DT Belgium (Flemish) No. 3, 2018

Evaluatie van de aanpassing van uitneembare prothesen met behulp van vergrotingssystemen / Ernstige slijtage en erosie: mock -up en preparatie / Microchip op tand meet inname suiker, zout en alcohol / Overmatige mondhygiëne verhoogt mogelijk risico op inflammatoire darmziekten / Producten / Agenda

Open PDF View E-paper Edit Epaper Edit Epaper ads save

Table of contents

Dental Tribune
The World’s Dental Newspaper . Belgische editie

Tweemaandelijks, 5de jaargang, 2018 – P919141 - afgiftekantoor Brussel X - verschijnt niet in juli. – Verantwoordelijke uitgever: P.C. Maters, Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel

Mei 2018

www.dental-tribune.com
Professionele kiembestrijding
voor patiënten met een hoog
cariësrisico

5de jaargang - nr 17

G-ænial® Universal
Injectable van GC -

Dit nummer wordt u aangeboden
in samenwerking met de volgende bedrijven:

... pag.10

COLTÈNE, J&J, OWANDY
ULTRADENT, VOCO

Strong like rock! Restauratief
composiet met hoge sterkte

... pag.10

Evaluatie van de aanpassing van uitneembare Ernstige slijtage en erosie:
prothesen met behulp van vergrotingssystemen mock -up en preparatie
Dr. Gualtiero Mandelli en Carlo Borromeo, Italië

Tegenwoordig worden prothesen op implantaten alsmaar meer gebruikt. In het
geval van grote restauraties bieden uitneembare prothesen talrijke esthetische en
functionele voordelen, vooral wanneer ondersteuning van zacht weefsel nodig is.
In dit artikel wordt met name de
analyse en het ontwerp van de prothese
behandeld, die ons in staat stellen om
voorspelbare en reproduceerbare resultaten te bereiken. Bij de vervaardiging
van de structuur en de suprastructuur
speelt de microscoop een cruciale rol
voor het bereiken van een maximale
precisie.

Inleiding
Uitneembare prothesen worden
steeds belangrijker in de dagelijkse
1

praktijk. In veel gevallen is het mogelijk om uitstekende esthetische en
functionele resultaten te bereiken,
zelfs wanneer het aantal implantaten beperkt is omdat de patiënt een
stabiele volledige restauratie wenst
zonder dat daarvoor veel implantaten geplaatst moeten worden. Na de
constructie van een tijdelijke, volledige mandibulaire prothese en de
evaluatie van alle problemen en verwachtingen van de patiënt, werd aan
de patiënt een uitneembare prothese
voorgesteld, gestabiliseerd met een

brug die op vier implantaten is geschroefd (af b. 1).

De procedure stap voor stap
Na de implantaatchirurgie die werd
geleid door een replica van de tijdelijke
restauratie, bestond de eerste fase uit
het maken van de definitieve afdruk,
gevolgd door het maken van een diagnostische montage die is bedoeld
om het esthetisch en functioneel aspect te herstellen (af b. 2). Tijdens het
passen werd ook het positiop2»

p2»

Wetenschappelijk verantwoordelijke:
Emmanuel d'Incau
Sprekers: M. Contrepois, M. Hinet,
M. Jalladaud, J.-P. Pia, E. Pilavyan, M. Pomperski,
F. Rouzé-l’Alzit, A. Truffinet.
Workshop D84 | Vrijdag 1 december 2017

Inleiding
Dankzij talrijke preventieprogramma's zijn we erin geslaagd om de prevalentie van cariës in de twintigste
eeuw aanzienlijk terug te dringen,
maar tanderosie heeft deze pathologie
op een sluipende manier vervangen.
Uit een recente multicentrische studie
1
blijkt dat bijna 30% van Europese
jongeren tussen 18 en 35 jaar erosieve laesies vertonen. Dit soort slijtage
treedt op wanneer een chemische aanval van niet-bacteriële oorsprong (zuur,
chelaatvormer) de intermoleculaire
verbindingen van tandweefsel of van
restauratiematerialen verbreekt, waardoor verschillende andere vormen van
mechanische slijtage (attritie en abrasie) aanzienlijk worden bevorderd. De

belangrijkste factoren die hierin een
rol spelen zijn tweeërlei. Ten eerste
zijn er de extrinsieke bronnen die worden aangetroffen in vloeibare en vaste
voedingsmiddelen
(citrusvruchten,
frisdranken, energiedranken, bepaalde
vruchtensappen, enz.), drugs (amfetamines), of in het milieu (corrosieve
dampen). Daarnaast zijn er de intrinsieke bronnen: gastro-oesofageale reflux (GOR), zure regurgitaties, chronisch braken (alcoholisme), bepaalde
eetstoornissen zoals anorexia-boulimia
of ruminatiestoornis. Het klinisch aspect van erosieve laesies is polymorf,
maar over het algemeen zijn de oppervlakken glad (progressief verdwijnen
van de microgeografie van het oppervlak), onder de vorm van cupula op de
punt van de cuspides.
p6»

2
5

Afb. 1: Uitneembare mandibulaire prothese, gestabiliseerd met een brug in kobalt/chroom, gefreesd via CAD/CAM en voorzien van klemmen met een inclinatie
van 2° en vastgezet met microvijzen, en een gegoten suprastructuur in kobalt/chroom, die in de hars in ingesloten. | Afb. 2: Na voorbereiding van het master-model,
gemonteerd op de articulator, wordt de diagnostische montage uitgewerkt om het esthetisch en functioneel aspect te herstellen, onafhankelijk van de positie en het
type van de implantaten. | Afb. 3: Een sjabloon in composiet wordt gemaakt op het master-model na plaatsing van de vier transfers voor metalen implantaten. Na
uitharding is het sjabloon bijgewerkt om alle sporen van retractie of onnauwkeurigheden die tijdens polymerisatie zijn opgetreden, te verwijderen. De geleiding werd
vervolgens naar het laboratorium gestuurd. | Afb. 4 en 5: Na het passen van de sjabloon in de mond, wordt de wax-up op de transfers geschroefd, en een testmodel
wordt uitgewerkt om de nauwkeurigheid en passiviteit van de structuur die gemaakt moet worden, te controleren. | Afb. 6: Aan de hand van een sjabloon in composietmateriaal wordt gecontroleerd of de positie van de wax-up en die van de implantaten die in de mondholte zijn geplaatst, overeenkomen. Vervolgens wordt de
diagnostische montage van de tanden, het model en de positie van de implantaten gescand. |

Afb. 1: Laesies onder de vorm van cupula ter hoogte van de punt van de cuspides, met geëxposeerd dentine,
zijn kenmerkend voor erosie. | Afb. 2: Anterieure palatinale laesies aan de maxilla wijzen op een actief
of vroeger probleem in het eetgedrag. Glazuurranden die zich dicht bij de slijmvliezen bevinden, hebben
betere kansen op remineralisatie en worden vaak behoed voor erosie dankzij gingivale vloeistoffen die
plaatselijk een buffer vormen tegen de pH. |

[2] => DTBE-17nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Evaluatie van de aanpassing van
uitneembare prothesen met behulp van
vergrotingssystemen
neringssjabloon gecontroleerd
dat in het laboratorium op basis van
het master-model werd geprepareerd
(af b. 3), om te garanderen dat de waxup perfect op de implantaten past. De
sjabloon werd op de implantaten geschroefd en gestabiliseerd met behulp
van composiet op plaatsen waar het
niet werd aangepast, zodat de positie
van de implantaten gegarandeerd is.
De sjabloon werd naar het laboratorium gestuurd om de correcte positie van
de wax-up en de passieve aanpassing
p1»

ervan op het master-model te controleren (af b. 4 en 5). Na controle van de diagnostische montage en positionering
van de wax-up worden het model, de
scanpost en de diagnostische montage
van de tanden (af b. 6) gescand.
Nadat de diagnostische montage van
de tanden transparant is geworden,
werd begonnen met het modelleren van
de brug, rekening houdend met de beschikbare ruimte en met het model van
de prothese die moet worden gemaakt

(af b. 7). Een brug moet uiterst nauwkeurig tot in het kleinste detail worden
ontworpen, met inbegrip van de vlakken naast het tandvlees, zodat de patiënt zijn tanden dagelijks kan poetsen.
Het is pas in dit stadium dat het mogelijk is om het type bevestigingen en de
meest geschikte plaats te identificeren
om voldoende retentie en een correctie
functionaliteit te bereiken (af b. 8).
Eens het ontwerp is voltooid, wordt
het digitale bestand verzonden naar het
freesatelier dat de brug in een chroom/
kobalt-legering heeft gemaakt en het

Mei 2018

daarna naar het laboratorium heeft
gestuurd, waar een eerste controle van
de passiviteit en de precisie werd uitgevoerd met behulp van een kaliber (af b.
9). Na bevestiging van de passiviteit
op het master-model werd een andere
test uitgevoerd, voornamelijk op de peri-implantaire zones (af b. 10). Dankzij
de siliconensleutel die op het model
werd geplaatst, kon de beschikbare
ruimte worden bepaald die nodig is
voor de constructie van de suprastructuur en de prothese. Tijdens deze fase
is het nog steeds mogelijk om wijzigingen in het project aan te brengen.

