtdoorlatendheid, de
vorm, de hechting van de stiften op oppervlakken, de kwaliteit van de vezels,
de structurele gebreken/openingen en
de kwaliteit van de vervaardiging. Al
deze elementen zijn van invloed op
het klinisch resultaat en op de levensduur. 25-29,16 Op basis van de feiten moet
een tandarts kiezen voor een vezelversterkte stift - in functie van de hierboven genoemde optimale eigenschappen
- zodat hij kan kiezen voor een stift
met de ideale eigenschappen volgens
de bevindingen van onafhankelijk onderzoek. De tandarts moet bovendien
op de hoogte zijn van de beste combinaties van hechtmiddelen en technieken, want er bestaan bepaalde incompatibiliteiten tussen een materiaal voor
inlay-core met duale polymerisatie en
vereenvoudigde zure hechtmiddelen,
omwille van de resterende aciditeit.
Bij de beoordeling van vezelversterkte
stiften lopen de meningen in de wetenschappelijke literatuur uiteen, niet
enkel omwille van verschillen tussen
stiften, maar ook over de verschillende
gebruikte afdichtings-/hechtsystemen.
Ook vandaag nog ondersteunen talrijke artikelen in de wetenschappelijke
literatuur de thesis dat "enkel specifieke combinaties van hechtmiddelen en
afdichtingscement efficiënt blijken te
zijn, waarbij de combinatie van hechtmiddelen die een volledige etsing nodig hebben met cement (composiet)
met duale polymerisatie de beste keuze
schijnt te zijn. "30, 31
Vezelversterkte stiften zijn niet onderhevig aan galvanische of corrosieve
activiteit. Corrosie van onedele metalen
leidt tot een hoog uitvalpercentage bij

2

3

4

5

het gebruik van gegoten stiften, wat ook
slechte esthetische resultaten tot gevolg
kan hebben (verkleuring van de wortel
en van de cervicale grens) (afb. 6a).32, 33
Milnar en andere auteurs hebben uitstekende artikelen gepubliceerd waaruit
blijkt dat het gebruik van een lichtdoorlatende stift deze courante esthetische
problemen kan elimineren. Deze stiften
laten niet enkel het licht door tot in het
achterste deel van het kanaal waarbij een
donkere verkleuring van het tandvlees
wordt voorkomen, maar ze zorgen ook
voor een schitterende klinische esthetiek, dankzij het gebruik van volledig
omhullende kronen in lichtdoorlatende
keramiek op een inlay-core in composietmateriaal. (afb. 6b).34-36
Klinisch gezien kunnen zwaar gerestaureerde tanden een normale occlusale functie behouden, maar een
groot deel breekt als gevolg van cyclische moeheid die te wijten is aan
herhaalde functionele beperkingen en
aan het torsiemoment.21 Vezelversterkte stiften zijn veel bestendiger tegen
moeheid dan metalen stiften, en stiften
van kwartsvezel hebben een weerstand
tegen moeheid die meer dan tweemaal
zo hoog is als die van stiften in roestvrij staal en titaniumlegeringen.37 Bij
een herhaalde moeheidsbelasting kan
de weerstand tegen flexie van metalen
stiften met 40 % afnemen, terwijl die
in het geval van vezelversterkte composietstiften slechts 14 % daalt. 38
Endodontische behandelingen mislukken bij gebruik van een onjuiste
techniek, bij gebrek aan toegang tot het
kanaal of bij een onvolledige ruiming
van het kanaal, bij micropercolaties/
bacteriële besmetting/blootstelling aan
endotoxinen na een endodontische behandeling, maar vóór het plaatsen van
de definitieve restauratie (elke endodontische behandeling moet worden
gevolgd door een onmiddellijke restauratie), 39, 40 of ook als gevolg van een
breuk en een micropercolatie ter hoogte van de coronale restauratie. Geschat
wordt dat bij 25 procent van de aanpassingen een stift nodig is. Vezelversterkte stiften kunnen op slechts enkele minuten atraumatisch worden verwijderd,
met behulp van boorsystemen die op de
markt verkrijgbaar zijn.41-43
Elk artikel over de restauratie van een
ernstig gebroken tand na een p6»

40

[5] =>

KAN LISTERINE
DE MONDHYGIËNE
HELPEN VERBETEREN?
®
Dental Tribune
Belgische editie

September 2018

Ja, significant. Een meta-analyse met meer dan 5.000
1
proefpersonen levert het bewijs.

Zo werkt LISTERINE :
®

TOT

MEER

TANDPLAKVRIJE
TANDOPPER*
VLAKKEN
1

* bij 2.325 proefpersonen die naast de mechanische tandreiniging met LISTERINE® spoelden.

Tandenpoetsen, interdentaal reinigen en
spoelen. Omdat 3-maal beter werkt.

1 Meer over de resultaten van de baanbrekende meta-analyse vindt u bij Araujo MWB

et al., JADA 2015; 146 (8): 610-622. 2 Geldt voor Listerine met 4 essentiële oliën.

2

®
LISTERINE
met 4 essentiële oliën helpt
·
biofilmvormende bacteriën die achterblijven na het mechanisch reinigen van
de mondholte te bestrijden.
· De essentiële oliën dringen diep in
de biofilm door en helpen de structuur
ervan te vernietigen.
· Daardoor wordt de biofilm losgemaakt,
ook op plaatsen waar de tandenborstel
en tandzijde maar moeilijk kunnen geraken.

5

[6] =>

Dental Tribune Belgische editie

6

Vezelversterkte stiften en tandversteviging:
overtuigende gegevens in de vakliteratuur
endodontische behandeling zou
de beschrijving moeten bevatten
van het concept van de "omsluiting"
(ferrule). Dit is "een metalen ring die
de tand omsluit teneinde een zekere retentie, weerstand en bescherming tegen
breuken te garanderen".44 De meeste
gepubliceerde artikelen, die zijn gebaseerd op in vivo en in vitro gegevens,
geven aan dat een omsluitingshoogte
van 2 mm het meest geschikt is voor
het verhogen van de weerstand tegen
breuken. Die weerstand neemt aanzienlijk af wanneer de ferrule slechts
1 mm breed of volledig afwezig is.45-47
De hoogte van het resterende dentine is
echter niet de enige factor die essentieel
is voor het maken van een ferrule. De
breedte van het resterende dentine en
het aantal wanden zijn even belangrijk.
Zoals aangegeven in afbeeldingen 7 en
8 zijn de resultaten zeer uiteenlopend,
afhankelijk van het feit of de voorbereiding van de ferrule werd uitgevoerd
bij een kanaal dat licht of sterk uitloopt.
Bij een kanaal dat sterk uitloopt, leidt
de voorbereiding van een ferrule tot een
reële eliminatie van de laterale dentale
wanden en tot een "vrije" inlay-core die
niet door een ferrule wordt beschermd.
Het is belangrijk op te merken dat
glasionomeercement en door toevoeging van composiet gemodificeerde
glasionomeren de noodzakelijke fysische eigenschappen voor gebruik als
inlay-core materiaal ontberen.48, 49 In
hun artikel "Een nieuwe benadering
van ferrules" geven Jotkowitz et al. een
aantal uitstekende regressieanalyses
en klinische oriëntaties, gebaseerd op
een evaluatie van de gevolgen van de
hoogte, het aantal nog aanwezige wanden, hun dikte en de al dan niet nog
aanwezige relatie tussen een mesiale/
distale of buccale/linguale wand en de
functionele beperkingen waarmee rekening moet worden gehouden.50 Een
eenvoudig voorbeeld is het verschil
tussen enerzijds het verlies van de linguale wand van een bovenste snijtand
(zelfs wanneer er nog drie wanden
overblijven), die catastrofaal kan zijn
omwille van het torsiemoment op het
linguale vlak in werking, en anderzijds
het verlies van een interproximaal vlak
met weinig effect op de verzwakking
wanneer datzelfde linguale vlak onder
spanning komt te staan. Volgens de
conclusie van de auteurs staat de afwezigheid van een ferrule gelijk met een
"onmogelijke restauratie" en moeten
"klinische protocollen duidelijk gedefinieerde inclusiecriteria voorschrijven,
meer bepaald een beschrijving van het
resterende aantal coronale wanden,
zodat een duidelijkere evaluatie van de
invloed van de resterende tandstructuur
op het resultaat van de behandeling
mogelijk is".51 Wanneer het resterende

p4»

6a

aantal wanden kleiner wordt, neemt
ook de weerstand tegen breuken af als
er geen stift wordt gebruikt. Wanneer
een vezelversterkte stift wordt gebruikt,
stijgt die weerstand echter aanzienlijk behalve wanneer er geen enkele wand
meer overblijft.52 "Het succes van alle
types stiften daalt aanzienlijk wanneer
er geen enkele coronale wand overblijft".51
De letterlijke definities van versteviging die zijn voorgesteld door verschillende bronnen zijn de volgende:
• Een instrument dat is ontworpen
om meer weerstand te bieden.
• Een consolidatie door toevoeging van een extra steun.
• Een toename van de robuustheid.
• Een consolidatie door toevoeging van elementen, een steun of
een materiaal.
• Een verhoging van de stevigheid
van een structuur.
Een groot deel van de tandheelkundige literatuur en tal van teksten die
zijn gepubliceerd sinds de jaren '70 tot
de vroege jaren '90 vermeldt dat een
stift moet worden geplaatst wanneer de
resterende structuur onvoldoende is om
een inlay-core/kroon op zijn plaats te
houden, en dat metalen stiften de wortel niet versterken.53-56 Een retrospectief
overzicht van het onderzoek op tanden
die endodontisch werden behandeld
met metalen stiften zal deze bewering zeker ondersteunen.57, 58 Recentere artikelen en onderzoekspublicaties
beschrijven echter een reeks studies
waaruit blijkt dat vezelversterkte stiften de weerstand tegen wortelfracturen
verhogen en de wortel kunnen versterken. Wat hierna volgt, is slechts een gedeeltelijke en erg korte presentatie van
enkele recente, uiterst relevante studies
die het concept van versteviging door
vezelversterkte stiften ondersteunen.
D'arcangelo et al.59 bestudeerden de
weerstand tegen breuken en tegen flexie
van tanden die werden gerestaureerd
met een vezelversterkte stift en werden
geprepareerd voor het plaatsen van dunne facings. Voor deze studie werden 75
humane, maxillaire centrale incisieven
met anatomisch gelijkaardige kronen
onderzocht: geen preparatie, preparatie
van de facing, endodontische toegang
afgedicht met een composiet, preparatie van de endodontische toegang met
composiet en facing, en plaatsing van
een vezelversterkte stift (RTD, Endo
Light Post), gevolgd door de preparatie van de facing. Alle monsters werden
onderworpen aan een thermocyclus en
aan breukweerstandstests met behulp
van een systeem dat de verplaatsing
meet. De preparatie van de facing ver6b

