DT Belgium (Flemish) No. 2, 2018

Het foto-akoestisch effect in endodontie / S-vormige wortel - Risico's bij een grote uitdaging in de endodontie / Behandeling van interne radiculaire resorptie met endodontisch cement op basis van MTA / Kinderen met eczeem hebben meer kans op cariës / Producten / Agenda

Open PDF View E-paper Edit Epaper Edit Epaper ads save

Table of contents

Dental Tribune
The World’s Dental Newspaper . Belgische editie

Tweemaandelijks, 5de jaargang, 2018 – P919141 - afgiftekantoor Brussel X - verschijnt niet in juli. – Verantwoordelijke uitgever: P.C. Maters, Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel

Maart 2018

www.dental-tribune.com

5de jaargang - nr 16

Behandeling van interne
radiculaire resorptie met
endodontisch cement op
basis van MTA:

S-vormige wortel - Risico's bij een
grote uitdaging in de endodontie

... pag.4

... pag.6

Dit nummer wordt u aangeboden
in samenwerking met de volgende bedrijven:

COLTÈNE, IVOCLAR, J&J,
WOHD, W&H

Het foto-akoestisch effect
in endodontie

Overmatige mondhygiëne
verhoogt mogelijk risico op
inflammatoire darmziekten

Het eeuwige probleem van de desinfectie van het wortelkanaalsysteem is nog steeds actueel. Kolonisatie van
het endodontisch systeem heeft ernstige effecten op de oorsprong van gekende geïnduceerde pathologieën
en op onmiddellijke weefselvernietiging, zowel van het bot als parodontaal.

STOCKHOLM – Verschillende onderzoeken hebben gesuggereerd
dat een verminderde blootstelling aan micro-organismen en infecties
op jonge leeftijd de oorzaak zijn voor de toename in allergieën en
autoimmuunziekten. Om deze zogeheten ‘hygiëne-hypothese’ te
testen, hebben Zweedse onderzoekers de relatie tussen mondhygiëne
en inflammatoire darmziekten (IBD) zoals colitis ulcerosa en de
Ziekte van Crohn onderzocht.

Dr. David Guex en Dr. Jean-Yves Cochet, Frankrijk

Verschillende studies tonen aan dat
bacteriën in staat zijn om te overleven
in een gedesinfecteerd, gereinigd en
afgedicht endodontisch systeem. Figdor et al. 1 hebben aangetoond dat
Enterococcus faecalis het vermogen
heeft om te overleven in een omgeving
zonder voedingsstoffen, en te gedijen
wanneer voedingsstoffen opnieuw beschikbaar zijn. In een ex vivo studie,
hebben Sedgley et al. 2 aangetoond
dat Enterococcus faecalis in staat is om
volledig te herstellen na een langdurige
periode zonder voedingsstoffen, zelfs
in ingesloten toestand in een behandeld wortelkanaal. Na inoculatie in
een wortelkanaal blijft de bacterie, bij
afwezigheid van voedingsstoffen, tot
12 maanden leven en behoudt het zijn
pathogeen potentieel.
Zo kan Enterococcus faecalis, wanneer die levensvatbaar werd ingesloten
op het moment van het vullen van een
wortelkanaal, een bron van besmetting
vormen op lange termijn. In die context
toont de veelheid aan instrumenten die
op de markt beschikbaar zijn om irrigatieoplossingen te activeren aan dat
we ondanks al onze inspanningen niet
per se de verwachte resultaten bereiken. Bovendien zou het begrip energie
misschien een aanvulling kunnen zijn
op het begrip desinfectie, om zo een
essentiële synergie te vormen.
Verwarmde hypochloriet is efficiënter, omdat onder de vorm van warmte
geleverde energie de efficiëntie ver-

By Dental Tribune International

De hygiëne-hypothese stelt dat wanneer een kind op jonge leeftijd te weinig wordt blootgesteld aan infectieuze
agentia, symbiotische micro-organismen (zoals de darmflora) en parasieten
vanwege de toegenomen hygiënische
condities in de Westerse wereld, dit
kind een verminderde immuuntolerantie opbouwt en daardoor een hoger
risico loopt op het ontwikkelen van een
autoimmuunziekte of allergie.

Om dit concept verder te onderzoeken in het licht van de mondhygiëne,
hebben onderzoekers van het Karolinska Institutet en het Örebro University
Hospital in Zweden een cohortstudie
uitgevoerd met de gegevens van ruim
twintigduizend personen, die tussen
1973 en 2012 werden gevolgd. In deze
groep ontwikkelden 209 personen een
vorm van inflammatoire darmziekte
(IBD): 142 patiënten hadden de ziekte
van Crohn en 67 hadden colitis ulcerosa.
Afb. 1: Waterplasma (met toestemming van Syneron).

sterkt. Irrigatieoplossingen van energie
voorzien geeft de volgende voordelen:
•
•

de irrigatieoplossing wordt tot
aan de apex gebracht.
de irrigatieoplossing kan tot in
de zijkanalen doordringen.

•
•

de irrigatieoplossing vloeit beter.
de irrigatieoplossing is actiever.

Zodra een roterend instrument de
apex bereikt, creëert het twee effecten: een positief en een negatief. Het
positieve effect is dat een deel
p2»

Bij het vergelijken van de mondverzorgingsgegevens van de patiënten met
IBD met de gezonde personen in het
cohort ontdekten de onderzoekers dat
een slechte mondhygiëne gepaard ging
met een laag risico op het ontwikkelen
van IBD. Dit verband was extra sterk
onder patiënten met ernstige mondproblemen. Daarnaast bleek dat het
verlies van vijf of zes van de zes ele-

menten die gebruikt werden voor het
bepalen van de parodontale status, het
risico op IBD substantieel liet dalen.
Tandplak die meer dan 33% van het
tandoppervlak bedekte was negatief
geassocieerd met het hebben van de
ziekte van Crohn.
Deze resultaten onderschrijven duidelijk de hygiënehypothese: hoe meer
problemen – en micro-organismen
– in de mond, hoe lager het risico op
IBD. De onderzoekers concluderen
dat zeer uitgebreide mondhygiëne een
dysbiose in bacteriële kolonisatie veroorzaakt, immuunreacties verstoort en
het ontstekingsproces in de darm juist
bevordert. Een slechte mondhygiëne
zorgt dus voor immuuntolerantie en de
onderdrukking van overreactieve ontstekingen, waarmee het risico op IBD
daalt. Desalniettemin wijzen de onderzoekers erop dat slechte mondhygiëne
niet geadviseerd dient te worden. Hoewel het risico op deze darmaandoeningen erdoor daalt, verhoogt een slechte
parodontale status ook het risico op
vele andere ernstige aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, diabetes, Alzheimer en hypertensie.
De studie, getiteld ‘Inverse association between poor oral health and
inflammatory bowel diseases’, verscheen in juli in het tijdschrift Clinical
Gastroenterology and hepatology.

Van patiënt naar fan:

Samen maken
we het waar!
wh.com

#patient2fan

[2] => DTBE-16nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Het foto-akoestisch effect
in endodontie
van de dentine die is besmet
met bacteriën via de dentinale tubuli
over verschillende microns wordt weggesneden. De afwezigheid van dit besmette dentine zorgt voor een optimale
afdichting door een betere aanpassing.
Het negatieve effect is dat elke instrumentele penetratie een luchtstroom en
compressie van die lucht veroorzaakt
in een gesloten systeem, door de parodontale weefsels in het geval van een
vitale tand, of door ontstoken, granulomateus of zelfs cystisch weefsel wanneer de tand necrotisch is. In dit stadium is de lucht volledig in het kanaal
binnengedrongen en voorkomt dat de
irrigatievloeistof zich tot in de apicale
zone kan verspreiden. De luchtverstopping, het fysieke effect dat "vapor lock"
wordt genoemd, zit vast.
p1»