De structuren werden naar de tandarts gestuurd om ze in de mond van de
patiënt te passen (afb. 11). Tijdens het
ontwerp zijn de zones waar de bevestigingen gepositioneerd moeten worden,
nauwkeurig bepaald, en aan het freesatelier werd gevraagd om de inwendige
schroefdraad van de brug te bewerken
zodat de bevestigingen er na het polijsten en afwerken rechtstreeks op geschroefd kunnen worden. De meest geschikte bevestigingen werden er daarna
opgeschroefd om het vooraf beoogde
retentieniveau te bereiken (afb. 12).
Eens het polijsten is voltooid, kon de

Afb. 7: Na de diagnostische montage van de tanden transparant te hebben gemaakt, wordt begonnen met het ontwerp van de structuur, afhankelijk van de beschikbare ruimte en de positie van de tanden en implantaten. Het masticatoire vlak wordt ook beoordeeld ten opzichte van
het primaire vlak van de structuur. | Afb. 8: Het project van de brug gaat verder met een controle van alle details alvorens het digitale dossier door te sturen. Zelfs de keuze van het type verankering moet zorgvuldig worden geëvalueerd, afhankelijk van het type van de structuur
en de beschikbare ruimte. | Afb. 9: Na het versturen van het dossier wordt de structuur gemaakt in het freesatelier. Bij de eerste controle wordt voornamelijk gekeken naar de nauwkeurigheid en passiviteit. Deze test werd uitgevoerd op het testmodel dat werd gemaakt op basis van
het sjabloon in composietmateriaal. | Afb. 10: Detail van de structuur, geplaatst op het tandvlees in silicone, controle van de peri-implantaire zones en de aangrenzende zones van de brug, teneinde de meest geschikte positie te bepalen. | Afb. 11: Nadat de brug klaar is, wordt de
siliconensleutel van de diagnostische montage geplaatst en wordt de beschikbare ruimte gecontroleerd. | Afb. 12: Doordat de klemmen kunnen worden vast- en losgedraaid, is het niet enkel mogelijk om ze bij slijtage te vervangen, in een later stadium, maar ook op elk gewenst moment
tijdens het ontwerp van de suprastructuur. | Afb. 13: Nadat alle nodige controles zijn uitgevoerd, wordt de structuur gepolijst voordat de suprastructuur wordt gemaakt. | Afb. 14: Na het polijsten wordt het behoud van de hygiëne over de volledige lengte van de brug gecontroleerd. |
Afb. 15: Na het polijsten werd de structuur rechtstreeks op de suprastructuur geproduceerd, met behulp van een model in composietmateriaal en voorgevormde gietelementen, en het geheel werd gecontroleerd met behulp van de palatinale siliconensleutel. | Afb. 16: De suprastructuur,
voorzien van primaire en secundaire aanspuitkanalen, en van de stabilisatiebrug. | Afb. 17: De suprastructuur na het gieten. | Afb. 18: De suprastructuur wordt onderzocht met behulp van een markeerspray, om wrijvingszones en slechte contactpunten te identificeren, zodat de brug
correct kan worden aangepast.

[3] => DTBE-17nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Mei 2018

suprastructuur van de brug worden gemaakt (afb. 13). Een delicate stap is het
perfect aanpassen en polijsten van de
zones rond de implantaten en het zachte
weefsel, omdat de suprastructuur geen
enkele druk mag uitoefenen (afb. 14).
Het is mogelijk om de suprastructuur
met behulp van een indirecte techniek
uit te werken, zodat een replica van
het model kan worden gemaakt, via
CAD of door composiet rechtstreeks
op de structuur aan te brengen, zoals
in het klinisch geval dat in dit artikel
wordt beschreven. Eens dat gedaan is,

en vooraleer de structuur wordt gegoten, worden de beschikbare ruimtes en
volumes opnieuw gecontroleerd (af b.
15), met behulp van siliconensleutels.
Daarna worden aanspuitkanalen en
een stabilisatiebrug bevestigd in het
achterste gedeelte van de suprastructuur (af b. 16).
Onmiddellijk na het gieten werd gecontroleerd of de kwaliteit van de legering voor alle onderdelen van de suprastructuur in orde was. Met behulp van
een markeerspray werd gecontroleerd
of de aanpassing van de suprastructuur

op de brug slechts een minimale druk
teweegbracht (af b. 17 en 18). Vergrotingssystemen werden gebruikt om alle
zones met frictie of met te hoge druk
te identificeren, zowel op de brug als
op de suprastructuur. Met deze techniek is het mogelijk om te controleren
of de structuur en de klemmen perfect
functioneren (af b. 19 en 20). Dankzij
vergrotingsapparaten, zoals microscopen, kan een beter onderscheid worden
gemaakt tussen zones die verwijderd
moeten worden en zones die enkel gepolijst moeten worden, omdat het van
groot belang is om alle sporen van me-

taalafschuring (af b. 21) te verwijderen.
Wanneer al deze stappen perfect worden uitgevoerd, is het resultaat een perfecte aanpassing van de suprastructuur,
met een verwaarloosbare wrijving en
klemmen die perfect gecentreerd zijn
in het omhulsel, zoals weergegeven in
af b. 22. Pas op dit moment worden de
zwarte caps van het laboratorium geplaatst en wordt de suprastructuur op
de brug geplaatst na het aanbrengen
van de markeerspray. Op deze manier kan de correcte werking van de
klemmen tijdens het plaatsen worden
gecontroleerd (af b. 23). De suprastruc-

tuur werd weggenomen en de klemmen
werden onder de microscoop bekeken.
Daaruit bleek dat sommige zones niet
goed waren aangepast: na verwijderen
van de laklaag (af b. 24 en 25) rondom
de klemmen waren ongewenste contactpunten te zien. Dat betekent dat
de caps niet efficiënt zouden zijn in de
retentiezones van de kogels, omdat de
aanwezigheid van enkele punten op de
brug het plaatsen van de suprastructuur
bemoeilijken. Na het verwijderen van
die frictiepunten en na een tweede test
was de structuur beter aangepast op de
klemmen (af b. 26).
p4»

p2»

Afb. 19: Detail van een precontactzone tijdens het plaatsen van de suprastructuur op de brug. Op dit moment zijn de retentiecaps nog niet op de brug aanwezig. | Afb. 20: Zicht onder de microscoop van de wrijvingszones van de suprastructuur; tijdens de test is het mogelijk om de
groene zones en de schuurvlakken te observeren. | Afb. 21: De schuurvlakken die gepolijst moeten worden met een geschikte frees, teneinde de juiste mate van wrijving te verkrijgen, worden opgespoord met een sterke vergroting van de microscoop. | Afb. 22: De correcte aanpassing
van de suprastructuur werd bereikt zonder klemmen, om elke interferentie te voorkomen en toe te laten om de correcte interface te vinden. | Afb. 23: Na controle van de juiste mate van wrijving van de suprastructuur worden alle retentiecaps die door het laboratorium zijn vervaardigd, geplaatst. De brug en de klemmen worden opnieuw bespoten met de markeerspray, en de correcte aanpassing wordt gecontroleerd. | Afb. 24 en 25: Na het verwijderen van de suprastructuur worden de retentiezones van de klemmen met de microscoop onderzocht; zones met
onvoldoende contact wijzen op een inefficiënte retentie. Dit is te wijten aan de aanwezigheid van enkele puntjes op de structuur die moeten worden verwijderd, omdat ze het plaatsen van de brug bemoeilijken. | Afb. 26: Na het corrigeren van de puntjes die de correcte werking van de
klemmen verstoren, is de suprastructuur perfect aangepast op de brug, wat wordt aangegeven door de correcte contactvlakken op de klemmen. | Afb. 27: Na alle functionele tests van de structuur en de suprastructuur, wordt de beschikbare ruimte gecontroleerd met behulp van de linguale siliconensleutel. | Afb. 28: De tanden zijn geherpositioneerd met behulp van de vestibulaire siliconensleutel. | Afb. 29: De structuur en de suprastructuur zijn vervaardigd met behulp van siliconensleutels; de tanden kunnen eenvoudig worden geherpositioneerd omdat de nodige
ruimte beschikbaar is, zonder nadelige gevolgen voor de tanden. | Afb. 30: Detail van de modellering van het zacht weefsel na de herpositionering van tanden. |

[4] => DTBE-17nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Evaluatie van de aanpassing van
uitneembare prothesen met behulp van
vergrotingssystemen
In dit stadium kan de prothese worden afgewerkt door
de siliconensleutel te gebruiken om de
ruimtes te controleren en de tanden
opnieuw te positioneren (af b. 27 en
28). Het belang van het gebruik van
siliconensleutels bij het ontwerp en de
afwerking wordt aangetoond in af beelding 29, waar de beschikbare ruimte
voor het opnieuw positioneren van de
tanden duidelijk zichtbaar is. De diagnostische montage kan snel en efficiënt
worden gereproduceerd zonder de tanden te beschadigen, met behoud van
alle eigenschappen van het oorspronkelijke project (af b. 30).
p3»

Na herpositionering en uitwerking
van het nieuwe model in was, werden
het model en de prothese in de gietvorm geplaatst en bevestigd met een
siliconenlaag (af b. 31). De was werd
verwijderd, het model werd gereinigd
en geïsoleerd, vervolgens werden de
1
tanden opnieuw gepositioneerd in de
siliconensleutel, de suprastructuur
werd gezandstraald, behandeld met
een primer en een opaak, gepolymeriseerd en opnieuw op het model
geplaatst (af b. 32). Het composiet

werd in de gietvorm geïnjecteerd en
na polymerisatie werd de afgewerkte
prothese vóór het polijsten opnieuw
op de articulator gecontroleerd (af b.
33 en 34). Ook het ondervlak wordt
geslepen en gepolijst, en pas na deze
laatste voorbereidingen worden de
retentiecaps in de prothese geplaatst.
Deze caps zorgen voor de retentie
die door de patiënt is gewenst en
voor het project voorzien is (af b. 35).
Eens het polijsten voltooid is, wordt
de structuur naar de tandarts gestuurd. Het polijsten is een delicate
fase in het proces, die tot doel heeft
om de aanhechting van tandplak te
voorkomen (af b. 36).
Nadat de brug in de mond van de
patiënt is geschroefd, is het tijdens
de laatste test aangewezen om de peri-implantaire zones en de ruimtes die
dagelijks worden gepoetst, opnieuw te
controleren (af b. 37). Na het inbrengen
wordt de prothese opnieuw beoordeeld
en eventueel geweigerd of opnieuw
gevormd. Een paar dagen later bevestigde de patiënt met een brede lach dat
hij uiterst tevreden is met het geleverde
werk (af b. 38-40).