hoogde de flexiewaarden van de monsters, maar bij de restauratie met een
vezelversterkte stift met preparatie van
de facing werd geen enkel statistisch
significant verschil met een intacte,
niet-geprepareerde incisief vastgesteld.
In een studie van de breukweerstand
en de breukmodulus van premolaren
die werden gerestaureerd met composietmateriaal en diverse geprefabriceerde stiften, gebruikten Hajizadeh
et al.1 60 getrokken tanden, verdeeld
in vier subgroepen: geen caviteitspreparatie, endodontische behandeling
met mesio-occlusale distale restauratie
(MOD) en geen stift, endodontische
behandeling met een DT Light-Post
stift (RTD) en MOD-restauratie, en
voor de laatste groep een endodontische behandeling, Fil-Post stift (Filhol
Dental, UK) en MOD-restauratie met
composiet. Tanden die waren gerestaureerd met een DT Light-Post stift en
met composiet waren even stevig als
de referentietand (niet-geprepareerde
tand), en steviger dan de tanden die enkel met composiet waren gerestaureerd,
zonder gebruik van een stift, en dan de
tanden die waren gerestaureerd met een
titaniumstift en met composiet. In de
groep die was behandeld met een DT
Light-Post stift was 86 % van fracturen "restaureerbaar". Dat percentage is
aanzienlijk hoger dan in de andere drie
groepen. Volgens de auteurs "wordt het
alsmaar duidelijker dat vezelversterkte
stiften het extra voordeel bieden van
een verhoogde weerstand tegen breuken".
Het effect van het plaatsen van vezelversterkte stiften onder keramische/
zirkoniumkronen is bestudeerd door
Salameh et al.60 90 tweede mandibulaire molaren werden onderverdeeld in
drie testgroepen. De tanden vertoonden verschillende gradaties van coronale laesies en hadden een endodontische
behandeling ondergaan met een afdichting door warme verticale condensatie.
De helft van de monsters werd gerestaureerd met behulp van composiet, de
andere helft door middel van een lichtdoorlatende stift in vezelversterkt composietmateriaal (VVC), (Rely-X Fiber
Post, 3M ESPE) en een coronale reconstructie in composiet. Het plaatsen
van de stift verhoogde de efficiëntie van
de steun onder de zirkoniumkronen,
waardoor de weerstand tegen breuken
toenam. Dit leidde tot een gunstige
breukmodulus in vergelijking met een
composiet inlay-core.
Maccari et al.61 gebruikten 30 monoradiculaire, endodontisch behandelde
tanden om de weerstand tegen breuken
te bestuderen van verschillende geprefabriceerde stiften die een hoge esthetische kwaliteit garanderen, waaronder
Aesthetic-Post (RTD), FibreKor Post
(Jeneric Pentron) en CosmoPost (een



September 2018

keramisch stiftsysteem vervaardigd
door Ivoclar Vivadent). Ze kwamen tot
de conclusie dat de gemiddelde weerstand tegen breuken van deze geprefabriceerde esthetische, glasvezelversterkte stiften groter is dan die van
keramische stiften, aangezien de weerstand tegen breuken van keramische
stiften minder dan de helft bedraagt
van die van vezelversterkte stiften.
De weerstand tegen breuken en de
breukmodulus van maxillaire incisieven
die endodontisch werden behandeld en
gerestaureerd met composietmateriaal,
met en zonder vezelversterkte composietstift en geplaatst onder verschillende types van volledig omhullende kronen, werden onderzocht door Salameh
et al.62 120 maxillaire incisieven werden
endodontisch behandeld en onderverdeeld in vier groepen met elk 30 tanden, en daarna opnieuw onderverdeeld
in twee subgroepen: restauratie met
en zonder vezelversterkte stift (Postec
Plus, Ivoclar Vivadent). De restauraties bestonden uit metaal-keramische
kronen (PFM), Empress II, SR Adoro
en Cercon. Bij alle preparaties werd een
ferrule van 2 mm gebruikt. De breuktests toonden aan dat niet het type
kroon een doorslaggevende factor was
voor de weerstand tegen breuken, maar
wel de aanwezigheid van een stift.
De auteurs stellen dat "hoewel de
handleidingen voor protheses er in het
algemeen geen voorstander van zijn om
vezelversterkte stiften te plaatsen in
endodontisch behandelde incisieven,
tonen de resultaten van deze studie aan
dat het gebruik van vezelversterkte stiften in deze tanden hun weerstand tegen
breuken verhoogt en de prognose in geval van breuken verbetert".
In een studie van 80 maxillaire premolaren, die endodontisch werden behandeld, met of zonder vezelversterkte
stiften, geprepareerd door MOD-caviteiten en gerestaureerd met behulp
van verschillende types kronen, meer
bepaald metaal-keramische kronen,
kronen uit lithiumdisilicaat, vezelversterkt composietmateriaal of zirkonium, onderwierpen Salemeh et al.63 de
restauraties aan een belasting tot aan
de breuk, waarbij de maximale waarden werden vastgesteld. In situaties met
een verticale belasting bleek de weerstand tegen breuken van tanden die
zijn gerestaureerd met vezelversterkte
stiften aanzienlijk hoger dan die van
tanden waar geen stift was gebruikt.
De vezelversterkte stiften droegen in
grote mate bij tot de versteviging en de
robuustheid van ontzenuwde tanden
omdat ze als steun dienden voor de resterende tandstructuur tegen verticale
compressiespanningen.
Er zijn veel meer studies die aantonen dat de tandstructuur wordt ver7

stevigd door het gebruik van vezelversterkte stiften.64-73 Het is onmogelijk
om ze allemaal samen te vatten, maar
het lijkt evident dat ons restauratatieconcept van endodontisch behandelde
tanden samen blijft evolueren met nieuwe producten en hechtsystemen die op
de markt verschijnen. Zelfs wanneer de
tijdens de studies gebruikte vezelversterkte stiften verschillen, evenals de
afdichtings- en hechtingsprotocollen,
leidt het geen twijfel dat de vezelversterkte stiften de tandstructuur kunnen
versterken.
Om in dit overzicht van de literatuur correct te blijven, moet uiteraard
wel worden opgemerkt dat een aantal
gepubliceerde wetenschappelijke artikelen geen melding maakt van het
verstevigende effect van vezelversterkte
stiften.7, 74, 75
Naast de traditionele definitie van
een mechanische versteviging, die
overeenkomt met de restauratie van een
aangetaste tand om die een weerstand
tegen breuken te geven die gelijk is aan
of hoger dan die van een "niet behandelde" tand, moeten wij, tandartsen,
misschien meer rekening houden met
de voorspelbaarheid van de resultaten, met name bij de meest ongunstige
scenario's. Anders gezegd: we moeten
de positieve bijdrage van een stift aan
de nog aanwezige structuur evalueren
in vergelijking met het ontbreken van
een stift, of met de aanwezigheid van
enkel composietmateriaal. In het licht
van wat blijkt uit de groeiende hoeveelheid in vitro76-79 (en klinische) data,
kunnen we vooral concluderen dat het
mislukken van een behandeling met vezelversterkte stiften die in situ werden
geconstateerd, meer dan waarschijnlijk
gedefinieerd moeten worden als "niet
catastrofaal" of als "repareerbaar", wat
meestal niet het geval is met stiften met
een hoge module.
Onlangs gepubliceerde klinische studies leggen bovendien een verband tussen de slaagkans en het resterend aantal
dentale wanden.51, 80, 81 De verschillen in
de literatuur hebben betrekking op de
resultaten bij het gebruik van natuurlijke tanden of rundertanden, in vivo
resultaten in vergelijking met in vitro
resultaten, het effect van het desmodontium op de verdeling van bepaalde
spanningen, de techniek van de belasting (verticaal, horizontaal of onder een
hoek), het type en de kwaliteit van de
stift, de identificatie van de "secundaire
dentale bezinkselafzetting" en de manier waarop die de adhesie beïnvloedt,
het type radiculair dentine dat moet
worden gehecht, het gebruikte hechtmiddel, het vermogen van de stift om
licht te vangen of door te laten, het type
composietmateriaal dat werd gebruikt
voor het afdichten van de stift, de hoeveelheid
composietmateriaal
p8»
8

Afb. 6a : Het vaak voorkomend esthetisch nadeel van het gebruik van metalen stiften resulteert in een verkleuring van de tandstructuur en van de gingivale kraag. (foto gepubliceerd dankzij de bereidwillige medewerking van Dr. Frank Milnar). | Afb. 6b : Het resultaat van het plaatsen
van een lichtdoorlatende, vezelversterkte stift met een doorschijnend keramisch materiaal (foto gepubliceerd dankzij de bereidwillige medewerking van Dr. Frank Milnar). | Afb. 7 : Het karakteristieke resultaat van de creatie van een volledig omhullende kroon, met een ferrule in de
licht conische, endodontische toegangsholte. | Afb. 8 : Bij de preparatie van een ferrule op een tand waarbij het wortelkanaal omstandig wordt geruimd, wordt het laterale dentine volledig weggenomen en wordt een "vrije" inlay-core gecreëerd, waardoor de klinische slaagkans aanzien40
lijk wordt verkleind.