De eerste studies over het effect van
gas- of luchtinsluitingen in gesloten systemen zijn van de hand van Deutsch 3
vanuit theoretisch oogpunt en van Pesse
et al. 4 vanuit een experimentele visie.
De irrigatieoplossing die wordt ingespoten zonder dat de naald in het wortelkanaal komt vast te zitten, gaat niet
verder dan de punt van de naald, vanwege de aanwezigheid van de luchtkolom
5, waarvan we, verrassend genoeg, het
belang vandaag de dag opnieuw inzien.
6 Sindsdien is in veel artikelen het afsluitend effect beschreven van lucht in
kanalen en buizen die aan één kant zijn
afgesloten. Hierin wordt gesuggereerd
dat, wanneer irrigatievloeistof wordt
gebruikt, die oplossing het uiteinde
van het kanaal niet kan bereiken omwille van de atmosferische druk. 7 De
fysieke parameters die van invloed zijn
op de lucht die in het kanaal opgesloten
zit, zijn de contacthoek van de irrigatievloeistof en de hoek van de kanaalwanden. 8 Bijvoorbeeld: in een kanaal
met wanden met een nauwe hoek kan
de ingesloten lucht niet door de irrigatievloeistof worden geëvacueerd. Een
mogelijke manier om de eerste luchtbellen te elimineren is het gebruik van een
luchtdoorlatende vijl, aangezien de resultaten van deze studie 9 hebben aangetoond dat het behoud van de apicale
permeabiliteit in brede kanalen leidt
tot een aanzienlijke vermindering van
gasbellen in het middelste en cervicale
gedeelte. Maar in die studie is sprake
van brede kanalen. Wat als we te maken
krijgen met nauwe kanalen?
Door tests uit te voeren op tanden
die transparant zijn gemaakt volgens
de techniek van Augusto Malentacca,
stellen we vast dat irrigatieoplossingen
zich zeer slecht naar de apex verspreiden. Zodra we het geïnstrumenteerde
kanaal irrigeren, blijft er steeds een
luchtbel in de apicale zone. Dankzij
de luchtdoorlatende vijl die wordt gebruikt tussen elk manueel of roterend
instrument zijn we in staat om die
luchtbel te verplaatsen, maar het is onmogelijk om die te verwijderen. Jammer genoeg hebben we, op enkele monoradiculaire systemen na, te maken
met complexe kanaalsystemen. Deze
endodontische anatomie werd aangetoond door de inktplaten van W. Hess
(1925). 10 Peters 11 toont aan dat "op
maxillaire molaren, ongeacht de gebruikte techniek, meer dan 35 procent
van het kanaaloppervlak niet-geïnstrumenteerd blijft. " Dit fysieke en anatomische probleem wordt gecompliceerd
door de bacteriële kolonisatie van dit
labyrintische kanaalnetwerk.

Aanvankelijk evolueren bacteriën
eerder door deling dan door verplaatsing. 12 Dit betekent dat hun aantal
moet stijgen om de apex te bereiken.
En de bacteriën die we in de apex aantreffen, zijn de meest pathogene. 13 De
samenhang tussen de endodontische
anatomie en de mate van bacteriële besmetting toont dus aan dat we irrigatie-energie nodig hebben, zowel om de
bacteriële biofilm af te breken, als om
onze producten in de dentinale tubuli
te kunnen verspreiden. En hoe langer
de bacteriën al aanwezig zijn, hoe resistenter ze zijn, dankzij een beschermingssysteem: de bacteriële biofilm.
Want wanneer we ze de tijd geven,
gaan bacteriën zich organiseren in een
biofilm. Een biofilm bestaat uit ongeveer 15 procent bacteriën en 85 procent matrix. 14 De endodontische flora
omvat meer dan 500 soorten, en deze
biofilm wordt 1000 tot 2000 keer resistenter tegen antiseptische oplossingen. 15 Bijvoorbeeld: de hoeveelheid
antibioticum die nodig is om bacteriële
stammen in een biofilm te doden is 250
keer groter dan bij bacteriële stammen met planktonische groei. 16 De
conclusie van deze studies toont aan
dat ons grootste probleem het geringe
contact van irrigatieoplossingen met
de wanden van de dentine in de apicale
zone is, wat samenhangt met twee grote bacteriële problemen:
De meest pathogene bacteriën bevinden zich in de laatste apicale millimeters. 13
De bacteriën bevinden zich zowel
langs de wanden als binnenin de dentinale tubuli, in een diepte die varieert
tussen 300 en 1.500 µm. 17
Wanneer we het hebben over de
energie die wordt overgedragen aan irrigatieoplossingen, kunnen we denken
aan energie die wordt geleverd door
verschillende systemen, waaronder lasers. Er zijn verschillende lasers, maar
op dit moment richt een aantal studies
zich op het gebruik van de Erbium
YAG laser. Al in 1998 toonde Hirono
Takeda aan dat de Erbium YAG-laser
in de endodontie de meest efficiënte laser is voor het verwijderen van vuil en
dentinaal bezinksel. 18 Hoe kunnen
we deze resultaten verklaren?
Wanneer we de vezels onderdompelen in de oplossing in de pulpkamer en
het pedaal van de machine indrukken,
genereert de "kamer" een reeks fotonen die worden opgewekt op een heel
nauwkeurige golflengte: 2940 nm. Moleculen hebben intrinsieke absorptiecurves, en het blijkt dat deze golflengte
van 2940 nm maximaal geabsorbeerd
wordt (= absorptiepiek) door water en
hydroxyapatiet. Wanneer de fotonen
die zijn opgewekt bij 2940 nm een
watermolecule tegenkomen, wordt die
molecule gesublimeerd. De Erbium
YAG laser werkt via implosie van de
watermolecule. Die sublimatie van materie wordt plasma genoemd (af b. 1).
Plasma komt overeen met het vierde
element van het universum; de andere
drie zijn vloeibare, gasvormige en vaste
elementen zijn. De zon is een plasma.
In feite komt plasma niet uit de punt
van de lasertip; het is een omzetting
van materie door fotonische energie.
Er zijn verschillende plasma's: waterplasma, dentineplasma, bloedplasma,

afhankelijk van de materie die het eerst
in contact komt met de fotonen. Het
waterplasma in de pulpkamer heeft
een temperatuur van meer dan 1500
°C, maar enkel gedurende een heel
korte periode: 30 microseconden. De
absorptie van fotonen (opgewekt bij
2940 nm) in het water genereert de
thermische energie. Maar de Erbium
YAG laser genereert de minste thermische energie, in vergelijking met
andere lasers. Hoe hoger de golflengte
van de fotonen, hoe minder energiek de
fotonen zijn.

Maart 2018

oorzaken met vertraagde werking. Bovendien veroorzaakt een schokgolf die
in water wordt gegenereerd veel meer
schade dan in de lucht, omdat water
niet samendrukbaar is.
Door de wisselwerking tussen de
luchtbellen en hun substraat en/of de
interactie van de luchtbellen zonder

substraat, ontstaat tijdens de implosie van de luchtbellen een vloeistofstraal met hoge snelheid. 24-25 Deze
schokgolven en de snelle verplaatsing
van vloeistof (acoustic streaming) zorgen voor een hoge schuifspanning op
de wand van het wortelkanaal. Dit
elimineert vuil en speelt dus een belangrijke rol in het verhogen
p3»

Samengevat: we dompelen de tip
onder in water, het water wordt gesublimeerd in plasma op 1500 °C,
het plasma bevindt zich in water en
heeft een temperatuur van 1500 °C,
het water wordt omgezet in stoom en
creëert een luchtbel: een luchtbel van
stoom. Deze luchtbel wordt groter
en verhoogt zo de vloeistofdruk in
de pulpkamer. Sommige luchtbellen
smelten samen tot grotere luchtbellen, worden daarna meegenomen in
de vloeistof en stromen zo het hoofdkanaal in (fig. 2).
De activering van de laser in een waterige omgeving genereert grote luchtbellen die aangroeien en exploderen.
Deze expansie veroorzaakt een hoge
druk in de vloeistof: dat is het cavitatie-effect. 19 De toename van de druk
in de vloeistof manifesteert zich in een
visueel waarneembaar fenomeen: het
Venturi-effect. Het Venturi-effect (genaamd naar de Italiaanse natuurkundige Giovanni Battista Venturi) is de
naam die wordt gegeven aan een fenomeen van de dynamiek van vloeistoffen
waarbij gasvormige of vloeibare deeltjes
worden versneld door een vernauwing
in het stromingskanaal. Hoe verder de
tip van de kanaalingang is verwijderd,
hoe effectiever de versnelling.
Aan de uitgang van de punt van de
tip wordt de bestralingsenergie van de
Erbium YAG bijna volledig geabsorbeerd in het water op een diepte van
10 µm. Het water wordt onmiddellijk
verwarmd tot kooktemperatuur en in
een microseconde omgezet in stoom.
Deze stoombel begint uit te zetten en
vormt een vacuüm tegenover de punt
van de tip. Naarmate de stoombel zich
uitbreidt tot zijn maximale afmetingen, wordt aangenomen dat de continue laserstraling doorheen het vacuüm gaat en het wateroppervlak aan de
rand van de stoombel verdampt. 20-21
Dit wordt het Mozes-effect genoemd.
22 Maar deze stoombel kan zich niet
uitbreiden tot in het oneindige, omdat
de externe druk van de vloeistof een
kracht uitoefent die tegengesteld is aan
deze expansie. Wanneer de luchtbel
zijn maximale diameter heeft bereikt,
neemt de externe druk van de vloeistof opnieuw de bovenhand en stopt de
expansie van de luchtbel. Wanneer de
bestraling stopt, begint de stoombel te
krimpen. Het water rond de stoombel
komt met grote snelheid in de luchtbel
die decompresseert. Op het moment
dat de luchtbel implodeert, worden in
eerste instantie drukgolven met supersonische snelheid (schokgolven) gegenereerd, en vervolgens drukgolven met
geluidssnelheid (akoestische golven)
(fig. 3). 23
Die schokgolven worden ook "blast"
genoemd. Blast is een militaire term
voor een explosie die een overdrukgolf veroorzaakt. Deze schokgolf in de
lucht komt hard in aanraking met het
doelwit en veroorzaakt een schokgolf
in zijn lichaam (refractie); deze inwendige schokgolf kan interne schade ver-

Afb. 4: Smear layer (met toestemming van Dr. Sharonit Sahar).| Afb. 5: Kanaalwand zonder smear
layerna activering van het EDTA door de Erbium YAG laser (met toestemming van Dr. Sharonit
Sahar). | Afb. 6 : Eliminatie van intracanalaire bacteriën na activering van natriumhypochloriet met
de Erbium YAG laser (met toestemming van Dr. Tomov).| Afb. 7: Intratubulaire bacteriële besmetting
(met toestemming van Dr. Haapasalo).