Conclusie
Zoals blijkt uit dit artikel, is het gebruik van vergrotingssystemen ontzettend belangrijk, ook in het geval van
uitneembare prothesen, omdat met
behulp van deze systemen de perfecte
aanpassing van de suprastructuur op
de brug en de correcte werking van de
klemmen kunnen worden gecontroleerd. Op die manier is het mogelijk om
het volledige systeem te beschermen
tegen negatieve interne spanningen
die aan de implantaten kunnen worden
doorgegeven, zodat de levensduur van
de klemmen en van de volledige prothese verlengd wordt.
Artikel verschenen in
CAD-CAM Magazine 1-2017

Mei 2018

Over de auteurs
Dr. Gualtiero Mandelli

diploma geneeskunde en chirurgie aan de Universiteit van Milaan (1985). Na zijn studie volgde hij met
succes drie postgraduaat opleidingen in orthodontie,
stomatologie en pediatrie aan dezelfde universiteit. Hij
was gasthoogleraar aan de faculteit van orthodontie
van de Universiteit van Parma tussen 2003 en 2010,
en vanaf 2011 is hij gasthoogleraar aan de Universiteit
van Brescia in het kader van de specialisatiecursus in
orthodontie. Hij heeft een eigen tandartspraktijk in
Lombardije. Hij is sinds 1995 lid van SIDO (Società
Italiana di Ortodonzia). Dr. Mandelli is ook de auteur
van verschillende wetenschappelijke werken, en hij nam deel aan lezingen en
presentaties ter gelegenheid van talrijke cursussen en conferenties.

Carlo Borromeo
is oprichter van het Italiaanse tandheelkundig laboratorium Borromeo (1988), gespecialiseerd in de productie van prothesen op implantaten met behulp van
CAD/CAM. Hij werkt samen met Nobel Biocare Procera, Dental Wings, Rhein'83 en andere bedrijven, teneinde hun expertise in deze materie uit te breiden. Hij
publiceert op regelmatige basis in vaktijdschriften, en
neemt deel aan vele cursussen en lezingen in tandheelkundige laboratoria.

Afb. 31: Het model en de prothese worden voor behandeling in de matrijs geplaatst. | Afb. 32: De suprastructuur wordt gezandstraald en gecoat met een primer en een opake laag. | Afb. 33 en 34: Details van de prothese na de injectie met composietmateriaal. | Afb. 35: De onderzijde
van de suprastructuur wordt gepolijst en alle retentiecaps worden geplaatst. Tijdens het passen wordt beslist of het noodzakelijk is om ze te vervangen door een groter of kleiner aantal retentiecaps. | Afb. 36: De prothese en de structuren zijn gepolijst en zijn klaar voor de definitieve
test. | Afb. 37: De structuur wordt in de mond geschroefd. | Afb. 38 en 39: Prothese in de mond van de patiënt. | Afb. 40: Definitieve controle na het plaatsen van de prothese; in dit stadium wordt de stabiliteit van de prothese gecontroleerd.

[5] => DTBE-17nl.indd

ADVERTORIAL

Dental Tribune Belgische editie

Mei 2018

Parodontitis komt vaker voor dan men denkt

Aanbeveling voor versterkte preventieve maatregelen en nut van 3-voudige profylaxe
In een consensus uitgewerkt door 70 wereldwijd toonaangevende parodontologen
en medische wetenschappers wordt gesteld:
‘Bij de preventie van parodontitis speelt de
verwijdering en controle van plaque door
een regelmatige en effectieve mondhygiëne
een beslissende rol.1 Een deskundig advies
van de tandarts kan een belangrijke aanzet
zijn voor een betere mondhygiëne: de dagelijkse 3-voudige profylaxe bestaande uit
tandenpoetsen, reiniging van de interdentale ruimte en aangevuld met het gebruik van
een mondspoeling (bv. Listerine®) verbetert
de mondgezondheid van de patiënten. Twee
recente meta-analysen bevestigen dit positieve effect.2,3

Actuele aanbevelingen voor de preventie
van parodontale aandoeningen
In biofilms georganiseerde bacteriën zijn
verantwoordelijk voor cariës en parodontitis. De belangrijkste maatregel voor de
preventie van tandvleesproblemen is dan
ook een consequente beheersing van de
biofilm.2,4 Het meest effectief is tandplaque
te verwijderen met een tandenborstel en interdentale borstel. Aanvullend gebruik van
mondspoelingen biedt nog extra voordelen.5,6 Dit is de conclusie van een consensus
uitgewerkt meer dan 70 wereldwijd toonaangevende parodontologen en medische
wetenschappers. Onder leiding van de European Federation of Periodontology (EFP) en
met de financiële ondersteuning van Johnson & Johnson en Procter & Gamble hebben
de experts in het kader van de 11e European
Workshop of Periodontology in november
2014 in vier werkgroepen de recente gegevens voor de preventie van parodontale en
peri-implantaire aandoeningen bestudeerd.
De verworven kennis werd gepubliceerd in
de Journal of Clinical Periodontology. Intussen staan ze ook ter beschikking in een
richtlijn voor tandartsen, zorgverstrekkers
en patiënten voor het gebruik in de praktijk.

Het ontstaan en de rijping van tandplak kan risico‘s met zich meebrengen

tandenpoetsen

0 min.

Gladde tanden,
frisse adem

Vorming van een
laagje glyco
proteïnen op de
tanden

30 min.

6 uur

12 uur

Bacteriën
Initiatie van de Vorming van bac
teriële koloniën organiseren zich
microbiële
aanslag
en van een extra tot een biofilm
cellulaire matrix

Voordeel wetenschappelijk bewezen:
mechanische tandreiniging aangevuld
met mondspoeling met etherische oliën
In het ideale geval kunnen tandartsen hun patiënten ertoe brengen mee te werken aan de
eigen mondgezondheid en ze overtuigen van
het nut van de dagelijkse 3-voudige profylaxe.
Het positieve effect hiervan is bevestigd in
een recente meta-analyse3, die gegevens van
meer dan 5.000 proefpersonen omvat. Daaruit bleek dat de aanvullende mondspoeling
met etherische oliën (bv. Listerine) naast de
reiniging met een tandenborstel en interdentale borstel of tandzijde na 6 maanden bijna 5
maal meer plaquevrije tandvlakken opleverde dan de mechanische reiniging alleen.3
In het kader van een verdere meta-analyse2
werd het effect van mondspoeloplossingen,
tandpasta of tandgel met plaquereducerende werking als aanvulling op de mechanische
mondhygiëne bij patiënten in de leeftijd van
10 tot 50 jaar met tandvleesproblemen getest.
Deze studie wijst erop dat mondspoelingen
met chemische stoffen werkzaam tegen plaque een significant aanvullend gunstig effect
hebben op de controle over tandvleesontsteking en plaque. Bovendien zijn er aanwijzingen dat chemische stoffen werkzaam tegen
plaque een sterker effect vertonen op tand-

24 uur

Rijping van de
biofilm

Volledig
ontwikkelde
biofilm

vleesontstekingen en plaquecontrole als ze
gebruikt worden in de vorm van mondspoeloplossingen, dan als tandpasta.2

Profylaxe met etherische oliën
De studieresultaten1,2,3 benadrukken het extra nut van het gebruik van mondspoelingen
met etherische oliën (bv. Listerine). Lipofiele etherische oliën zoals thymol, menthol,
eucalyptol en methylsalicylaat kunnen diep
in de biofilm doordringen. De structuur van
de biofilms wordt verbroken, doordat de
etherische oliën de celwanden van ziektekiemen in de biofilm verstoren.7 De biofilm
wordt op deze wijze opengebroken en opgelost, en dit ook op plekken die onbereikbaar
zijn voor tandenborstel en tandzijde. Bovendien wordt aggregatie van bacteriën om een
nieuwe film te vormen bemoeilijkt door de
hydrofobe eigenschappen van de oliën. Zo
vertragen ze de bacteriële vermenigvuldiging en verminderen ze de accumulatie van
plaque.
In het kader van de 3-voudige profylaxe als
aanvulling op de mechanische tand- en tussentandreiniging, kunnen mondspoelingen
dus een gunstig effect hebben op de beheersing van tandplaque en de gezondheid van
het tandvlees.

1 Chapple ILC et al.: Primary prevention of periodontitis: managing gingivitis. J Clin Periodontol 2015; 42 (Suppl. 16): S71-76. 2 Serrano J et al.: Efficacy of adjunctive anti-plaque chemical agents in managing gingivitis: a systematic
review and meta-analysis. J Clin Periodontol 2015; 42 (Suppl. 16): S106-138. 3 Araujo MWB, Charles C et al. Meta-analysis of the effect of an essential oil-containing mouthrinse on gingivitis and plaque. JADA 2015; 146(8): 610-622.
4 Díaz PI, Kolenbrander PE: Subgingival Biofilm Communities in Health and Disease. Rev. Clin. Periodoncia Implantol. Rehabil. Oral Vol. 2(3); 187-192, 2009. 5 Sharma N et al.: Adjunctive benefit of an essential oil containing mouthrinse
in reducing plaque and gingivitis in patients who brush and floss regularly. A six-month study. J Am Dent Assoc2004; 135: 496–504. 6 European Federation of Periodontology (EFP): Guidelines for effective prevention of periodontal
diseases, http://prevention.efp.org/prevention-workshop/ 6 Fine DH et al. Effect of rinsing with an essential oil-containing mouthrinse on subgingival periodontopathogens. J Periodont 2007; 78: 1935–1942.

[6] => DTBE-17nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Ernstige slijtage en erosie:
mock -up en preparatie
In sommige gevallen zijn de
esthetische en functionele gevolgen
zo belangrijk dat een restauratieve behandeling nodig is. Om het resterende
tandweefsel te behouden, zijn er een
aantal conserverende benaderingen.
De methode die sinds 2005 door de
Tandheelkundige school van Genève
wordt toegepast, vindt veel bijval door
het weinig invasieve karakter en door
de doorgedreven systematisering. Bij
deze benadering wordt het ontbrekend weefsel vervangen, in plaats van
er nog meer weg te nemen, teneinde
het verlies aan weefsel te restaureren.
Deze behandeling beantwoordt aan
een therapeutische gradiënt die is aangepast aan de ernst van erosieve laesies
op de voorste tanden, maar ook op de
achterste tanden. Daarbij volgen verschillende specifieke etappes elkaar op.
Over het algemeen is het daarbij de bedoeling om:
p1»

- in het laboratorium het esthetisch
project te verwezenlijken met behulp
van de diagnostische was ("wax-up"),
- dit esthetisch project om te zetten in een klinische situatie door het
maken mock-ups met behulp van siliconensleutels gevuld met acrylhars of
verwarmd composietmateriaal,
- het tandweefsel selectief voor te bereiden aan de hand van die mock-ups,
om zoveel mogelijk resterend tandweefsel te behouden.
Bij al deze acties moet uiteraard rekening worden gehouden met biologische, esthetische en occlusale eisen,
wat op het eerste gezicht misschien
ingewikkeld lijkt. Bovendien heeft het
ADF tijdens zijn volgende congres een
sessie gepland die volledig zal gewijd
zijn aan deze problematiek, zodat deelnemers zich vertrouwd kunnen maken
met deze innovatieve technieken. Tijdens deze praktische workshop (D 84)
kunnen deelnemers inderdaad de verschillende materialen manipuleren om
de voorbereidingen door middel van
integrale- full mock-ups uit te voeren.