[7] =>

Dental Tribune Belgische editie

7

by EASYFAIRS

September 2018

4

5
NO

6

CTURNE

OKT 2018
BRUSSELS
EXPO
4 OKT: 10-18U
5 OKT: 10-22U 3 NOCTURNE
6 OKT: 10-18U

Registreer u nu gratis*
met de code: DENTALTRIBUNE

op www.dentex.be
*Niet-geregistreerde bezoekers betalen € 15 voor de beurs

[8] =>

Dental Tribune Belgische editie

dat lateraal ten opzichte van de
stift werd aangebracht, het vulstofgehalte van het composietmateriaal en
de hoeveelheid natuurlijke dentine die
werd verwijderd voor het plaatsen van
de stift.
p6»

De hechtverbinding in het wortelkanaal kan problematisch zijn omwille
van verschillende factoren: de in het
wortelkanaal aanwezige dentinestructuur (coronaal dentine hecht beter dan
apicaal dentine), de "secundaire dentale
bezinkselafzetting" die wordt gevormd
door achtergebleven guttapercha en

afdichtingsmateriaal dat het hechtvermogen van vereenvoudigde systemen
op het radiculaire oppervlak bemoeilijkt (wat vooral leidt tot een wrijvingsweerstand), de gevolgen van de C- en
S-factoren voor spanningen die het
gevolg zijn van polymerisatiekrimp, de
polymerisatie in de diepte bij gebruik
van composietmateriaal met duale polymerisatie (alle composietmaterialen
met duale polymerisatie hebben een
hogere polymerisatiegraad wanneer
ze aan voldoende licht worden blootgesteld), wat leidt tot betere algemene
fysieke eigenschappen, en de incompa-

tibiliteit tussen materialen.
Voor restauratietechnieken door
middel van een vezelversterkte stift is
een nauwgezet protocol vereist, en de
behandelende tandarts doet er goed
aan om de literatuur te raadplegen, niet
enkel om te kunnen beslissen welke vezelversterkte stift de meest geschikte is,
maar ook om meer informatie te krijgen over de beste plaatsingstechnieken.
De materialen en technieken voor het
restaureren van endodontisch behandelde tanden met een vezelversterkte
stift evolueren voortdurend, waardoor

September 2018

de klinische resultaten alsmaar beter
worden.
Noot van de redactie: Een volledige lijst
met referenties is verkrijgbaar bij de
uitgever.

Informatie over de auteurs:
Dr. Leendert (Len) Boksman is
parttime adviseur voor Clinical Research Dental en Clinician's Choice.
Geen informatie over Dr. Gary
Glassman.
AD

Dr. Gildo Santos is parttime adviseur (Research and Development) voor
Clinical Research Dental en Clinician's Choice.
Geen informatie over Dr. Manfred
Friedman.
De auteurs bedanken mevr. Laura Delellis voor het uitwerken van de afbeeldingen in dit artikel.

Dr. Leendert (Len) Boksman

behaalde de graad van doctor in de tandheelkunde aan de faculteit voor tandheelkunde
(University of Western Ontario (UWO)) in
1972. Na 7 jaar gewerkt te hebben in zijn eigen
tandheelkundige praktijk, werd hij assistentprofessor in de tandheelkunde aan de Faculteit
voor tandheelkunde van de UWO, waarna hij
op korte tijd werd benoemd tot hoogleraar.
Hij is de auteur van meer dan 100 artikelen en
verschillende hoofdstukken van cursusboeken.
De Canadese Dental Association kende hem in
2005 de Award of Merit toe. Hij werd onlangs
benoemd tot assistent-professor aan de Faculteit
voor tandheelkunde van de Technologische
Universiteit van Jamaica, waar hij een groot
deel van zijn tijd doorbrengt. Hij kan worden
gecontacteerd op het volgende adres: lenpat28@
gmail.com.

Dr. Gary Glassman

is afgestudeerd aan de Faculteit voor tandheelkunde van de Universiteit van Toronto in
1984, en werd onderscheiden met de James B.
Willmott Scholarship, de Mosby Scholarship en
de George Hare Endodontic Scholarship voor
zijn werk in de endodontologie. Hij behaalde een
diploma in 1987 in het kader van het programma
voor endodontologie aan de Temple University
in Philadelphia, Pennsylvania en werd onderscheiden met de Louis I. Grossman Study Club
voor zijn academische en klinische vaardigheden
in endodontologie. Dr. Glassman is de auteur
van talrijke publicaties; hij geeft internationale
lezingen over endodontologie. Hij is verbonden
aan de Universiteit van Toronto, waar hij een
postdoctorale opleiding endodontologie geeft
aan studenten van de faculteit tandheelkunde.
Hij is bovendien assistent-professor in tandheelkunde en directeur van het programma voor specialisatie in de endodontologie aan de Technologische Universiteit van Jamaica. Hij is lid van
het Collège royal des chirurgiens-dentistes du
Canada (RCDC) en redacteur van artikelen over
endodontologie voor het tijdschrift Oral Health
Dental Journal. Hij heeft een eigen praktijk,
gespecialiseerd in endodontologie, in Toronto,
Ontario, Canada. Hij kan worden gecontacteerd
via zijn internetsite www.rootcanals.ca.

Dr. Santos

behaalde de graad van doctor in tandheelkunde (1986) en Master in Science in klinische
tandheelkunde (1999) aan de Federale
Universiteit van Bahia. In 2003 voltooide hij
zijn doctoraat in prothetische tandheelkunde
aan de Universiteit van Sao Paulo. Dr. Santos
werd in 2006 benoemd tot assistent-professor
in de afdeling restauratieve tandheelkunde van
de Schulich School of Medicine & Dentistry,
University of Western Ontario. In 2011 werd
hij benoemd tot hoofd van de afdeling voor
restauratieve tandheelkunde. Hij is de auteur
van verschillende publicaties in internationale
tijdschriften. Tijdens zijn carrière begeleidde hij
postdoctorale studenten in het onderzoek van
biomaterialen. Hij kan worden gecontacteerd
op het volgende adres: gildo.santos@schulich.
uwo.ca.

WHITENING LIVE-TEST

Dr. Manfred Friedman

is afgestudeerd aan de Universiteit van Witwatersrand in Johannesburg in 1971, en behaalde
de graad van doctor in de tandheelkunde aan
de Universiteit van Pretoria in 1980. In 1987
emigreerde hij naar Canada, waar hij fulltime
was verbonden aan de University of Western
Ontario (UWO) en werd benoemd tot directeur
van de afdeling voor tandheelkunde in het
Southwestern Regional Center voor volwassenen
met een mentale beperking van 1987 tot 1994.
Dr. Friedman was ook directeur van het bachelor
programma in endodontologie van 1997 tot
2002. Het is momenteel fulltime actief in London, Ontario en beperkt zijn beroepsactiviteit
tot de endodontologie. Hij is parttime assistentprofessor aan de Schulich School of Medicine &
Dentistry (University of Western Ontario) waar
hij de praktijkcursussen in endodontologie leidt.
Sinds hij verbonden is aan de UWO, is hij ook
belast met klinische cursussen in endodontologie. Hij is vooral geïnteresseerd in roterende
instrumenten, endodontische materialen, apex
locators en de restauratie van endodontisch behandelde tanden. Hij kan worden gecontacteerd
op het volgende adres: friedmanm@rogers.com.

Probeer Opalescence Go gratis
bij de Dentex op stand nr. 5936

ULT RADEN T.COM/EU
© 2018 Ultradent Products, Inc. All Rights Reserved.

20180914_DTBE_18-2018_Opalescence Go_Dentex_NL.indd 1

27.08.2018 11:50:49

[9] =>

Dental Tribune Belgische editie

September 2018

Dr. Bram Bonne :
de toekomst is begonnen
p1»

een combinatie van een camera,
een operatielamp en een computer. Het
was echter een standalone apparaat, en
hij was al zeer tevreden met zijn XO
4-behandelingsunit. Er was dus geen
enkele eenvoudige manier om de camera in zijn praktijk te integreren.
Er waren speciale maatregelen nodig
- hij zou zijn XO-unit en andere apparaten moeten aanpassen om de nieuwe
camera te integreren. Een van de grootste uitdagingen was om alles een plaats
te geven zonder dat de verschillende
componenten met elkaar in conflict
of in contact zouden komen. Om dat
probleem op te lossen, berekende hij
de positie van de behandelingsarm van
de XO-unit tot op de laatste centimeter, en installeerde hij de camera tegen
het plafond. Tijdens de ombouw heeft
Dr. Bonne zelfs zijn kasten aangepast
zodat hij er zijn computerschermen en
andere tandheelkundige apparatuur op
kon plaatsen.
Ik wilde niet nog meer voetpedalen, kabels of motoren. Ik hou echt van het idee
dat alles geïntegreerd is.

Dr. Bonne besefte erg goed dat wat
hij deed volledig nieuw en ongewoon
was voor traditionele tandartsenpraktijken. Maar het hielp hem om zijn
professionele carrière te redden, en
daarom begon hij het idee te delen met
andere tandartsen.
Ik nodigde mijn collega's een paar keer
uit in mijn praktijk, en ik toonde hen mijn
installatie. Dat was erg leerrijk. Niemand had ooit gedacht dat het mogelijk
was. Het is duidelijk dat mijn lichaam
uiterst ontspannen is als ik werk - ik voel
geen enkele spanning.

9

En ik hoef de installatie niet altijd te gebruiken. Ik kan ook rechtstreeks in de mond
van de patiënt kijken als ik dat wil. Het is
niet altijd zo eenvoudig, bijvoorbeeld wanneer je een microscoop gebruikt - je moet die
altijd verplaatsen voordat je kunt doorgaan.
Volgens Dr. Bonne zijn de integratie
van de behandelingsunit, de camera en
de workflow de sleutel tot de toekomst
van tandheelkundige behandelingen.
En die toekomst is voor hem heel duidelijk - niet langer voorover moeten
buigen om in de mond van de patiënt
te kunnen kijken!