[3] => DTBE-16nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Maart 2018

Klinische toepassing van de laser in endodontie

Afb. A: De energie wordt naar de laatste apicale zones gebracht en zorgt voor een grondige reiniging van de zijkanalen. | Afb. B: De apicale
structuren zijn vrij van necrotisch weefsel, en deze complexe zones, achter het geïnstrumenteerde gedeelte, kunnen worden afgedicht. | Afb.
C: De verdichting van de warme gutta zorgt voor een goede afdichting van de apicale isthmus. | Afb. D: Endal et al. 38 hebben de problemen
bij het reinigen van niet-geïnstrumenteerde zones en van de isthmus benadrukt. Hier beantwoordt de reiniging van de isthmus en van de
zijkanalen met de synergie "laser-irrigatie" perfect aan deze studie. | Afb. E: Laseractivering maakt het mogelijk om niet-geïnstrumenteerde
zones te reinigen, en verrassend genoeg kunnen kanalen worden geruimd en afgedicht die niet eerder waren gevonden.

p2» van een efficiënte reiniging.
24 Nadat bij de eerste grote golf veel
stoombellen verdwenen zijn, verandert de schokgolf abrupt en wijzigt
de waterdruk rond de lasertip aanzienlijk, wat resulteert in de nucleatie
van een aantal nieuw gevormde cavitatiebellen. Dit wordt doorgaans het
rebound-effect genoemd. 26-27

Conclusie
De uiterst snelle vorming van plasma veroorzaakt een schokgolf, en de
schokgolf is heviger in water dan in
lucht omdat water niet samendrukbaar is. De schokgolf verhoogt de
druk in het kanaal en zorgt zo voor
een betere verwijdering van dentinaal vuil. 24 Deze fysieke observatie
wordt bevestigd door verschillende
klinische in vitro studies, de hierboven genoemde studie van Tokeda,
en door de recente studies van Dr.
Stabholtz en Dr. Sahar (af b. 4 en 5).
28 Maar als deze reiniging uiterst effectief is in de hoofd- en zijkanalen,
hoe zit het dan met intratubulaire
reiniging?
Cavitatie-effect: Gordon et al. 29
hebben geconstateerd dat het dankzij
het cavitatie-effect mogelijk is om intratubulair water te expanderen en te imploderen op een diepte van wel 1000 µm

of meer. Maar hoe zit het met het effect
van deze schokgolven op bacteriën?
Als we het intratubulaire water aanzuigen, kunnen we ook de bacteriën
in de dentinale tubuli opzuigen. De
golflengte van 2940 nm wordt geabsorbeerd in het water van het bacteriële
cytoplasma, waardoor de intrabacteriële druk toeneemt en het lipidenmembraan van de bacterie breekt. Deze
micro-impuls, geïnduceerd door absorptie, was in staat om akoestische
golven te produceren die krachtig genoeg zijn om bacteriën in de tubuli te
verstoren en te vernietigen (af b. 6).
Deze resultaten zijn significant aangezien de bacteriën werden geïdentificeerd op een diepte van 1000 µm (Kouchi et al., 30 en op een diepte van 800
µm voor E. faecalis [Fig. 7]).

Werking op hypochloriet
We gebruiken natriumhypochloriet voor zijn bactericide werking. Het
voordeel in hypochloriet is meervoudig:
•
•
•

Hypochloriet is desinfecterend.
Dankzij de schokgolven is het
mogelijk om het hypochloriet te
verspreiden.
De vorming van een waterplas-

ma genereert singlet- en tripletzuurstof: dit zijn uiterst reactieve
moleculen, waardoor het hypochloriet maximaal van zuurstof
wordt voorzien en voortgestuwd
kan worden.– Door het hypochloriet te verwarmen, maken
we het actiever. Sommige studies tonen aan dat wanneer we
natriumhypochloriet bij 25°C in
de pulpkamer activeren met de
Erbium YAG laser, de temperatuur van het hypochloriet in het
apicale gedeelte na 20 seconden
activering stijgt tot 40 °C. 37
Verschillende studies geven aan dat
de Erbium YAG laser betere resultaten
geeft dan andere klassieke technieken
om irrigatieoplossingen te activeren:
•
•
•
•
•

Pulpweefsel lost veel sneller op.
31, 32
Er wordt meer dentinaal vuil
verwijderd, dus er wordt beter
gereinigd. 33
Een efficiëntere verwijdering van
tijdelijke intracanalaire medicaties zoals calciumhydroxide. 34
De laser heeft een krachtige inwerking op de activering van hypochloriet. 35
Een betere eliminatie van canalaire en intratubulaire bacteriën.
36

Conclusie
Lange tijd zijn lasers bekritiseerd en
als controversieel beschouwd. Geleidelijk aan vinden lasers echter hun plaats
in de endodontie, en in het bijzonder de
Erbium YAG, die voldoet aan de eisen
en doelstellingen van irrigatie, van de
desinfectie van het wortelkanaal, het
kanaalnetwerk, de intercanalaire isthmus en de dentinale tubuli. Door de
intensivering van de irrigatiedynamiek
kan het irrigatiemiddel tot aan het fo-

ramen worden gebracht, waardoor de
sterilisatie is gegarandeerd en de doelstellingen van de moderne endodontie
worden bereikt. Dit zal het al te vaak
verankerde concept van "overvoorbereiding" ingrijpend veranderen, en tegelijkertijd voldoen aan alle criteria van
weefselbehoud.
Noot van de redactie: Een volledige
lijst met referenties is verkrijgbaar bij de
uitgever. Artikel verschenen in DT Study
Club Magazine 1-2016

Over de auteurs
Dr. David Guex

is afgestudeerd aan de tandheelkundige faculteit van
Lyon en aan SAPO clinique en implant.. Vervolgens
studeerde hij af aan de DU anatomie en dissectie van
het craniocervicaal-faciaal massief bij professor Gaudy.
Dr. Guex heeft een algemene praktijk in Villié-Morgon en heeft een praktijk in endodontie in Bron. Hij
kan gecontacteerd worden op het volgende adres: 34 rue
Pasteur, 69910 Villié Morgon

Dr Jean-Yves Cochet
is endodont. Voormalig assistent aan het universitair
ziekenhuis van Parijs 7. Gastdocent aan de Nova Southeastern University of Florida, USA.

[4] => DTBE-16nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Maart 2018

S-vormige wortel - Risico's bij een grote
uitdaging in de endodontie
Dr. Friedrich Müller, Duitsland
Een 81-jarige patiënte komt op consultatie met pijn die doorgaans veroorzaakt wordt
door een pulpitis in de rechter mandibulaire zone.
De resultaten van de gevoeligheidstest waren positief en blijvend voor de
2de premolaar onderaan rechts ( tand
45) en negatief voor de 1ste premolaar
onderaan rechts (tand 44). De resultaten van de percussietest waren tegenstrijdig, negatief voor tand 45 en licht
positief voor tand 44. Op de röntgenfoto was een apicale laesie van endodontische origine te zien in tand 44, en
geen diagnostische tekenen in tand 45.
Gezien de grootte was het waarschijnlijk dat de endodontische laesie
van tand 44 al enkele maanden aanwezig was. Toch moest de oorzaak van de
acute pijn in tand 45 gezocht worden.
Op de röntgenfoto was bovendien een
S-vormige morfologie van de wortel

van tand 44 te zien, wat betekende dat
de endodontische behandeling niet
enkel moeilijk zou zijn, maar zelfs een
regelrechte uitdaging.

dens de eerste consultatie voltooid. Het
wortelkanaal werd tot aan het uiteinde
gevuld met een mengeling van tetracycline en cortisone.

De pulpacaviteit van beide tanden
werd na anesthesie geopend en intracoronair onderzoek bevestigde de diagnose van onomkeerbare pulpitis in tand 45
en van geïnfecteerde necrose in tand 44.
Er werden een constante intracanalaire
bloeding in tand 45 en een verhoging
van pus in tand 44 vastgesteld.

Tand 44 werd gesondeerd met een
Hedström-vijl (ISO 08/0,02) om de
pus te verwijderen. Tijdens de tweede
fase van de behandeling werd tand 44
opnieuw gesondeerd en geïrrigeerd, en
de werklengte werd onderzocht met
een apex locator die 21 mm aangaf.

Na irrigatie met een 3%-natriumhypochlorietoplossing gaf de apex locator
een werklengte van 21 mm in tand 45
aan. Het reinigen en vormen van het
wortelkanaal van tand 45 werden tij-

Na handmatig reinigen en vormen
met Hedström-vijlen, gevolgd door
opnieuw irrigeren en voorbereiden
met alternatieve bewegingen, werd een
röntgenfoto genomen om de lengte van
het wortelkanaal te controleren.