1. Erosieve schade en de
etiologie herkennen
Teneinde erosieve laesies op een
speciﬁeke manier te behandelen, is
het belangrijk om ze te herkennen. De
aanwezigheid van gladde tandvlakken
met persistentie van intacte glazuurranden (voornamelijk cervicaal) is
kenmerkend voor een beginnende erosieve laesie. Laesies onder de vorm van
cupula ter hoogte van de punt van de
cuspides zijn ook een aanwijzing (af b.
1). Tot slot moet de aanwezigheid van
bovenop liggende, oude restauraties die
niet zijn aangetast door zure inwerking
(amalgaam, composiet) de diagnose in
de juiste richting leiden. Over het algemeen verschillen de klinische vormen van erosieve laesies afhankelijk
van de zuurtebron. Bij een unilaterale
aantasting moet de diagnose eerder
in de richting gaan van een GOR tijdens de slaap (waarbij de patiënt op
zijn voorkeurszijde ligt). Anterieure
laesies, meer bepaald palataal of linguaal, wijzen echter veeleer in de richting van een eetstoornis van het type
anorexia-boulimia (af b. 2), terwijl een
algemene laesie op het vestibulaire en/
of occlusale vlak een aanwijzing is voor
een exogene oorsprong en een verkeerde voeding (af b. 3).
Er bestaan veel verschillende classiﬁcaties om erosieve laesies te diagnosticeren en de evolutie ervan te
volgen. Vooral het BEWE-onderzoek
(Basic Erosive Wear Examination) dat
is ontwikkeld door Bartlett et coll. 2 en
de ACE-classificatie (Anterior Clinical Erosive classiﬁcation) van Vailati en
Belser 3 zijn uitstekend aangepast aan
de klinische eisen. Intrabuccale foto's
zijn daarbij ook erg handig.

2. Het hedendaagse
behandelingsconcept van
erosieve laesies
Er zijn maar weinig conserverende benaderingen voor erosieve laesies.
Bij de behandeling die wordt voorge-

Mei 2018

steld door Vailati en haar medewerkers
wordt het ontbrekend weefsel vervangen, in plaats van er nog meer weg te
nemen, teneinde het verlies aan weefsel
te restaureren. Deze behandeling beantwoordt aan een therapeutische gradiënt die is aangepast aan de ernst van
de erosieve laesies. Aan de hand van
de ACE-classiﬁcatie, die bestaat uit 6
klassen, kan de gradatie van de behandeling worden ingeschat.

te technieken afgeraden worden voor
het terug tot stand brengen van de occlusale blokkering, omdat de beperkte
beschikbare prothetische ruimte ertoe
leidt dat posterieure tanden nog meer
geprepareerd moeten worden om restauraties te bereiken die voldoende
dik en resistent zijn. Een dergelijke
behandeling strookt duidelijk niet met
het principe van de minimaal invasieve
tandheelkunde.

Klasse I

Klasse III

Deze klasse wordt gekenmerkt door
een eenvoudige cingulate afvlakking
van de maxillaire snijtanden zonder dat
het dentine wordt geëxposeerd. In dit
geval van primaire erosieve aantasting
is het glazuur nog steeds voldoende
aanwezig over de volledige coronaire
perimeter, zodat geen restauratieve behandeling aanbevolen wordt. Preventieve maatregelen (ﬂuoridering, toepassing van fosfor-calcium complexen,
enz.) blijven echter aangewezen.

Deze klasse wordt gekenmerkt door
een duidelijk geëxposeerd palatinaal
dentine, en een verlies van de incisale
lengte (niet meer dan 2 mm). Vanuit
therapeutisch oogpunt is het ideaal
om enkel het ontbrekend tandweefsel
te vervangen met behulp van composiet (direct of indirect), maar ook hier
stelt zich het probleem van de beperkte
beschikbare prothetische ruimte. Een
orthodontische behandeling blijft een
optie om te vermijden dat de verticale
dimensie van de occlusie moet worden
verhoogd en dat dus een interventie op
de posterieure tanden noodzakelijk is.
Wanneer echter niet voor een orthodontische behandeling wordt gekozen, kan gebruik worden gemaakt van
een specifieke techniek die is voorgesteld door Francesca Vailati en Urs
Belser in 2008 4-6. Die zogenaamde
"three-step technique" bestaat uit drie
fasen. Die drie fasen zijn de volgende:

Klasse II
Deze klasse wordt gekenmerkt door
geëxposeerd dentine ter hoogte van de
palataal-occlusale contactpunten. De
marginale rand van de incisieven is
daarentegen niet aangetast. Aangezien
het dentine minder gemineraliseerd is
dan het glazuur, slijt het sneller. Volgens de aanpak die in Genève is ontwikkeld, is het dus aanbevolen om de
evolutie van de laesie in een vroeg stadium te stoppen, vooral wanneer het
kinetisch effect van de slijtage groot
is. Twee types restauraties zijn daarom
aangewezen: directe of indirecte composieten. Teneinde de effecten van een
continue eruptie van de tanden te omzeilen en daarenboven een aangepaste
interocclusale ruimte te creëren, kan
een orthodontische behandeling overwogen worden. Dit vormt een beperking van de restauratieve behandeling
van de anterieure zone. Een tweede
benadering bestaat erin om de verticale dimensie van de occlusie lichtjes te verhogen. In dat geval moeten
alle posterieure tanden op ten minste
één boog worden gerestaureerd, met
behulp van direct composiet, zonder
enige tandheelkundige voorbereiding.
We merken hierbij op dat indirec-

- een eerste fase voor het valideren
van de nieuwe esthetische criteria van
anterieure tanden en de lage glimlachlijn tot aan de molaren. Na het maken
van een alginaat afdruk van de geërodeerde bogen, worden daarna gipsen
afgietsels geplaatst in een articulator
in de occlusie van de maximale intercuspidatie. Ze worden vervolgens naar
het laboratorium gestuurd waar een
technicus een diagnostische afdruk
in was of wax-up maakt, enkel van de
vestibulaire vlakken van de maxillaire
tanden (met uitzondering van de tweede molaren). Een harde siliconensleutel
wordt daarna uitgewerkt op basis van
de prognose van het prothetisch project
(af b. 4a en b). In de tandartspraktijk
wordt die siliconensleutel, gevuld met
autopolymeriserend acrylhars (bijv.
Protemp®, 3M ; Structur®, VOCO ;

Luxatemp®, DMG), geplaatst tegen de
maxillaire tanden, zonder enige voorafgaande preparatie. Na polymerisatie
wordt de siliconensleutel verwijderd en
wordt het restauratieve project, meestal
"masker" of mock-up genaamd, in de
klinische positie geplaats (af b. 5a en
b). Het kan onmiddellijk worden gevalideerd of gewijzigd door toevoeging
of verwijdering. Vervolgens wordt het
door de patiënt verschillende dagen gedragen in dagelijkse omstandigheden
zodat hij het, samen met zijn familie en
verwanten, kan valideren. We merken
op dat de retentie over het algemeen
gegarandeerd wordt door de stabilisatie van de elementen, maar indien nodig kan die worden bevestigd door een
spotetching van het vestibulaire glazuur met behulp van orthofosforzuur,
of eventueel door het aanbrengen van
adhesief.
- tijdens een tweede fase worden
de voorlopige posterieure restauraties uitgewerkt en wordt de verticale
dimensie van de occlusie verhoogd.
Daarvoor wordt de wax-up die in de
eerste fase was begonnen, in het laboratorium afgewerkt ter hoogte van
de palatinale cuspidaten en de posterieure maxillaire tanden (af b. 6). De
occlusale vlakken van de premolaren
en van de mandibulaire molaren kunnen eventueel worden gewijzigd door
toevoeging van was om een optimale
occlusale blokkering te creëren. Tijdens deze fase wordt de verticale dimensie van de occlusie op willekeurige
manier verhoogd vanaf de occlusie van
de maximale intercuspidatie, terwijl
ondertussen de anterieure inocclusie
wordt gecontroleerd die ontstaat door
de nieuwe posterieure morfologie.
Vervolgens worden harde siliconensleutels (min of meer transparant) uitgewerkt op basis van de wax-up van
de posterieure tanden. Die worden
in het laboratorium gebruikt om een
"integraal masker" of full mock-up uit
te werken (in acrylhars of verwarmd
composietmateriaal) ter hoogte van de
premolaren en molaren, waarbij de anterieure tanden gedurende een periode
van 1 maand in inocclusie blijven.
- tijdens een derde fase wordt dan
een esthetische en functionele anterieure geleiding gemaakt. Hiervoor

Afb. 3: vestibulaire erosieve laesies die het gevolg zijn van langdurig zuigen op citroenpartjes. (foto: met dank aan M. Jalladaud, M. Pomperski, E. Incau) | Afb. 4a: harde siliconensleutel, uitgewerkt op basis van de wax-up van de vestibulaire maxillaire vlakken. Hiermee kan het
esthetisch project direct in de mond worden omgezet (prothetisch werk van het laboratorium Esthetic Oral van Hélène en Didier Crescenzo). | Afb. 4b: occlusaal aanzicht van de siliconensleutel. De cervicale uitsparing en de interproximale openingen vergemakkelijken het verwijderen van overtollige hars tijdens het maken van het masker of mock-up. | Afb. 5a: Sterk geërodeerd en ontsierend gebit. Een restauratie is noodzakelijk. | Afb. 5b: resultaat, onmiddellijk na het maken van het masker of de mock-up. Hiermee kunnen de esthetische criteria gevalideerd
worden. | Afb. 6: Integrale wax-up van de maxillaire boog (prothetisch werk van het laboratorium Esthetic Oral van Hélène en Didier Crescenzo) | Afb. 7: Een masker of mock-up begeleidt de preparatie, die wordt uitgevoerd in het definitieve volume van de prothese en niet ten koste
van het resterende weefsel.