De tandartsenpraktijk van Dr Bonne bevindt zich in Gent. - Foto Dental Tribune Belgium
AD

SMILE IS
IN THE AIR

Ik vind het niet erg om mijn meubelen
zelf aan te passen, want eens ik tevreden
ben met mijn installatie, kan ik altijd
mijn praktijk nog renoveren met behulp
van kant en klare oplossingen. En wat
nog belangrijker is: ik probeer altijd om
naar een optimale ergonomie te streven.
De XO 4 van Dr. Bonne heeft geen
operatielamp omdat er al één in de
camera zit. Hij heeft ook de spoelbak
weggenomen om meer ruimte en een
meer hygiënische werkomgeving te
creëren. Gelukkig is er bij een juist gebruik van het XO 4 afzuigsysteem geen
spoelbak nodig.

AFSPRA AK
OP DENTEX
7
STAND 572

Nadat hij drie generaties camera's
getest heeft, gebruikt Dr. Bonne nu
een camera die beelden registreert en
toont met een bijna HD-kwaliteit. Om
te navigeren in zijn computersystemen,
zoals het patiëntenbeheersysteem, de
intra-orale scanner of XO Smart Link,
maakt hij gebruik van zowel een trackpad als het scherm van het apparaat.
Zijn assistent gebruikt een tweede
scherm dat zich achter de rug van Dr.
Bonne bevindt. Op die manier zien ze
allebei hetzelfde en kunnen ze efficiënt
en ergonomisch werken.

Ik plaats mijn camera aan de zijkant
en ik verplaats mijn spiegel een beetje tijdens de behandeling, waardoor ik
een beter gevoel van de derde dimensie
krijg... Het contrast van de camera is
echt geweldig en je kan duidelijk zien
of er nog cariës aanwezig is. Bovendien
geeft de camera geen waterstraal weer
tijdens het boren of bij gebruik van de
laser. Je ziet dingen beter dan met je
eigen ogen.
Voor het moment heb nog steeds
geen 3D-systeem gevonden dat werkt
op een niveau dat ik bruikbaar vind.
Alle 3D-systemen die ik tot nu toe
heb gebruikt, gaven me een duizelig
gevoel. Ik kan me niet voorstellen
om daar alle dagen mee te werken. Ik
denk dat een goed contrast en schaduwen voor een camera veel belangrijker
zijn dan 3D.

   GEEN RUBBER CUPS MEER
   GEEN POLIJST BORSTELS MEER
   GEEN POLIJST PASTA MEER
   MINDER ULTRASOON EN HAND INSTRUMENTEN
ems-dental.com
AFPM femme_210x297_juillet 2018_NL.indd 1

MAKE ME SMILE.

AFPM_09/18_NL

Dit is uiteraard een 2D-systeem. Het
is een beetje als werken met één oog. Het
ontbreken van een derde dimensie moet
gecompenseerd worden met een spiegel en
met je tastzin.

30/08/2018 14:42:34

[10] =>

Dental Tribune Belgische editie

Producten

DryShield - Het
autoclaveerbare all-in-one
isolatiesysteem

XO FLEX, de unit die u een maximale flexibiliteit biedt voor een kwalitatief hoogwaardige behandeling,
zet een nieuwe stap in de richting van
een volledige personalisatie voor haar
klanten, door het aanbieden van drie
functies die kunnen aangepast worden
aan de wensen van de klant en aan een
optimale professionele workflow.

DryShield is het systeem om gemak
en rust te brengen tijdens de behandeling. Een systeem dat bestaat uit een
afzuiger, een bijtblok en een cheek
retractor zal zorgen voor een perfecte
drooglegging. De opzetstukken zijn
volledig autoclaveerbaar en 50+ keer te
gebruiken. De kosten van het gebruik
van een opzetstuk bij een patiënt is
dan 0.50 cent. De opzetstukken zijn

XO FLEX

Met behulp van de XO Smart
Link-software kunt u de unit en de
functies van de instrumenten configureren volgens uw persoonlijke voorkeuren.

DENTEX 2018

25%
PAKKETVOORDEEL
• BIJ AANKOOP VAN 4 GELIJKE PRODUCTEN
• GELDIG VOOR HET GEHELE ASSORTIMENT*
• UITSLUITEND GELDIG OP 4 T/M 6 OKTOBER 2018
• INCLUSIEF IVOCLAR DIGITAL PORTFOLIO

Hal 5, Stand # 5630
*MET UITZONDERING VAN LEGERINGEN & 3SHAPE PRODUCTEN

Volg ons via

Facebook
www.ivoclarvivadent.com

www.ivoclarvivadent.nl

Benderstrasse 2 | 9494 Schaan
Liechtenstein
Tel. : +423 235 35 35 | Fax : +423 235 33 60

De Fruittuinen 32 | 2132 NZ Hoofddorp
The Netherlands
Tel. : +31 23 529 37 91 | Fax : +31 23 555 45 04

Manufacturer, Sales & Distribution
Ivoclar Vivadent AG

Representative Office Benelux
Ivoclar Vivadent B.V.

Beursaanbiedingen 25% Deals!
Actievoorwaarden:
•
Bij aankoop van 4 gelijke producten
•
Geldig voor het gehele assortiment*
•
Uitsluitend geldig op 4 t/m 6
oktober 2018
•
Inclusief ivoclar digital portfolio

Positie van de instrumenten: Met
XO FLEX kunt u de positie van de
instrumenten aanpassen aan de manier
waarop u het liefst werkt.
Nieuwe kleuren: XO FLEX is vanaf
nu beschikbaar in verschillende kleuren. U heeft nu de mogelijkheid om
de kleur van de unit, de basis van de
behandelstoel en de stof te personaliseren.
Ga naar xo-care.com voor meer informatie.

verkrijgbaar in 4 maten (Pedo, Small,
Medium en Large) en dus voor elke patiënt een passend opzetstuk.
•
•
•
•
•

Betere drooglegging
Zeer comfortabel voor de patiënt
Autoclaveerbaar
Eenvoudige installatie: Plug
and play
Kortere behandelingstijd

IVOCLAR &
DENTEX 2018
Graag ontmoeten wij u als ondernemer natuurlijk weer tijdens de Dentex
2018! Omdat uw tijd schaars is, informeren wij u van te voren, wat u zoal
kunt verwachten en nog belangrijker
waar u ons kunt vinden! Bezoek ons in
Hal 5, Stand # 5630 en maak kennis
met Ivoclar Digital én profiteer van de
25% DEALS op alle producten*. * (met
uitzondering van legeringen & 3Shape
producten)

Livedemonstraties op de stand
met o.a. ervaringsdeskundige
Pieter Ghysens
XO CARE presenteert Modern
Clinic Design, het inspiratieboek
van XO.
De Deense fabrikant van tandheelkundige behandelingsunits XO CARE
heeft een inspiratieboek uitgebracht
met daarin foto's van enkele van de
mooiste en meest functionele tandartsenpraktijken van Europa.
Onze unit is een meesterwerk in design, ontworpen in samenwerking met
de wereldberoemde Deense industriële
ontwerper Jacob Jensen. De tandartsenpraktijken van veel gebruikers van
XO-apparatuur zijn met veel passie en
kennis van zaken ingericht tot functionele maar tegelijk adembenemende
ruimtes met een optimaal comfort,
een maximale veiligheid en esthetische
schoonheid voor de patiënt.
Daarom hadden wij het idee om
onze collectie foto's van speciale behandelruimtes te delen, op die manier
promotie te maken voor onze klanten
en andere tandartsen te inspireren.
Ga naar xo-care.com voor meer informatie.

Speciaal voor u, verzorgt Pieter
Ghysens (eigenaar van Dentaal Labo
Ghysens BVBA en tandtechnicus) live
productdemonstraties op onze stand
in de middag op 5 en 6 oktober a.s.
Hij introduceert de nieuwste CAD/
CAM-technologieën in combinatie
met keramische materialen: IPS e.max
Ceram, IPS e.max Ceram Selection,
IPS e.max Ceram Power; Power Dentin en Power incisal, toegepast op volkeramische en zirkonium restauraties.
Mis deze kans niet en ervaar de veelzijdigheid van het IPS e.max systeem!

Veiling ten behoeve van het
goede doel: kinderkankerfonds
Biedt actief mee op de Bluephase
Black Editie Polymersiatielamp, waarvan de gehele opbrengst ten goede
komt aan het kinderkankerfonds Voor
het betrouwbaar en efficiënt uitharden
van tandheelkundige materialen, is de
Bluephase Style uithardingslamp, beproefd en getest, nu verkrijgbaar in een
gelimiteerde oplage van 999 stuks. Een
designlamp met een matzwarte afwerking. Mis deze kans niet, plaats uw bod
op de stand!

Nieuwe innovatieve producten
tandheelkunde & tandtechniek
Voor zowel de tandarts, mondhygiënist, tandtechieker als de tandprotheticus biedt Ivoclar Vivadent een uitgebreid assortiment aan producten en
systemen voor een complete workflow
en stellen hen in staat om op een efficiënte wijze, hoogwaardige esthetische
resultaten te behalen.

Ivoclar Digital
Bent u ook benieuwd naar de mogelijkheden van Ivoclar Digital? Dan nodigen wij u graag uit op de stand voor
een kennismaking en demonstratie
met onze producten en freesmachines
op het gebied van Digital Denture en
CAD/CAM chairside. Ivoclar Digital is het merk van Ivoclar Vivadent
en omvat een uitgebreide portfolio
van CAD/CAM producten o.a.: PrograMill freesmachines PM1 en PM7,
materialen en ondersteunende diensten
voor zowel tandtechnische laboratoria
als tandartspraktijken. Met de ontwikkeling van propriëtaire esthetische
materialen, digitale processen en de
nauwe samenwerking met scanner en/
of software partners, verzekert Ivoclar
Vivadent u verbeterde connectiviteit,
gemak, productiviteit, kwaliteit en esthetische resultaten voor al uw CAD/
CAM vervaardigde restauraties.