Tijdens de derde endodontische fase
werd de werklengte opnieuw bevestigd
en werden de twee wortelkanalen afgedicht met gutta percha, in een reeks
warme en koude condensaties.
Zoals kan worden opgemerkt, is het
rechttrekken van de kromming een
groot risico bij S-vormige wortels, en
de voorbereiding van het kanaal mag
niet groter zijn dan diameter ISO
25, om een accidentele verbrossing of
perforatie door stripping, veroorzaakt
door schuring van de wortelwand aan
de inwendige kromming, te voorkomen.
Artikel verschenen in DT Study Club
Magazine 2-2015

Over de auteur
Dr Friedrich Müller

Specialist in parodontologie, implantologie en endodontie
Privé tandartsenpraktijk
Dr. Janine + Dr. Friedrich Müller
Tannenring 76, 65207 Wiesbaden-Auringen Duitsland
www.muellerzahnaerzte.de

Afb. 1: Diagnostische röntgenfoto van tand 45 en tand 44. | Afb. 2: Röntgenfoto met hoofdgutta in tand 45 en Hedström-vijl in tand 44. | Afb. 3: Röntgenfoto met in tand 44.| Afb. 4: Röntgenfoto van de afgedichte kanalen van tand 45 en tand 44. | Afb. 5: Opening van de pulpacaviteit en toegang tot het kanaal. |Afb. 6: Cementatie van de kroon door een composietmateriaal.

[5] => DTBE-16nl.indd

KAN LISTERINE
DE MONDHYGIËNE
HELPEN VERBETEREN?
®

Dental Tribune Belgische editie

Maart 2018

5

Ja, significant. Een meta-analyse met meer dan 5.000
1
proefpersonen levert het bewijs.

Zo werkt LISTERINE :
®

TOT

MEER

TANDPLAKVRIJE
TANDOPPER*
VLAKKEN
1

* bij 2.325 proefpersonen die naast de mechanische tandreiniging met LISTERINE® spoelden.

Tandenpoetsen, interdentaal reinigen en
spoelen. Omdat 3-maal beter werkt.

Meer over de resultaten van de baanbrekende meta-analyse vindt u bij Araujo MWB et al., JADA 2015;
146 (8): 610-622. 2 Geldt voor Listerine met 4 essentiële oliën.

1

2

®
LISTERINE
met 4 essentiële oliën helpt
·
biofilmvormende bacteriën die achterblijven na het mechanisch reinigen van
de mondholte te bestrijden.
· De essentiële oliën dringen diep in
de biofilm door en helpen de structuur
ervan te vernietigen.
· Daardoor wordt de biofilm losgemaakt,
ook op plaatsen waar de tandenborstel
en tandzijde maar moeilijk kunnen
geraken.

[6] => DTBE-16nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Maart 2018

Behandeling van interne radiculaire resorptie
met endodontisch cement op basis van MTA:
Verslag van een klinische casus
Een patiënt van 32 jaar komt op consultatie met een klinische aandoening
van pulpanecrose van tanden 11 en 12
(af b. 1), die het gevolg is van een interne radiculaire resorptie. Voor beide
tanden is daarom een endodontische
behandeling vereist. De patiënt vertelt
over een tandheelkundig trauma in zijn
jeugd, wat heeft geleid tot een spoedinterventie op tand 21 door een tandarts.
De patiënt komt op consultatie vanwege de aanwezigheid van een oedeem en
pijn ter hoogte van de apicale regio. We
stellen de aanwezigheid van een fistel
naast tand 21 vast (af b. 2 en 3).
Na de voorbereiding, de anesthesie
en de plaatsing van een rubberdam
wordt de toegangsholte in het palatum
gemaakt. Er wordt een behandeling
volgens de crown-down methode uitgevoerd, met irrigatie met 5%-NaOCl; de werklengte wordt bepaald met
behulp van de radiografische methode

(af b. 3) omdat onder deze anatomische omstandigheden geen apex locator kan worden gebruikt, wat gevolgen
kan hebben voor de nauwkeurigheid
(af b. 4). De voorbereiding werd uitgevoerd volgens de retrograde techniek
(step-back) met behulp van K-vijlen
(Maillefer/Zwitserland) om de volledige zone van het wortelkanaal te
kunnen vormen, waarbij 2,5%-NaOCl
wordt gebruikt als irrigatiemiddel. Bij
elke instrumentwissel werd ultrasoon
geïrrigeerd met gladde inserts (Irrisonic/Helse/Brazilië), op basis van de
PUI- en CUI-concepten (af b. 5). Om
de intracanalaire ontsmettingsprocedure te voltooien, waren twee vullingen met calciumhydroxide (Ultracal/
Ultradent/USA) met een interval van
15 dagen nodig, om bovendien de
kwaliteit van de reiniging op de resorptiezone te analyseren dankzij de
radio-opaciteit van dit geneesmiddel
(af b. 6).

Over de auteurs

De vulling werd uitgevoerd volgens
de hybride thermomechanische techniek van Tagger (af b. 7 en 8), met behulp van GutaCondensor (Maillefer/
Zwitserland), TP-gutta-percha kegels
(Dentsply/Brazilië) en afdichtingscement op basis van M.T.A. Fillapex
(Angelus/Brazilië) (af b. 9). De verschillende fasen van deze behandeling
bestonden uit thermocompressie, afsnijden van de gutta stiften, verticale
condensatie met pluggers voor koude
obturatie, reiniging van de pulpkamer
en onmiddellijke tijdelijke restauratie
van de tand (af b. 10). Bemerk op de
röntgenfoto de afdichting van de zijkanalen en de resorptiezones. Er was
geen postoperatieve pijn.

Fábio Duarte da Costa Aznar
· Expert in endodontie HRAC (Centrinho)/Universiteit van de Staat São Paulo USP/Bauru
· Houder van een Master in endodontie SLMandic/
Campinas-Staat São Paulo/Brazilië
· Coördinator van de specialisatiecursus in endodontie aan de FACESC/Chapecó-Staat Santa Catarina/Brazilië, en aan de FAIPE/Goiânia-Staat Goiás/
Brazilië & aan de GOE-Staat Amapá/Brazilië.
Rua Dr. Olímpio de Macedo, 2-37
Vila Universitária - Bauru-Staat São Paulo/Brazilië
Postcode CEP 17012-533 - fabio@aznar.com.br

Margarida Diniz

De periodieke opvolging duurde drie
maanden, waarbij de verdwijning van het
Fillapex-cement onder de apex, en nieuwe botvorming op de apicale zone van
beide tanden werd vastgesteld (afb. 11).

· Specialist in endodontie aan de
NEPO - Guaratinguetá-Staat São Paulo/Brazilië

Afb. 1: Aanvankelijke radiografische toestand van tanden 11 en 21. | Afb. 2 en 3: Detecteren van de fistel op tand 21. | Afb. 4: Röntgenfoto voor het bepalen van de werklengte. | Afb. 5: Aanvullende actie na de reinigingsprocedure met ultrasone irrigatie. | Afb. 6: Radiografische toestand van de intracanalaire vulling met calciumhydroxide. | Afb. 7 en 8: thermomechanische wortelkanaalvulling met gutta stiften. | Afb. 9: Endodontisch cement op basis van M.T.A. Fillapex. | Afb. 10: Definitieve röntgenfoto. | Afb. 11: Periodieke opvolging van de behandeling na
3 maanden.

[7] => DTBE-16nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Maart 2018

Kinderen met eczeem hebben
meer kans op cariës
By Dental Tribune Asia Pacific

SINGAPORE – Nieuw onderzoek wijst op een verband tussen twee
veelvoorkomende kinderziekten: atopisch eczeem en cariës. Het
onderzoek is uitgevoerd door de National University of Singapore (NUS)
en de Agency for Science, Technology and Research. Uit de studie bleek
dat kinderen met symptomen van de huidaandoening en die tevens
gevoelig waren voor veelvoorkomende allergenen, op 2- of 3-jarige leeftijd
drie keer meer kans hadden om cariës te ontwikkelen dan zuigelingen
zonder de huidontsteking.

Britse tandheelkundestudent krijgt tien
jaar cel voor plannen aanslag
By Dental Tribune Nederland
SHEFFIELD, VK – Een Britse
student tandheelkunde, die onder meer
verdacht werd van het voorbereiden
van een terroristische daad, moet tien
jaar de cel in.
Dat heeft de rechtbank in Sheffield
bepaald.

De 24-jarige Mohammed Abbas
Idris Awan werd in juni gearresteerd
door de North East Counter Terrorism Unit nadat uit een onderzoek van
inlichtingendiensten bleek dat hij verdacht materiaal zoals kogellagers en
een katapult op eBay had besteld.