[7] => DTBE-17nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Mei 2018

is een innovatieve "bilaminaire" of
"sandwich"-techniek
aangewezen,
omdat die twee grote voordelen biedt.
Het eerste voordeel is dat met deze
techniek een horizontale plaatsingsas
mogelijk is, waardoor het weefselverlies aanzienlijk kleiner is in vergelijking met een verticale plaatsing (die
normaal gezien steeds wordt gebruikt
bij perifeer capping). Het tweede
voordeel is dat rekening kan gehouden
worden met het specifieke biomechanische gedrag van het dentine en het
glazuur, zoals is aangetoond door Pascal Magne tijdens mechanische tests
en studies van afgewerkte elementen.
Volgens de theorie van het "tennisracket" levert het glazuur sterkte omwille
van zijn stijfheid (zoals het frame van
een tennisracket), terwijl het dentine
toelaat om spanningen te absorberen
(zoals de besnaring bij een tennisracket dat doet). Bovendien worden, na
reiniging van de anterieure tanden en
het maken van een afdruk, de palatinale vlakken in composiet uitgewerkt
in het laboratorium, en daarna tijdens
de behandeling gekleefd. Tijdens een
tweede fase wordt een nieuwe mockup gemaakt, waarbij rekening wordt
gehouden met de vestibulaire morfologie, teneinde de preparaties uit te
voeren met specifieke frezen volgens
de groeventechniek (af b. 7). De vestibulaire vlakken in keramiek worden
eerst uitgewerkt en daarna gekleefd.
De globale behandeling kan daarna aan de posterieure tanden worden
afgewerkt (eventueel per kwadrant).
Teneinde verlies van weefsel te beperken, worden preparaties opnieuw
direct uitgevoerd via een mock-up
(behalve voor de tweede molaren die
worden overgeslagen) met behulp
van gekalibreerde frezen. Normaal
gezien worden groeven aangebracht
op de occlusale vlakken, die daarna
worden verenigd. Vervolgens worden
"overlays", "veneer-lays", "onlays" of
"table-tops" gemaakt in keramiek,
composiet- of hybride materiaal, die
daarna worden gekleefd.

ontwikkeling. Eén van de streefdoelen moet altijd een maximaal behoud
van weefsel zijn. Voor zover erosieve
laesies verbonden zijn met een proces
van onomkeerbare schade die vaak
jonge mensen treft, is het noodzakelijk om de beschikking te hebben over
restauratieve technieken die zo conserverend mogelijk zijn, teneinde de
situatie niet te verergeren en kostbaar
weefsel zo lang mogelijk te behouden.
De gradatie in de aanpak van erosieve laesies die al meer dan tien jaar
geleden is beschreven door de Ge-

neefse school (Geneva Erosion Study)
blijkt erg veelbelovend, omdat deze
benadering de biologische, esthetische en mechanische eisen respecteert. Zij doet soms beroep op de
"three-step technique" waarvan de
klinische resultaten op middellange
termijn erg bemoedigend zijn 7. Het
is echter van belang om de klinische
tests te herhalen vooraleer we deze
techniek kunnen veralgemenen, die
bovendien zowel in de tandartspraktijk als in het laboratorium erg veeleisend blijft.

Bibliografie
1
Bartlett DW, Lussi A, West NX, Bouchard P,
Sanz M, Bourgeois D. Prevalence of tooth wear on
buccal and lingual surfaces and possible risk factors
in young European adults. J Dent 2013 ; 41(11) :
1007-1013.
2
Bartlett D, Ganss C, Lussi A. Basic Erosive Wear
Examination (BEWE) : a new scoring system for
scientiﬁc and clinical needs. Clin Oral Invest 2008 ;
12 Suppl 1 : S65-S68.

Vailati F, Belser UC. Classiﬁcation and treatment
of the anterior maxillary dentition affected by dental
erosion : the ACE classiﬁcation. Int J Periodontics
Restorative Dent 2010 ; 30(6) : 559-571.
3

4
Vailati F, Belser UC. Full-mouth adhesive rehabilitation of a severely eroded dentition : the three

step technique. Part 1. Eur J Esthet Dent 2008 ; 3(1)
: 30-44.
5
Vailati F, Belser UC. Full-mouth adhesive rehabilitation of a severely eroded dentition : the three step
technique. Part 2. Eur J Esthet Dent 2008 ; 3(2) :
128-146.

Vailati F, Belser UC. Full-mouth adhesive rehabilitation of a severely eroded dentition : the three
step technique. Part 3. Eur J Esthet Dent 2008 ; 3(3)
: 236-257.
6

7
Vailati F, Gruetter L, Belser UC. Adhesively
restored anterior maxillary dentitions affected by
severe erosion : up to 6-years results of a prospective clinical study. Eur J Esthet Dent 2013 ; 8(4) :
506-530.

Ultradent Products Nederland

We merken nog op dat wanneer de
erosie van de anterieure tanden beperkt is en geen wijziging moet aangebracht worden ter hoogte van het
vestibulaire vlak, de hierboven beschreven techniek onmiddellijk met
de tweede fase begint. Op het anterieure vlak worden daarna enkel de
palatinale vlakken uitgewerkt in composietmateriaal. Het gaat daarbij om
een gewijzigde "three-step technique".

Klasse IV
Deze klasse wordt gekenmerkt door
een fl ink geëxposeerd palatinaal dentine, behoud van vestibulair glazuur,
en een verlies van de incisale lengte
(meer dan 2 mm). Volgens de bedenkers van de ACE-classificatie blijft de
"three-step technique" de aanbevolen
behandeling voor een dergelijke klinische situatie.

Klasse V
Niet alleen is het palatinaal dentine
hier fl ink geëxposeerd en is er een verlies van de incisale lengte (meer dan 2
mm), maar bovendien is het vestibulair glazuur niet langer aanwezig. Ook
hier lijkt de "three-step technique"
aangewezen, maar eerder experimenteel, dus in een context die klinisch
volledig onder controle is.

Besluit
De concepten van odontologische
behandelingen zijn voortdurend in

VOOR EEN STRALENDE LACH!
•

Krachtige bleekgel voor thuisbehandeling
met 6% H2O2

•

Comfortabel, kan direct vanuit de
verpakking worden toegepast

•

UltraFit -wegwerplepels passen perfect
en voegen zich naar de glimlach van
de patiënt – voor een ontspannen
bleekervaring

www.Opalescence.com/nl

ULTRADE NT.CO M/NL

UltraFit-lepel
voor hij in de
mond is gedragen

UltraFit-lepel na
slechts 10 minuten in de mond

[8] => DTBE-17nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Mei 2018

Microchip op tand meet
inname suiker, zout en alcohol

Suikertaks in
Groot-Brittannië succesvol

MASSACHUSSETTS, VS – Ingenieurs in de Verenigde Staten hebben een minisensor ontwikkeld, die op een
tand geplakt kan worden en daar exact bijhoudt hoeveel glucose, zout en alcohol iemand binnenkrijgt. De chip,
met een afmeting van 2 bij 2 millimeter, communiceert draadloos met een mobiel apparaat en geeft de informatie
realtime door.

De invoering van belasting op suikerhoudende frisdranken in GrootBrittannië, lijkt het gewenste effect te hebben. Nog voor de invoering begin
april, besloten veel frisdrankproducenten al de hoeveelheid suiker in hun
product te verlagen.

De mogelijkheid om in realtime te
monitoren wat er in en rond het lichaam gebeurt bij de consumptie van
bepaalde producten, kan van onschatbare waarde zijn voor klinische en gezondheidsstudies. Voorheen was dit
soort monitoring afhankelijk van het
gebruik van draagbare apparatuur, wat
beperkingen met zich meebracht zoals
het moeten dragen van een bitje, veel
draden of het frequent moeten vervangen van sensoren die in kwaliteit afnamen.

De maatregel maakt onderscheid
tussen frisdranken met een hoeveelheid van 5 tot 7 gram suiker per 100
milliliter en frisdranken die meer dan
8 gram suiker per 100 milliliter bevatten. Voor de eerste groep moet sinds
kort 18 pence per liter meer worden betaald (bijna 20% meer), voor de tweede
groep is dat 24 pence per liter (zo’n 25%
meer). Fruitsappen en milkshakes zijn
vrijgesteld van de nieuwe belastingmaatregel.

By Dental Tribune Nederland

Onderzoekers van Tufts University
School of Engineering zochten daarom een meer geavanceerde methode en
kwamen uit op de slechts enkele millimeters grote sensor. De sensor hecht
aan het onregelmatige oppervlak van
de tand en geeft draadloos data door
als reactie op inkomende radiofrequente signalen.
De sensor bestaat uit drie opeengestapelde lagen: een centrale bioresponsieve laag die de voedingsstoffen of
andere gedetecteerde chemische stoffen absorbeert en twee buitenste lagen
die bestaan uit een vierkante, gouden
omlijsting. Tezamen fungeren de drie
lagen als een soort minuscule antenne,
die golven binnen het radiofrequentiespectrum opvangt en doorgeeft.