Niet te missen: Gratis
Whitening Live-Test met
Opalescence Go® bij de
Dentex
Bezoek Ultradent Products – de
marktleider in tandenbleken – bij de
Dentex van 4 tot en met 6 oktober in
Brussels Expo op stand nr. 5936 en
probeer Opalescence Go® gratis.
Opalescence Go met 6% waterstofperoxide is het professionele alternatief

September 2018

voor vrij verkrijgbare tandenbleekproducten. Opalescence Go heeft een frisse smaak en is eenvoudig in gebruik.
Daardoor is Opalescence Go heel geschikt als eerste behandeling of als opfrisbehandeling. Na de eerste behandeling in de praktijk kan Opalescence Go
verder heel gemakkelijk thuis worden
gebruikt, direct uit de verpakking.

zelfs naast elkaar worden weergegeven
voor een eenvoudige vergelijking, zoals
bij het evalueren van pre- en postoperatieve beelden. Aangezien 3D-beelden die zijn gemaakt met 3D-software
automatisch worden opgeslagen in
CS Imaging, wordt werken met Carestream Dental 3D-systemen zoveel
eenvoudiger.

Patiënten hoeven niet meer lang te
wachten op modellen of individuele
bleeklepels, maar kunnen meteen beginnen. Het gebruik van de voorgevulde UltraFit-bleeklepels is heel eenvoudig. De UltraFit-lepels zitten heel
prettig en passen zich aan het gebit
van elke patiënt aan. Met Opalescence
Go is professioneel tandenbleken eenvoudig, ontspannen en betaalbaar. Vijf
tot tien toepassingen, met een draagduur van telkens 60-90 minuten, zijn
al genoeg om uitstekende resultaten te
behalen.

Daarnaast biedt de nieuwe Dashboard fotogalerij een snel overzicht van
de voorgeschiedenis van de patiënt,
met inbegrip van thumbnails en previews van alle af beeldingen. 2D-beelden, 3D-beelden, digitale impressies en
3D-modellen kunnen in preview worden bekeken zonder zelfs het evaluatieprogramma of de speciale 3D-software
te moeten openen. Via het Dashboard
is het uiterst eenvoudig om af beeldingen te zoeken, te vinden en te delen,
en het is het ideale startscherm van
de software, zelfs bij gebruik van een
praktijkmanagementsoftware.

De PF-formule met kaliumnitraat en
fluoride helpt bij de versterking van het
glazuur tijdens het hele bleekproces.
Opalescence Go is verkrijgbaar in twee
frisse smaken: mint en meloen. Opalescence Go is eenvoudig in gebruik en
biedt uitstekende resultaten. Niet gek
dus dat Opalescence Go steeds populairder is en een echt trendproduct is
geworden. Daarom adviseren tandartsen over de hele wereld Opalescence
Go aan hun patiënten.

CS Imaging versie 8 is speciaal
ontworpen om het aantal clicks te
verminderen. Het programma biedt
talrijke verbeteringen voor het bekijken en beheren van alle af beeldingen.

Een nieuwe generatie
beeldverwerkingssoftware
centraliseert 2D-beelden,
3D-beelden en CAD/CAM
gegevens in één platform
Met trots kondigt Carestream Dental de lancering aan van de CS Imaging versie 8 software, een krachtig
beeldverwerkingsplatform dat alle
2D-beelden, 3D-beelden en CAD/
CAM gegevens centraliseert en weergeeft in één softwareprogramma en
uitgebreidere diagnoses, een geoptimaliseerde workflow van de behandeling en een verbeterde presentatie
mogelijk maakt.
“We hebben verschillende evoluties gezien in de orale gezondheidszorg in het afgelopen decennium, en
één daarvan is de snelle inburgering
van de digitale technologie,” zegt Ed
Shellard, D.M.D., chief dental officer bij Carestream Dental. "Er is een
stijgende behoefte om diagnostische
informatie, zoals 2D- en 3D-beelden,
en CAD/CAM gegevens te combineren. Om dat te kunnen doen, moeten
tandartsen echter voortdurend van
het ene programma naar het andere
overschakelen. CS Imaging versie 8 is
speciaal ontworpen om 2D-beelden,
3D-beelden en CAD/CAM gegevens
samen te brengen op één centrale locatie om het beheer, de evaluatie en
het delen van al deze beelden te vergemakkelijken."

Dankzij de nieuwe, moderne interface
kunnen frequente taken eenvoudiger
en sneller worden uitgevoerd. Met de
auto-arrange functie worden foto's automatisch georganiseerd voor een optimale weergave. Het is dus niet nodig
om foto's manueel te vergroten of te
verkleinen, of op het scherm te verplaatsen. CS Imaging kan eenvoudig
verschillende soorten af beeldingen
tegelijk verwerken, zoals 2D-series
van de volledige mond en endodontische intraorale röntgenopnamen. Met
drag and drop kunnen beelden eenvoudig worden geïmporteerd en geëxporteerd, en kan één van de meest
voorkomende fouten in elke praktijk
worden opgelost: af beeldingen ophalen in het verkeerde patiëntenbestand.
Metingen, tekeningen en aantekeningen kunnen rechtstreeks op de beelden worden gemaakt, en de meeste
bewerkingen kunnen worden uitgevoerd met de rechtermuisknop of met
sneltoetsen op het toetsenbord. Met
de nieuwe update kan CS Imaging nu
ook automatisch een cefalometrisch
beeld traceren in amper 10 seconden,
vijf keer sneller dan voorheen.

Versie 8 is veel meer dan gewoon
maar een update. De CS-beeldverwerkingssoftware werd volledig opnieuw ontworpen, met een verbeterde
integratie van 3D-beeldbewerking,
een betere ergonomie en een hoger
gebruiksgemak. De belangrijkste verbetering is de optimale integratie van
3D-beeldvorming. Gebruikers kunnen
nu rechtstreeks in CS Imaging een
preview zien van CBCT-volumes, met
inbegrip van implantaatplanning, digitale impressies en 3D-modellen, en alle
2D/3D-beelden naast elkaar in dezelfde interface.* dCBCT-volumes kunnen

“Niet alleen is CS Imaging versie
8 beter voor de diagnose van beelden
en het stroomlijnen van de workf low,
het helpt ook bij het geven van informatie aan patiënten,” aldus Shellard.
“Wanneer alle klinische beelden
met een paar klikken toegankelijk
zijn, wordt het gemakkelijker om
ze te delen met patiënten tijdens
de case-presentatie. Zowel 2D- als
3D-beelden, zelfs digitale modellen,
kunnen worden weergegeven in dezelfde interface, om een behandeling
te rechtvaardigen of resultaten aan
patiënten te tonen."

[11] =>

Dental Tribune Belgische editie

September 2018

G-ænial® Universal
Injectable van GC
Strong like rock! Restauratief
composiet met hoge sterkte
• Stop met bedekken!
•

•
•

Uitzonderlijke sterkte en slijtvastheid dankzij de combinatie
van ultrafijne bariumvulstof &
GC's volledig dekkende Silane
Coating technologie
Geschikt voor elke caviteitsklasse zonder limitering
Sterk genoeg zonder de noodzaak om te bedekken met een
conventioneel composiet

Tri Hawk - Talon™ boren
Talon™ boren zijn het summum
qua ontwerptechnologie en
innovatief design. Ze worden
gekenmerkt door hun robuuste
vormgeving en hun hoge
snijsnelheid.
Ze hebben hun efficiëntie bewezen
op verschillende materialen: tandbeen,
email, metaal, halfedele materialen en
basis-metalen. Alle Talon boren hebben een hoge graad van efficiëntie en
een optimale¬ voorspelbaarheid.

inlay-cores te snijden. Het is echt niet
mogelijk om correct te werken zonder dit
instrument."
Dankzij de hoge kwaliteit van het
ontwerp, van de fabricage¬ en van
het materiaal van de boren kunnen
veel verschillende procedures worden
uitgevoerd. Deze boren kunnen worden gebruikt voor het verwijderen van
kronen en vaste partiële protheses,
voor endodontische toegangsholtes in
PFM, voor het verdwijnen van amalgaam en composietmateriaal, en bij de

voorbereiding voor het behandelen van
cariës. Dankzij het brede gamma aan
toepassingen is dit instrument onmisbaar in elke tandartspraktijk.

Getuigenissen van gebruikers:
Julien Bijaoui, Bornel, Frankrijk
"Ik gebruik het om kronen, bridges en

Eric Guez, Paris, Frankrijk
"Perfecte resultaten, met mooie snijranden, zonder te verwarmen, wat een
groot voordeel is voor de patiënt, en veel
tijdwinst voor de tandarts!"
Tri Hawk
Tel: +352 20 99 23 28
E-mail: europesales@trihawk.com
www.trihawk.com
AD

• Begin met injecteren!
•
•

Unieke thixotrope consistentie,
optimaal directe knobbelopbouw
Korte afwerkingsprocedure omdat de anatomie al is gemaakt

• Profiteer van de verwerking!
•
•
•

Nieuw ontwerp van de spuit voor
eenvoudige & gecontroleerde
extrusie van het materiaal
Optimale viscositeit om het materiaal gemakkelijk te scheiden
van de spuittip
Nieuwe spuittips met een lange
buigzame naald voor ongeëvenaarde toegang tot moeilijke posterieure caviteiten

DENTEX 2018

25%
PAKKETVOORDEEL

Bluephase Style
Black Edition: 999
uithardingslampen met een
innovatief design
Nu beschikbaar: de
populaire Bluephase Styleuithardingslampen in een
stijlvolle en prestigieuze
matzwarte afwerking.