Hij bleek eveneens in het bezit van
boeken en videomateriaal gericht op
het rekruteren van islamitische strijders. Volgens onderzoekers bevatten de
mobiele telefoons, USB-sticks en computers die in zijn twee huizen werden
gevonden, een significante hoeveelheid
ideologisch materiaal, waaronder video’s die de activiteiten van Islamitische Staat (IS) in Syrië aanmoedigen
en verheerlijken.
Lees meer
https://bef.dental-tribune.com/news
(bron: Dental Tribune International)

Neurodermitis, ook bekend als atopisch eczeem, is een chronische, terugkerende inflammatoire huidziekte
die wordt gekenmerkt door symptomen zoals huiduitslag en een jeukende,
rode, gezwollen of gebarsten huid. De
aandoening komt toenemend voor en
treft nu ongeveer 15-30 procent van
de kinderen in ontwikkelde landen.
Daarnaast wijst een studie van de NUS
Tandheelkundefaculteit uit dat vier op
de tien kleuters cariës heeft.
In de huidige studie, die deel uitmaakt van het programma Growing
Up in Singapore Towards Healthy
Outcomes, interviewden de onderzoekers ongeveer 500 ouders in de loop
van het eerste levensjaar van hun kind
om zuigelingen met eczeem te identificeren. De kinderen van wie de moeder meldde dat ze aan de aandoening
leden, kregen huidpriktesten om hun
gevoeligheid voor veelvoorkomende allergenen na te gaan.

De resultaten toonden aan dat kinderen die eczeem hadden en gevoelig
waren voor veelvoorkomende allergenen in hun tweede en derde jaar
respectievelijk 3,29 keer en 3,09 keer
meer kans hadden op het ontwikkelen
van cariës dan kinderen zonder dermatitis.
“Onze nieuwste bevindingen waarschuwen ouders en verzorgers van baby’s met eczeem vroegtijdig voor een
verhoogd risico op het ontwikkelen
van tandcariës in de peuterleeftijd,” zei
NUS-onderzoeker dr. Stephen Hsu in
de Strait Times. “Reguliere tandartscontroles kunnen vervolgens helpen
om de incidentie van tandbederf bij
deze kinderen zo veel mogelijk te verminderen.”
Volgens het onderzoeksteam is het
de eerste keer dat er een verband tussen beide aandoeningen is ontdekt.
Een mogelijk mechanisme hierachter
zijn structurele defecten die optreden
tijdens de weefselontwikkeling in de
baarmoeder. Om het onderliggende
biologische mechanisme te kunnen bevestigen, zijn de onderzoekers nu bezig
met verdere genetische analyses.
Het onderzoek is online gepubliceerd in Journal of Allergy and Clinical Immunology. Het is getiteld ‘Atopic
dermatitis and early childhood caries:
Results of the GUSTO study’.

HET JUISTE
CEMENT

voor iedere klinische
situatie
Het duo voor al uw bevestigingsbehoeften:
Variolink Esthetic – De eenvoudige manier om zeer esthetische
restauraties te cementeren
SpeedCEM Plus – De efficiënte manier om zirkoniumoxiderestauraties
te cementeren
®

Overtuig uzelf:
cementation.ivoclarvivadent.com
www.ivoclarvivadent.com
Manufacturer, Sales & Distribution:
Ivoclar Vivadent AG
Bendererstr. 2 | 9494 Schaan | Liechtenstein | Tel. +423 235 35 35 | Fax +423 235 33 60

www.ivoclarvivadent.nl
Representative Office Benelux:
Ivoclar Vivadent B.V.
De Fruittuinen 32 | 2132 NZ Hoofddorp | The Netherlands | Tel. +31 23 529 37 91 | Fax +31 23 555 45 04

Aan

vo
n
e
l
o
bev

[8] => DTBE-16nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Producten
Ultradent Products Inc.
viert 40-jarig bestaan
SOUTH JORDAN, UT, VS, 8
Maart 2018 – Dit jaar viert Ultradent
Products Inc., een internationaal opererend familiebedrijf in tandheelkundige producten, dat het veertig jaar
actief is in de dentale branche. Ultradent Products begon met slechts een
paar familieleden en groeide in vier
decennia uit tot een wereldwijd toonaangevend bedrijf binnen de branche.
Het staat bekend om zijn innovatieve
dentale producten, sterke kernwaarden
en gezinsvriendelijke, mensgerichte
bedrijfscultuur.

Het hemostatische middel Astringedent was een doorslaand succes, wat
leidde tot de ontwikkeling van nog veel
meer producten, die nu deel uitmaken
van het brede assortiment innovatieve
dentale materialen, instrumenten en
apparatuur. Sinds 1978 is Ultradent
Products uitgegroeid van een bedrijf
dat alleen het hemostatische middel
Astringedent aanbiedt tot een bedrijf
dat wereldwijdmeer dan 1.600 verschillende dentale artikelen levert.

Door de uitbreiding van de activiteiten groeide Ultradent Products meer
dan eens uit zijn jasje: van de keukentafel verhuisde het bedrijf naar een
metalen hooischuur van ongeveer 12 x
18 meter op het terrein van dr. Fischer
zelf. Het huidige hoofdkantoor ligt in
South Jordan en is ongeveer 42.000
vierkante meter groot. En dan zijn er
nog de vele vestigingen en dochterbedrijven over de hele wereld –in Azië,
Australië, Europa en Zuid-Amerika.
Dr. Dan Fischer, de oprichter en
president-directeur van Ultradent Products, over deze mijlpaal: “Als ik terugkijk op de afgelopen veertig jaar ben ik
heel dankbaar voor de enorme inspanningen en het harde werk van zoveel
mensen–of dat nu mijn eigen familieleden zijn, onze geweldige werknemers
of de toonaangevende mensen uit de
dentale branche die altijd in ons hebben geloofd. De tijd is echt voorbijgevlogen en het is ongelooflijk om te zien
welke vooruitgang wij hebben geboekt
sinds het bescheiden begin van het bedrijf bij mij thuis aan de keukentafel.”
Hij voegt hieraan toe: “Ik zeg vaak dat
bedrijven niet zijn gemaakt van beton, glas en staal. Ze zijn gemaakt van
mensen. En bij zakendoen draait het
om dienstverlening aan mensen door
mensen. Dat is volgens mij een van de
belangrijkste factoren voor het succes
van Ultradent Products in de afgelopen
veertig jaar.”
Ultradent Products begon veertig
jaar geleden met een simpel idee van
dr. Fischer, die toen net als jonge tandarts was afgestudeerd aan de universiteit van Loma Linda. Hij wilde een
product maken dat een oplossing zou
bieden voor een algemeen probleem
waarmee tandartsen overal ter wereld
te maken hebben –het bereiken van
betrouwbare, snelle en diepe hemostase in de mond. Als hij een product
zou kunnen ontwikkelen dat aan die
criteria voldeed, kon hij tandartsen op
twee manieren helpen: ten eerste zouden tandartsen dan efficiënter kunnen
werken en dus tijd en geld besparen.
Ten tweede zouden ze met dit product
betere en nauwkeurigere afdrukken
kunnen maken.
Dr. Fischer begon na werktijd in zijn
kleine tandartspraktijk in Salt Lake
City te experimenteren met verschillende chemische stoffen en samenstellingen en in 1978 had hij het eerste
product van Ultradent Products uitgevonden en gepatenteerd: het hemostaticum Astringedent®, een baanbrekend product op het gebied van tissue
management. In dat jaar richtte hij ook
Ultradent Products Inc. op, om zijn
uitvinding op de markt te brengen.

UltradentProducts is er ook trots op
dat zijn productielocatie in de VS staat.
Het bedrijf verricht 95 procent van al
zijn onderzoek, ontwikkeling, fabricage en verzending vanuit de vestiging in
South Jordan en exporteert 70 procent
van de producten naar meer dan honderd landen over de hele wereld. Hierover zegt dr. Fischer: “Wij zijn ervan
overtuigd dat het goed is om dicht bij
onze eigen producten te blijven. Hoe
meer wij van onze processen, zoals
verzending, productie of onderzoek en
ontwikkeling, naar andere delen van
de wereld verplaatsen, hoe meer wij als
bedrijf het gevoel voor onze producten
kwijtraken.”
Tot de paradepaardjes van Ultradent
Products behoren de vele producten
op het gebied van tissue management,
waar ook het hemostatische middel
Astringedent nog steeds deel van uitmaakt. Ook is Ultradent Products
producent van Opalescence®, de wereldbekende productenlijn voor bleekbehandelingen. Andere producten
uit de UltradentProducts-familie zijn
onder andere de veelvuldig bekroonde polymerisatielampen VALO® en
VALO® Grand, het etsmiddel Ultra-Etch® en de onlangs geïntroduceerde Gemini®-diodelaser voor de
weke delen.
Ultradent Products is niet alleen
producent en leverancier voor de dentale sector, maar steunt ook verschillende liefdadigheidsprojecten, onder
andere door donatie van producten
voor humanitaire doeleinden. Dit doet
het bedrijf niet alleen op lokaal, maar
ook op nationaal en internationaal niveau. Voorbeelden hiervan zijn de projecten ‘Crown Council’ en ‘Sealants
for Smiles’. Daarnaast heeft Ultradent
Products een eigen non-profitorganisatie opgericht. Deze ‘Diversity Foundation’ zet zich in voor het voorkomen
van haatgerelateerde criminaliteit en
intolerantie. De stichting ondersteunt
momenteel meer dan vijftig studenten
bij hun opleiding binnen het hoger onderwijs.
Wilt u meer te weten komen over het
40-jarig jubileum van Ultradent

Products, ga dan naar ultradent.com/
nl. Neem voor meer informatie over
Ultradent Products Inc. of voor bestellingen contact op via +49(0)2203-35 92 15.
Learn more about Ultradent Productsat
www.ultradent.com/nl!