By Dental Tribune Nederland

Een nieuwe microsensor ontworpen door ingenieurs in de Verenigde Staten kan realtime informatie over voedselinname versturen naar een mobiel apparaat (foto: SilkLab, Tufts University)

Wanneer een inkomende golf de
sensor bereikt, wordt een deel ervan
genegeerd en de rest wordt teruggezonden. Wanneer de centrale laag bijvoorbeeld in contact komt met zout of
ethanol, wordt de elektrische lading
veranderd, waardoor de sensor ook
een ander spectrum van radiofrequente golven absorbeert en terugstoot, in
variërende intensiteit. Op deze manier
worden voedingsstoffen en andere substanties gedetecteerd en gemeten.
Fiorenzo Omenetto, hoogleraar
Engineering aan Tufts University
en coauteur van het onderzoek, laat

weten: “In theorie kunnen we de bioresponsieve laag in deze sensoren zo
aanpassen dat ook andere chemische
stoffen kunnen worden gevonden.
Alleen onze eigen creativiteit kan
ons nog begrenzen.”
Het onderzoek, getiteld ‘Functional,
RF‐Trilayer Sensors for Tooth‐Mounted, Wireless Monitoring of the Oral
Cavity and Food Consumption’ is op
23 maart 2018 gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Advanced
Materials Journal.
(bron: DTI)

Ongelijkheid in mondgezondheid vooral bij
jonge kinderen
By Dental Tribune Nederland

GÖTEBORG, ZWEDEN – Ondanks dat mondzorg voor kinderen en jongvolwassenen al jarenlang gratis is
in Zweden, toont onderzoek aan dat er grote verschillen bestaan in mondgezondheid. Volgens een studie van de
Sahlgrenska Academie, onderdeel van de Universiteit van Göteborg, is de ongelijkheid in mondgezondheid het
meest evident bij kinderen tussen de drie en zes jaar oud. Vooral voorschoolse kinderen afkomstig uit gezinnen
met een lage sociaal-economische status hebben een groter risico op cariës dan hun leeftijdgenoten uit gezinnen
met betere leefomstandigheden.
Het onderzoek maakte deel uit van de
thesis van dr. Ann-Catrin André Kramer, die voor de Openbare Tandheelkundige Dienst werkt in de provincie
Västra Götaland. Aan haar onderzoek
deden ruim 300.000 deelnemers mee in
de leeftijd van 3 tot 19 jaar oud, afkomstig uit de provincie Västra Götaland.
Haar onderzoek toonde aan dat kinderen die op 3-jarige leeftijd al cariës
hadden, drie jaar later duidelijk meer
gaatjes hadden dan de zesjarigen die
cariësvrij waren aan het begin van het
onderzoek. Slechts de helft van de kinderen die deelnamen aan het onderzoek
had helemaal geen tekenen van cariës in
hun melkgebit op 6-jarige leeftijd.
Tien procent van de 7- tot 9-jarigen
uit het onderzoek vertoonde cariës in
het blijvende gebit en twee derde van de
oudere tieners had gaatjes of vullingen.
De resultaten uit deze thesis tonen aan
dat kinderen uit gezinnen met beperkte
middelen de grootste kans hebben om
cariës te ontwikkelen. Dit is vooral het
geval bij kinderen in de leeftijd van 3 tot
6 jaar.

Meer dan de helft van de frisdrankproducenten besloot echter nog voor
de invoering van de maatregel op 6
april 2018 de hoeveelheid suiker in
hun product te verlagen. Zo bevatten
Fanta en Sprite vorig jaar nog meer
dan 8 gram suiker per 100 milliliter,
nu zit er minder dan 5 gram per 100
milliliter in, zodat de prijs hetzelfde
blijft. Ook supermarktketen Tesco
heeft de hoeveelheid suiker aangepast, in tegenstelling tot de klassieke
Coca-Cola en Pepsi, die hun recept
ongewijzigd lieten.
Gevolg van de snelle aanpassing
van frisdrankproducenten is wel dat
de heffing de schatkist minder oplevert dan gedacht. In plaats van de
verwachte 600 miljoen euro, blijft
dat bedrag steken op de helft. De
regering zegt echter blij te zijn met

Meer dan een kwart van de volwassenen in Engeland lijdt aan obesitas.
Bij 2% van deze mannen en 4% van de
vrouwen is sprake van morbide obesitas, oftewel een Body Mass Index
(BMI) van meer dan 40.
The Dental Wellness Trust, een
Britse NGO die zich inzet voor betere mondzorg in ontwikkelingslanden,
juicht de nieuwe maatregel toe, maar
vindt deze nog niet ver genoeg gaan.
In de Britse krant The Telegraph pleit
de organisatie voor een consumptieverbod voor frisdrank met veel suiker voor
kinderen jonger dan zes jaar. Verder
zouden winkels wat hen betreft deze
frisdranken niet mogen verkopen aan
kinderen onder de twaalf jaar.
(bron: NOS/The Telegraph)

By Dental Tribune Nederland

WASHINGTON, VS – Preventie is vaak een belangrijk uitgangspunt
als gesproken wordt over mondzorg. Veel patiënten zouden het echter een
uitkomst vinden als er een alternatief zou bestaan voor de behandeling
van beginnende gaatjes. Nieuw onderzoek maakt dat misschien mogelijk.
Onderzoekers van de Universiteit van Washington hebben een methode
ontwikkeld die proteïne gebruikt om tandglazuur te remineraliseren door
witte vlek-laesies en beginnende cariës aan te pakken.

Zweedse onderzoekers hebben de correlatie onderzocht tussen de sociaal-economische status van kinderen en
hun mondgezondheid (foto: michaeljung/Shutterstock).

“Deze situatie vraagt heel veel van
zowel patiënt als tandarts. We moeten bedenken hoe we de groep die
mondzorg het hardst nodig heeft, ook
daadwerkelijk gaan bereiken. Mogelijk
kunnen we interprofessionele projecten
verder ontwikkelen en samenwerken
met andere zorgprofessionals en scholen om dit probleem aan te pakken.
Kinderen moeten leren dat tandenpoetsen net zo belangrijk is als handen

Uit de resultaten bleek dat bij deelnemers die alleen peptiden hadden gekregen een remineralisatielaag van 10
μm dik was ontstaan. Voor de onderzoekers is dit een indicatie dat de peptiden het glazuur op een dagelijkse basis versterken en vernieuwen, als deze
stoffen deel uitmaken van een goed
uitgevoerde, preventieve mondzorgroutine. Als er meer onderzoek naar is
gedaan, denken de wetenschappers dat

De masterscriptie getiteld ‘On
Dental Caries and Socioeconomy
in Swedish Children and Adolescents—Clinical and Register—Based Studies’ wordt gepubliceerd in de
thesescollectie van de Sahlgrenska
Academie.

het feit dat Britten minder suiker
binnenkrijgen, het beoogde doel van
de maatregel.

Nieuwe methode met
peptiden moet beginnende
cariës stoppen

De onderzoekers gebruikten peptiden afkomstig uit amelogenine, het
proteïne dat cruciaal is in de vorming
van glazuur, die zorgen voor biomineralisatie in de nieuwe technologie. Om
het effect van de peptiden in de praktijk
te onderzoeken, werd het remineralisatievermogen van de peptiden vergeleken met dat van verschillende variaties
van fluoriden, soms gecombineerd met
peptiden. Dat gebeurde bij proefpersonen waarbij kunstmatig gemaakte
laesies in hun glazuur waren gemaakt.

wassen, iets dat kinderen wél al vanaf
jonge leeftijd meekrijgen,” zegt André
Kramer.

Frisdrankfabrikanten passen hoeveelheid suiker aan
- Beeld : Dental Tribune Nederland

de technologie ook gebruikt kan worden in zowel publieke gezondheidssettings als thuis en ook in biomimetische
tandpasta, gels, composietsoorten en
andere materialen. Zij denken dat dit
een veilig alternatief vormt voor bestaande tandheelkundige behandelingen en procedures.
“Remineralisatie op basis van peptiden is een gezond alternatief voor
de bestaande tandheelkundige zorg,”
aldus hoofdonderzoeker Mehmet Sarikaya, hoogleraar Materials Science and
Engineering en universitair docent aan
de Universiteit van Washington over
de nieuwe ontdekking.
Het onderzoek, getiteld ‘Biomimetic
tooth repair: Amelogenin-derived peptide enables in vitro remineralization
of human enamel’ is op 9 maart 2018
gepubliceerd in het wetenschappelijke
tijdschrift ACS Biomaterials Science
and Engineering.

[9] => DTBE-17nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Mei 2018

9

Overmatige mondhygiëne
verhoogt mogelijk risico op inf lammatoire
darmziekten
By Dental Tribune International

STOCKHOLM – Verschillende onderzoeken hebben gesuggereerd dat een verminderde blootstelling
aan micro-organismen en infecties op jonge leeftijd de oorzaak zijn voor de toename in allergieën
en autoimmuunziekten. Om deze zogeheten ‘hygiëne-hypothese’ te testen, hebben Zweedse
onderzoekers de relatie tussen mondhygiëne en inf lammatoire darmziekten (IBD) zoals colitis
ulcerosa en de Ziekte van Crohn onderzocht.
De hygiëne-hypothese stelt dat
wanneer een kind op jonge leeftijd
te weinig wordt blootgesteld aan
infectieuze agentia, symbiotische
micro-organismen (zoals de darmf lora) en parasieten vanwege de
toegenomen hygiënische condities
in de Westerse wereld, dit kind een
verminderde immuuntolerantie opbouwt en daardoor een hoger risico
loopt op het ontwikkelen van een autoimmuunziekte of allergie.

ENDO POWER
met COLTENE innovaties!

Om dit concept verder te onderzoeken in het licht van de mondhygiëne, hebben onderzoekers van het
Karolinska Institutet en het Örebro
University Hospital in Zweden een
cohortstudie uitgevoerd met de gegevens van ruim twintigduizend personen, die tussen 1973 en 2012 werden
gevolgd. In deze groep ontwikkelden
209 personen een vorm van inf lammatoire darmziekte (IBD): 142 patienten hadden de ziekte van Crohn en
67 hadden colitis ulcerosa.

1

HyFlex™ EDM

Tot 700 % hogere breukweerstand
> Speciaal verhard oppervlakte
> Minder vijlen nodig voor een succesvolle
behandeling
>

2

Bij het vergelijken van de mondverzorgingsgegevens van de patiënten met IBD met de gezonde personen in het cohort ontdekten de
onderzoekers dat een slechte mondhygiëne gepaard ging met een laag
risico op het ontwikkelen van IBD.
Dit verband was extra sterk onder
patiënten met ernstige mondproblemen. Daarnaast bleek dat het verlies
van vijf of zes van de zes elementen
die gebruikt werden voor het bepalen van de parodontale status, het
risico op IBD substantieel liet dalen.
Tandplak die meer dan 33% van het
tandoppervlak bedekte was negatief
geassocieerd met het hebben van de
ziekte van Crohn.