• BIJ AANKOOP VAN 4 GELIJKE PRODUCTEN
• GELDIG VOOR HET GEHELE ASSORTIMENT*
• UITSLUITEND GELDIG OP 4 T/M 6 OKTOBER 2018
• INCLUSIEF IVOCLAR DIGITAL PORTFOLIO

Hal 5, Stand # 5630

Het innovatieve en bekroonde ontwerp van de Bluephase Style, is nu
beschikbaar in een beperkte oplage als
stijlvolle ‘’Black Edition’’. Het aantal is
beperkt tot 999 stuks, wat de exclusiviteit van deze speciale editie onderstreept.
Online bestellingen kunnen via de
website www.bluephaseallblack.com
worden geplaatst, afhankelijk van
beschikbaarheid. De speciale edities
worden verdeeld door exclusieve distributiepartners in diverse landen. In
de Benelux vindt verkoop en levering
plaats via Henry Schein en Dental
Union. Leveringen starten in september.
Bluephase® is een geregistreerd handelsmerk van Ivoclar Vivadent AG.

11

*MET UITZONDERING VAN LEGERINGEN & 3SHAPE PRODUCTEN

Volg ons via

Facebook
www.ivoclarvivadent.com

www.ivoclarvivadent.nl

Benderstrasse 2 | 9494 Schaan
Liechtenstein
Tel. : +423 235 35 35 | Fax : +423 235 33 60

De Fruittuinen 32 | 2132 NZ Hoofddorp
The Netherlands
Tel. : +31 23 529 37 91 | Fax : +31 23 555 45 04

Manufacturer, Sales & Distribution
Ivoclar Vivadent AG

Representative Office Benelux
Ivoclar Vivadent B.V.

[12] =>

Dental Tribune Belgische editie

Producten

Opalescence® PF-systeem
voor bleekbehandelingen
krijgt nieuwe verpakking
Ultradent Products heeft een
nieuwe verpakking ontwikkeld voor
Opalescence PF, het toonaangevende systeem voor bleekbehandelingen
thuis. De nieuwe verpakking van het
Opalescence PF-systeem voor bleekbehandelingen heeft een mooie en

moderne uitstraling en er is minder
plastic in verwerkt dan bij de oude
verpakking. Over de indeling van de
nieuwe verpakking is goed nagedacht:
we hebben de beschikbare ruimte vergroot, zodat ieder productelement een
eigen plaats heeft, alles beter toegankelijk is en het product eenvoudig bewaard kan worden. De doos heeft een
onzichtbare magneetsluiting, waardoor hij gemakkelijk hergebruikt kan
worden en de verpakking netjes blijft.
Dat ziet er niet alleen heel mooi uit,
maar is ook nog eens beter voor het
milieu.

September 2018

en effectiviteit van Opalescence PF
blijven door deze verandering ongewijzigd.

En er is nog meer nieuws: u hoeft
Opalescence PF niet meer in de koelkast te bewaren. Bewaren op kamertemperatuur is goed genoeg. Hierdoor
is Opalescence PF nog fijner in gebruik, zowel in de tandartspraktijk als
voor de patiënt thuis. De houdbaarheid

Het Opalescence PF-systeem voor
bleekbehandelingen staat al sinds
de introductie in 1990 wereldwijd
op de eerste plaats van professionele bleekbehandelingssystemen. Het
bekroonde systeem beschikt over
op maat gemaakte bleeklepels voor
thuisgebruik die met een spuit worden gevuld met bleekgel. De bleekgel Opalescence® staat bekend om
de kleverige, viskeuze consistentie,
AD

DIAMANT INSTRUMENTEN VOOR ZIRKONIA
EN ANDERE HOOGWAARDIGE KERAMIEKEN

DIATECH® Z-Rex

Gecontroleerde oerkracht om
Zirkonium te bewerken.
 Revolutionaire ERA bonding
 Betere retentie van de diamanten
 Uitzonderlijke combinatie van duurzaamheid en doelmatigheid
 Verkorte procedure tijd
 Beschikbaar in medium en grove diamant
 Afzonderlijk verpakt in blisters

waardoor het materiaal op de gebitselementen blijft zitten en niet naar
andere weefsels migreert. Dit zorgt
voor een optimaal bleekresultaat
bij slechts minimale gevoeligheid.
PF-bleekgel is beschikbaar in carbamideperoxideconcentraties van 10%
en 16% en in de smaken Regular,
Mint en Melon. Het product bevat
bovendien kaliumnitraat en f luoride.
Het Opalescence PF-systeem voor
bleekbehandelingen wordt aangeraden
voor bleekbehandelingen van verkleurde gebitselementen, voorafgaand aan
het plaatsen van composiet, veneers
en/of kronen. Het is een effectieve
methode voor het geheel of gedeeltelijk verwijderen van de inwendige
verkleuringen van een gebitselement,
of die nu het gevolg zijn van congenitale, systemische, farmacologische,
traumatische of leeftijdsgebonden factoren. Het werkt zelfs voor het verhelpen van verkleuringen door tetracycline en bij fluorose.
Lees meer over het Opalescence PFsysteem voor bleekbehandelingen op
www.ultradent.com/nl!

Henry Schein « Change the World »- lijst
van FORTUNE

Henry Schein, Inc.heeft vandaag
bekendgemaakt dat de onderneming
in de "Change the World"-lijst van
FORTUNE staat, een lijst met ondernemingen die "het goed doen door
het goede te doen". Henry Schein
krijgt deze erkenning vanwege de inspanningen om de mondgezondheid
en daarbij ook de algehele gezondheid
van minderbedeelde bevolkingsgroepen overal ter wereld te verbeteren.
"Bij Henry Schein hebben we ons
van meet af aan ingezet om de kracht
van ons bedrijf af te stemmen op de behoeften van de maatschappij. We zijn
dan ook zeer vereerd dat we worden genoemd in de 'Change the World'-lijst
van FORTUNE," aldus Stanley M.
Bergman, voorzitter en algemeen directeur van Henry Schein, Inc. "Deze
erkenning is een stimulans om onze inzet voor de verbetering van de gezondheid van de zwakkeren in de samenleving te intensiveren en we kijken ernaar
uit ook de komende jaren ons steentje
te blijven bijdragen aan 'helping health
happen.'"

003329 07.18

Henry Schein wordt genoemd
vanwege drie initiatieven die het bedrijf ondersteunt in het kader van het
Henry Schein Cares-programma voor
maatschappelijk verantwoord ondernemen om de tandheelkunde voor
minderbedeelde bevolkingsgroepen
overal ter wereld te verbeteren. Het
gaat om: Het Alpha Omega-Henry
Schein Cares Holocaust Survivors
Oral Health-programma, Give Kids
A Smile en het Global Student Outreach Program

NL
Jeroen Rijken
jeroen.rijken@coltene.com
+31 629 58 11 16

BE
Carine Bulté
carine.bulte@coltene.com
+32 468 17 24 96

www.coltene.com

Het doel van de "Change the World"-lijst is om ondernemingen in het
zonnetje te zetten die een positieve maatschappelijke impact hebben via activiteiten die deel uitmaken van de strategie
voor hun kernactiviteiten. FORTUNE
let daarbij op de meetbare sociale impact
en de bedrijfsresultaten van de maatschappelijk verantwoorde activiteiten
van de onderneming, de mate van innovatie die daarbij komt kijken en in hoeverre het initiatief geïntegreerd is in de
algemene bedrijfsstrategie.
http://fortune.com/change-the-world

[13] =>

September 2018

Dental Tribune Belgische editie

13

[14] =>

14

Dental Tribune Belgische editie



September 2018

Acupunctuur: de eerste stappen
in de tandheelkunde - deel I

Een introductie in acupunctuur en praktische toepassingen in een moderne
tandheelkundige praktijk - Door Dr. Wong Li Beng, Singapore
De geschiedenis van de traditionele
Chinese geneeskunde (TCM, 'Traditional Chinese Medicine') gaat terug tot de Qin en Han dynastieën, die
meer dan 2000 jaar geleden werden
gesticht, en zelfs tot de Periode van de
Strijdende Staten. De Huangdi Neijing,
of Innerlijke geneeskunde van de Gele
Keizer, is een scholastisch boek dat qua
belang vergelijkbaar is met het Corpus
Hippocraticum, samengebracht door
de Griekse arts Hippocrates. Het boek
behandelt de Chinese doctrines en medische filosofieën die door de jaren heen
zijn verzameld, en vandaag de dag dient
het nog altijd als leidraad en als theoretische basis voor alle ontwikkelingen
van de hedendaagse TCM. Het bestaat
uit twee delen: de Su Wen [Eenvoudige
vragen], waarin voornamelijk de theoretische aspecten en de diagnostische methodes worden besproken, en de Ling
Shu [Spirituele ontsluiting] waarin de
praktijk van acupunctuur gedetailleerd
wordt behandeld.
Volgens de definitie van de wet m.b.t.
TCM-beoefenaars in Singapore1 is
acupunctuur "het stimuleren van één
of meerdere punten op het lichaamsoppervlak door middel van verschillende
technieken (met of zonder het plaatsen
van naalden), die gebruik maken van
elektrische en magnetische energie,
van de energie van licht en geluid, van
zuignappen en van moxibustie om de
fysiologische functies te normaliseren
of ziekten of stoornissen van het menselijk lichaam te behandelen". Om de rol
van acupunctuur in TCM te begrijpen,
is het in de eerste plaats nodig om de
fundamentele therapeutische filosofieën
van TCM te doorgronden.
TCM is gebaseerd op het holistisch
concept, waarbij het menselijk lichaam
wordt beschouwd als een compleet organisch geheel ; alle elementen waaruit het lichaam bestaat, zijn met elkaar
verbonden, ze organiseren zich en interageren op functionele wijze. TCM
komt ook voort uit een visie van de mens
in interactie met zijn omgeving en van
de gevolgen van deze interactie op het
menselijk lichaam. De mate van harmonie van het menselijk lichaam wanneer
het wordt aangevallen door pathogene
factoren (zowel intern als extern) bepaalt het optreden en de progressie van
een ziekte. Die harmonie kan worden
geregeld door het in stand houden van
het evenwicht tussen Yin en Yang, en
het evenwicht tussen Qi en bloed. De
vitale Qi, of anders gezegd de vitale
kracht of levensenergie, wordt gezien
als het element dat het hele lichaam
doet functioneren. Het circuleert overal
in het lichaam via specifieke kanalen die
bekend staan als "meridianen". Simpel
gezegd bestaat een acupunctuurbehandeling erin om bepaalde punten langsheen de meridianen te stimuleren, om
een vrije stroming van Qi en het evenwicht tussen Yin en Yang en tussen Qi
en bloed mogelijk te maken. In afb. 1
wordt de pathogenese van de ziekte volgens de filosofie van de TCM weergegeven.2
Dit principe van interactie tussen
pathogenen en hun gastheren, volgens
hetwelk het optreden van een ziekte
afhangt van zowel de virulentie van