Mosaic: Blog Post
Vijf overwegingen bij het kiezen
van een kwalitatief hoogwaardige
composite
Nooit eerder was de vraag naar hoogwaardige esthetische tandheelkunde
zo groot als in deze tijd van selfies, hogeresolutiecamera’s en sociale media.
Voor tandartsen is de kwaliteit van de
gebruikte composiet een factor die hun
werk kan maken of breken. Maar er is
zoveel keuze in materialen dat we soms
door de bomen het bos niet meer zien.
Waar moet u nu op letten bij de keuze voor een composiet? Er zijn in ieder
geval vijf eigenschappen die tandartsen
zouden moeten eisen van hun composietmateriaal, als ze hun patiënten blij
willen maken met esthetische, duurzame en hoogwaardige restauraties. Ja,
het is ECHT mogelijk om alle volgende eigenschappen terug te vinden bij
een composietmateriaal.

1) Hantering/controle

Universele composiet Mosaic® van Ultradent

Tandartsen moeten kiezen voor een
composiet die gemakkelijk te bewerken
is en toch zijn vorm behoudt. Het materiaal mag niet inzakken, scheuren of
aan instrumenten blijven plakken. Dat
kost immers kostbare tijd bij het maken
van de restauratie. Composieten die
goed bewerkbaar en op te bouwen zijn
met ruim voldoende verwerkingstijd,
zijn goed te controleren, waardoor de
tandarts efficiënter kan werken.

2) Ruime keuze in kleur, opaciteit
en translucentie

zijn, aangezien die de algehele helderheid bepalen. Bij het maken van een
restauratie zorgen de opaciteit van de
dentinekleur en de translucentie van de
glazuurkleur samen voor een effect dat
de optische eigenschappen van de omringende dentitie nabootst. Bij de composiet Mosaic kunt u kiezen uit maar
liefst twintig kleurschakeringen waarmee u voorspelbare, levensechte restauraties maakt; voor een enkele kleur
op een kleine afsplintering of defect of
voor meerdere kleurschakeringen bij
een complexe restauratie.

3) Duurzaamheid/levensduur

Klasse-II-restauratie met behulp van Mosaiccomposiet in de kleurschakeringen A2 en Enamel
Neutral; er werd gekleurde kunststof toegevoegd
voor een vlekkeneffect. Foto’s met dank aan prof.
Lorenzo Breschi

De huidige composietmaterialen
verschillen aanzienlijk van elkaar in
duurzaamheid. Daarom moeten tandartsen heel kritisch zijn en gedegen
vooronderzoek doen voordat ze een
hoogwaardige composiet kiezen. Idealiter moeten tandartsen kiezen voor
een composiet die hoog scoort op het
gebied van glansbehoud, hardheid,
compressiesterkte en buigsterkte. (Als
het gaat om volumekrimp en slijtage
zijn overigens lage scores beter.) Ja,
hoogwaardige composieten kosten
misschien iets meer, maar verdienen
zich uiteindelijk meer dan terug dankzij minder tijd aan de stoel en veel minder falende restauraties en herbehandelingen.
Tip van een professional: naast een hoogwaardige composiet draagt ook een goede
uitharding bij aan de levensduur van
een restauratie. Door te investeren in een
hoogwaardige polymerisatielamp zorgt u
voor een duurzamere restauratie met een
langere levensduur. De VALO Grandledpolymerisatielamp van Ultradent is
zo’n lamp. Hij hardt alle foto-initiatoren
met gemak uit, ongeacht de plaats van het
materiaal in de mond.

Maart 2018

deeltjes van zirkoniumglaskeramiek en
siliciumdeeltjes van 20 nanometer. De
optimale balans van nanovulstofpartikels zorgt voor een glad, glanzend oppervlak en goede mechanische eigenschappen – voor sterke restauraties die
een hoge belasting aankunnen.

5) Nauwkeurige kleurbepaling

Dankzij uitneembare kleurstalen (bij Mosaic-composiet meegeleverd) is het vinden van de juiste kleur
eenvoudiger

Een nauwkeurige kleurstaal is voor
elke tandarts onmisbaar als hij een
composietmateriaal voor het eerst gebruikt. U wilt immers zeker weten of
u de juiste kleurschakering(en) kiest.
De kleurstaal van Mosaic bevat twintig kleurschakeringen waarmee u heel
eenvoudig de juiste kleur kunt bepalen.
De kleurstalen van 100% composiet
vormen een goede afspiegeling van het
uitgeharde eindresultaat. Ze zijn daarom een onmisbaar hulpmiddel voor het
bepalen van de natuurlijke kleurverzadiging, kleurwaarden en kleurschakeringen van de dentitie van de patiënt en
het aanpassen van de composietkleuren
daaraan.

Learn more about Mosaic at www.
ultradent.com/nl!

FOR (Fondation for Oral
Rehabilitaiton)
Science Education Humanity Videolezingen
•
•
•
•
•

Checklists
Guidelines
eBooks
Patiëntencases
En veel meer

4) Flexibiliteit
De twintig beschikbare kleurschakeringen van
Mosaic-composiet

Esthetiek is een van de belangrijkste
aspecten voor een patiënt als het gaat
om de tevredenheid over tandheelkundige werkstukken. Bij composieten hangt de esthetiek sterk af van de
beschikbaarheid van voldoende kleurschakeringen, opaciteiten en translucenties van het product waarmee
de tandarts gaat werken. Hoe meer
opties, hoe natuurlijker, gedetailleerder en esthetischer het eindresultaat,
aangezien gebitten van mens tot mens
verschillen. Idealiter moet de gekozen
composiet ook de mogelijkheid van
opake (dentine)kleuren bieden, die de
kleurschakering (hue) en de kleurverzadiging (chroma) van de restauratie
op een natuurlijke manier zullen beïnvloeden. Ook moeten er enkele translucente (glazuur)kleuren beschikbaar

Dankzij de enorme ontwikkelingen
op het gebied van tandheelkundige
composietmaterialen, kunnen tandartsen nu composieten aanschaffen die gebruikmaken van nanohybride technologie. Deze composieten zijn geschikt
voor elk type restauratie, zowel in het
front als in de zijdelingse delen. Nanohybride composieten bevatten deeltjes
van verschillende grootte en combineren daarmee de voordelen van microgevulde composietmaterialen (die
bestaan uit heel kleine deeltjes – voor
een hogere glans, maar lagere sterkte)
met die van hybride composietmaterialen (die wel een goede sterkte hebben,
maar minder goed polijstbaar zijn en
daardoor bij het polijsten mat blijven).
Nanohybride composieten voldoen aan
alle gewenste eigenschappen op het
gebied van esthetiek, duurzaamheid
en polijstbaarheid. De nanohybride
formule van Mosaic bestaat uit vul-

Educatieve insights van experten
in het vak
Een rijke database aan
patiëntencases, gedocumenteerd
met beeld- en videomateriaal
FOR behandelings-instructies en
bijhorende veiligheidschecklists
Meer dan 180 videos van lezingen
door internationale clinici zijn beschikbaar.
p10»

[9] => DTBE-16nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Maart 2018

W&H supports everyday heroes
W&H’s new image campaign “From a patient to a fan” will be turning a spotlight on dentists and
dental professionals. These everyday heroes ensure their patients are in safe and reliable hands
whatever the treatment situation. They show great dedication to their work and time and again
manage to put a smile on their patients’ faces, simply because they care. Even the smallest of their
patients’ difficulties is a major concern. That’s why they are always gaining new fans and succeed
again in making their patients happy.
The new W&H image campaign
gives these heroes the recognition
they deserve. With a perfect balance
of know-how, empathy and technology they can achieve optimal results.
W&H supports the practice team in
its daily tasks and, with its innovative
product portfolio, is a cornerstone of its
success. “The daily challenges faced by
the practice team are our motivation.
As a solutions provider, our products
help ensure that the workflow in the
dental practice is as smooth as possible”, states W&H Managing Director
Peter Malata. “With innovative dental
technology that is ideally suited to the
users’ needs, the team can give their
full and undivided attention to what
really matters: the patient. We play an
important role in our customers’ success and assist them in turning patients
into fans.”

Dr. X. Pert
Because you always know what to do!
From a patient to a fan.
With first-class dental solutions from W&H.

The new campaign aims to portray
W&H in an eye-catching manner and
to differentiate it from the competition, all with the customary twinkle in
the eye. In the eyes of their patients,
dentists become Dr Phil Good, Dr X.
Pert or Dr Sue Perstar, and thus become the living embodiment of wellbeing, expertise, innovative spirit and
trust. The result is a modern, internationally adaptable campaign format with
emotive images from dental practice. A
striking nameplate has been developed
as an overarching key visual, clearly

communicating the respective names
such as Dr Phil Good or Dr X. Pert.
Together we make it happen: the

new W&H image campaign will be on
show across all W&H channels from
March 2018.