CanalPro™ Vulstation

Dosering met 1 hand
> Doordacht ontwerp
>

3

GuttaFlow® bioseal

Actieve ondersteuning van regeneratie in
het wortelkanaal
> Uitstekende vloei-eigenschappen
>

Deze resultaten onderschrijven
duidelijk de hygiënehypothese: hoe
meer problemen – en micro-organismen – in de mond, hoe lager het
risico op IBD. De onderzoekers concluderen dat zeer uitgebreide mondhygiëne een dysbiose in bacteriële
kolonisatie veroorzaakt, immuunreacties verstoort en het ontstekingsproces in de darm juist bevordert.
Een slechte mondhygiëne zorgt dus
voor immuuntolerantie en de onderdrukking van overreactieve ontstekingen, waarmee het risico op
IBD daalt. Desalniettemin wijzen
de onderzoekers erop dat slechte
mondhygiëne niet geadviseerd dient
te worden. Hoewel het risico op deze
darmaandoeningen erdoor daalt,
verhoogt een slechte parodontale
status ook het risico op vele andere
ernstige aandoeningen zoals hart- en
vaatziekten, diabetes, Alzheimer en
hypertensie.

Flessenhouder
van roestvrij
staal met dosedose
ringsmechanisme

Zeer breukweerbreukweer
standige vijl voor
een snelle prepaprepa
ratie

1

003265 02.18

De studie, getiteld ‘Inverse association between poor oral health
and inf lammatory bowel diseases’,
verscheen in juli in het tijdschrift
Clinical Gastroenterology and hepatology.

Uitgebreide mondhygiëne zou dysbiose in bacteriële kolonisatie veroorzaken (beeld Dental Tribune Nederland)

BENELUX
Joan Nuyts
joan.nuyts@coltene.com
+32 476 85 17 28

2
BE
Carine Bulté
carine.bulte@coltene.com
+32 468 17 24 96

Bioactief
vulmateriaal

3

www.coltene.com

[10] => DTBE-17nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Producten
G-ænial® Universal
Injectable van GC
Strong like rock! Restauratief
composiet met hoge sterkte

•
•

verwijdering van het overtollige
materiaal.
Flexibele, situationele consistentie – ideale combinatie van vloeibaarheid en stevigheid.
Indrukwekkende radiopaciteit.

Kleuren : Licht+, Licht, Neutraal,
Warm, Warm+

2. SpeedCEM® Plus

Stop met bedekken!
•
Uitzonderlijke sterkte en slijtvastheid dankzij de combinatie
van ultrafijne bariumvulstof &
GC's volledig dekkende Silane
Coating technologie
•
Geschikt voor elke caviteitsklasse zonder limitering
Sterk genoeg zonder de noodzaak
om te bedekken met een conventioneel
composiet
Begin met injecteren!
•
Unieke thixotrope consistentie,
optimaal directe knobbelopbouw
•
Korte
afwerkingsprocedure
omdat de anatomie al is gemaakt
Profiteer van de verwerking!
•
Nieuw ontwerp van de spuit
voor eenvoudige & gecontroleerde extrusie van het materiaal
•
Optimale viscositeit om het
materiaal gemakkelijk te scheiden van de spuittip
•
Nieuwe spuittips met een lange buigzame naald voor ongeevenaarde toegang tot moeilijke
posterieure caviteiten

Het juiste cement voor elke
klinische casus
Variolink Esthetic & SpeedCEM
Plus
1. Variolink® Esthetic
Verrassend simpele esthetiek met
Variolink Esthetic ! Een esthetisch
licht-en duaaluithardende bevestigingscomposiet voor het permanent
cementeren van esthetisch hoogwaardige keramische- en composiet restauraties.
Voordelen
• Uitstekende kleurtintstabiliteit
dankzij de gepatenteerde en reactieve lichtinitiator Ivocerin, en
een 100% aminevrije samenstelling.
• Gemakkelijk te begrijpen ''effectkleurtintsysteem'' voor juiste
kleurenmatch.
• Natuurgetrouwe fluorescentie,
vergelijkbaar met natuurlijk gebit.
• Gemakkelijke en het precieze

HET JUISTE
CEMENT

voor iedere klinische
situatie

Een zelfhechtend en zelfuithardend
composietcement met optionele lichtuitharding en geoptimaliseerde formule, geschikt voor het cementeren van
zirkoniumoxide- en metaalkeramiek
restauraties en het cementeren van restauraties op implantaat-abutments.
Voordelen
• Gemakkelijk verwijderen van
overtollig materiaal
• Hoge radiopaciteit
• Tolerante techniek/verwerking
• Efficiënte procedure met slechts
één component

De portal is een aanvulling op de
succesvolle blogs voor en door tandartsen en tandtechnici, die zich richten
op onderwerpen en uitdagingen met
betrekking tot het dagelijkse werk in
de tandartsenpraktijk en het tandtechnisch laboratorium.

Update over nieuwe
ontwikkelingen
In Highlights zullen niet alleen
nieuwe productinnovaties worden gepresenteerd, maar ook recente studies
van Research & Development. Tandartsen en tandtechnici, die zich abonneren op de Highlight nieuwsbrief,
worden één keer per maand hierover
geïnformeerd.

Beschikbaar in vijf talen
Net als bij de bestaande blogs is de
nieuwe Product Portal Highlights
beschikbaar in de volgende vijf talen: Engels, Duits, Italiaans, Frans en

Kleuren: Transparant, Opaak en
Geel

Eklund Foundation stelt €
160 000 beschikbaar voor
tandheelkundige onderzoek
in 2018
Voor het derde jaar op rij, stelt de
Eklund Foundation for Odontological
Research and Education ongeveer €
160 000/1.5 MSEK beschikbaar voor
hoogstaande
projecten in de
tandheelkunde.
De Eklund
Fou ndat ion
staat open voor
e x per imentele en klinische
studies binnen
alle velden van
de tandheelkunde. Projecten die gerelateerd kunnen worden aan parodontologie, implantologie en cariologie krijgen prioriteit.
De online aanmeldingsportal via
eklundfoundation.org is open voor
aanvragen van 1 mei tot en met 31 mei
2018. De geselecteerde projecten worden bekendgemaakt in de herfst van
2018.
De Eklund Foundation komt voort
uit een donatie van 50 MSEK door
de Eklund-familie, de oprichters van
het Zweedse mondhygiëne bedrijf
TePe Munhygienprodukter AB. De
Stichting werd opgericht in 2015 met
als doel internationaal onderzoek en
educatie binnen het tandheelkundige werkgebied mogelijk te maken.
160 000 euro was gedistribueerd voor
odontologische onderzoek in 2016 en
in 2017.
Ga voor meer informatie naar:
eklundfoundation.org

Ivoclar Vivadent lanceert
een nieuwe Product Portal
om zijn online diensten aan
te bieden.
Ivoclar Vivadent heeft de start van
een nieuwe operationele Product Portal: ‘’Highlights’’ aangekondigd. Deze
portal biedt tandheelkundige en tandtechnische professionals het laatste
nieuws over de producten van het bedrijf.

Spaans. Highlights bevat twee secties,
die overeenkomen met de doelgroep
focus, enerzijds een sectie special voor
tandartsen, anderzijds voor tandtechnici. Beiden doelgroepen krijgen zo
relevante informatie over hun beroep.
https://highlights.ivoclarvivadent.com

Professionele
kiembestrijding voor
patiënten met een hoog
cariësrisico
De beschermende lak Cervitec
Plus is weer beschikbaar
Cervitec Plus is een beschermende
vernis/lak met 1% chloorhexidine en
1% thymol.
De lak biedt professionele kiembestrijding in gevallen met een hoog
cariësrisico. Het biedt geavanceerde
bescherming voor gevoelige gebieden
en is daarom geschikt voor het behoud
van hoge kwaliteit van precisierestauraties. De beschermende lak is nu weer
beschikbaar.
Het Cervitec Plus laksysteem heeft
een klinisch bewezen combinatie
van actieve ingrediënten, waaronder
chloorhexidine en thymol. Het beschermt blootgestelde worteloppervlakken en vermindert de bacteriële
activiteit op tanden. De blanke lak
wordt precies daar aangebracht waar
het nodig is. Tanden en dentale restauraties krijgen langdurige bescherming.

Geavanceerde bescherming voor
risicogebieden
Cervitec Plus biedt geavanceerde bescherming voor bijzonder gevoelige gebieden: bijvoorbeeld blootgesteld worteloppervlak, proximale oppervlakken
en gebieden rond implantaatgedragen
restauraties evenals kronen en bruggen.

De productfamilie is compleet
De beschermende lak verrijkt de
Cervitec productlijn, waaronder de

Mei 2018

beschermende
lak Cervitec
F, de mondverzorgingsgel
Cervitec Gel
en de mondspoeling Cervitec Liquid.
Alle genoemde producten dragen bij
aan het langdurige behoud van tanden,
kronen, bruggen, implantaten en uitneembare prothesen
Cervitec Plus is verkrijgbaar in doseerbare
tubes of in ‘’single-dose’’ verpakkingen.
Cervitec® is een geregistreerd handelsmerk van Ivoclar Vivadent AG.

Tetric® en PrograMill® zijn geregistreerde handelsmerken van Ivoclar
Vivadent AG.

Rooter™ S
FKG Dentaire introduceert een
nieuwe draadloze endodontische
motor
La Chaux-de-Fonds, september 2017.
FKG Dentaire SA stelt een nieuwe endodontische motor voor, de Rooter™
S. Dit uitzonderlijke apparaat kan zowel afzonderlijk als in combinatie met
de nieuwe apex locator van FKG, de
S-Apex™, worden gebruikt. De Roo-

Nieuw: composietblokken
voor eﬃciënte esthetische
restauraties
Tetric CAD complementeert
het blokkenportfolio van Ivoclar
Vivadent
De succesvolle Tetric-composietlijn
groeit: de nieuwe Tetric CAD-composietblokken zijn nu verkrijgbaar en een
complete aanvulling op het brede portfolio van blokken van Ivoclar Vivadent.
Met de introductie van Tetric CAD
kunnen tandartspraktijken materialen
van Ivoclar Vivadent gebruiken voor al
hun digitale restauraties.
Tetric CAD is een esthetisch composietblok, dat is ontworpen voor de
efficiënte productie van indirecte single-unit restauraties. Dit nieuwe composietblok is gebaseerd op de beproefde Tetric-technologie en als nieuwe
optie toegevoegd aan het assortiment
directe-restauratieve behandelingen,
vervaardigd met de Tetric Evo-Lijn.
Vanwege het uitgesproken kameleoneffect van het materiaal, passen de restauraties van Tetric CAD optisch goed
in de bestaande tandstructuur voor een
natuurlijk esthetische integratie.