pathogene indringers als van de respons
van de gastheer, vertoont parallellen
met bepaalde moderne concepten van
progressie van een ziekte die door de
westerse geneeskunde naar voren worden gebracht, meer bepaald de pathogenese van parodontitis (afb. 2) - een
ontstekingsziekte die wordt veroorzaakt door orale micro-organismen en
die leidt tot verlies van ondersteunende
structuren rond de tanden.3
Het artikel van James Reston, een
journalist van de New York Times,
bij wie de postoperatieve pijn na een
blindedarmoperatie werd verlicht via
acupunctuur, en het bezoek van de
president van de Verenigde Staten Richard Nixon aan China in 1971 hebben acupunctuur in de schijnwerpers
gebracht en veel interesse gegenereerd
in de westerse medische sector. In 1979
heeft de Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO) het gebruik van acupunctuur
voor de behandeling van 43 indicaties
goedgekeurd. Het aantal indicaties
werd in 1996 uitgebreid tot 63. In een
rapport dat de WHO in 2003 in Genève opstelde, zijn pijn in de tandheelkunde (met inbegrip van tandpijn en het
algo-disfunctioneel syndroom van het
temporomandibulair gewricht), clusterhoofdpijn en postoperatieve pijn opgenomen onder de indicaties waarvoor
een acupunctuurbehandeling effectief is
gebleken tijdens gecontroleerde klinische tests.4

Wetenschappelijke basis
voor acupunctuur
Een onderdeel van de acupunctuurbehandeling is het opwekken van Qi. Dit
vertaalt zich in het gevoel dat "De-Qi"
wordt genoemd: het doorgeven langs
meridianen van het effect van het plaatsen van een naald in een acupunctuurpunt. Patiënten beschrijven het vaak als
irritatie, gevoelloosheid, pijn, een gevoel
van verzadiging of warmte als gevolg
van de manipulatie van de naald. De
acupuncturist merkt het ook aan het fenomeen van een "correcte plaatsing van
de naald", een sleutelelement waaruit de
beoefenaar afleidt of de stimulatie van
het punt effectief is geweest. Onlangs
lijkt een histologisch onderzoek in rattenmodellen te hebben aangetoond dat
dit gevoel van een correcte plaatsing het
resultaat is van de verstrakking van elastine- en collageenvezels rond de naald,
tijdens de manipulatie.5 De auteurs van
deze studie stelden zelfs dat deze mechanische koppeling tussen de naald
en het zachte weefsel verantwoordelijk
is voor de transductie van mechanische
signalen aan de fibroblasten en andere
cellen en in een latere fase ook voor de
waargenomen therapeutische effecten.
De manier waarop acupunctuur pijn
kan verlichten, kan worden uitgelegd
aan de hand van de poorttheorie (Gate
Control Theory) over de modulatie van
pijnprikkels. Volgens deze theorie worden door het stimuleren van de acupunctuurpunten de afferente alfa-, delta- en C-zenuwvezels geactiveerd, die
vervolgens signalen sturen naar het ruggenmerg en ervoor zorgen dat plaatselijk
dynorfines en enkefalines vrijkomen.6
Wanneer de signalen het mesencephalon bereiken, worden zowel stimuleren-

de als remmende neurotransmitters in
het ruggenmerg geactiveerd. Er worden
neurotransmitters zoals serotonine, dopamine en noradrenaline geproduceerd,
die verantwoordelijk voor een pre- en
postsynaptische remming van de transmissie van pijn. Wanneer de signalen de
hypothalamus en de hypofyse bereiken,
zorgen ze voor het vrijkomen van het
adrenocorticotroop hormoon en van
endorfinen. Deze theorie vormt de basis
voor ons huidige begrip van het pijnstillend effect van acupunctuur in de westerse geneeskunde, hoewel andere therapeutische effecten van acupunctuur,
met name bij de behandeling van misselijkheid, gastritis, astma en dysmenorroe, nog niet volledig zijn verklaard. In
het geval van astma bevindt zich één
van de acupunctuurpunten die een
therapeutische respons activeert, V13
(Feishu), ongeveer 38,1 mm lateraal ten
opzichte van het doornuitsteeksel van
wervel T3. Men heeft de hypothese geopperd dat de positie van V13 (Feishu)
ongeveer samenvalt met de lymfeknoop
ter hoogte van T3, die de postganglionaire vezels naar de pulmonaire plexus
en de cardiale plexus stuurt.7

Gebruik van acupunctuur in
de tandheelkunde
Bestrijding van tandpijn,
analgetisch effect en verlichting
van postoperatieve pijn
Volgens de theorie van de TCM kunnen plaatselijke acupunctuurpunten in
zones van het gelaat, zoals E6 (Jiache)
en E7 (Xiaguan), en punten op afstand,
zoals GI4 (Hegu), worden gebruikt om
tandpijn te behandelen. Ze liggen op
de meridianen van de maag en de dikke darm, die samenkomen ter hoogte
van het aangezicht en respectievelijk
via de maxillaire tanden en de mandibulaire tanden passeren. De Westerse
medische literatuur heeft de hypothese
geopperd dat acupunctuur een analgetisch effect kan veroorzaken op afstand
via een diffuse, nociceptief remmende
werking.8 Dit zou een verklaring kunnen zijn voor het analgetisch effect dat
wordt geproduceerd ter hoogte van de
orofaciale zone door acupunctuurpunt
GI4 (Hegu), dat zich bevindt op de rug
van de hand, op de radiale zijde van het
tweede middenhandsbeentje.
De rol van acupunctuur in de hedendaagse tandheelkunde is niet zozeer
de onderdrukking van de etiologie van
tandpijn, als wel het aanbieden van
een ondersteunende behandeling die
het mogelijk maakt om een anesthesie
uit te voeren tijdens tandheelkundige
ingrepen, en postoperatieve pijn te verlichten. Er is een pilotstudie uitgevoerd
om te beoordelen of de inductietijd van
een plaatselijke verdoving kan worden
ingekort door een acupunctuurbehandeling vóór de injectie.9 In de groep
waarbij de plaatselijke acupunctuurpunten IG19 (Tinggong), E5 (Daying) en
E6 (Jiache) - gelegen in het netwerk van
zenuwvezels van de mandibulaire tak
van de nervus trigeminus - werden gestimuleerd voorafgaand aan een verdoving van de inferieure alveolaire zenuw
met behulp van prilocaïne hydrochloride bedroeg de inductietijd 62 seconden
in vergelijking met 119 seconden in de

Patiënt behandeld door middel van acupunctuur

Acupunctuurnaalden, gesteriliseerd en voorverpakt, die worden gebruikt voor de behandeling

controlegroep, die enkel een truncale
anesthesie had gekregen. De conclusies van deze studie schijnen dus aan te
geven dat een plaatselijke acupunctuurbehandeling de inductietijd na injectie
van een anestheticum in de inferieure
alveolaire zenuw kan verkorten. Volgens
de resultaten van een andere studie kan
het toepassen van acupunctuur vóór een
anesthesie van de inferieure alveolaire zenuw de doeltreffendheid daarvan
verhogen tijdens de endodontische behandeling van mandibulaire molaren
die zijn aangetast door symptomatische,
onomkeerbare pulpitis.10
Verschillende studies hebben aangetoond dat acupunctuur helpt bij het verlichten van postoperatieve pijn, en een
systematische analyse van 16 studies
heeft dit resultaat bevestigd, hoewel de
heterogeniteit in methodiek tussen de
onderzochte studies eventuele mogelijke conclusies in zekere mate beperkt.11
In de praktijk zou de verlichting van
postoperatieve pijn dankzij een acupunctuurbehandeling de afhankelijkheid van patiënten ten opzichte van
systemische analgetica kunnen verminderen. Het is goed gedocumenteerd
dat het gebruik van niet-steroïde, anti-inflammatoire medicatie voor pijnbestrijding geassocieerd wordt met een
verhoogd risico op gastro-intestinale
complicaties, zoals zweren en bloedingen. Een gerandomiseerd, placebogecontroleerd onderzoek werd uitgevoerd
om de efficiëntie van acupunctuur voor
het behandelen van postoperatieve pijn
na orale chirurgie te beoordelen.12 Bij
de behandelde groep die een werkelijke
acupunctuurbehandeling kreeg onmiddellijk na de chirurgische extractie van
geïmpacteerde, inferieure derde molaren was de postoperatieve periode zonder pijn aanzienlijk langer (172,9 minuten) ten opzichte van de placebogroep
(93,8 minuten). Maar bovenal was de
tijd die verstreek voordat de behandelde
groep analgetica nodig had, beduidend
langer (242,1 minuten) in vergelijking
met de placebogroep (166,2 minuten).
Deze groep nam ook veel minder medicatie (1,1 tablet acetaminofen van 600
mg met 60 mg codeïne) ten opzichte van
de placebogroep (1,65 tablet); dit verschil was nog steeds hetzelfde tijdens
het follow-up bezoek na zeven dagen
(7,7 tabletten in vergelijking met 11,3
tabletten). Meer gerandomiseerde en

gecontroleerde klinische onderzoeken
voor het beoordelen van de rol van een
acupunctuurbehandeling bij het verlichten van tandpijn, vooral bij postoperatieve pijn, zouden gerechtvaardigd zijn.