Dr. Sue Perstar - Because your career is your calling! From a patient to a fan. With first-class dental solutions from W&H.

LEARN THE
LATEST FROM
THE GREATEST
at the World’s Leading
Congress in Periodontology.
› more than 100 top international speakers
› latest findings and treatment methods from the fields of

Make
EuroPerio9
YOUR
EuroPerio!

periodontology and implant dentistry

› for the first time with live-surgery and many other innovative
session formats

Have a look at the exciting programme online at
www.efp.org/europerio9

EP9
Diamond Sponsors:

Gold Sponsors:

Platinum Sponsors:

The Oral Health Experts
SPONSORED BY THE MAKERS OF

in alphabetical order as per January 2018.

W&H Managing Director Peter Malata

Publishing
Partner

Publishing
Partner:

[10] => DTBE-16nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Producten
p8»

org:
•
•
•

Enkele aanraders op FOR.
Stefan Holst: How components
facilitate and support long-term
success
Marc Quirynen: Give the bone a
chance to survive
Chandur Wadhwani: The impact of cement, its techniques
and protocols for long term outcomes

Nu gratis registratie op FOR.ORG

Nieuw: composietblokken
voor eﬃciënte esthetische
restauraties
Tetric CAD complementeert
het blokkenportfolio van Ivoclar
Vivadent
De succesvolle Tetric-composietlijn
groeit: de nieuwe Tetric CAD-composietblokken zijn nu verkrijgbaar en een
complete aanvulling op het brede portfolio van blokken van Ivoclar Vivadent.
Met de introductie van Tetric CAD
kunnen tandartspraktijken materialen
van Ivoclar Vivadent gebruiken voor al
hun digitale restauraties.

Biocompatibiliteit telt - het
nieuwe composiet HRi Bio
Function
De bioverdraagbaarheid van tandheelkundige materialen is vandaag
de dag een belangrijk criterium voor
patiënt en behandelaar. Steeds vaker
vragen patiënten naar een materiaal
dat weinig belastend is voor het organisme en geen ongewenste biologische
bijwerkingen heeft.

Fig.: Tetric CAD: nieuwe composiet blokken voor
eﬃciënte esthetische restauraties

Tetric CAD is een esthetisch composietblok, dat is ontworpen voor de
efficiënte productie van indirecte single-unit restauraties. Dit nieuwe composietblok is gebaseerd op de beproefde Tetric-technologie en als nieuwe
optie toegevoegd aan het assortiment
directe-restauratieve behandelingen,
vervaardigd met de Tetric Evo-Lijn.
Vanwege het uitgesproken kameleoneffect van het materiaal, passen de restauraties van Tetric CAD optisch goed
in de bestaande tandstructuur voor een
natuurlijk esthetische integratie.

Handig, eﬃciënt en gemakkelijk

De nieuwe glazuurmassa voor de
zijtanden, Enamel Plus HRi Bio Function van Micerium, biedt hiervoor een
oplossing. De innovatieve UDMAen TCDDMDMA-formule is BisGMA-vrij en bevat uitsluitend gebonden nanodeeltjes die in tegenstelling
tot vrije nanodeeltjes niet door het organisme kunnen worden geabsorbeerd.
HRi Bio Function heeft ideale mechanisch-functionele kenmerken voor
behandeling van de zijtanden. De slijtagewaarden zijn hetzelfde als die van
goud en bijna hetzelfde als die van natuurlijk glazuur. De modelleerbaarheid
is buitengewoon goed.
HRi Bio Function kan zowel in de
directe als in de indirecte techniek
worden verwerkt Het wordt als laatste laag over de dentinekern geplaatst.
Passend bij de leeftijd van de patiënt
zijn, zoals bekend is van het HFO- en
het HRi-systeem, drie verschillende
glazuren verkrijgbaar - BF1, BF2 en
BF3.
Het product is verkrijgbaar via uw dental depot. Nadere informatie:
Loser & Co - info@loser.eu
Vertegenwoordiger voor België:
Bart Lambrechts
tél: +32 478 33 92 99
e-mail: blambrechts@loser.de
www.loser.eu

De composietblokken zijn eenvoudig te gebruiken en efficiënt om te verwerken. Hiermee kunnen restauraties
snel worden gefreesd en gepolijst en
vervolgens worden geplaatst met een
adhesieve techniek. Op deze manier
bereiken tandartsen snel een esthetisch resultaat. De nieuwe blokken zijn
daarom bijzonder geschikt voor behandelingen in slechts één sessie.

Bewuste toevoeging aan portfolio
Tetric CAD is een aanvulling op de
Tetric-familie en een uitbreiding van
het brede portfolio CAD / CAM-blokken van Ivoclar Vivadent. Het portfolio omvat nu een breed spectrum aan
indicaties, van tijdelijke restauraties
gemaakt van PMMA-materialen tot
permanente restauraties gemaakt van
keramiek, zirkoniumoxide of composiet.

XP-endo® Shaper Plus
vijlenset
FKG Dentaire stelt zijn nieuwe
vijlenset voor
La Chaux-de-Fonds, november
2017. Een nieuwe generatie instrumenten van Zwitserse makelij staat garant
voor veiligere en efficiëntere wortelkanaalbehandelingen, dankzij de unieke
3D-uitbreidingsmogelijkheden.
De XP-endo® Shaper Plus vijlenset van de toonaangevende Zwitserse fi rma FKG Dentaire SA lost een
probleem op waar alle tandartsen mee
worden geconfronteerd: hoe moet je
complexe wortelkanaalsystemen behandelen zonder schade toe te brengen
aan de dentinale structuur? FKG combineerde de unieke Adaptive Core™
technologie met een 3D-ontwerp om
instrumenten te creëren die zich gemakkelijk aanpassen aan de anatomie
van het wortelkanaal, zodat zones kunnen gereinigd worden die vroeger onmogelijk te bereiken waren. Het resultaat is een verbeterde verwijdering van
afval en een betere irrigatie voor een
zachtere, conservatieve behandeling
vergeleken met instrumentatie met behulp van traditionele NiTi-vijlen.

Tetric® en PrograMill® zijn geregistreerde handelsmerken van Ivoclar
Vivadent AG.
www.ivoclarvivadent.nl

Referenties FKG:
XP-endo® Shaper Plus vijlenset
XP-endo® Shaper Plus vijlenset, 21 mm
(K-vijl 10 + K-vijl 15 + XP-S + XP-F):
S1.XB0.00.SAC.FK XP-endo® Shaper
Plus vijlenset, 25 mm (K-vijl 10 + K-vijl
15 + XP-S + XP-F): S1.XB0.00.SAD.FK
Neem contact op met FKG Dentaire voor
meer informatie:
T. +41 32 924 22 44
F. +41 32 924 22 55
info@fkg.ch www.fkg.ch

Top performance
Flexible NiTi fi le HyFlex EDM
performs well internationally
In the course of two major international events in the dental industry,
Swiss dental specialist COLTENE interviewed over 130 dentists and Endo
experts about their experiences with
its latest NiTi fi le system. The results
of the product tests are more than impressive: 98% of the participants would
continue to use the HyFlex EDM for
the treatment of their endodontic cases, even after the tough test.

The necessary cutting edge

"Het grootste probleem met conventionele vijlen is hun gebrek aan flexibiliteit, wat betekent dat tandartsen niet
al het vuil kunnen verwijderen, maar
soms wel te veel gezond dentine wegnemen," aldus Th ierry Rouiller, CEO
van FKG Dentaire.

"Maar dat verandert met
deze XP-endo® generatie
instrumenten."
De gepatenteerde MaxWire® -legering reageert op de lichaamstemperatuur, waardoor het gereedschap
uiterst flexibel is in vergelijking met
instrumenten van dezelfde definitieve
grootte. Dankzij een kleine, vrij zwevende adaptieve kern, ontworpen in
3D, kunnen de instrumenten uitzetten
en behendig doorheen het kanaal manoeuvreren, en tegelijkertijd weerstand
bieden aan cyclische moeheid.
•

•

Ontworpen voor verschillende
systemen
De nieuwe composietblokken zijn
beschikbaar in verschillende translucentie niveaus: MT, in vijf kleuren en
HT, in vier kleuren en in de maten I12
en C14. Ze kunnen worden verwerkt
met PrograMill (Ivoclar Vivadent),
CEREC / inLab (Dentsply Sirona)
van PlanMill (Planmeca) -systemen.

Maart 2018

•

De XP-endo® Shaper (XP-S)
ruimt kanalen in 3D en respecteert daarbij de natuurlijke vorm
van het kanaal.
De XP-endo® Finisher (XP-F)
reinigt in 3D en verwijdert biofi lm, ook in zones die onmogelijk te bereiken zijn met traditionele vijlen.
De instrumenten worden geleverd in een steriele blisterverpakking bestemd voor gebruik
bij één patiënt, voor een maximale veiligheid.

Met de XP-endo® Shaper Plus vijlenset hebben tandartsen de beschikking over de meest geavanceerde,
nauwkeurige instrumenten van Zwitserse makelij voor het uitvoeren van
een volledige, minimaal invasieve wortelkanaalinstrumentatie.