Handig, eﬃciënt en gemakkelijk
De composietblok ken
zijn eenvoudig
te gebruiken
en efficiënt om
te verwerken.
Hiermee kunnen restauraties snel worden gefreesd
en gepolijst en vervolgens worden geplaatst met een adhesieve techniek.
Op deze manier bereiken tandartsen
snel een esthetisch resultaat. De nieuwe blokken zijn daarom bijzonder geschikt voor behandelingen in slechts
één sessie.

Bewuste toevoeging aan portfolio
Tetric CAD is een aanvulling op de
Tetric-familie en een uitbreiding van het
brede portfolio CAD / CAM-blokken
van Ivoclar Vivadent. Het portfolio omvat nu een breed spectrum aan indicaties, van tijdelijke restauraties gemaakt
van PMMA-materialen tot permanente
restauraties gemaakt van keramiek, zirkoniumoxide of composiet.

Ontworpen voor verschillende
systemen
De nieuwe composietblokken zijn
beschikbaar in verschillende translucentie niveaus: MT, in vijf kleuren en
HT, in vier kleuren en in de maten I12
en C14. Ze kunnen worden verwerkt
met PrograMill (Ivoclar Vivadent),
CEREC / inLab (Dentsply Sirona)
van PlanMill (Planmeca) -systemen.

ter S is uitgerust met talrijke functies
die garant staan voor een aanzienlijk
betere veiligheid van de gebruiker.

Een overtuigende functionaliteit
in de praktijk
De nieuwe endodontische motor van
FKG is een modulaire oplossing die
tandartsen een maximale flexibiliteit
tijdens de behandeling biedt. Het apparaat weegt slechts 103 gram en garandeert een gebruik zonder de minste
sporen van vermoeidheid. Bovendien
kan het hoekstuk tot 290° worden gedraaid om een optimale zichtbaarheid
in alle kwadranten te garanderen. Ook
de uiterst kleine kop draagt hiertoe bij,
voornamelijk in de molaire sector. Een
vijlelektrode is rechtstreeks in de kop
geïntegreerd.
Met snelheden variërend van 50 tot
1000 omw/min hebben gebruikers de
keuze uit elf verschillende snelheidsregelingen, voor een optimale aanpassing
aan hun eigen behoeften.
De gebruiker kan alle functies met
een drukknop aanpassen en de instellingen opslaan in zes programmeerbare
geheugenplaatsen. Op het gemakkelijk
afleesbare kleurenscherm worden de
instellingen en alle vereiste informatie weergegeven. Het scherm kan 180°
worden gedraaid voor linkshandige
gebruikers. Akoestische signalen vergemakkelijken de preparatie van het
wortelkanaal, zodat de tandarts niet
voortdurend het scherm van de motor
in de gaten moet houden.

De combinatie Rooter S en
S-Apex
De combinatie Rooter S en S-Apex
biedt een extra beveiliging: de functie
"Auto Apical Slow Down" vermindert
automatisch de rotatiesnelheid zodra
de punt van de vijl het referentiepunt
nadert. Anders gezegd: het apparaat
garandeert een maximale veiligheid
voor zowel de arts als de patiënt, omdat
het voorkomt dat het kritische punt in
de apicale zone wordt gepasseerd.
De S-Apex voert tijdens de behandeling een nauwkeurige lengtemeting
uit, zodat de tandarts het wortelkanaal
in alle veiligheid kan prepareren.
De kabelverbinding voor gegevensoverdracht tussen de Rooter S en de
apex locator biedt extra functies als
"Auto Start and Stop" of een automatische stop zodra de vijl het referentiepunt bereikt ("Auto Apical Stop").
Referentie FKG:
Rooter S: 08.960.00.000.FK
info@fkg.ch - www.fkg.ch

[11] => DTBE-17nl.indd

Dental Tribune Belgische editie

Mei 2018

Agenda

01-02/06/2018

01-02/06/2018

26/10/2018

15-16/11/2018

Clinical course: All-on-4®
Surgical Protocol & highly
skilled rehabilitation

Seaclass: Backward planning
voor een voorspelbare
implantaatbehandeling

Actuele regeneratietechnieken
met live chirurgie

Greatness in your hands: Allon-4®: Get started

Clinica Malo Lisbonne
Prof. Malo
Info: 02/467 41 90 –
nobelbiocare.com/courses
Dental Tribune Belgische uitgave
verschijnt negen maal per jaar en
is een uitgave van MediaXel bvba,
onder licentie van Dental Tribune
International.
Verantwoordelijke uitgever
Philippe C. Maters
philippe.maters@media-xel.com

Redactie
Tandarts Fabienne Thumas LTH
fabienne.thumas@media-xel.com
T :+32(0)47832 74 66

Advertenties
Tandarts Fabienne Thumas LTH
fabienne.thumas@media-xel.com
T :+32(0)47832 74 66
Hélène Carpentier
h.carpentier@dental-tribune.com
T: +33(0)6 09 76 70 74
Secretariaat:
Pascale Cloots
pascale.cloots@media-xel.com
T: +32(0)2 772 40 47

© 2018 MediaXel, Tel: +32(0)2-772.40.47
Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel.
Redactioneel materiaal van Dental Tribune
International, Duitsland, dat is vertaald en in
dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk
beschermd door Dental Tribune International
GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd
met toestemming van Dental Tribune International
GmbH, Holbeinstr 29, 04229 Leipzig, Duitsland.
Reproductie op welke manier en in welke taal
dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de
voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental
Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk
verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van
Dental Tribune International GmbH.

Knokke-Heist
Prof. Dr. Jan Cosyn, Dr. Tim De
Rouck, Dr. Aryan Eghbali, Iris Wyn
Info: 02/467 41 90 – nobelbiocare.com/courses

Aalst

Parijs

A. Temmerman, S. Matthijs

Dr. Joao Borges

Info: 02/467 41 90 –
nobelbiocare.com/courses

Clinical Editors: Magda Wojtkiewicz,
Nathalie Schüller
Editors: Yvonne Bachmann
Editor & Social Media Manager:
Monique Mehler
Managing Editor & Head of DTI
Communication Services: Kasper Mussche
Copy Editor: Ann-Katrin Paulick,
Sabrina Raaff
Publisher/President/CEO:
Torsten R. Oemus
Chief Financial Officer: Dan Wunderlich
Chief Technology Officer: Serban Veres
Business Development Manager:
Claudia Salwiczek-Majonek
Project Manager Online: Tom Carvalho
Junior Project Manager Online:
Hannes Kuschick, Chao Tong
E-Learning Manager: Lars Hoffmann
Education Director Tribune CME:
Christiane Ferret
Event Services/Project Manager Tribune
CME & CROIXTURE: Sarah Schubert
Marketing Services: Nadine Dehmel
Sales Services: Nicole Andrä
Accounting Services : Anja Maywald,
Karen Hamatschek, Manuela Hunger

Executive Producer: Gernot Meyer
Advertising Disposition: Marius Mezger
Dental Tribune International GmbH
Holbeinstr. 29, 04229 Leipzig, Germany
Tel.: +49 341 48 474 302
Fax: +49 341 48 474 173
info@dental-tribune.com
www.dental-tribune.com
©2018, Dental Tribune International
GmbH.

All rights reserved. Dental Tribune
International makes every effort to report
clinical information and manufacturer’s
product news accurately, but cannot assume
responsibility for the validity of product
claims, or for typographical errors. The
publishers also do not assume responsibility
for product names or claims, or statements
made by advertisers. Opinions expressed by
authors are their own and may not reflect
those of Dental Tribune International.

Info: 02/467 41 90 –
nobelbiocare.com/courses

DE ENIGE ARGUMENTEN
TEGEN
ADMIRA FUSION
KUNNEN ALLEEN
VAN U KOMEN.

Group Editor: Daniel Zimmermann
newsroom@dental-tribune.com
Tel.: +44 161 223 1830

Media Sales Managers:
Melissa Brown (International)
Hélène Carpentier (Western Europe)
Matthias Diessner (Key Accounts)
Antje Kahnt (International)
Weridiana Mageswki (Latin America)
Barbora Solarova (Eastern Europe)
Peter Witteczek (Asia Pacific)

11

Nieuw: puur keramiek voor directe restauraties.
Alleen maar indrukwekkende voordelen:
1) Geen klassieke monomeren, geen restmonomeren!
2) Ongeëvenaarde lage krimpspanning!
3) Universeel toepasbaar en een totaal vertrouwde
verwerkbaarheid!
Misschien kunt u ons nu vertellen welk argument
tegenspreekt – als u er al één kunt vinden.

VOCO GmbH · Duitsland · www.admira-fusion.dental

[12] => DTBE-17nl.indd

Compact en licht: 66kg
3D Cone Beam
Multi FOV : van 9x9 tot 5x5 cm
HD : 87µm
CAD/CAM ready
Chirurgische gidsen
Gecontroleerd budget

Ontdek ons volledige productgamma: www.owandy.com
PAN 2D

PAN / CEPH / 3D

Owandy Radiology
2, rue des Vieilles Vignes
77183 Croissy-Beaubourg - FRANKRIJK
Tel. + 33 (0) 1 64 11 18 18
info@owandy.com - www.owandy.com

) [page_count] => 12 [pdf_ping_data] => Array ( [page_count] => 12 [format] => PDF [width] => 842 [height] => 1191 [colorspace] => COLORSPACE_UNDEFINED ) [linked_companies] => Array ( [ids] => Array ( ) ) [cover_url] => [cover_three] =>

[cover] => DT Belgium (Flemish) No. 3, 2018

[toc] => Array ( [0] => Array ( [title] => Evaluatie van de aanpassing van uitneembare prothesen met behulp van vergrotingssystemen [page] => 1 ) [1] => Array ( [title] => Ernstige slijtage en erosie: mock -up en preparatie [page] => 6 ) [2] => Array ( [title] => Microchip op tand meet inname suiker, zout en alcohol [page] => 8 ) [3] => Array ( [title] => Overmatige mondhygiëne verhoogt mogelijk risico op inflammatoire darmziekten [page] => 9 ) [4] => Array ( [title] => Producten [page] => 10 ) [5] => Array ( [title] => Agenda [page] => 11 ) ) [toc_html] =>

Table of contents

[toc_titles] =>

[cached] => true )