Behandelen van het algodisfunctioneel syndroom van het
temporomandibulair gewricht en
van orofaciale pijn
Het algo-disfunctioneel syndroom
van het temporomandibulair gewricht
omvat verschillende aandoeningen
die het temporomandibulair gewricht
(TMG), de kauwspieren en de musculoskeletale structuren van het hoofd en
de nek aantasten. Aan de hand van de
criteria voor de klinische diagnose van
dit syndroom worden de meest voorkomende vormen ingedeeld in de belangrijkste subgroepen van problemen aan
de kauwspieren, interne problemen van
het TMG en artrose van het TMG.13
De behandeling van dit syndroom
hangt af van de etiologie van de aandoening. Hoewel een acupunctuurbehandeling mogelijk niet bijdraagt tot
het elimineren van de oorzaak, wanneer
die het gevolg is van structurele afwijkingen, zoals capsulitis en degeneratieve veranderingen, zou zo'n behandeling
wel kunnen helpen om de pijn en het
ongemak te verlichten waarmee de aandoening gepaard gaat, vooral als die van
musculaire aard zijn. Onderzoek heeft
aangetoond dat acupunctuur kan bijdragen tot ontspanning van de spieren
en spierkrampen kan verminderen. Een
ontspanning van de pterygoideus externus kan de kracht van de voorwaartse
verplaatsing die wordt uitgeoefend op
de TMG-schijf verminderen, waardoor
klikgeluiden van de TMG tot een minimum kunnen worden beperkt.
Een systematische analyse van 19
gerandomiseerde en gecontroleerde onderzoeken werd uitgevoerd om
de effectiviteit van acupunctuur in de
symptomatische behandeling van het
algo-disfunctioneel syndroom van het
temporomandibulair gewricht te beoordelen.14 De resultaten lijken enig
bewijs aan te dragen van de effectiviteit
van acupunctuur voor het verminderen
van de symptomen, maar er zijn meer
studies nodig met een groter aantal
monsters om de effectiviteit van p15»

[15] =>

Dental Tribune Belgische editie

September 2018

Acupunctuur: de eerste
stappen in de tandheelkunde
- deel I
p14»

acupunctuur op de lange termijn te bevestigen.

Essentiële trigeminusneuralgie is
een plotse, eenzijdige, korte, stekende
en terugkerende pijn aan een of meerdere zenuwtakken. Als eerstelijnsbehandeling voor deze aandoening
wordt carbamazepine gebruikt. Dat
wordt steeds als de absolute referentie

beschouwd, maar het wordt ook geassocieerd met verschillende bijwerkingen, zoals slaperigheid, duizeligheid
en constipatie. In de Chinese literatuur
vinden we verschillende onderzoeken
en case studies over de effectiviteit van
een acupunctuurbehandeling bij patiënten die lijden aan essentiële trigeminusneuralgie. Acupunctuurpunten VB
14 (Yangbai) en HM-HN 5 (Taiyang)
worden gebruikt wanneer de bovenste
zenuwtak (nervus ophthalmicus) is
aangetast, E 2 (Sibai) en E 3 (Juliao)
wanneer de middelste zenuwtak (nervus maxillaris) is aangetast, en E6

(Jiache) en E7 (Xiaguan) wanneer de
onderste zenuwtak (nervus mandibularis) is aangetast. De keuze van de
acupunctuurpunten komt overeen met
de verspreiding van de zenuwtakken.
Er zijn echter te weinig onderzoeken
bekend in de westerse literatuur, en het
aantal gerandomiseerde en gecontroleerde tests is te laag om de effectiviteit
van acupunctuur bij de behandeling
van essentiële trigeminusneuralgie te
kunnen bevestigen.
Noot van de redactie: Een volledige lijst met
referenties is verkrijgbaar bij de uitgever.

Dr. Wong Li Beng

is adviseur parodontologie aan het Ng
Teng Fong General Hospital en aan
het Jurong Medical Centre van Singapore. Hij is bovendien directeur van het
departement voor preventieve tandheelkunde van dit medisch centrum. In 2011
behaalde hij zijn diploma in acupunctuur
aan het College voor traditionele Chinese
geneeskunde in Singapore, en hij is momenteel geregistreerd acupuncturist bij de
Traditional Chinese Medicine Practitioners Board. Hij kan worden gecontacteerd
op het volgende adres: Li_Beng_Wong@
juronghealth.com.sg.

Dr Wong Li Beng
AD

Dental Tribune Belgische uitgave
verschijnt negen maal per jaar en
is een uitgave van MediaXel bvba,
onder licentie van Dental Tribune
International.
Verantwoordelijke uitgever
Philippe C. Maters
philippe.maters@media-xel.com

Redactie
Tandarts Fabienne Thumas LTH
fabienne.thumas@media-xel.com
T :+32(0)47832 74 66

Advertenties
Tandarts Fabienne Thumas LTH
fabienne.thumas@media-xel.com
T :+32(0)47832 74 66
Hélène Carpentier
h.carpentier@dental-tribune.com
T: +33(0)6 09 76 70 74
Secretariaat:
Pascale Cloots
pascale.cloots@media-xel.com
T: +32(0)2 772 40 47

© 2018 MediaXel, Tel: +32(0)2-772.40.47
Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel.
Redactioneel materiaal van Dental Tribune
International, Duitsland, dat is vertaald en in
dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk
beschermd door Dental Tribune International
GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd
met toestemming van Dental Tribune International
GmbH, Holbeinstr 29, 04229 Leipzig, Duitsland.
Reproductie op welke manier en in welke taal
dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de
voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental
Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk
verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van
Dental Tribune International GmbH.

Publisher/President/CEO: Torsten R. Oemus
Chief Financial Officer: Dan Wunderlich
Director of Content: Claudia Duschek
Senior Editor: Yvonne Bachmann
Clinical Editors: Nathalie Schüller,
Magda Wojtkiewicz
Editor & Social Media Manager:
Monique Mehler
Editors: Brendan Day, Kasper Mussche,
Franziska Beier
Assistant Editor & Video Producer:
Luke Gribble
Copy Editors: Ann-Katrin Paulick,
Sabrina Raaff
Business Development & Marketing
Manager: Alyson Buchenau
Digital Production Manager: Tom Carvalho
Junior Digital Production Manager:
Hannes Kuschick,
Project Manager Online: Chao Tong
IT & Development: Serban Veres
Graphic Designer: Maria Macedo
E-Learning Manager: Lars Hoffmann
Project Manager CME: Sarah Schubert
Project Manager Surgical Tribune &
DDS WORLD: Joachim Tabler
Sales & Production Support:
Nicole Andrä, Puja Daya,
Sales Services: Nicole Andrä, Madleen Zoch
Accounting :
Karen Hamatschek, Manuela Hunger
Database Management & CRM
Annachiara Sorbo
Media Sales Managers:
Antje Kahnt (International)
Melissa Brown (International)
Hélène Carpentier (Western Europe)
Matthias Diessner (Key Accounts)
Weridiana Mageswki (Latin America)
Barbora Solarova (Eastern Europe)
Peter Witteczek (Asia Pacific)
Executive Producer: Gernot Meyer
Advertising Disposition: Marius Mezger
Dental Tribune International GmbH
Holbeinstr. 29, 04229 Leipzig, Germany
Tel.: +49 341 48 474 302
Fax: +49 341 48 474 173
info@dental-tribune.com
www.dental-tribune.com
©2018, Dental Tribune International
GmbH.
All rights reserved. Dental Tribune
International makes every effort to report
clinical information and manufacturer’s
product news accurately, but cannot assume
responsibility for the validity of product
claims, or for typographical errors. The
publishers also do not assume responsibility
for product names, claims, or statements
made by advertisers. Opinions expressed by
authors are their own and may not reflect
those of Dental Tribune International.

Slim, het weet zelf de

juiste opname te maken

Simpel.
Carestream Dental introduceert
de CS 9600 CBCT Scanner.
Je bent ambitieus en wilt groeien
maar je wilt dit wel volgens je eigen
plan realiseren. De revolutionaire
CS 9600 5-in-1 scanner helpt je hier
precies mee.
Ontdek meer over deze gewoonweg
sublieme scan-oplossing op
www.carestreamdental.com

CS 9600

WORKFLOW INTEGRATION
HUMANIZED TECHNOLOGY
DIAGNOSTIC EXCELLENCE

[16] =>

WIN EEN TRIP

Van patiënt naar fan.
Met eerste klasse tandheelkundige oplossingen
van W&H voor elke uitdaging.

an

. co

m

NAAR SALZBURG.
Mee
r in

f o op p a t

i

2
ent

f

#patient2fan
Samen maken we het waar!

wh.com

) [page_count] => 16 [pdf_ping_data] => Array ( [page_count] => 16 [format] => PDF [width] => 842 [height] => 1191 [colorspace] => COLORSPACE_UNDEFINED ) [linked_companies] => Array ( [ids] => Array ( ) ) [cover_url] => [cover_three] =>

[cover] => DT Belgium (Flemish) No. 4, 2018

[toc] => Array ( [0] => Array ( [title] => Interview: "Ik geloof dat innovatie de motor van een bedrijf is" [page] => 01 ) [1] => Array ( [title] => Dr. Bram Bonne: de toekomst is begonnen [page] => 01 ) [2] => Array ( [title] => Vezelversterkte stiften en tandversteviging: overtuigende gegevens in de vakliteratuur [page] => 04 ) [3] => Array ( [title] => Producten [page] => 10 ) [4] => Array ( [title] => Acupunctuur: de eerste stappen in de tandheelkunde - deel I [page] => 14 ) ) [toc_html] =>

Table of contents

[toc_titles] =>

[cached] => true )