Every two years, both the International Dental Show in Cologne (IDS
for short) and the Congress of the European Society for Endodontics (ESE
Congress) serve as an international
platform for professionals with an interest in endodontics to exchange experiences between colleagues. Thus,
both events in 2017 provided the ideal
occasion for a large-scale test campaign
for the latest NiTi fi le generation from
COLTENE. Selected dentists and
joint practices throughout Europe were
given the opportunity to put the flexible HyFlex EDM's fi le system through
its paces.
76% of the participants particularly praised the high flexibility that
leads to good adaptation in the canal.
The pre-bendable fi les work reliably
in all the lengths and sizes currently
available on the market without displacing the centre of the canal. Like
the proven HyFlex™ CM fi les, the
HyFlex™ EDM fi les also possess the

so-called "Controlled Memory“ effect
and are distinguished by their high level of flexibility. In contrast to classic
NiTi fi les, they have almost no recovery effect and can be pre-bent. As a
result, the fi les move perfectly through
the centre of the canal, which also minimises the risk of a Via falsa. During
autoclaving, they recover their original
shape so that they can be reused safely until a visible break in their spiral
structure clearly indicates the end of
their service life. At the same time,
the innovative manufacturing process
by means of spark erosion contributes
to the high breakage resistance of the
HyFlex EDM fi les, particularly under
heavy-duty use. A special combination
of material surface and tapering allows
a significant reduction in the number
of fi les used without compromising the
preservation of the natural root canal
anatomy. These smart features were
also evaluated positively in the test and
the dentists use the robust high-performance instruments primarily for cases
where they want to produce reliable
results quickly with a reduced number
of fi les.

Full control in the dental practice
As an established Endo provider,
COLTENE has been working closely with leading dentists, universities
and endo experts for many years. The
multitude of sophisticated treatment
aids, ranging from specially hardened
instruments to bioactive obturation
materials, reflects the self-image of the
Swiss innovation leader. True to the
company's motto "Upgrade Dentistry",
the COLTENE service team regularly
asks practice owners and endodontic
specialists about their wishes for even
more confident work in virtually all
situations. Th is also formed the basis
for the development of the production
process called "Electrical Discharge
Machining" (EDM for short) by the
dental manufacturer's renowned R&D
department, which ultimately gave the
exceptionally break-resistant fi les their
name. The practice-oriented Endo offer is complemented by a large number
of application-related workshops, training materials and personal services.
More information on COLTENE and
our products is available on our website
www.coltene.com

Fig.: Diagramme Futher Usage

Fig.: Diagramme Most_Convincing Features for the Testers

[11] => DTBE-16nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Maart 2018

Agenda
17/04/2018
Clinical Implant Program:
Introductie tot
de implantologie
Groot-Bijgaarden
T. De Wit
Info: 030/635 49 49
nobelbiocare.com/courses

01-02/06/2018
Seaclass: Backward planning
voor een voorspelbare
implantaatbehandeling
Knokke-Heist
Prof. Dr. Jan Cosyn, Dr. Tim De
Rouck, Dr. Aryan Eghbali, Iris Wyn,
Info: 02/467 41 90
nobelbiocare.com/courses

Dental Tribune Belgische uitgave
verschijnt negen maal per jaar en
is een uitgave van MediaXel bvba,
onder licentie van Dental Tribune
International.

01-02/06/2018

15-16/11/2018

17/05/2018

All-on-4® Surgical Protocol –
Standard approach including
high skilled rehabilitation

Greatness in your hands:
All-on-4®: Get started

Lab evening All-on-4

Paris

Clinica Malo Lissabon

T. De Wit

Dr. Joao Borges

Prof. Malo

Info: 02/467 41 90
nobelbiocare.com/courses

Info: 02/467 41 90
nobelbiocare.com/courses

Info: 02/467 41 90
nobelbiocare.com/courses

Groot-Bijgaarden

ENDO POWER

Verantwoordelijke uitgever
Philippe C. Maters
philippe.maters@media-xel.com

Redactie
Tandarts Fabienne Thumas LTH
fabienne.thumas@media-xel.com
T :+32(0)47832 74 66

met COLTENE innovaties!

Advertenties
Tandarts Fabienne Thumas LTH
fabienne.thumas@media-xel.com
T :+32(0)47832 74 66
Hélène Carpentier
h.carpentier@dental-tribune.com
T: +33(0)6 09 76 70 74

1

Secretariaat:
Pascale Cloots
pascale.cloots@media-xel.com
T: +32(0)2 772 40 47

HyFlex™ EDM

Tot 700 % hogere breukweerstand
> Speciaal verhard oppervlakte
> Minder vijlen nodig voor een succesvolle
behandeling
>

© 2018 MediaXel, Tel: +32(0)2-772.40.47
Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel.
Redactioneel materiaal van Dental Tribune
International, Duitsland, dat is vertaald en in
dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk
beschermd door Dental Tribune International
GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd
met toestemming van Dental Tribune International
GmbH, Holbeinstr 29, 04229 Leipzig, Duitsland.
Reproductie op welke manier en in welke taal
dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de
voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental
Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk
verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van
Dental Tribune International GmbH.

2

CanalPro™ Vulstation

Dosering met 1 hand
> Doordacht ontwerp
>

Group Editor: Daniel Zimmermann
newsroom@dental-tribune.com
Tel.: +44 161 223 1830

Clinical Editors: Magda Wojtkiewicz,
Nathalie Schüller
Editors: Yvonne Bachmann
Editor & Social Media Manager:
Monique Mehler
Managing Editor & Head of DTI
Communication Services: Kasper Mussche
Copy Editor: Ann-Katrin Paulick,
Sabrina Raaff

3

GuttaFlow® bioseal

Actieve ondersteuning van regeneratie in
het wortelkanaal
> Uitstekende vloei-eigenschappen
>

Publisher/President/CEO:
Torsten R. Oemus
Chief Financial Officer: Dan Wunderlich
Chief Technology Officer: Serban Veres
Business Development Manager:
Claudia Salwiczek-Majonek
Project Manager Online: Tom Carvalho
Junior Project Manager Online:
Hannes Kuschick, Chao Tong
E-Learning Manager: Lars Hoff mann
Education Director Tribune CME:
Christiane Ferret
Event Services/Project Manager Tribune
CME & CROIXTURE: Sarah Schubert
Marketing Services: Nadine Dehmel
Sales Services: Nicole Andrä
Accounting Services : Anja Maywald,
Karen Hamatschek, Manuela Hunger

Media Sales Managers:
Melissa Brown (International)
Hélène Carpentier (Western Europe)
Matthias Diessner (Key Accounts)
Antje Kahnt (International)
Weridiana Mageswki (Latin America)
Barbora Solarova (Eastern Europe)
Peter Witteczek (Asia Pacific)

Flessenhouder
van roestvrij
staal met doseringsmechanisme

Zeer breukweerstandige vijl voor
een snelle preparatie

Bioactief
vulmateriaal

Executive Producer: Gernot Meyer
Advertising Disposition: Marius Mezger
Dental Tribune International GmbH
Holbeinstr. 29, 04229 Leipzig, Germany
Tel.: +49 341 48 474 302
Fax: +49 341 48 474 173
info@dental-tribune.com
www.dental-tribune.com

1

2

3

All rights reserved. Dental Tribune
International makes every effort to report
clinical information and manufacturer’s
product news accurately, but cannot assume
responsibility for the validity of product
claims, or for typographical errors. The
publishers also do not assume responsibility
for product names or claims, or statements
made by advertisers. Opinions expressed by
authors are their own and may not reflect
those of Dental Tribune International.

003265 02.18

©2018, Dental Tribune International
GmbH.

BENELUX
Joan Nuyts
joan.nuyts@coltene.com
+32 476 85 17 28

BE
Carine Bulté
carine.bulte@coltene.com
+32 468 17 24 96

www.coltene.com

11

[12] => DTBE-16nl.indd

Van patiënt naar fan.
Met eerste klasse tandheelkundige oplossingen
van W&H voor elke uitdaging.

#patient2fan
Samen maken we het waar!

wh.com

) [page_count] => 12 [pdf_ping_data] => Array ( [page_count] => 12 [format] => PDF [width] => 842 [height] => 1191 [colorspace] => COLORSPACE_UNDEFINED ) [linked_companies] => Array ( [ids] => Array ( ) ) [cover_url] => [cover_three] =>

[cover] => DT Belgium (Flemish) No. 2, 2018

[toc] => Array ( [0] => Array ( [title] => Het foto-akoestisch effect in endodontie [page] => 1 ) [1] => Array ( [title] => S-vormige wortel - Risico's bij een grote uitdaging in de endodontie [page] => 4 ) [2] => Array ( [title] => Behandeling van interne radiculaire resorptie met endodontisch cement op basis van MTA [page] => 6 ) [3] => Array ( [title] => Kinderen met eczeem hebben meer kans op cariës [page] => 7 ) [4] => Array ( [title] => Producten [page] => 8 ) [5] => Array ( [title] => Agenda [page] => 11 ) ) [toc_html] =>

Table of contents

[toc_titles] =>

[cached] => true )